Zjawiska pogodowe na Ziemi
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna pojęcie „pogoda”,
• zna wszystkie składniki pogody,
• zna przyrządy i sposoby badania poszczególnych składników pogody: opadów, zachmurzenia, ciśnienia, wiatru i temperatury,
• wymienia po trzy chmury piętra wysokiego i niskiego oraz po dwie chmury pietra średniego i średniego budowie pionowej,
• rozumie pojęcie „pogoda cyklonalna” i „pogoda antycyklonalna” oraz opisuje te typy pogody,
• zna pojęcie „front”,
• wymienia co najmniej dwa przykłady ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz podaje miejsce ich występowania,
• rozumie skutki ekstremalnych zjawisk pogodowychm,
• wie, jaki dział zajmuje się prognozowaniem pogody.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• rozpoznać i nazwać chmury w terenie,
• stwierdzić jaki rodzaj chmur powoduje opad i określić rodzaj tego opadu,
• przedstawić na rysunku schemat frontu ciepłego i zimnego,
• interpretować mapy synoptyczne.
2. Metoda i forma pracy
Praca z podręcznikiem, prezentacja multimedialna, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, film.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.
2. Powtórzenie wiadomości z ostatniej lekcji – pytanie dwóch uczniów przy tablicy:
• Narysuj na tablicy i opisz cyrkulację powietrza w strefie umiarkowanej.
• Dlaczego na półkuli północnej pasaty mają kierunek północno-wschodni?
• Co to jest pasat i gdzie wieje?
• W jakim kierunku wieje monsun letni? Gdzie występuje i jakie są jego skutki?
3. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.
b) Faza realizacyjna
1. Starter – burza mózgów – pytanie do uczniów – kto to jest meteopata? Czy ludzie mogą zupełnie zlekceważyć pogodę, czy może odgrywa ona jakąś rolę w życiu człowieka i trzeba się z nią liczyć?
2. Pytanie do uczniów – na podstawie podręcznika powiedz co to jest pogoda i jakie znasz składniki pogody?
3. Pytanie do uczniów – w jaki sposób można zmierzyć te składniki? Pytania pomocnicze:
• Jak można zmierzyć opady? W jaki sposób się to robi? W jakich jednostkach podaje się wielkość opadów?
• Jak można zmierzyć siłę wiatru? Jaką znasz skalę, która opisuje siłę wiatru?
• Za pomocą jakiego narzędzia można zmierzyć temperaturę powietrza? W jakich jednostkach podaje się ją?
• Za pomocą jakiego narzędzia można zmierzyć ciśnienie atmosferyczne? W jakich jednostkach jest ono mierzone?
• Jak można zmierzyć zachmurzenie? W jaki sposób określimy stopień zachmurzenia?
4. Ćwiczenie praktyczne – spójrzcie na niebo i spróbujcie opisać pogodę. Określcie stopień zachmurzenia.
5. Polecenie dla uczniów – na podstawie tabelki z podręcznika powiedz, jakie chmury występują w piętrze dolnym, średnim i górnym.
6. Pytanie do uczniów – jakich chmur nie możemy zaklasyfikować do żadnego z pięter i dlaczego?
7. Polecenie dla uczniów – odczytaj z tabeli w podręczniku, z jakich chmur możemy spodziewać się opadów i jakie to będą opady.
8. Ćwiczenie praktyczne – polecenie dla uczniów – spójrz za okno i powiedz jakie chmury widzisz dzisiaj na niebie. Czy można spodziewać się z nich opadu?
9. Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika powiedz, jakie wyróżniamy dwa podstawowe typy pogody związane z ośrodkami barycznymi? Czym różnią się te typy pogody i co jest dla nich charakterystyczne?
10. Nauczyciel wprowadza pojęcie „front”.
11. Nauczyciel prezentuje powstawanie frontu ciepłego i zimnego na filmie z Internetu , tłumaczy uczniom sposób wypychania powietrza ciepłego przez zimne we froncie zimnym i powietrza zimnego przez ciepłe we froncie ciepłym. W przypadku braku możliwości podłączenia do Internetu w szkole, nauczyciel rysuje ilustracje na tablicy.
12. Polecenie dla uczniów – odczytaj z tabeli w podręczniku jaka pogoda występuje na roncie ciepłym , a jaka na zimnym.
13. Burza mózgów – czy człowiek okiełznał pogodę? Uzasadnij swoją opinię.
14. Pytanie do uczniów – jakie znasz ekstremalne zjawiska pogodowe na ziemi?
15. Nauczyciel wprowadza pojęcia „huragan” i „cyklon”
16. Pytanie do uczniów – gdzie występują huragany i cyklony? Jakie są ich skutki?
17. Nauczyciel wprowadza pojęcie „mapa synoptyczna”
18. Polecenie dla uczniów – spójrz na mapę synoptyczną w podręczniku i odczytaj jaka pogoda panuje w zachodniej części Hiszpanii.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela:
• Jaką pogodę – typu cyklonalnego, czy antycyklonalnego chciałby mieć w lecie turysta, a jaką leśnik?
• Wyjaśnij, dlaczego badanie i prognozowanie zjawisk pogodowych ma duże znaczenie w życiu i działalności człowieka.
• Jakie chmury „powiedzą” nam, ze niedługo może być burza?
5. Bibliografia
J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat, Geografia część 1, PWN, Warszawa 2005.
Geograficzny Atlas Świata, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław1997.
Strony internetowe wykorzystane podczas lekcji:
http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.stronameteo.go- longhorn.net/dogory.gif&imgrefurl=http://www.stronameteo.go-
longhorn.net/strona,wiedza/w_fronty.htm&h=47&w=50&sz=2&hl=pl&start=5&tbnid=JVyJY bmMNc8jfM:&tbnh=47&tbnw=50&prev=/images%3Fq%3D%2Bfrontu%2Bciep%25C5%
2582ego%26svnum%3D10%26hl%3Dpl%26lr%3D
http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://kajakix.republika.pl/frzim.gif&imgrefurl=http://
kajakix.republika.pl/pogoda.htm&h=306&w=500&sz=47&hl=pl&start=2&tbnid=hnG_qIvcje s87M:&tbnh=80&tbnw=130&prev=/images%3Fq%3D%2Bfront%2Bzimny%26svnum%
3D10%26hl%3Dpl%26lr%3D%26sa%3DG
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Z mapy synoptycznej w podręczniku odczytaj jaka pogoda jest w środkowej części Płw.
Skandynawskiego oraz w środkowej Europie.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
