EDUKACJA I KLASA
OCENA WSPIERAJĄCA - cele, kryteria
Warszawski model wspomagania pracy szkół i placówek - 2015/2016
Rozmowa w parach
• Jakie są cele kształcenia w pierwszej klasie?
• Po czym poznamy, że zostały one osiągnięte?
Ocenianie kształtujące jako ocenianie wspierające uczenie się i rozwój
dziecka
Ocenianie kształtujące to częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia
materiału, tak by móc określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać.
OECD, Formative Assessment: Improving Learning in Secondary Classrooms, 2005.
Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez
nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, aby:
• nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie,
• uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.
http://www.ceo.org.pl/pl/ok [dostęp: 30.09.2015]
Ocenianie kształtujące – ocenianie pomagające się uczyć
Prof. Dylan Wiliam rozróżnia dwa pojęcia:
• ocenianie kształtujące – zbiór narzędzi do wprowadzania oceniania pomagające się uczyć tj. cele, kryteria, informacja zwrotna, pytania kluczowe, techniki zadawania pytań, ocena koleżeńska, samoocena, współpraca z rodzicami)
• ocenianie pomagające się uczyć opiera się na strategiach uczenia się i nauczania, które pomagają uczniom się uczyć.
W elementach oceniania kształtującego traktowliśmy na równi
np. techniki zadawania pytań i podawania celów lekcji. Ale techniki zadawania pytań są jedynie narzędziem, które w rękach
nauczyciela pomaga uczniom się uczyć, zaś określenie celów uczenia się jest niezbędnym warunkiem efektywnego procesu uczenia się. D. Sterna, Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa 2014, s.15.
Strategie rozwijające uczenie się i nauczanie
Strategia I Określenie i wyjaśnienie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu
Lepiej się uczę, jeśli wiem po co i czego mam się nauczyć
Strategia II Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.
Lepiej się uczę, jeśli nauczyciel rozmawia ze mną o moich postępach i w każdej chwili wie, na jakim etapie nauki jestem.
Strategia III Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają im widoczny postęp.
Lepiej się uczę, jeżeli nauczyciel udziela mi informacji zwrotnej.
Co zrobiłem dobrze, co i jak powinienem poprawić i jak mogę się dalej rozwijać
Strategie rozwijające uczenie się i nauczanie
Strategia IV Umożliwianie uczniom korzystania z siebie nawzajem jako zasobów edukacyjnych
Lepiej się uczę, jeśli korzystam z wiedzy i umiejętności moich koleżanek i kolegów
Strategia V Wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się.
Lepiej się uczę, gdy jestem świadomy, jak przebiega proces mojego uczenia się i odpowiadam za niego.
Cele
• kształcenie umiejętności pracy z oceną rozwojową,
• wymiana doświadczeń i poznanie zasobów grupy związanych z ocenianiem wspierającym.
Światła:
• Rozumiem w całości
• Rozumiem w części
• Nie rozumiem
Kryteria
Będziesz umiał/umiała:
• określić cele lekcji w języku zrozumiałym dla ucznia
• przygotować związane z celami kryteria.
Światła:
• Rozumiem w całości
• Rozumiem w części
• Nie rozumiem
Cele
• Ocenianie kształtujące wspomaga proces uczenia się.
Stosowanie go trzeba zacząć od określenia celów i kryteriów, czyli od pierwszej strategii, którą
z perspektywy ucznia można opisać w ten sposób:
,,Lepiej się uczę, jeśli wiem, po co i czego mam się nauczyć’’
• Cel stanowić ma umiejętność, którą uczeń powinien opanować, to planowany efekt procesu uczenia się, zaś kryteria sukcesu to wskazówka, po czym uczeń
i nauczyciel mają poznać, że cele zostały osiągnięte.
Cele i kryteria
• Uczeń, który zna od początku lekcji cel uczenia się, znacznie szybciej i skuteczniej opanowuje wymaganą wiedzę. Nauczyciel, dzieląc się
z uczniem ,,tajemnicą”, czego uczeń ma się nauczyć, czyni go współodpowiedzialnym za proces uczenia się oraz uświadamia mu, czego dokładnie będzie się uczył i co ma umieć.
Wzmacnia to zaangażowanie ucznia w pracę, jego aktywność, a w końcu, szansę na
osiągnięcie sukcesu.
Cele i kryteria
• Podając cele nauczyciel musi upewnić się, czy wszyscy uczniowie je rozumieją. Dlatego
warto pamiętać o tym, aby celów nie było zbyt wiele. Szczególnie w nauczaniu
wczesnoszkolnym, warto ograniczyć liczbę celów do dwóch, trzech.
• Uszczegółowienie celów należy zawrzeć w kryteriach sukcesu (nacobezu), które
powinny być na tyle konkretne, by uczeń sam mógł sprawdzić, czy je osiągnął.
Cele i kryteria
Przykład celu oraz kryteriów do lekcji zaproponowany przez Katarzynę Młodożeniec. Materiał z książki OCENIAM, UCZĄC. PORADNIK DLA NAUCZYCIELI EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ; pod red. Danuty Sterny, CEO, Warszawa 2015
Cel:
•Wiem, co zrobić, żeby moje „E” było ekstra.
Kryteria:
•Rozpoznaję w tekście literę „e”, „E” pisaną i drukowaną.
•Piszę w liniaturze, pamiętam o jej miejscu na liniaturze i mieszczeniu się w liniaturze.
Cele i kryteria
Przykład sposobu przekazywania uczniom celów oraz nacobezu do lekcji, zaproponowany przez Katarzynę Młodożeniec. Materiał z książki OCENIAM, UCZĄC. PORADNIK DLA NAUCZYCIELI EDUKACJI
WCZESNOSZKOLNEJ; pod red. Danuty Sterny, CEO, Warszawa 2015
Praca w parach
Sformułuj cel i kryteria do wybranych zajęć:
• w postaci zdań
• w postaci grafiki
W jaki sposób prezentować uczniom cele i kryteria?
• Podać i zapisać na tablicy.
• Zapisane/narysowane na kartce wkleić do zeszytu.
• Przedstawić dzieciom, jako górę na którą się wspinają.
• …
Stałe kryteria/nacobezu
Materiał z książki OCENIAM, UCZĄC. PORADNIK DLA NAUCZYCIELI EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ; pod red.
Danuty Sterny, CEO, Warszawa 2015
W klasach I–III do wielu umiejętności
wymaganych w podstawie programowej
nauczyciel formułuje stałe nacobezu, np. do:
• redagowania wypowiedzi pisemnych,
• czytania,
• pisania,
• opowiadania.
Praca w grupach
Przygotujcie plakat dla uczniów
przedstawiający stałe kryteria np. dla klasie I.
Kryteria wykonania zadania 1)
2) 3)
Burza mózgów
W jaki sposób sprawdzić, czy cele i kryteria zostały zrealizowane?
OK w edukacji
wczesnoszkolnej.
Ocenianie wspierające, aby mogło pełnić swoje zadanie – czyli pomagać uczniowi w uczeniu się i doskonaleniu –
wymaga od nauczyciela stosowania metod i narzędzi pracy, które wzmocnią aktywność i motywację uczniów/uczennic.
Zachęcamy do korzystania m.in. z:
• zasady dłuższego czasu oczekiwania na odpowiedź
• zasady niepodnoszenia rąk
• zasady „każda odpowiedź jest dobra”
• metody losowania osoby zabierającej głos
• metody „świateł”
• pracy w parach i małych grupach.
Jak prowadzi zajęcia nauczyciel, który stosuje ocenianie
kształtujące?
Źródło: http://www.ceo.org.pl/pl/ok/news/elementy-oceniania-ksztaltujacego [dostęp: 30.09.2015]
Jak prowadzi zajęcia nauczyciel, który stosuje ocenianie kształtujące?
• Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia.
• Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia.
• Stosuje efektywną informację zwrotną.
• Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej.
• Buduje atmosferę uczenia się, pracując z uczniami i rodzicami.
• Potrafi formułować pytania kluczowe.
• Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję.
• Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską
