Oksford i kimeryd przedgórza Karpat polskich

UKD 55,1. 762.:n/.33.022 :552.541/.543 :55.2.14+ 551.2413 (4G8--!l3 prz,edgórze Karpat)

Eugeniusz KONA'RSKI

\VSTĘP

OKSFORD

Kwal",talnik Geologiczny, lIl, l, 19"1<4 r.

krakowska t

~1 ~2 3 - - - 4 ^{5 .-.---{)}

1 - - - ; 7

~8 ~

~11 ^~112

i-"

i-"

co

~ M

~l ~ Ul N

s

~ Ul

a.

Oksford i kimeryd przedgórza Karpat polskich 119 i południowy, występuj ący wzdłuż brzeżnej strefy nasunięcia karpackiego oraz pod pokrywą utworów fliszowych, tj. 'Od równoleżnikowej linii wier-

ceń Lisia Góra 1 i Jastrząbka Strara 1 na północy po bliżej nieokreślony

'Obszar na południu 'Oraz od wiercenia Biadoliny 1 na zachodzie po wierce- nie Pilzno 2 na wschodzie (P. Karn'kowski, E. Głowacki, 1961; P. Karn- kowski, S. Z, Ołtuszyk, 1968; A. Tokarski, 1962, 1965).

)(-

Ruchy laramijskie spowodowały wyniesi,enie antyklinorium dolnego Sanu we wschodniej części przedgórza, co w konsekwencji doprowadziło

do całk!owitego usunięcia utworów jurajskich ze znacznego obszaru.

Obecny zasięg utworów oksf'Ordu w obrębie przedgórza Karpat pol- skich przedstawi'ają załączone mapy - facjalna (fig. 1) i miąższości (fig. 3).

Wydziela się tu trzy regiony: 1) zachodni, obejmujący obszar od Czar- nej Sędziszowskiej na wschodzie po Chrzanów na zachodzi'e i Chmielnik na północnym zachodzie; 2) wschodni - lubaczowski, obejmujący obszar Luba'czowa po granicę państwa na vvschodzie; 3) północny - lubelski,

obejmujący obszar od granicy państwa na wschodzie po Sandomierz na zachodzie.

Fig. 1. Miapa iacj:a:lna utworów ,oksfordu p:rzedlgólrrza Karpat poLskich

Farcria'l m,alP '()rf the Oxfordian deposii'ts inthe forrelraLtld of the Polish Carpa thian:s

l - Zrasięg utwo:rÓrw miocenu morSkiego; 2 - o,rograf'iczny brzeg Karlpat; :3 - gra- ,nic,e pól facjallny,ch; 4 - przypu,s,zczalny 'Przebieg granic fa'cjarlnych w st-refie poz- b,awrionejos,adów; 5 - granice zmiran litologicznych; ,6 - granica państwa; 7 - przy- Pus.z,czalny obszar pierwotnego występoWia:nia utworów ok,s'fordu; 8 - fa'cja LUibel- ska; 9 - falcja śWię.to'k:rzysk'a; 10 - facja krak,owslm; 11 - fa,cj,a mieszana, k'rak,ow-

sko-świętokrzyska; 1'2 - ,s'treia dolomiJtyzacji w ,obrębie facji świętokT'zyS:ktiej; 13 - otwory, w których przewiercono oksford; 14 - otwory, w których nie przewier,cono

oksfordu '

Objaśnie:r:da symboli otworów wiertniczych (doty,czą rÓWJna.eż fig. \3, 4 i 5): Ba-l -- Baszrui.a 1; Bt-1 - Ba.towice l; Bt-2 - Batowice 2; Bd-I - Biado!iny 1; B-l -Brzesko 1;

Bz-3 -- BrcZeście 3; 'Ce-1 Cieszanów 11; C ""11 - Cikowice 1; CP-3 Czarna Pilzno 3;

CS-l - Cz,a,r,na lSędziszowska 1; <C:S-3 - CZrarna ,Sędz.iszows:ka 3; D'T-1 nąbr,owa Tar- nowska 1; DT-4 - Dąbrowa Tarnowska 4; Dą-'l - Dąlb-rowica 1; Dą-3 - DąbrloWJica 3;

D-2 - Dębica 2; Db-I - DObie.słaiWice 1; Dd-1 - DOdów 1; :1)<1-1 - Doliny 1; Dy-I - Dyle ,1; Go-l - GoIeszów ; Gu-I - Gumni's,ka 1; Ob-2 Grabie 2; Ga-I - Grabiny 1;

Gd-I - Grądy 1; G""128 - GrobLa 28; JN-2 - .Ials,trząbtka Now,a 2; .I:S-I -- Jast:rząb'ka

s.tara 1; JaSt-'I - Jawornik Slta<ry 1; .Ił-'l JOdłówka 1; Km-l -- Kamionka 1; KW-'1 -- Kazimierza Wielka 1; KW-ID - Kazimierza Wielk,a 10; !KI-,I - KHmontów 1; Kb-'I - Kobylniki ,1; Ku-l K,oI1Jiusza 1; Ko-l Kozłów 1; Kz-3 -- KozubQec 3; Ki-t - Kwi- ków 1; L:p-2 -- Liplas 2; LG-l - Lisi,a Góra l; L-2 - ,Lubaclzów 2; L-I3 - Lubaczów 3;

L-U - Lubaczów 11; L-12 - LUlba,c.zów 12; M-l - Man!iów 1; Ma-II -Mars'Zowice 1;

Mę~l - MędiI'lz'ercihów 1; MW-l - Mie,chowice Wielkie 1; Mł-l Mkhałów 1; Mn-,I - Mniszów 1; Na-l2 - Nalgoszyn 2; ND-3 - Nieezajna no~na 3; N-7 - Niwis'ka 7; Nk-3 -- NiWki 3; 01-1 -- 01eśnica l; O!S-l - Ostrów Sz:lachecld 1; 0-1 - Odmęt 1; Pc-l - P,acanów ,1; Pa-J :Plawęzów 1; 'Pw-1 - Pawłów 1; ,Pi-2 - Pilzno 2; Bb-10 - Pod- borz'e 10; iPb-12 - Podbo,rze 12; Pb-I5 - Podborze 15; Pb-16 - Podibo'rze '16;Pb-26 ~

P:odborze ,26; Po-Il - Poręby 11; ,p.,,! - PUlst'ków 1; IPu-1 - Pus2lC'za 1; 'PIU-2 - Pus,z,cza 2;

Rł-'l - Ra<Cłrawke 1; Rd-l Radłów 1; R'W-1 Radomyśl WieLkli 1; Ba..;l -R,a'dwaln l;

R-il - Hadizanów ,1; R-2 - Rad'zlanów 2; Rz.,l RzelZ,awa 1; Sk-3 - SkiaLbmierz "3;

Sł-l - 'Sło:mniki 1G-1; Sc-l - ISliu'Pielc 1; IS-2 - Srmęgo'rzów 2; ,s-3,a - smęgolrzów 3a;

St-II -- Stróżyska 1; ,Sw-2 ,gwa['lZów 2; Sw-B - \Slwa'rzów 8; SZ""1I -- :Szalw,ark 1;

Tg-I - T.a.rgowiska 1; Tr-l - Tarrnów 1; T-l - Trzciana 1; T-3 - Trzciana 3;

T-4 -- T-rzciana 4; Wj-1 - W,ojsław 1; Wj-8 - Woj sław 8;WR-1 - IWola (Rogowska 1;

WZ-l - Wola Że,:Lichowska 1; W""11 - Wyciąże l; Zlr-2 - Za,bro'rów 2; ZIk-1l - Z,akrzów >1;

Z-'l - Zalesie 1; Z1-1 - Załuże 1; Zl..,1 - Zielona 1; Żu-1 - ŻukioWli'c,e l; Ż.,l - Żół­

cza 1; Ż-2 ~ Żólcza 2

1 - extent of tihe m'a!fi'ne Miocene deposlits; 2 - o.rogralphic m,a'rgln of rthe CalTpa- thialns' 3 - boumdaries of faelal He:lds; 4 - suppoised CiQurSe .of the b.oundlarries of faciaI 'fields !im Ithe Zlone deprived of deposits; 5 - houndalI1ies oLf litho1ogic,al cha,nges;

6 -- state boundari'es; 7 - SUIP:posed are:a of the odginaJ. OCICUlfirence of the OxfordLan deposits; 8 - Łublin fades; 9 - Święty Krzyż flades; 10 - Cr,a,cow fade.s; :111 -rnixed

Cracow-Swięty K:rzyż facies; 1112 - dol-omitilzat!ion zone within the Święty KTzyż

f,arcies; 13 - bore hole rthat pierced the Oxf,ordi,an deposilts; 14 - bore holes that dLd nOlt pierce the Oxi,oI'idian depostis

120 Eugenliusz Konarski

Granice zewnętrzne zasięgu utworów .oksfordu wyznaczone są konwen- cjonalnie na północnym wschodzie, północy, północnym zachodzie i za- chodzie zewnętrznym północnym zasięgiem utworów miocenu przedgórza.

Południow'H granica pod pokrywą utworów fliszowych Karpat nie jest

bliżej znana; być może ma ona charakt'er denudacyjny, wyznaczony przez stok wspomnianej "kuesty".

Północno-wschodnia granica zasięgu oksfordu w obszarze zachodnim biegnie wzdłuż linii Chmielnik-Wojslaw, Czarna Sędziszowska i jest na- tury tektoniczno-erozyjnej - bilegnie wzdłuż systemu uskoków.

Dla obszaru wschodniego - lubaczowskiego - południowo-

-zachodnia i północno-wschodnia są gr;anicami erozyjno-t,ektonicznymi,

biegnącymi wzdłuż uskoków, zachodnia jest erozyjna (denudacja przed-

mioceńska), a południowo-wischodnią określa konwencjonalnie granica

państwa.

Dla obszaru północnego - lubelskiiego - niowo-zachodnia, biegnąca przez miejscowości północ od Sandomierza, jest granicą

a południowo-wschodnią określa

ścielone sa ~~~~~~ I":,~~~

Pojawiają·

wtórne

CHARAlKTE'RYST'l7)KA F hCJI

kornpleksuwYlliosi 250 m.

wapieni skrytokrystalicznych na z wkładkam-i margli oraz dolomitó\v.

względu na duże podobieństwo. nT~JJOgH~znle

bardzo trudne.

Najwyższą ioks'f.ordu

trytyczne i organogeniczno-detrytyczne o nia 1). ku północnemu wschodowi ny 1) występują zielone margle

zaliczone do ioksfordu górnego. na ... r.rlc:<1c"'",y-i

widać, przypuszczalny górny ,n'TOTf'''','''''

wej (R. Ney, T. Niemczycka,

Charakt'erystyczną oechąfacji

oolitycznych i krynoidowych już w

wanie wkładek dolomitycznych i ^{UV.tVLl .. U} nowyn1 oksfordu. ostatnie są silniej lub

Basznia l

Nieczajna Dolna 3

pro/tl oksfordu facji śvvi~tokrzyskiej M05A

a

2J!aV

o

:>~

~fJJ2a- - - -- -~

cerioman'..

!J . -'- ~~- -\.\

II -- -

!> \',

) ~ ^V\

/y ~ ^\\

1)900

--L

profil oksfordu facji / ' -

:C \ \

lubelskiej

/1 ..-p \ \.

M 2,5A 0,258;1

1 f:] '- \

PS i=340BmA ^I ~;==:-" \

25m V

o

to

~ ~~

500----; ~J/I ~ ~<;,

~-j.' : . : . :~~ I i!:~ <~~~

~-\:~~_k}!neryd-- ~ ~ .~'i~

~:Ę.,

~ .~.~;~

600 1100

.J55SB .... ~~~~

700 1200

800 _:..~..;:..

~-

1400

1000 ~.-'-r-'-i

flOO

!lOe

1800

Fig. 2. CharakterYLS;ty,czne profdle ifl8;cj-a.lJne

Characterłstic fl8;ciail sectiOIllS

~ -~>

~". ~

I

/ I

I I I I

800

900

I

I I I

Grab/a2B profil oksfordu

krakowsktpj

2 3 4

,-,' o!;

5

r 7

r'-,:

-.J Y_ 8

1 - łupki; 2 - mavgle; 3 - w8'plenie; 4 - dolom:i!ty i wapienie dolomi>tyc'Z.ne; 5 - wapienie @oli- tyczne; 6 - piaskowce; 7 - granice korelacyjne; 8 - stI'efia ,niecią.głości lStratygr,aficznej 1 - shale's; 2 - marls; 3 - Ume.stones; -4 - dolomit es (and dolomit:Lc limestones; {) mesto.nes; {; - sandiStones; 'l - correl8ltlon boundarr<ies; S - zoneof st.rat.igr·aphic'al

Oksford i kimeryd ,przedgórza Karpat polskich 121.

w pionie, j'ak i w poziomie) w zależnoś·ci od mniejszego lub większego~

rozwoju facji marglistej w części środkiowej oksfordu.

F ac j ę ś w i ę t ok r z y s k ą (fig. 2) reprezentuje - znany Hl. in.

z odkrywek - profil oksfordu, składający się w dolnej części głównie

z płytowych wapieni marglistych, miąższości 'Około 100-120 m, z bogatą fauną,m. in. głowonogami, terebratulami, koralami i kolcami jeżowcóvv

oraz rynchonellami Wyżej leżą wapienie zwięzłe, płytowe bądź też ma- sywne, scyfiowie z przeławiceniami gruzłowych, detrytycznych i grochowcowych, miąższości od 100 do ponad 300 m. W zwięzłych odmia- nach liczne są konkrecje pochodzące z gąbek, które tworzyły rozległe rafy. Ponadto obficie występują człony liliowców, kolce jeżow­

ców. Miąższość dolnej części oksfordu jest zróżnicowana - od 235 ITI

cza 1, Trzciana 1) w części północno-wschodniej wzdłuż obecnej tektonicz- no-erozyjnej granicy zasięgu oksfordu do 435 m we wspomnianym obni-

żeniu Dąbrowy (Dąbrowa Tarnowska

W północnego

ku SE strefie

K:onarski

Oksford i kimeryd ,przedgórza Karpat polskich 123 ryzuje występowanie ślimaków, gruboskorupowych małżów, skałotoczy,

raimienionogów; brak tu nato.miast zupełnie głowonogów. Żyły one bo- 'wiem poza zasięgiem raf i do.pier'O w za,chodni:ej części 'Obszaru pełnią r'olę

skamieniałości przewodnich (J. Kutek, 1965).

Grubiość utw'Orów najwyższ,ego 'oksfordu jest bardzo zróżnic'Owana, co jest w duż,ej mierze wynikiem ich przedmioceńskiej denudacji po.za zasię­

giem nadl,egłych utworów kimerydu. Ponadto na te zmiany miąższości wpływał efekt przedk1redoweg'O podniesienia antykliny Nieczajnej, która

także i wcześniiej odżywała kilkakrotnie w czasie 'Osadzania się górnej

,części utworów oksfordu. Podolbne zjawiska notuj e się w zachodniej części ,półnoonego 'Obszaru facji ś'więtokrzyskiej, w rej'Onie Kazimi,erzy Wielkiej, gdzie stwierdza się brak utworów kimerydu w wychodniach P'Odkredo- 'wych, Znacznemu ścięciu erozyjnemu uliegły również utwory 'Oksfordu

w obrębie południow,eg'O obszaru facji świętokrzyskiej, w strefie poza po-

łudniową, erozyjną, podmilOoeńską granicą utw'Orów kimerydu, co szcze- gólnie 'Odnosi się do obszaru Tarnowla Jadownik i częściowo do obszaru Pilzna. W r'ezultaeie w strefach zer'Odowanych grubość górnej części oks- fordu wyno.si od kilku do kilkudziesięciu mletrów, natomiast w obszarze przykrytym utwora,mi kim'etrydu 'Od 132m (Nieczajna Dolna 3) do 344m (Jastrząbka Nowa 2).

Charakterystyczną cechą facji świętokrzyskiej jest duży udział margli w środkowym odcinku profilu. K'Ompleks ten spełnia rolę prz,ew'Odnią. Po- nadto fację świętokrzyską charakteryzuje brak krz,emieni w utworach wapiennych przegradzających serię marglistą 'oraz wykształcenie oksfordu

najwyższeg,o w facji wapieni oolitycznych.

Charakterystyczny proIil utworów oksfordu f a c j ikr a k'O ^W s k i ej {fig. 2), dobrze poznany z licznych wierceń w r,e}onie bocheńsko-krakow­

skirn na południu, z regionu Klimontowa, Proszowic i Racławic na pół­

:nocy oraz z wychodni okolic Kr,akowa, przedstawia się następująco:

Oksford zaczyna się u d'Ołu jasnymi marglami, w których już w naj-

'niższych poziomach zjawiają się :rafy scyfiowe, początkowo drobne, roz- rzucone wśród skał wapienno-marglistych. Wyż,ej leży kilkudziesięciome­

trowa seria w'apieni płytowych. Wapieni,e te przech'Odzą ku górz'e w grubą serię wapieni masywnych, przewlażnie scyfi'Owych z krzemieniami, two-

rzących w krajobrazie skałki i dlatego nazywanych wapieniami skalisty- mi. Seria ta w rlejoni1e bocheilsko-krakowskim w typowym pr,ofilu ma

miąŻSZ'OŚĆ 'Okoł,o 230-250 m. Natomia.st w pasie f a c j i m i e s z a n ej,

krakowsko-święt'Ok¹rzysk1ej, grubość tych wapieni wzrasta do. 430 m (Dę- Fig. 3. M,apa mią±Slzośd 'litworów ok,s:j30!rdu ,przedgórza Kalrpa:t polsk!ich

'Thkkness m'ap IOf the Oxf'ordian d epols.i ts in the forela:nd '0& the Polish Ca1rpathians

,1 - zas,ięg utworów miocenu mO'r,skieg,o; :2 - orograficzny brzeg Karpat; 3 - zasięg

utworów oksf,ordu o Ipełmylm l]JIroflHu; 4 otwory, które przewierciły oksford; 5 - otw,ory, które nie przewierdły oksfordu; 6 - nilepełnamiąlższość oksfo,rdu w,skutelk braku dolnej częślCi prof.iJ:u; 7 nielpełna miąższość oksfordu wskutek zerodowania

części górnej; 8 - ;trias; 9 - izoH.nie mią'ż,szości pełnegO' Dklsfordu; lO - g.rall'ica

państwa

1 - extent orf the ,marine Miocelne deposits; 2 - or'ogr.aphic margin af the Car- patbtians; 13 - extent of the Oxfordilan delPo'SHs with ;1;he whole section; 4 - bore holes that .pierlced the OXfi()lrdJialn d€!posits; 5 - bore holes rtha,t did not pier'ce the Oxfordian ,(lelposits; 6 - incomplelte thkkness o,f the Oxfordian deposits due to the la'ck of the l<ower pa,rt of the section; 7 - incolmplet,e thickness Df the Oxfolrdian dejpositJs due tO' the erolSion Oif the UiPlpe,r ,porta'on; 8 Triassic; 9 - isolpachous llnes of the whol,e Oxford!ian deposits; 10 - ,sta,te bOlunda,ry

Eugeniusz Konarski

Oksford,i kimerYd przedgórza Karpat polskich 125 bka 2), przy czym są 'one gęsto prz;egradzane marglami, których udział

w profilu dochodzi dlo 50¹% (Pustków 1, Dębica 2). Nad wapieniami skali- stymi występuje seria wapieni cienkopłytowych poprzerastanych margla- mi, reprezentujących najwyższy 'Oksford. Występują w nich konkrecJe krzemieni nie różniące się 'Od gąbkowych :soczew'ek niższych poziomów.

Ze względu na słabo zarysowująoe się różnke litologiczne ustalenie jakichkolwiek ostrych granic w wyższym oksfordzie facji krakowskiej jest

ni'emożliwe. Dotyczy to zarówno krakowsko-częstochowskiego, jak i lubaczowskiego.

Zasadniczą odróżniającą ją od profilu wapjleni

świętokrzyskiej.

płytowych

wapi'eni

'YC"f'7r'\.cn UT'\iVORÓW OKSFORDU

4. M1apa ['ac,jalna utwiQirÓW lr""""'.Qc'''rl,,, ,pr,ze:ago,r:z:a Karpat po:lskkh Fadall m:ap I()If the 'KJimmerridg'ian the fOTieland 1Qi1' Carpathianls

1 -- nhl"'v";",,, ,mtC)'CerlU n:lor.s:·kie,g,o;

li tc,lOj2;i cznYI;h

Polis h

(~

-~

.,...~1 ~

\

'-.

- - 3

/

,,/

~f"~4 Z;1 5 -6 ^{07 ...-ł I--i}

\~">

(,,,,-' <!ij)Us~

'4-:o;,O';;:-;,<C<,>%

ty J{i;~<?s/;,

'l'l/c~ ^>;t(

1-=\8

l-- i:'-' o-;,

s

~ r:n

C.

Oksford i kimerYd ,przedgórza Karpat polskich 127' Na południe od tego wyniesien.iia istniał pokaźny ;:rów :synklinalny na linii 'Otworów Dębica 2, Dąbrowa Tarnowska 4, gdzi'e miąższość utworów' oksfordu wzrasta odpowiednio od 953 m do 1025 m. WydaJe się, żle rów-

nież od strony północnej t1ego wyniesienia istniala wyraźna rynna syn- klinalna na linii otworów Ka,mionka 1, Podborze 10 i Odnlęt 1. W pierw-- szym z nich, w strefie zer'Odowania utworów kim,erydu i CZęŚCiOiWO gór- nego oksfordu, pozostała miąższość utworów oksfordu wynosi 895 m. \Al drugim otworze pierwotna miąższość wynosi 854 m, aw trzeci'm - cał­

kowita miąższość 872 m. Ponadto na północ od omawianych otworów zarysowuje się jleszeze kilka elementów antyklinalnych mniejsz,ego rzędu,

o tym samym kierunku zbliżonym do równoleżnikowego, rozdzielonych strefami synklinalnymi. Można tu wydzielić wyniesi,eni1e Zalesia 1, gdzie'

miąższość całkowita utworów oksfordu wyno:si tylko 653 m, a następnie dbniżeni,e Załuża 1, gdzie miąższość taka

=

śródoksfordzkie przypada w 'Obrębie odwi,ertu Radzanów 1, gdzie całko-,

wita pierwotna miąższość utw'Orów oksfordu wynosi 690 m. Na północ od teg'O wyniesienia występuje kol,ejne 'Obniżenie w okolicach otworu Piaea- nów 1. Obniżenie to można by wiązać analogicznie kulisowo ku W'NW z ob-

niżeniem odwiertu Michałów 1, znajdującym się poza str,e:fą interpreto- wanej mapy (fig. 3), gdzie stw'ierdz'On:a miąższość utworów oksfoTdu wy-' n'Osi 890 m.

W części południowej i południow'O-zachodniej zachodnieg'O 'Obszaru obecnego występowania utworów oksfordu, w strefie odkrytej, tzn. w strefie poza zasięgilem utworów kim'erydu, obserwuj,e się sukcesywne zmniej:szanie miąższości utworów oksfordu - od 892 m (Czarna-Pilzno 3) na wschodzie do 200 m (Batowice 1) na zachodzie. Stąd widać, że erozja przedkredowa została najdalej posunięta w strefie zbliżonej do jury kra- kowskiej. Niemniej nawet na tym tle można przyjąć istnienie znacznego

obniżenia śródoks:fordzkiego w obrębie profilu otworu Mniszów 1, gdzie'

niepełna miąższość wynosi 654 f i i jest od 100 do 200 m większa od miąż-, szości w sąsiiednich otworach rejonu Grobli i Puszczy (na południu) oraz Klimontowa (na północy).

W obszalrze wschodnim - lubaczowski,m - utwory 'Oksfordu mają miąższość zriedukowaną przez denudację przedmiocerlską w IObrębiie całego;

zasięgu ich występowania. Z fig. 3 wynika, że j,edynie w strefie przygra- nicznej eroz}a nie posunęła się głębok'O. W otworze Lubaczów 12 stwier- dz,ono występowanie prawile pełnego profilu utworów oksfordu.

Dla obszaru północnego - lubelskiego - nile dokonano analizy miąż~- FUg. 5. Mapa m:iąż;s,zoślCi utWOTÓW Ik:imetrydu przedgórza Kairpat polskkh

TthiCilmels m'ap ,of the Kimme['id.g.ian depogtts 'in the foreland od' the Polish Car pa tb:i:ans

l - zasięg utworów mi,oc'enu mo.rskieg.o; 2 - orograf'i!czlny lYrz,elg 'Karpat; 3 - zasięg:

utwc'rów ktmerydu; 4 - z'a'sięg utworów kredy; 5 - mią·Żiszość ,k:imerydu c zercdo- wanej części gór:nej; 6 - otwory, któ.re 'przewierciły utwory kimerydu; 7 - otwory, które nie pf:zewierciły bądź nie stwi,erdziły utworów k:i'merydu; 8 - granic.a pań­

stwa

l - extenrt; of the marine Miocene de,poslits; 2 - orographic marrgin of the Ca,rpa- thi,ans; 3 - extent of the iKimmeridgian deposits; 4 - extent cf the Cret,aceous::

de;po,sit,s; 5 - thkikness of the Kimmećt'id~i.an depo'silts withou:t the upper pa,rt eroded;:

6 - bOćt'e hcles that pierced the 'K,immeridgiandeposlitls; 7 - bme ho,les that did not;

pieT'ce ·or not encounter the Kimmer,idgi.an d~posi,ts; 8 - state boundary

128 Eugeniusz Konarski

:szości ze względu na zbyt skromny materiał z wierceń, jak również dość

dal,eko posuniętą przedmioceńską denudację stropowej partii utworów oksfordu. Utwory oksfordu przebitle tu odwiertami Doliny 1 i Dyle 1 wy-

kazują lniąższośćc:ałkowitą odpowiednio 609 i 489 m.

KIlVfERYD W Kimerydzie zaznaczają

w ,charakterze sedym1entacji.

strefach wysp i lądów zaznacza koralowych, a w osadach "crn:Tcot·OY,,"

nie z n10rZlem zostało

ziemnomorska przenikała

Obszar dzisiejszy.ch Gór

ściowo wynurzoną, gdyż

wych daj e stwi,erdzić U'UJ...l.J.JlC0L<n.<.:;; tJ ... ' .... ·...,·,n., ....

kim'erydzkich Wlalpl!E~nl

warstwy oolitów

.przechodzące w

CHARAKTERYSTYKA FACJI

Oksford ;i kimerYd :przedgórza Karpat polskich 129

MIĄŻSZOŚĆ UTWORÓW KI,MCERYDU

Na skutek przedkr,ed'Ow'eg'O i przedmioceńskiego zniszczenia części lub

całDści ut1worów kimerydu mapa miąższO'ści obecnie stwierdzonych (fig. 5) nie 'Odzwierciedla pi'erwotnych stosunków miążs2'iościowych. Stwierdzenie

nieDbecności utworów kimerydu w obrębie śródoksf'Ordzkiego wyni'esienia Nieczajnej (Grądy 1 i 'Kozubiec 3, Mędrzlechów 1 i Pustków 1) a Iznacznej natomiast 'miąższ'Ości tych utworów w str1efach synklinalnych - na połud­

nie i północ od tego wyniesienia - potwierdza jednak byłe istnienie 'Osa- dów kimerydu, a nawet wskazuje na jegO' odradzanie się w 'Okresie ruchów

młodokim'eryjskich (A. Tokarski, 1965). Tektonifua mł'Odokimeryjska i póź­

niejsza 'Ost,erwaldzka, jako p'OtO'mna w st'Osunku d'O 'Opisanych wyżej ru- chów śródoksfordzkkh i st~nszych, spow'odO'wała jednak zniekształcenia istniejących lelementów t,ektonicznych. Wskazujoe na to znaczna miąższość

utworów kimerydu stwierdzona w 'Otwor,ze Nieczajna Dolna 3 (224 m),

.znajdującym na południowym skrzydle wynd:esienia Nieczajnej, w po-

bliżu jegO' osi, oraz w otw'Orze Radomyśl Wielki 1 (305m), znajdującym się na północnym skrzydle tego wyniesienia, również w p'Obliżu j eg'O osi.

Ponadto 'Odwiert Radz:anów 2, znajdujący się na osi jrednego z północnych

elementów ,antyklinalnych tektoniki śródoksf'Ordzkiej, przebił 233 m utwo- rów ki'm,erydu, .oD może świadczyć a całkowitym przekształoeniu tegO' ele- m'entu z formy wypiętrzonej na 'Ohniżoną. Kimeryj:skie 'Obniżienie Radza- nowa biegniie w kierunku połudn1iow'o-wschodni!m - poprzez 100twory Zaho- rów 2, Żółcza 1 i 2 'Oraz Dąbrowka 1 aż do 'Odwiertu PodbDrze 26, gdzie

miąższości utworów kim,elTydu wynDszą odpow1edni'O 305 m, 276 m, 265 m i 215 m.

,nr'Of",,"'Xl<ln Geologicznych

GÓ'r'nictwri l\T"·ft".,,,,,,,,,,, , ,G-e-onafta' ,

Nadesła;no dni,a 7 maja il973 r.

PIŚMIENNICTWO

KA,RNK:OWSKI P., GEJOWACKI E. (19161) - O budowie geo1og,iCrznej utworów pod- m~ooeń:skirch Pr:zedgórz,a Klarpat ŚrodkowYIch. Kwart. g'erol., 5, p. 3'^721-420, nr 2. W,all":s'Ziawa.

KARlNOWlSKI P., OŁTUSZYrK S. {1!9'(8) - At1as greo1ogliczny Przedgórza iKaTpat poJJskkh, Wyd. Geol. iW,arl:~szawa.

KSIĄ2KIE'WICZ IM., SAMiSONOWICZ J., RUiHLE E. {19'65) - z,8JrYs geolog:ii Polski.

Wyd. GeroJ. W,ar:s:z,awa.

KUTiEIK J. (191615) - Problemy polskiego ,rauraku iasta,rtu. Rocz. Pol. Tow. GerOl. 35, p. 2'6ⁱ3-0272" z. 2. Kraków.

KUTEK J. (li9I67) - Z z;arg1adlllień .stratyglrICciii górnej jury w P,ols'ce. (I jurajskJie lro- lrok:wliulITl w Plo1siCIe, Ili9I64 r.) B:iuI. IIn:slt. Geol. 203, p. 87--...114. Wariszlawa.

NEY R. (1191619') - Piętr,a ISltrukltW'aJJUre w półnolcnlO-Wis,chodn'im 'obll",amow,aniu zlapadli- ISka przlerdkm'paokie,glO. Pr. geol. iP AN, \KJoffi¹isjl8. geo1ogliczllla, nr 53.

Kiflaków.

130 Euge~l1iiusz Konarski

---

NIEMCZYCKA 'T. {1'9'64) - Os,ady malmu nad gorlnym Bugiem. Kwal"'t. geol., 8, p.

2¹6¹2,--2,7'9, ITIrr ,2. WacrISIZClJWa.

ROZYCKI S. z. (19(3) - G6ITlny ,dogger :i doll11Y m:aJm Jury Kr,akl{)twsk!o-Cz~stochlow­

skJiej. PIr. Inst. Geol., 17. W,aII'SIZ,alWla.

TOKARSIKI A. (1¹9'62) - Struktura Nih.v:isk. Pr. geol. PAN, Kom:isjla geologicznia, I11r 13.

Krak6w.

TOKARS'KI A. ;(119¹65) - Udzd:al wapi'el11,1a mus:zllQiwego w budowie Przedg6ITza K,ar- pat. Ada g,€!ol. pol., 15, p. 10¹5-1¹30, nr 2'. W:arsz,awa.

3yreHRyIII KOHAPCKH

OKC<fJOP)]; M KMMEPM)];)l{ llPE)];KAPnATCKOrO npOrllEA

Pe3roMe

Ha OCHOBe HMeroIIJ;HXC5I B pacnopIDKeHHH aBTopa MHOrO'IHCJIeHHbIX 6ypOBbIX pa3pe30B OTJIO- lKeHUH OKCQJop,D;a H KHMepH,D;lKa, 3aJIeraroIIJ;HX no,n; OTJIOlKeHH5IMIf MIfo:u;eHa B IIpe,ll,KaprraTcKoM nporH6e, OH rrpe,n;CTaB.rureT HX o606:rn;eHh"'Yro KapTHHY. 3ra Kapnma C O,D;HOH CTOPOHbl ,n:orrOJIH5£eT If3yqeHHocTb YlKe HCCJIe,D;OBaHHbIX TeppHTopHH, npRJIeraroIIJ;HX C ceBepa, a C ,ll,pyrOH - BBO,ll,HT HOBble ::meMeHTbI, KacaroIIJ;HeC5I pacnpe,D;eJIeHH5I Q:>a:U;HH H H3MeHeHH51 MOIIJ;HOCTeH. PaCCMaTpHBaH rraJIeoreorparQJHIO, aBTOp rrO,ll,'IepKHBaeT 'IeTKOe pa3JIH'IHe MelK,ll,Y Q:>opMaMH nepBH'IHOH Ce,ll,H- MeHTaU;HH H 60JIee n03,ll,HHMH CTPYKTYPHbIMH Q:>opMaMH (QJHL 3). OTIHpa5ICb Ha JIHTOJIOrHro H3- BeCTH5£KOB H Ha co,n:eplKaHHe MepreJIeH B pa3pe3e OKCQJop,ll,a, aBTOp BbI,ll,eJI5IeT TpH OCHOBHbIX TillIa QJa:u;nli: JII06JIHHCKYIO, CBeHTOKmHCKYIO H KpaKOBCKyro (QJHT. 1), a MelKAY rrOCJIe,ll,HHMH nepeXO,D;HYID 30HY cMemaHHoH QJa:U;HH CBeHTOKillHCKOH C BJIH5lHHeM KpaKoBcKoH. CBeHToKmHCKa5I QJaD;H5I 3aJIe- raeT Ha ,D;ByX IIJIOIIJ;a,D;5£X: ceBepHOH H roIKHOH. Be ,n:eJIHT rrO,D;H5ITHe He'IaHlioH, o6pa30BaBmeeC5I B rrepHO,n: ,D;BHlKeHnli 6peToHcKoH QJa3bI H B03polK,n:aBmeeC.sl B rroCJIe,n:yro:rn;Bx rrepHO,ll,aX ropoo6pa- 30BaHH5I. B :u;eHTpaJIbHOH 'IaCTH 3arra,D;HOrO palioHa B OTJIOiKeHH5.{X OKcQJop,ll,a H KHMepH,n:lKa OTMe- 'IeHa CHJIbHa5I ,1J;OJIOMHTH3a:u;H5I (Ibm. 1, 2). 3Ta ,ll,OJIOMHTH3a:u;lf.sl BbI3BafIa MmpaU;HeH MarnHeBbIX IIJ;eJIO'IeH H3 COJIeHOCHbIX OTJIOlKeHIfH aJIJIOXTOHHoro Mlmu;eHa, OKpYiKaroIIJ;HX KapnaTcKHH IbJIHm~

Euge,niusz KONARSKI

OXFORDIAN AND KIMMERIDGIAN IN THE FORELAND OF THE POLISH CARP ATHIANS

Summ1ary

Based on numerous bore-hOile sections of the Oxfordian and Kimmeridgian deposits f,oun:d 'to OCCUlT undea:' the Mii()lcel11e ones lin the F,oITelandatfea rOf the Carpa- thi:ans, the author pre.sents a syntlhie:tk,al pkture of the region. On the 'One hand

Streszczenie 131

this pddUJre 'clom:ple'tes the kn'Olwledge ,olf It:hes:o f,ar examdlned lall'<€'alS :adjalcent from the ll1io'l'''th, Ion the Oit.heT - ,it ilntrlOlduce,s new elelInelllts that 'ClOlncern ,the ddJs'trribuHon of falCiesand the changes in th!1C1l·mess,. Oon,siidelI'ilng the pa!l:aeogeogrraphiic:al slitua- ti'OO, ,the autlhor emph:a:s:rzes :the close ditElfeDe:ntiatilon 'Od' the f'olI'ms IOd' pr:im,ary sedi- mentation land those of Is'trudur,al nature (Fig. 3). Bialsed lOIn 'the li'thology oa: lime- stoners alnd Ion the partk:ipa:t,1on 'orr mads liiIl the OxfolI'di:an Isecti10n Ithe :author[' dis,tinguiishes three ma1ntypes 'Of ia'Cli.'es: Lublin type, Swi~ty KT:ZYZ type la:nd Crracow type (Fig. 1), between the two latterr ones alSlo ailmn,si,t1on z:one IOd: mixed Swi~ty

Krzyz facies with the dnfluences of the C:rlalcow 'onie. The ,Srw:i~,tyKJrzyz ,f,alclies. OCCurlS within t,wo arrea!s': nodlhern land southerln. Tlhesea,re sepa'r'a:ted with the eleva;tion Nieezlajn-a, f'orm,ed du:rd:ng the Biretooian m1orvements, and [flevived ,in the pertiods ,0[

the iLater orrogen:ie1s. In ,the ce'll'tral palrt od' the wester,n arrea strrong doil'omitiz;a'tion phenomena h'ave been eiIllcountered in the Oxford:1an and Kimm'erddgi:an depO!sits (Figs. 1 'and 2). 'This doll'Omitliza't1on was due tlO the m;ig,ration of ,magnesium Iea,ches tha't flI,owed f'r,om ;the sla:lt-lbearrli:ngal1ochthonous Miocene forma:ti,ons :in the sunoun- dings .of the Oarpatthian Flysch.