Produkcja ziemiopłodów rolnych, upraw ogrodniczych i pastewnych w 1997 r.

m ^rocław URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu

INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

tiRZĄO ST a TYSTYC / we Wrocławiu

iMPOŃM/iliięiRrUi.

Liczb Statykiy«- •

PRODUKCJA

ZIEMIOPŁODÓW ROLNYCH

UPRAW OGRODNICZYCH I PASTEWNYCH W 1997 R.

\»1 \S'H .^y

WROCŁAW 1998 R.

OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH

Kreska I-I - zjawisko nie wystąpiło

Zero /O/ - zjawisko istniało, jednakże w ilościach mniejszych od liczb, które mogły być wyrażone uwidocznionymi w tablicach znakami cyfrowymi, np. jeżeli produkcja wyrażona jest w tysiącach ton

(w liczbach całkowitych), znak 0 oznacza wtedy, że produkcja w danym przypadku nie osiągnęła 0,5 tys. ton

Kropka /. / - zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych

Znak x - wypełnienie pozycji, ze względu na układ tablicy, jest niemożliwe lub niecelowe

"W tym" - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy

WAŻNIEJSZE SKRÓTY

kg = kilogram cd. = ciąg dalszy

dt = decytona (kwintal) dok. = dokończenie

t = tona tys. = tysiąc

ha = hektar szt = sztuka

Przy publikowaniu danych z publikacji - prosimy o podanie źródła

URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu

INFORMACJE

| OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

PRODUKCJA

ZIEMIOPŁODÓW ROLNYCH

UPRAW OGRODNICZYCH I PASTEWNYCH W 1997 R.

URZĄb^STATYSTYCZNYJ^T we Wrotł*wiu^f^^ ||/

INFOR}WOM ^m 1 ^v

LictirStatystyołnych^^

WROCŁAW KWIECIEŃ 1998 R.

Publikację opracowały:

Skład komputerowy -

mgr Krystyna Kowal, Janina Obszama, mgr inż. Maria Stanek z Wydziału Statystyki Gospodarczej, mgr Halina Urbanek z Wydziału Analiz i Informacji

Anna Litewka z Wydziału Analiz i Informacji

Druk: Wydział Poligrafii US Legnica; zam. 62/98, nakład 60 egz.

Szanowni Państwo

Przekazuję Państwu kolejne coroczne opracowanie dotyczące wyników szacunku produkcji podstawowych upraw rolnych, ogrodniczych i pastewnych za 1997 r.

Podstawowym źródłem danych były wyniki badania reprezentacyjnego plonów i zbiorów w połączeniu z finalnymi ocenami i ekspertyzami rzeczo­

znawców terenowych, wyniki reprezentacyjnego spisu rolnego oraz dorocznej sprawozdawczości z gospodarstw państwowych, spółdzielczych i pozostałych.

Informacje zaprezentowano w przekroju gminnym i sektorowym. W celu zilustrowania przemian i tendencji w produkcji roślinnej dane podano na tle wyników 1996 r. i średnich z lat 1991 - 1995.

Część analityczna zawiera analizę wyników produkcji roślinnej na tle warunków agrometeorologicznych i wielkości zużytych środków plonotwórczych oraz średnich krajowych.

Jestem przekonana, że zaprezentowane w publikacji wyniki służące zarówno do ocen bieżących jak i do oceny przemian i tendencji w produkcji roślinnej okażą się przydatne osobom i instytucjom zainteresowanym problematyką rolnictwa.

Oddając do rąk Państwa publikację pragnę podziękować wszystkim służącym pomocą w przygotowaniu danych i mam nadzieję na dalszą współpracę.

Będę wdzięczna za wnioski i uwagi dotyczące prezentowanej publikacji.

Bożena Kodeniec DYREKTOR

Urzędu Statystycznego we Wrocławiu

Wrocław, kwiecień 1998 r.

SPIS TREŚCI

Str.

UWAGI METODYCZNE... 3

I. ZAOPATRZENIE ROLNICTWA W ŚRODKI PRODUKCJI... 7

II. OGÓLNE WYNIKI PRODUKCJI NA TLE WARUNKÓW AGROMETEOROLOGICZNYCH ... 10

III. PRODUKCJA ROLNICZA... 13

IV. PRODUKCJA OGRODNICZA... 21

V. PRODUKCJA PASTEWNYCH... 24

VI. PRZEBIEG SIEWÓW ORAZ OCENA STANU OZIMIN... 26

VII. UWARUNKOWANIA I WAŻNIEJSZE WYNIKI PRODUKCYJNE NA TLE KRAJU... 27

Część tabelaryczna: 1. PRODUKCJA ZIEMIOPŁODÓW WEDŁUG SEKTORÓW I FORM WŁASNOŚCI GOSPODARSTW: - ogółem... 29

- sektor publiczny (gospodarstwa skarbowe, gospodarstwa państwowe pozostałe, spółki państwowe) ... 33

- sektor prywatny (gospodarstwa indywidualne, spółdzielnie produkcyji rolniczej, spółki prywatne oraz pozostałe jednostki sektora prywatnego) ... 49

2. PLONY W GOSPODARSTWACH INDYWIDUALNYCH: 2/1. Plony zbożowych ... 65

2/2. Plony ziemniaków... 73

2/3. Plony rzepaku ... 75

2/4. Plony buraków cukrowych... 77

2/5. Plony pozostałych upraw rolnych... 79

2/6. Plony warzyw gruntowych ... 80

2/7. Plony z drzew owocowych ... 84

2/8. Plony z krzewów owocowych... 87

2/9. Plony na plantacjach jagodowych ... ... 89

2/10. Plony pastewnych... 90

2/11. Plony z łąk trwałych... 93

SPIS WYKRESÓW Rejony produkcyjne według wartości bonitacyjnej gleb ... 6

Plony zbożowych ogółem w gospodarstwach indywidualnych w 1997 r... 66

Plony ziemniaków w gospodarstwach indywidualnych w 1997 r... 74

Plony rzepaku w gospodarstwach indywidualnych w 1997 r... 76

Plony buraków cukrowych w gospodarstwach indywidualnych w 1997 r... 78

Współczynnik jakości użytków rolnych... 94

UWAGI METODYCZNE

Wynikowy szacunek produkcji roślinnej opracowano na podstawie:

- źródłowego badania reprezentacyjnego plonów i zbiorów przeprowadzonego w październiku 1997 r. w ok. 2%

indywidualnych gospodarstwach rolnych,

- finalnych ocen i ekspertyz rzeczoznawców gminnych i wojewódzkich,

- wyników dorocznej sprawozdawczości z gospodarstw państwowych, spółdzielczych i pozostałych jednostek osób prawnych,

- wyników reprezentacyjnego spisu rolnego w zakresie użytkowania gruntów i powierzchni zasiewów.

W publikacji prezentuje się dane według sektorów i grup gospodarstw, gdzie:

- sektor publiczny obejmuje: gospodarstwa rolne Skarbu Państwa, pgr dla których organem założycielskim jest Min. Roln. i Gosp. Żywn., gospodarstwa resortów nierolniczych, spółki własności państwowej;

- sektor prywatny obejmuje: spółdzielnie produkcji rolniczej, tj. spółdzielnie produkcyjne i kółka rolnicze, gospodarstwa indywidualne, spółki prawa handlowego z przewagą mienia prywatnego, pozostałe jednostki osób prawnych sektora prywatnego.

Do pozycji "rolnictwo ogółem” w przypadku ziemniaków, warzyw i owoców, niezależnie od wymienionych grup gospodarstw, zaliczono także działki przyzagrodowe członków spółdzielni produkcji rolniczej i kółek rolniczych oraz działki pracowników gospodarstw państwowych i spółek.

W spisie rolnym niektóre rośliny ujęto zbiorczo w grupach (warzywa, motylkowe pastewne, strączkowe pastewne, pozostałe uprawy), stąd też dane szczegółowe dla w/w grup oraz liczbę drzew owocujących i liczbę krzewów dla gospodarstw indywidualnych ustalono w oparciu o szacunki rzeczoznawców, a dla gospodarstw państwowych, spółdzielczych i pozostałych odpowiednie dane przyjęto ze sprawozdań.

Ogólna powierzchnia paszowa obejmuje powierzchnię łąk, pastwisk i pastewnych upraw potowych przezna­

czonych na paszę (okopowych pastewnych, kukurydzy na zielonkę, strączkowych pastewnych na zielonkę i motylkowych łącznie z innymi pastewnymi i trawami potowymi na zielonkę). W powierzchni tej nie uwzględnio­

no areału zbóż, ziemniaków i innych ziemiopłodów, z których część zbiorów przeznaczono na paszę.

W szacunkach produkcji rolniczej obowiązuje zasada obliczania przeciętnych plonów jako średnich ważonych, gdzie wagą jest powierzchnia danej uprawy. Uwzględnione są przy tym powierzchnie, z których uzyskano wysokie, jak też niskie plony oraz powierzchnie, które ujęto w spisie rolniczym, a z których plonów nie zebrano (zostały zniszczone przez grad, powódź itp.).

W rolnictwie pod pojęciem "plon" rozumie się ilość jednostek wagowych (dt) danego ziemiopłodu (tzw. netto) zebranych z jednostki powierzchni (ha).

W ogrodnictwie pod pojęciem "plon” rozumie się:

- dla upraw warzyw, truskawek i malin ilość jednostek wagowych (dt) danego gatunku zebranych z jednostki powierzchni (ha),

- dla owoców z drzew - ilość jednostek wagowych (kg) danego gatunku zebranych z 1 drzewa owocującego, - dla owoców porzeczek, agrestu i jagodowych pozostałych - ilość jednostek wagowych (kg) danego gatunku

zebranych z 1 krzewu, w przeliczeniu na ogólną liczbę krzewów porzeczek, agrestu i jagodowych pozostałych (owocujących i nie owocujących).

Do przeliczenia produkcji zielonek na siano przyjęto, że 5 dt zielonki = 1 dt siana.

Pod pojęciem "zbiór" rozumie się ilość jednostek wagowych danego ziemiopłodu uzyskanych z całej powierz­

chni gospodarstwa, gminy itp. Zbiory dla gospodarstw indywidualnych (gminy) oblicza się jako iloczyn średnich plonów oraz powierzchni badanej uprawy. Zbiory w pgr, spółdzielniach i spółkach określane są na podstawie sprawozdawczości opracowanej w oparciu o dokumentację magazynową lub ocenę na gruncie.

Przy szacowaniu plonów zbóż uwzględnia się tzw. ziarno półsuche, tj. zawierające 15,1-16,0% wody, a przy szacowaniu plonów rzepaku - nasiona o zawartości wody 13%. O ile faktyczna wilgotność jest wyższa lub niższa, plon jest korygowany do wilgotności standardowej, co czyni plony porównywalne w poszczególnych latach, rejonach i formach własności.

Dane ostateczne o produkcji rzepaku, buraków cukrowych i tytoniu oparto na wynikach skupu.

Grupa upraw "zbożowe" obejmuje oprócz zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi również uprawę

kukurydzy na ziarno.

REJONY PRODUKCYJNE WEDŁUG WARTOŚCI BONITACYJNEJ GLEB

0,90 Cieszków

0,93

Prusice 0,79

Twardogóra 0,97

Wołów

0,99 Oborniki Śl.

/ 0,96 ^

Jelcz- Laskowice

A /wroSsk/e

lilii /

V 0,83

I Milicz

0,98 1 Wińsko

J? 0,96

JT Żmigród }

0,85 \

Krośnice

I rejon II rejon III rejon poniżej 1,00 1,01-1,20 powyżej 1,20

Potencjalne możliwości produkcji rolniczej są możliwe do określenia poprzez wykorzystanie tzw. współczynnika jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej, waloryzującego podstawowe elementy środowiska, tj. glebę, ukształto­

wanie terenu i warunki wodne. Województwo wrocławskie posiada korzystniejsze niż przeciętnie w kraju warunki dla produkcji rolniczej i zajmuje 4 lokatę w kraju po województwach: zamojskim, krakowskim i opolskim.

Wyniki produkcji korygowane są jednak ostatecznie przebiegiem warunków meteorologicznych oraz czynnikami agrotechnicznymi. Niepoślednią rolę odgrywa również zaopatrzenie rolnictwa w środki produkcji, w tym zużycie nawozów, środków chemicznej ochrony roślin i kwalifikowanego materiału siewnego.

ZUŻYCIE NAWOZÓW SZTUCZNYCH (NPK)

W roku gospodarczym 1996/97 zużycie nawozów sztucznych (NPK) wynosiło 35,8 tys. ton i zmniejszyło się o 2,9 tys. ton (o 7,5%) w stosunku do roku poprzedniego.

Spadek zużycia zanotowano w nawozach azotowych (N) o 2,7 tys. ton (o 12,4%) i potasowych (K20) o 0,5 tys. ton (o 5,7%), natomiast wzrost w nawozach fosforowych (

P

O

) o 0,3 tys. ton (o 4,1%).

W przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych zużycie nawozów mineralnych pod zbiory 1997 r. wyniosło 91,9 kg NPK i było niższe od nawożenia pod zbiory 1996 r. o 6,9 kg (o 7,0%).

W sektorze publicznym nastąpił wzrost poziomu nawożenia NPK o 9,6 kg (o 8,9%), a w sektorze prywatnym spadek o 8,3 kg (o 8,5%), w tym w gospodarstwach indywidualnych spadek o 12,3 kg (o 14,8%).

Przy średnim poziomie zużycia nawozów NPK w kraju wynoszącym 88,3 kg na 1 ha użytków rolnych nawożenie w naszym województwie było o 4,1% wyższe.

Stosunek N:P:K w dawce nawozowej w roku gospodarczym 1996/97 kształtował się według proporcji 1:0,4:0,5.

Oznacza to, że w ogólnym zużyciu nawozów mineralnych w przeliczeniu na czysty składnik azot (N) stanowił 52,8%, fosfor (P

O

) - 21,5%, potas (K

O) - 25,7%.

Tahl. 1.1. Zużycie nawozów sztucznych (NPK) w latach gospodarczych 1987/88 -1996/97

Lata gospodarcze Ogółem Sektor publiczny

Sektor prywatny

razem w tym gospodarstwa

indywidualne

w tonach w kg na 1 ha użytków rolnych

1987/88 ... 98843 244,6 309,3 205,7 201,2

1988/89 ... 114991 279,5 333,5 247,2 243,0

1989/90 ... 45469 249,8 301,1 219,1 215,2

1990/91 ... 57932 144,2 215,1 101,9 93,5

1991/92 ... 30819 77,2 112,7 56,2 52,2

1992/93 ... 35156 88,3 123,7 71,1 67,5

1993/94 ... 39056 100,4 130,6 92,5 86.5-

1994/95 ... 44403 115,1 172,4 107,2 99,6

1995/96 ... 38686 98,8 107,6 97,8 83,1

1996/97 ... 35814 91,9 117,2 89,5 70,8

8 Zaopatrzenie rolnictwa w środki produckcji

ZUŻYCIE NAWOZÓW WAPNIOWYCH

Wapnowanie stanowi istotny element nawożenia warunkujący wykorzystanie nawożenia mineralnego i decyduje również o poziomie produkcyjności gleb. Z uwagi na wysoki odsetek gleb kwaśnych w województwie wrocławskim wapnowanie jest niezbędne.

Według danych Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej we Wrocławiu (obejmujących wyniki badań z lat 1991-96) 54% powierzchni użytków rolnych województwa stanowią gleby bardzo kwaśne i kwaśne (o pH do 5,5), w tym najwyższy udział gleb bardzo kwaśnych (pH do 4,5) występuje na terenie gmin posiadających gleby słabe (Krośnice, Jelcz-Laskowice, Miękinia, Milicz, Bierutów, Wińsko, Wołów). Odczyn gleby i jej skład granulometryczny stanowią kryteria określające potrzeby wapniowania.

Według w/w źródła danych w województwie wrocławskim dla 35% użytków rolnych określa się potrzeby wapniowa­

nia jako konieczne, dla 18% użytków rolnych - jako potrzebne, dla 15% - jako wskazane, dla 13% - jako ograniczone, a dla 19% - jako zbędne.

Ilość wprowadzanych do gleby nawozów wapniowych jest jednak mniejsza od wymaganego wapnowania. W roku gospodarczym 1996/97 zużycie nawozów wapniowych wyniosło 73,4 tys. ton, co w przeliczeniu na 1 ha UR daje poziom nawożenia 188,7 kg CaO.

Tabl. I. 2. Zużycie nawozów wapniowych (CaO) w latach gospodarczych 1987/88 -1996/97

Lata gospodarcze Ogółem Sektor publiczny

Sektor prywatny

razem w tym gospodarstwa

indywidualne

w tonach w kg na 1 ha użytków rolnych

1987/88 ... 89151 220,6 246,9 204,8 202,9

1988/89 ... 104599 258,6 262,8 256,1 251,4

1989/90 ... 104351 258,6 291,9 238,7 236,2

1990/91 ... 103351 257,2 220,1 279,3 291,2

1991/92 ... 68960 172,9 165,4 177,3 177,8

1992/93 ... 55112 138,4 160,7 127,6 130,2

1993/94 ... 46423 119,3 130,9 1163 111,3

1994/95 ... 88575 229,6 170,9 237,7 243,1

1995/96a/... 48919 125,0 118,9 125,7 118,6

1996/97 ... 73432 188,7 222,5 185,2 172,2

a/ Po przeliczeniu na powierzchnie uzyskane z wyników Powszechnego Spisu Rolnego’96.

Zużycie nawozów na 1 ha użytków rolnych w kg czystego składnika

wapniowych (CaO) w kg/1 ha

300 r- sztucznych (NPK)

w kg/1 ha

250

150

100 100

1994/95 1996/97

1988/89 1990/91 1992/93

1994/95 1996/97

1988/89 1990/91

Województwo -X--- Polska

Zaopatrzenie rolnictwa w środki produkcji 9

ZABIEGI OCHRONY ROŚLIN

Według szacunków Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin w roku 1997 zabiegi ochrony roślin przepro­

wadzono na łącznej powierzchni roboczej 715,7 tys. ha upraw, tj. o 7,8% większej niż w ubiegłym roku.

Tabl. 1.3. Powierzchnia chemicznych zabiegów ochrony roślin^

Zabiegi W tym

Lata

ochrony roślin

ogółem na zbożach na ziemnia­

kach

na burakach

cukrowych na rzepaku na

warzywach w sadach

na pozosta­

łych upra­

wach w hektarach

1989 ... 885096 485799 59605 30948 97472 11181 23795 176296

1990 ... 779789 429175 58145 29911 81862 10385 23437 146874

1991 ... 651617 363930 45335 25984 62660 9192 19390 125126

1992 ... 588043 314529 53610 25639 49731 9771 19401 115362

1993 ... 567035 315351 58657 25337 43058 9243 18817 96572

1994 ... 592321 342283 41831 42736 51324 13863 18325 81959

1995 ... 629612 353417 57040 39885 71564 9586 20963 77157

1996 ... 663854 392977 58004 54320 44750 7517 21208 85078

1997 ... 715661 427423 49300 63387 39259 15305 24994 95993

a/Łączna powierzchnia robocza plantacji chronionych pestycydami z uwzględnieniem liczby zabiegów na plantacjach.

Źródło: dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin.

Należy podkreślić, że mimo zmniejszonej powierzchni uprawy warzyw w stosunku do poprzedniego roku, w 1997 r. wzrosła o ponad 100% powierzchnia, na której dokonano chemicznych zabiegów ochrony warzyw.

Również mimo mniejszej powierzchni uprawy buraków cukrowych w porównaniu do 1996 r. (o 6,9%), powie­

rzchnia na której przeprowadzono zabiegi wzrosła o 16,7%.

ZAOPATRZENIE W KWALIFIKOWANY MATERIAŁ SIEWNY

W roku gospodarczym 1996/97 zanotowano spadek zakupu kwalifikowanego materiału siewnego zbóż.

W porównaniu do roku poprzedniego był on niższy o 22,2% przy wzroście powierzchni uprawy zbóż podstawowych o 8,2%.

Niski był również wykup kwalifikowanych sadzeniaków ziemniaków. Zakupiona ilość wystarczyła na obsadzenie kwalifikowanymi sadzeniakami zaledwie ok. 2% ogólnego areału uprawy ziemniaków.

Tabl. 1.4. Zaopatrzenie rolnictwa w kwalifikowany materiał siewny___________________________________________________________________

Lata

Zboża podstawowe

Ziemniaki

ogółem ozime jare

w tonach

1989^... 17911 9747 8164 11161

1990/91 ... 8676 5556 3120 5261

1991/92 ... 7048 4364 2684 2537

1992/93 ... 5250 3640 1610 2464

1993/94 ... 3963 2699 1264 2100

1994/95 ... 9178 5314 3864 938

1995/96 ... 11831 6931 4900 661

1996/97 ... 9199 5429 3770 830

a/ Dane dotyczą roku kalendarzowego (pozostałe roku gospodarczego).

«— — ^lam

mmmm ii

Warunki agrometeorologiczne w roku gospodarczym 1996/97 były na ogół niekorzystne zarówno pod względem termicznym jak i wilgotnościowym.

Jcsienią 1996 r. z powodu przedłużonych żniw i nadmiernych opadów deszczu, siewu ozimin dokonano na powierzchni mniejszej niż w roku poprzednim i z pewnym opóźnieniem w stosunku do optymalnych terminów agrotechnicznych. Z tego względu stan większości upraw przed nadejściem zimy był gorszy niż rok wcześniej.

W okresie zimy 1996/97 wystąpiły bardzo niekorzystne warunki dla zimujących upraw. Silne mrozy w III dekadzie grudnia i I dekadzie stycznia przy jednoczesnym braku okrywy śnieżnej były powodem znacznych wymarznięć ozimin. Niekorzystne dla upraw były również silne wiatry i niedobór opadów. Z powodu złych warunków zimowania wystąpiły duże straty w zasiewach, największe w rzepaku i jęczmieniu ozimym. Stan plantacji pozostawionych do dalszej uprawy był słabszy niż w latach poprzednich. W I dekadzie marca ruszyła wegetacja i rozpoczęto pierwsze siewy. Prace połowę zostały jednak przerwane z powodu nawrotu pogody zimowej.

Dopiero pod koniec marca wznowiono siewy zbóż jarych. W związku z przesiewami zaoranych ozimin, znacznie większy areał niż w poprzednich latach obsiano zbożami jarymi.

Chłody w pierwszych dwóch dekadach kwietnia bardzo spowolniły wegetację roślin. Zboża jare i rzepaki jare najwcześniej zasiane uległy lokalnie wymarznięciu, co stało się przyczyną kolejnych przesiewów. Ciepło i dostatek wilgoci w maju i czerwcu przyczyniły się do intensywnego wzrostu i rozwoju roślin, lecz sprzyjały równocześnie rozwojowi chorób grzybowych.

Opady deszczu w lipcu przekroczyły w województwach południowej Polski trzy a nawet czterokrotnie normę. Spowodowało to powódź, która również dotknęła województwo wrocławskie. Zalanych zostało 67,4 tys. ha (11% ogólnej powierzchni województwa), w tym 40,3 tys. ha użytków rolnych (tj. 10% użytków ogółem). Rozległe zalewiska i zastoiska wody, w zależności od czasu jej stagnowania, w różnym stopniu uszkodziły uprawy rolne.

Z powodu nadmiernej wilgotności gleb opóźnione zostały również zbiory zbóż. Do żniw przystąpiono powszechnie dopiero w pierwszych dniach sierpnia i dzięki sprzyjającej pogodzie prace te zakończono do końca sierpnia.

Do pierwszych dni lipca warunki agrometeorologiczne były korzystne dla wzrostu i rozwoju okopowych, jednak nadmierne opady w lipcu przy dość wysokich temperaturach spowodowały porażenia plantacji ziemniaków zarazą ziemniaczaną. W wyniku powodzi część upraw uległa zniszczeniu co znacznie obniżyło średnie plony województwa (lokalnie - nie uzyskano żadnych zbiorów).

Korzystne warunki pogodowe we wrześniu i w

dekadzie października sprzyjały prowadzeniu prac wykop­

kowych. Zbiory ziemniaków zakończono w ostatnich dniach września a zbiory buraków cukrowych w listopadzie.

Z powodu strat powodziowych plony traw łąkowych były znacznie niższe niż w ostatnich latach; częste opady utrudniały dosuszanie i zbiór siana. Jakość i wartość pokarmowa uzyskanego siana była niska.

Na wyniki w produkcji roślinnej również wpłynęły zmiany w powierzchni i strukturze zasiewów wynikające z:

=» zagospodarowania znacznej powierzchni odłogów i ugorów (które wystąpiły na dużą skalę w roku poprze­

dnim),

=> dużego areału zaoranych ozimin,

=> ograniczenia uprawy ziemniaków,

=> zmniejszenia areału kontraktowanych upraw buraków cukrowych,

=» znacznego wzrostu powierzchni zasiewów zbóż jarych.

Ogólne wyniki produkcji 11

W efekcie wyżej wymienionych czynników wyniki produkcji podstawowych upraw rolnych i ogrodniczych w 1997 r. były generalnie niższe, a przedstawiały się następująco:

=> zbóż ogółem zebrano 663,4 tys. ton, tj. o 100,8 tys. ton (o 13,2%) mniej od uzyskanych w 1996 roku, w tym zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi zebrano 594,6 tys. ton, tj. o 114,1 tys. ton (o 16,1%) mniej niż rok wcześniej przy wzroście powierzchni uprawy zbóż ogółem o 9,9%, w tym zbóż podstawowych z mieszankami o 9,7%,

=> rzepaku - 25,6 tys. ton, tj. o 13,9 tys. ton (o 35,2%) mniej, przy zmniejszeniu powierzchni uprawy o 33,6%,

=> ziemniaków - 344,6 tys. ton, tj. o 80,7 tys. ton (o 19,0%) mniej, przy zmniejszeniu powierzchni uprawy o 4,2%,

=> buraków cukrowych - 875,5 tys. ton, tj. o 74,0 tys. ton (o 7,8%) mniej, przy spadku powierzchni uprawy o 7,0%,

=> warzyw gruntowych - 91,5 tys. ton, tj. o 27,6 tys. ton (o 23,2%) mniej, przy zmniejszeniu powierzchni uprawy o 9,4%,

=> owoców ogółem - 34,8 tys. ton, tj. o 6,3 tys. ton (o 15,4%) mniej, w tym owoców z drzew zebrano 27,5 tys. ton, tj.

o 2,6 tys. ton (o 8,6%) mniej od ubiegłorocznych,

=> traw łąkowych (bez względu na sposób użytkowania w przeliczeniu na siano) - 131,2 tys. ton, tj. o 8,7 tys. ton (o 6,3%) mniej niż w 1996 roku.

Wysokość pokrywy śnieżnej w dniu wystąpienia najniższej temperatury powietrza przy gruncie -

III dekada grudnia 1996 r.

12 Ogólne wyniki produkcji...

Tabl. II. 1. Temperatura powietrza i opady

Temperatura powietrza w °C Sumy opadów

średnie wojewódzkie Wyszczególnienie

średnia miesięczna

odchylenie średniej miesięcznej

od normy

minimalna maksymalna mm % normy

JESIEŃ’96

Wrzesień... + 10,8 -2,6 0,7 +21,8 57,7 120,0

Październik... +9,9 + 1,0 -0,4 +21,6 42,5 106,0

Listopad ... +5,9 +2,0 -5,4 + 17,5 9,7 23,0

ZIMA 96/97

Grudzień... -4,4 -4,6 -20,6 +6,7 9,8 29,0

Styczeń ... -4,3 -2,5 -19,5 +5,8 5,4 19,0

Luty... +3,2 +3,7 -9,5 + 15,8 26,4 105,6

Marzec ... +4,2 +1,0 -6,5 +18,9 13,7 52,6

WIOSNA’97

Kwiecień... +6,0 -2,0 -6,0 + 19,2 50,2 128,7

Maj... + 13,9 +0,8 +2,7 +29,5 65,3 100,0

Czerwiec... +17,4 +0,9 +5,4 +33,0 38,6 48,0

LATO’97

Lipiec ... + 17,9 +0,2 + 10,1 +26,1 238,1 283,0

Sierpień ... + 19,4 +2,2 +7,8 +30,0 51,1 64,6

JESIEŃ’97

Wrzesień... + 14,2 -0,8 +1,0 +26,4 36,7 92,0

Październik... +6,8 +2,1 -4,6 +22,4 42,1 105,0

Listopad ... +3,3 +0,6 -6,4 + 17,9 29,4 68,0

Źródło: dane Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

Ogólna powierzchnia zasiewów w 1997 r. wyniosła 310,0 tys. ha. Udział sektora prywatnego w ogólnej powierzchni zasiewów wyniósł 95,8%, a sektora publicznego 4,2% (w roku poprzednim odpowiednio: 93,8% i 6,2%).

Tabl. III. 1. Struktura powierzchni zasiewów

1996 1997

sektor prywatny sektor prywatny

Wyszczególnienie

ogółem sektor

publiczny razem

w tym gosp.

indywidu­

alne

ogółem sektor

publiczny razem

w tym gosp.

indywidu­

alne

Ogółem ... 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Zboża... 69,6 60,2 70,2 70,9 74,3 61,3 75,0 75,4

w tym pszenica... 37,0 38,1 37,0 37,5 38,3 35,5 38,5 39,1

Strączkowe jadalne ... 0,3 0,5 0,3 0,3 0,4 1,5 0,3 0,3

Ziemniaki ... 6,7 0,3 7,2 8,2 6,3 0,5 6,6 7,5

Przemysłowe... 15,5 22,8 15,0 13,6 12,0 19,2 11,6 10,4

w tym: rzepak... 7,5 16,6 6,9 5,5 4,8 11,8 4,4 3,7

buraki cukrowe ... 7,8 6,1 7,9 7,9 7,1 7,3 7,0 6,6

Pastewne... 4,1 12,3 3,6 2,9 3,6 14,3 3,4 2,5

w tym kukurydza na zielonkę--- 2,0 8,0 1,6 1,3 1,6 7,9 1,6 1,1

Warzywa ... 2,1 2,2 2,1 2,3 1,9 1,2 1,9 2,1

Truskawki... 0,3 - 0,3 0,4 0,3 - 0,3 0,3

Pozostałe uprawy... 1,4 1,7 1,3 1,4 1,2 2,0 0,9 1,5

W porównaniu do lat poprzednich wystąpiły istotne zmiany w strukturze zasiewów. Systematycznie rośnie powierzchnia uprawy zbóż, w tym głównie pszenicy. Drastycznie zmalała powierzchnia upraw pastew­

nych. O wahaniach powierzchni upraw przemysłowych decydują warunki zimowania rzepaku, poziom kontraktacji buraków cukrowych oraz koniunktura na rynku rolnym.

Struktura zasiewów

1980 1985 1990 1995 1997

□ zboża § ziemniaki □ przemysłowe □ pastewne Dli pozostałe

14 Produkcja rolnicza

ZBOŻA

Tabl. HI. 2. Powierzchnia, plony i zbiory zbóż ________________ Wyszczególnienie_________

1991-1995a/...

1996 ...

1997 ...

1996=100 ...

A991-1995/= 100 ...

Powierzchnia zasiewów w tys. ha Zboża ogółem

Plony w dl/ha

200.3 209.4 230,2 109.9 114.9

Zbiory w tys. t

35.8 36,5 28.8 78,9 80,4

717.3 764,2 663.4 86,8 92,5 w tym zboża podstawowe z mieszankami

1991-1995a/... 190,9 35,4

1996 ... 197,9 35,8

1997 ... 217,1 27,4

1996=100 ... 109,7 76,5 A991-1995/= 100 ... 113,7 77,4

676,1 708,7 594,6 83,9 88,0 a/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia zasiewów

W wyniku niekorzystnych warunków zimowania, opóźnionej wiosny i niepomyślnych warunków agrometeoro­

logicznych w pierwszym jej okresie, straty w powierzchni zasianych zbóż ozimych były znaczne, zwłaszcza w uprawach jęczmienia i pszenicy. Wiosną zaorano łącznie ok. 47,1 tys. ha powierzchni zbóż, tj. blisko 30% (w roku poprzednim 2%), przy czym pszenicy ozimej zaorano 35,8 tys. ha, tj. ok. 32% powierzchni zasianej (rok wcześniej - 2%), jęczmienia ozimego - 8,2 tys. ha, tj. ok. 83% powierzchni zasianej jesicnią (w roku poprzednim -13%).

Powierzchnia zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi w 1997 r. wyniosła 217,1 tys. ha i było to więcej niż w 1996 r. o 19,2 tys. ha i o 26,2 tys. ha więcej od średniej z lat 1991-95. Łączna powierzchnia uprawy zbożowych wyniosła 230,2 tys. ha. Z powodu dużych strat pozimowych zmniejszyła się powierzchnia uprawy zbóż ozimych o 29,4 tys. ha, tj. o 20,4%. Wzrosła natomiast powierzchnia uprawy zbóż jarych o 48,6 tys. ha, tj. o 90,7%. Powierzchnia uprawy zbóż intensywnych (pszenicy, jęczmienia, pszenżyta) była większa niż w 1996 r. o 13,7 tys. ha (o 9,2%), a pozostałych zbóż o 5,5 tys. ha (oil,2%).

Plony

Tabl.lll.3. Plony zbóż Wyszczególnienie

1991-

-1995a/ 1996 1997 Różnica

1997 -1996 wdt/ha

Ogółem ... 35,8 36,5 28,8 -7,7 Sektor publiczny ... 40,1 43,0 38,6 -4,4 Sektor prywatny ... 34,4 36,1 28,3 -7,8

w tym gospodarstwa indywidualne 34,0 35,3 27,3 -8,0

a/ Przeciętne roczne.

dt/ha

25 20 15 10 5

0

Ogółem Sektor Sektor w tym gosp.

publiczny prywatny indywidualne Plony

w

ühtraj---

S3 województwo

O wyjątkowo słabym plonowaniu zbóż, mimo optymalnej sumy opadów w maju i czerwcu (czyli w okresie największego zapotrzebowania na wodę u roślin zbożowych) oraz dostatecznej ilości ciepła w tym okresie, zadecy­

dowały następujące czynniki:

- spadek zużycia nawozów mineralnych,

- niska obsada roślin zbóż ozimych (straty z powodu mrozów),

- straty z powodu zniszczenia upraw przez powódź i związane z podtopieniem pól, - wylegnięcia zbóż,

- masowe występowanie chorób grzybowych,

- słabe wykształcenie się ziarna zbóż ozimych, zwłaszcza pszenicy i żyta.

Produkcja rolnicza 15

Tabl. 111.4. Plony zbóż według gatunków

Wyszczególnienie 1991 - 1995a/ 1996

1997

ogółem różnica

1997-1996 średnia krajowa w dt/ha

Zboża ogółem ... 35,8 36,5 28,8 -7,7 28,5

Pszenica: ogółem ... 39,7 40,6 29,1 -11,5 32,1

ozima ... 41,4 41,7 28,2 -13,5 32,5

jara ... 30,4 33,9 30,6 -3,3 30,9

Żyto... 27,2 27,2 18,4 -8,8 23,1

Jęczmień: ogółem ... 34,0 32,8 30,1 -2,7 31,1

ozimy... 42,3 32,2 34,8 +2,6 32,0

jary ... 29,8 33,2 29,9 -3,3 31,0

Owies... 26,2 27,9 25,3 -2,6 26,1

Pszenżyto: ogółem ... 31,8 30,9 26,2 -4,7 29,2

ozime ... 32,0 31,9 26,2 -5,7 29,5

jare ... 26,9 24,1 26,4 +2,3 27,4

Mieszanki zbożowe... 26,7 28,8 28,1 -0,7 28,7

Kukurydza na ziarno... 44,7 50,5 54,8 +4,3 54,0

Gryka, proso i inne zbożowe... 13,5 8,9 11,0 +2,1 11,7

a/ Przeciętne roczne.

Plony wszystkich gatunków zbóż uzyskane w 1997 r. były niższe niż w 1996 r. (również niekorzystnym dla uprawy zbóż), a także niższe (z wyjątkiem nieszanek zbożowych i kukurydzy) niż przeciętny plon z lat 1991-95.

Największy spadek plonowania odnotowano w pszenicy ozimej - dominującej uprawie w naszym województwie.

Spadek plonów wystąpił we wszystkich gminach województwa. Najwyższe plony - powyżej 35 dt/ha uzyskano w 5 gminach województwa, tj.: Domaniów, Żórawina, Borów, Kobierzyce i Kondratowice a najniższe - poniżej 22 dt/ha - w gminach: Czernica, Jelcz-Laskowice, Oława, Twardogóra, Żmigród.

Zbiory

Tabl. III. 5. Zbiory zbóż według form własności 1991- -1995*

Różnica 1997 -1996

Struktura zbiorów w 1997 r.

Wyszczegól nienie

w tysiącach ton sektor prywatny

--.93,7%

O g ó i etu ...

Sektor publiczny ...

Sektor prywatny ...

w tym gospodarstwa indywidualne a/ Przeciętne roczne.

wtymgosp.htfywkjuahe 82.4%

Produkcja zbóż w 1997 r. wyniosła 663,4 rys. ton, tj. o 100,8 tys. ton (o 13,2%) mniej niż w roku ubiegłym, co było wynikiem strat powodziowych, znacznie gorszego plonowania zbóż oraz mniejszego (o 20,4%) udziału zbóż ozimych w strukturze uprawy zbóż ogółem.

Zbiory zbóż intensywnych (pszenicy, jęczmienia, pszenżyta) wyniosły ogółem 473,0 tys. ton i były o 99,1 tys. ton (o 17,3%) niższe niż w 1996 r., natomiast zbiory zbóż ekstensywnych (żyta i owsa) wyniosły - 76,9 tys. ton i były o 24,8% niższe. W ogólnej produkcji zbóż podstawowych udział zbóż intensywnych zwiększył się w stosunku do 1996 r. o 1,4% i wyniósł 86,0% (w kraju - 66,7%).

Pod względem produkcji zbóż ogółem województwo wrocławskie zajmuje 15 lokatę (w 1996 roku - 7 lokata).

16 Produkcja rolnicza

ZIEMNIAKI

Tabl. HI. 6. Powierzchnia, plony i zbiory ziemniaków

Wyszczególnienie Powierzchnia w tys. ha Plony w dt/ha Zbiory w tys. t

1991-1995 37... 26,2 173 453,3

1996 ... 20,3 210 425,3

1997 ... 19,4 177 344,6

1996 = 100 ... 95,9 84,3 81,0

(1991-1995)=100 ... 74,2 102,3 76,0

a/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia uprawy

W 1997 roku powierzchnia uprawy ziemniaków (wraz z działkami pracowniczymi) wyniosła 19,4 tys. ha i była o 4,1% mniejsza od ubiegłorocznej. Ograniczenie powierzchni uprawy związane było z niskim popytem na ziemniaki wobec wysokich zbiorów w 1996 r. (duża podaż, niskie ceny, brak rynków zbytu).

Plony

Tabl. III. 7. Plony ziemniaków

Wyszczególnienie

1991-

-1995a/ 1996 1997 Różnica

1997 -1996 w dt/ha

Ogółem ... 173 210 177 -33 Sektor publiczny ... 152 188 162 -26 Sektor prywatny ... 174 210 177 -33

w tym gospodarstwa indywidualne 174 208 173 -35

a/ Przeciętne roczne.

dt/ha Plony w 1997 r.

□ kraj 13 województwo

Ogółem Sektor

publiczny

Sektor prywatny

w tym gosp indywidualne

Warunki pogodowe do pierwszych dni lipca sprzyjały wegetacji ziemniaków, toteż odmiany wczesne i średnio- wczesne plonowały dobrze. W lipcu i na początku sierpnia częste opady deszczu przy dość wysokich temperaturach spowodowały porażenie plantacji zarazą ziemniaka, co ograniczyło możliwości plonowania roślin. Ponadto powódź i podtopienia pól spowodowały spadek średnich plonów ziemniaków.

Plony ziemniaków w 1997 r. były niższe o 33 dt/ha (o 15,7%) od dobrych plonów roku poprzedniego, ale wyższe w porównaniu ze średnim plonem z lat 1991-95 o 4 dt/ha (o 2,3%).

Wyniki pomiarów biometrycznych na plantacjach ziemniaków wykazały, że obsada roślin na 1 ha była zbliżona do ubiegłorocznej i wyniosła 42,7 tys. szt. Przeciętnie pod jednym krzakiem znajdowało się 10 szt bulw ziemniaków o średniej wadze 60 gramów (w roku 1996 odpowiednio: 9 szt po 67 gramów). Bulwy były wyrośnięte, jednak z wielu plantacji zebrane ziemniaki były porażone zarazą ziemniaka, co pogorszyło ich jakość przechowalniczą.

W gospodarstwach indywidualnych najwyżej oszacowano plony w gminach: Kostomłoty, Mietków, Wiązów, Żórawina - po 200 dt/ha, Bierutów i Kobierzyce - po 195 dt/ha, a najniżej w gminach: Wrocław i Jelcz-Laskowice po 100 dt/ha, Wisznia Mała -120 dt/ha, Prusice -140 dt/ha.

Zbiory

Tabl. 111. 8. Zbiory ziemniaków

Wyszczególnienie

1991-,

-1995a/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w tysiącach ton

Ogółem ... 4533 425,2 344,6 -80,6 Sektor publiczny ... 22,7 1,1 1,5 +0,4 Sektor prywatny ... 430,6 424,1 343,1 -81,0

w tym gospodarstwa indywidualne 424,0 4083 322,2 -86,1

a/ Przeciętne roczne.

Struktura zbiorów w 1997 r.

sektor prywatny 99.6%

w tym gosp. indywidualne 93,9%

Produkcja rolnicza 17

Z powodu ograniczenia powierzchni uprawy ziemniaków i słabszego ich plonowania, zbiory wyniosły 344,6 tys.

ton (bez działek pracowniczych - 343,3 tys. ton). Produkcja ziemniaków skoncentrowana jest (99,6%) w sektorze prywatnym. Udział gospodarstw indywidualnych w ogólnej ich produkcji wynosił 93,5% a w produkcji pochodzącej z sektora prywatnego - 93,9%.

Pod względem produkcji ziemniaków woj. wrocławskie zajmowało 29 miejsce w kraju (w 1996 r. - również 29 miejsce).

RZEPAK

Tabl. III. 9 Powierzchnia, plony i zbiory rzepaku

Wyszczególnienie Powierzchnia w tys. ba Plony w dt/ha Zbiory w tys. t

1991-1995 ... 24,2 21,9 53,1

1996 ... 22,6 17,5 39,5

1997 ... 15,0 17,0 25,6

1996-100 ... 66,5 97,1 64,8

(1991-1995)=100 ... 62,1 77,6 48,1

a/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia zasiewów

Bardzo niekorzystne warunki agrometeorologiczne w okresie zimy, duże straty w uprawach rzepaku i konieczność zaorania około 91% powierzchni, mimo dokonanych przesiewów rzepakiem jarym, spowodowały zmniejszenie powierz­

chni uprawy do 15,0 tys. ha. W porównaniu do 1996 r. było to mniej o 7,6 tys. ha (o 33,5%), a do średniej z lat 1991-95 mniej o 9,2 tys. ha (o 37,9%).

Plony

Tabl. III. 10. Plony r/.epaku Wyszczególnienie

1991-,

-1995a/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w dt/ha

Ogółem ... 21,9 17,5 17,0 -0,5 Sektor publiczny ... 21,5 19,7 20,5 +0,8 Sektor prywatny... 22,4 17,1 16,4 -0,7

w tym gospodarstwa indywidualne 21,9 15,5 15,9 +0,4

a/ Przeciętne roczne.

dt/ha 24 22 20 18 16 14 12 10

Ogółem

Piony w 1997 r.

□ kraj

Sektor Sektor w tym gosp publiczny prywatny indywidualne

^ województwo

Stan plantacji rzepaku ozimego pozostawiony do dalszej uprawy wiosną 1997 r. był bardzo słaby. Plantacje były przerzedzone i zachwaszczone. Korzystny dla wzrostu i rozwoju rzepaku układ warunków termiczno-wil- gotnościowych w maju i czerwcu, a także wydłużony okres dojrzewania wpłynął dodatnio na plonowanie.

Plonowanie rzepaku zostało jednak w zasadniczym stopniu ograniczone w skutek strat powodziowych, silnego wylegnięcia roślin przed zbiorami, wymłócenia nasion przez silne i długotrwałe deszcze i osypywania się nasion w związku z opóźnieniem się żniw. Lepiej plonował rzepak jary, którego dojrzewanie przypadło na okres bezdcszczowcj pogody.

W efekcie powyższych czynników plony rzepaku były niższe od uzyskiwanych w ostatnich latach. W porównaniu do (również niekorzystnego dla uprawy rzepaku) roku 1996 plon był niższy o 0,5 dt/ha (o 2,9%), a w porównaniu do średniego plonu z lat 1991-95 niższy o.4,9 dt/ha (o 22,4%).

Pod względem uzyskanych plonów rzepaku woj. wrocławskie przesunęło się z 8 miejsca w kraju w 1996 r. na

30 w 1997 r.

18 Produkcja rolnicza

Zbiory

Tabl. III. 11. Zbiory rzepaku

Wyszczególnienie

1991-

-1995*/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w tysiącach ton

Ogółem ... 53,1 39,5 25,6 -13,9 Sektor publiczny ... 27,3 6,1 4,3 -1,8 Sektor prywatny... 25,8 33,4 21,3 -12,1

w tym gospodarstwa indywidualne 17,9 20,4 14,5 -5,9

a/ Przeciętne roczne.

Struktura zbiorów w 1997 r.

Na skutek znacznego zmniejszenia powierzchni uprawy rzepaku i plonowania produkcja rzepaku zmniejszyła się w stosunku do roku poprzedniego o 13,9 tys. ton (o 35,2%) a do średniego zbioru z lat 1991-95 była niższa aż o 27,5 tys. ton (o 51,8%). Woj. wrocławskie zajmowało w 1997 r. 8 miejsce w produkcji rzepaku (w 1996 r. - 4 miejsce).

BURAKI CUKROWE

Tabl. 111.12. Powierzchnia, plony i zbiory buraków cukrowych

Wyszczególnienie Powierzchnia w tys. ha Plony w dt/ha Zbiory w tys. t

1991 1995*/ ... 19,4 318 615,2

1996 ... 23,5 404 949,5

1997 ... 21,9 400 875,5

1996-100 ... 93,1 99,0 92,2

(1991-1995)=100 ... 112,9 125,8 142,3

a/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia zasiewów

W związku z ograniczeniem kontraktacji buraków cukrowych w 1997 r. powierzchnia ich uprawy wyniosła 21,9 tys. ha i zmniejszyła się w stosunku do roku poprzedniego o 1,6 tys. ha (o 6,9%). W stosunku do średniorocznej z lat 1991-95 powierzchnia uprawy była wyższa o 2,5 tys. ha (o 12,9%).

Plony

Tabl. 111. 13. Plony buraków cukrowych

Wyszczególnienie

I"1',

-1995*/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w dt/ha

Ogółem ... 318 404 400 -4 Sektor publiczny ... 302 388 479 +91 Sektor prywatny ... 321 405 396 -9

w tym gospodarstwa indywidualne 320 402 391 -11

a/ Przeciętne roczne.

480 460 440 420 400 380 360

dVha

Ogółem Sektor Sektor w tym gosp publiczny prywatny indywidualne

Plony w 1997 r.

□ kraj

Warunki pogodowe w okresie wegetacyjnym 1997 r. okazały się korzystne dla buraków cukrowych. Obsada roślin była większa o 1100 szt/ha niż w 1996 r. Okresy ciepłej pogody i dostatek wilgoci w glebie stwarzały sprzyjające warunki dla intensywnego przyrostu masy korzeni. Jednak na terenach dotkniętych powodzią wystąpiły straty powodujące spadek średnich plonów.

Ciepła i bezdeszczowa pogoda w czasie zbiorów umożliwiła szybkie i sprawne zakończenie wykopków.

Plony buraków cukrowych były o 4 dt/ha niższe od uzyskanych w roku poprzednim, ale o 82 dt/ha (o 25,8%) wyższe

od średniego plonu z lat 1991-95.

Produkcja rolnicza 19

Zbiory

Tabl. III. 14. Zbiory buraków cukrowych (dane skupowe) Wyszczególnienie

1991-

-1995a/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w tysiącach ton

Ogółem ... 615,2 949,5 875,5 -74,0 Sektor publiczny ... 105,3 44,5 61,3 +16,8 Sektor prywatny ... 509,9 905,0 814,2 -90,8

w tym gospodarstwa indywidualne 482,8 761,3 642,8 -118,5

a/ Przeciętne roczne.

Struktura zbiorów w 1997 r.

Spadek powierzchni uprawy buraków i ich niższe plonowanie przyczyniły się do zmniejszenia produkcji o 74 rys.

ton (o 7,8%). Porównując jednak zbiory do uzyskiwanych średnio w latach 1991-95 produkcja buraków była wyższa o 260,3 tys. ton (o 42,3%). Pod względem produkcji buraków cukrowych woj. wrocławskie zajmowało 7 miejsce w kraju (w 1996 r. - 5 miejsce).

STRĄCZKOWE JADALNE

Tabl. III. 15. Powierzchnia zasiewów, plony i zbiory strączkowych jadalnych

Wyszczególnienie 1991-1995a/ 1996 1997

w liczbach bezwzględnych 1996=100

Powierzchnia w tys. ha ... 1,7 1,0 1,1 118,1

Plony w dt/ha ... 21,1 18,6 20,5 110,2

Zbiory w tys. ton ... 3,5 1,8 2,4 129,9

a/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia zasiewów

W 1997 r. wzrosła powierzchnia uprawy strączkowych jadalnych. Areał zasiewów wyniósł 1,1 tys. ha i w porównaniu do ubiegłorocznego był o 0,1 tys. ha większy a od średniorocznej powierzchni uprawy z lat 1991-95 o 0,6 tys. ha mniejszy. Podstawowym gatunkiem w tej grupie jest groch.

Plony

dt/ha Plony w 1997 r.

Tabl. 111. 16. Plony strączkowych jadalnych Wyszczególnienie

1991-,

-1995*/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w dt/ha

Ogółem ... 21,1 18,6 20,5 + 1,9 Sektor publiczny ... 23,6 25,0 31,6 +6,6 Sektor prywatny ... 19,5 17,9 17,1 -0,8

w tym gospodarstwa indywidualne 19,0 17,8 16,7 -1,1

a/ Przeciętne roczne.

Ogółem Sektor Sektor w tym gosp.

publiczny prywatny indywidualne

□ kraj województwo

Stan upraw do lipca był dobry. Grochy zbierane wczesnym latem plonowały wyjątkowo wysoko. Późniejszy

nadmiar wilgoci był niekorzystny, zwłaszcza dla plonowania fasoli i bobu.

20 Produkcja rolnicza

Zbiory

Tabl- HI. 17. Zbiory strączkowych jadalnych

Wyszczególnienie 1991-1995a/ 1996 1997 Różnica

1997-1996 w tysiącach ton

Ogółem ... 3,5 1,8 2,4 +0,6

Sektor publiczny ... 1,6 0,2 0,9 +0,7

Sektor prywatny ... 1,9 1,6 1,5 -0,1

w tym gospodarstwa indywidualne ... 1,4 1,1 1,2 +0,1

a/ Przeciętne roczne.

Produkcja strączkowych jadalnych w 1997 r. wyniosła 2,4 tys. ton i była wyższa od uzyskanej w 1996 r. o 33,3%, ale niższa o 31,4% od średniej z lat 1991-1995. Województwo wrocławskie zajmowało 11 lokatę pod względem wielkości zbiorów w 1997 r.

LEN (plony i zbiory ujmowane są w postaci słomy nieodziarnionej)

Tabl. III. 18. Powierzchnia zasiewów, plony i zbiory lnu

Wyszczególnienie 1991 - 1995a/ 1996 1997

w liczbach bezwzględnych 1996 = 100

Powierzchnia w ha ... 291 77 33 42,9

Plony w dt/ha ... 31,9 20,3 27,3 134,5

Zbiory w tonach ... 928 157 90 57,5

a/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia zasiewów

W 1997 r. nastąpi! dalszy drastyczny spadek powierzchni uprawy lnu. W porównaniu do średniorocznej powierzchni uprawy z lat 1991-95 w ub. roku uprawiono blisko 9-krotnie mniej lnu. Mimo dość dobrego plonowania produkcja lnu zmniejszyła się w porównaniu do roku poprzedniego o 42,7%, a do przeciętnego rocznego zbioru z lat 1991-95 ponad 10-krotnie.

Plony

Tabl. III. 19. Plony lnu

Wyszczególnienie 1991 - 1995a/ 1996 1997 Różnica

1997 -1996 w dt/ha

Ogółem ... 31,9 20,3 27,3 +7,0

Sektor publiczny ... 37,5 8,2 20,0 + 11,8

Sektor prywatny ... 30,3 24,3 34,1 +9,8

w tym gospodarstwa indywidualne ... 29,6 24,3 34,1 +9,8

a/ Przeciętne roczne.

Zbiory

Tabl. III. 20. Zbiory lnu

Wyszczególnienie 1991 -1995^ 1996 1997 Różnica

1997 -1996 w tonach

Ogółem ... 928 157 90 -67

Sektor publiczny ... 240 16 32 + 16

Sektor prywatny ... 688 141 58 -83

w tym gospodarstwa indywidualne ... 584 141 58 -83

a/ Przeciętne roczne.

WARZYWA

Tabl. IV. 1. Powierzchnia i zbiory warzyw gruntowych Wyszczególnienie

a - powierzchnia w ha b - zbiory w tonach

1991-

-19951' 1996 1997

w liczbach bezwzględnych 1996 =100 O gółe m^ ... . a 7870 6423 5822 90,6

b 142532 119100 91548 76,9

Sektor publiczny ... . a 609 456 202 44,3

b 9353 2545 874 34,3

Sektor prywatny ... . a 7261 5967 5620 94,2

b 133179 116554 90674 77,8

w tym gospodarstwa indywid. . . a 7167 5483 5310 96,8

b 131927 112576 88266 78,4

1/ Przeciętne roczne. 2/ Razem z działkami pracowników gospodarstw i spółek państwowych, działkami członków spółdzielni produkcji rolniczej i spółek sektora pry­

watnego.

Struktura zbiorów w 1997 r.

sektor publiczny

1.0% sektor prywatny

99,0%

wtymgosp. Indywidualne

Powierzchnia uprawy warzyw wyniosła 5,8 tys. ha i w porównaniu do roku 1996 zmniejszyła się o 0,6 tys. ha (o 9,4%), a w stosunku do średniorocznego areału uprawy z lat 1991 - 95 była mniejsza o 2,0 tys. ha (o 26,0%).

Powierzchnia uprawy warzyw

kapusta kalafiory cebula marchew buraki ogórki pomidory pozostałe

□ 1996 0 1997

Produkcja warzyw koncentruje się głównie w gospodarstwach indywidualnych, których udział w ogólnym areale upraw warzyw wynosi 91,2%. W stosunku do roku 1996 odnotowano wzrost powierzchni uprawy kalafiorów, buraków ćwikłowych, marchwi i ogórków, a spadek powierzchni upraw kapusty, cebuli i pomidorów oraz warzyw z grupy "pozostałe".

Zbiory warzyw gruntowych wyniosły 91,5 tys. ton, tj. o 27,6 tys. ton (o 23,1%) mniej niż w roku poprzednim.

O zmniejszeniu zbiorów zadecydował spadek powierzchni ich uprawy oraz niekorzystny układ warunków atmosferycznych, zwłaszcza w lipcu, wrześniu i październiku oraz zalanie i podtopienia plantacji. Niekorzystnie na plonowanie wpłynęło również znaczne porażenie plantacji przez choroby grzybowe i wirusowe związane z nadmier­

nym uwilgotnieniem gleby. Utrudnienia w zbiorze warzyw korzeniowych i kapustnych wystąpiły w III dekadzie

października w związku z przymrozkami i opadami śniegu. Zmniejszenie zbiorów w stosunku do 1996 r. odnotowano

w większości gatunków warzyw, wyższe były jedynie zbiory kalafiorów.

22 Produkcja ogrodnicza

Uprawa ogórków gruntowych i pomidorów drugi rok z rzędu przebiegała w bardzo niekorzystnych warunkach agrometeorologicznych. Nasilenie chorób spowodowało przedwczesne zakończenie plonowania ogórków, a zaraza ziemniaczana na pomidorach spowodowała całkowite zniszczenie plantacji. Gorsza była również jakość cebuli i marchwi.

Struktura zbiorów warzyw

1996 1997

0 kapusta 1111 kalafiory 8 cebula ® marchew 0 buraki UJ ogórki □ pomidory G pozostałe

W przeliczeniu na 1 mieszkańca województwa łączna produkcja warzyw gruntowych w 1997 roku wyniosła 80,5 kg, tj. o 24,2 kg (o 23,1%) mniej niż w roku poprzednim.

OWOCE Z DRZEW I JAGODOWE

OWOCE Z DRZEW

Tabl. IV. 3. Liczba drzew owocujących i zbiory owoców z drzew Wyszczególnienie

a - drzewa owocujące w sztukach b - zbiory w tonach

1991-

-19951/ 1996 1997

w liczbach bezwzględnych 1996=100

Ogóle ... a 2048098 2545053 2461658 96,7

b 29683 30076 27504 91,4

Sektor publiczny ... 421123 27575 34943 126,7

b 9470 445 635 142,7

Sektor prywatny... .a 1626975 2517478 2426715 96,4

b 20213 29631 26869 90,7

w tym gospodarstwa indywid. a 1513559 2217925 2110471 95,2

b 18207 24692 22225 90,0

Struktura zbiorów w 1997 r.

sektor publiczny 2,3%

sektor prywatny 97,7%

1/ Przeciętne roczne. 2/ Razem z działkami pracowników gospodarstw państwo­

wych, z działkami członków spółdzielni produkcji rolniczej i spółek sektora prywatnego.

Zima 1996/97 nie spowodowała dużych strat w drzewostanie starszym. Przemarznięcia wystąpiły przede wszystkim w sadach zakładanych jesienią 1996 r. i w szkółkach drzew owocowych. Ucierpiały również wiśnie - wypadły drzewa, które w latach 1995-96 były silnie porażone drobną plamistością drzew pestkowych. Kwitnienie drzew owocowych rozpoczęło się w połowie I dekady kwietnia. Spadki temperatury nocą do -6°C na przełomie I i II dekady kwietnia spowodowały przemarznięcie kwiatów moreli oraz lokalnie uszkodzenia pąków kwiatowych niektórych odmian brzoskwiń.

Opóźniona wiosna nie miała zasadniczego wpływu na terminy kwitnienia drzew owocowych. Kwitnienie było na ogół

obfite - nieco słabiej kwitły grusze i wiśnie.

Produkcja ogrodnicza 23

Zawiązywanie owoców i plonowanie większości gatunków było dobre, jednakże w wielu sadach obserwowano większe porażenie drzew przez choroby, a na terenach dotkniętych powodzią owoców w ogóle nie zebrano, co spowodowało obniżenie średnich plonów. Również przymrozki w II i III dekadzie października ze spadkami temperatur do -7, -8°C spowodowały straty związane z przemarznięciem późnych odmian jabłek.

Plony jabłoni i wiśni były niższe w porównaniu do 1996 roku odpowiednio o 12,4% i 3,8%.

Wyżej plonowały grusze, śliwy, czereśnie i brzoskwinie.

O wysokości produkcji decydują zbiory jabłek (66,9% ogólnych zbiorów owoców z drzew).

W porównaniu do roku poprzedniego zbiory owoców z drzew były mniejsze o 25,7 tys. ton (o 8,6%). W ogólnej produkcji owoców z drzew udział gospodarstw indywidualnych wyniósł 80,8% (w 1996 r. - 82,1%).

OWOCE JAGODOWE

Tabl. IV.4. Produkcja owoców jagodowych

Wyszczególnienie

1991-

-1995^ 1996 1997

V tonach 1996=100

Ogółem*’''... 10089 11012 7284 66,2

Sektor publiczny ... 194 - • -

Sektor prywatny ... 9895 11012 7284 66,2

w tym gospodarstwa indywid... 9851 10876 7221 66,4

a/ Przeciętne roczne, b/ Razem z działkami pracowników gospodarstw państwo­

wych, z działkami członków spółdzielni produkcji rolniczej i spółek prywatnych.

Struktura zbiorów w 1997 r.

sektor prywatny 100,0%

wtymgosp indywidualne 99.1%

Plonowanie na plantacjach jagodowych było niższe niż w roku poprzednim.

Silne mrozy w III dekadzie grudnia 1996 r. i I dekadzie stycznia 1997 roku spowodowały duże straty na plantacjach truskawek. Występujące w III dekadzie czerwca i w lipcu deszcze utrudniały dojrzewanie i zbiór owoców, a porażenie plantacji szarą pleśnią zdecydowanie skróciło okres owocowania truskawek. Wymarzły niemal wszystkie nasadzenia z 1996 r. Plantacje starsze zostały przerzedzone, a ich kwitnienie było słabe.

Plony malin mimo obfitego zawiązania owoców były niskie z powodu złych warunków atmosferycznych podczas zbioru (nadmierne deszcze i wiatry) i porażenia owoców szarą pleśnią. Nisko plonowały również porzeczki i agrest w związku z przemarznięciami kwiatów i zawiązków owoców.

Zbiory owoców jagodowych wyniosły 7,3 tys. ton i były o 3,7 tys. ton (o 33,8%) niższe niż w 1996 r. Produkcja owoców jagodowych prowadzona jest wyłącznie w sektorze prywatnym.

W przeliczeniu na 1 mieszkańca województwa łączna produkcja owoców z drzew oraz z plantacji jagodowych wyniosła 30,6 kg, tj. o 5,5 kg (15,2%) mniej niż w 1996 r.

Struktura zbiorów owoców z drzew i owoców jagodowych w 1997 r.

czereśnie gruszki 5,7%

pozostałe jagodowe

ss

34,4%

porzeczki 48,0%

maliny 2,2%

POWIERZCHNIA PASZOWA

Tabl. V. 1. Powierzchnia paszowa Wyszczególnienie a -1991-19951Z

b-1996 c -1997 d -1996=100

Powierzchnia paszowa ogółem Powierzchnia trwałych użytków zielonych

Powierzchnia potowych upraw pastewnych

w ha w % użytków

rolnych w ha w % użytków

rolnych w ha

w%

powierzchni zasiewów

Ogółem... a 83365 21,1 62671 15,9 20694 6,7

b 59067 15,1 48382 12,4 10685 3,6

c 55937 14,4 46210 11,9 9727 3,1

d 94,7 95,4 95,5 96,0 91,0 86,1

Sektor publiczny...a 29879 26,7 18181 16,3 11698 13,8

b 10696 25,5 8701 20,7 1995 10,6

c 10049 27,7 8051 22,2 1998 11,4

d 94,0 108,6 92,5 107,2 100,2 107,5

Sektor prywatny... a 53486 18,9 44490 15,7 8996 4,0

b 48371 13,8 39681 11,4 8690 3,1

c 45888 13,0 38159 10,8 7729 2,6

d 94,9 94,2 96,2 94,7 88,9 83,9

w tym gosp. ind...a 48808 19,2 40912 16,1 7896 3,9

b 40737 13,7 34458 11,5 6279 2,6

c 38514 12,8 32772 10,9 5742 2,3

d 94,5 93,4 95,1 94,8 91,4 88,5

1/ Przeciętne roczne.

W roku 1997 powierzchnia paszowa (powierzchnia trwałych użytków zielonych oraz powierzchnia roślin pastew­

nych w uprawie polowej) wyniosła 55,9 tys. ha i była mniejsza od ubiegłorocznej o 3,1 tys. ha (o 5,3%). Zmniejszenie nastąpiło zarówno w powierzchni potowych upraw pastewnych, jak i w powierzchni trwałych użytków zielonych.

Udział powierzchni potowych upraw pastewnych w ogólnych zasiewach wyniósł 3,1%.

UPRAWY PASTEWNE NA NASIONA

Tabl. V. 2. Zbiory nasion roślin pastewnych . Wyszczególnienie a - 1991 -19951'

b -1996 c-1997 d-1996 = 100

Ogółem Sektor publiczny

Sektor prywatny

razem w tym gosp.

indywidualne w dt

Strączkowe pastewne (z łubinem gorzkim)... a 56622 32414 24208 12912

b 21862 3990 17872 7050

c 11850 4426 7424 3162

d 54,2 110,9 41,5 44,9

Motylkowe drobnonasienne i trawy... a 582 252 330 263

b 526 - 526 328

c 2679 2480 199 183

d 509,3 X 37,8 55,8

1/ Przeciętne roczne.

Powierzchnia zbioru nasion roślin pastewnych (strączkowych, motylkowych drobnonasiennych i traw) wyniosła 1,1 tys. ha i była mniejsza od ubiegłorocznej o 0,3 tys. ha (o 21,1%).

Znacznie zmalała w stosunku do roku ubiegłego powierzchnia uprawy strączkowych pastewnych łącznie z

łubinem gorzkim na ziarno. Powierzchnia ta wyniosła 1,2 tys. ha i była mniejsza o 0,5 tys. ha (o 38,0%) niż w

1996 r. Zbiory strączkowych wyniosły 1185 ton i były niższe o 1,0 tys. ton niż w roku poprzednim.

Produkcja pastewnych 25

Rośliny motylkowe drobnonasienne i trawy na nasiona uprawiano na powierzchni 0,3 tys. ha, tj. o 0,2 tys. na (o 116,1%) większej niż w roku ubiegłym. Uzyskane zbiory (268 ton) były 5-krotnie wyższe od zbiorów w 1996 roku.

POLOWE UPRAWY PASTEWNE NA PASZĘ

Powierzchnia polowych upraw pastewnych z przeznaczeniem na paszę w 1997 r. wyniosła 9,7 tys. ha i była mniejsza od ubiegłorocznej o 1 tys. ha (o 9,0%).

Rośliny strączkowe pastewne na zielonkę uprawiano na powierzchni 0,7 tys. ha, tj. o 0,2 tys. ha (o 41,7%) większej niż w 1996 r. Uzyskany plon zielonej masy, tj. 179 dt/ha był o 28 dt/ha (o 13,5%) niższy od plonu roku poprzedniego.

Rośliny motylkowe drobnonasienne i trawy (koniczyna, lucerna, seradela i inne pastewne i trawy) na paszę zebrano z powierzchni 2,6 tys. ha. Plon tych roślin w zielonej masie wyniósł 268 dt/ha, a uzyskane zbiory były zbliżone do zbiorów roku 1996.

Nastąpił dalszy spadek powierzchni uprawy kukurydzy na paszę o 1,0 tys. ha, tj. o 16,9%. Z powodu zmniejszonej powierzchni uprawy i niższych plonów zbiory kukurydzy na paszę wyniosły 197,7 tys. ton i były o 20,0% niższe niż przed rokiem.

Powierzchnia uprawy okopowych pastewnych była podobna jak w 1996 r. i wyniosła 0,9 tys. ha. Plony okopowych pastewnych były niższe od uzyskanych w 1996 roku o 43 dt/ha (o 10,2%) i wyniosły 379 dt/ha.

PRODUKCJA Z TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH

Powierzchnia trwałych użytków zielonych wyniosła 46,2 tys. ha i była o 2,2 tys. ha (o 4,5%) mniejsza niż w 1996 r. Łączne plony traw w przeliczeniu na siano oszacowano na 36,9 dt/ha, tj. o 0,9 dt/ha (o 2,5%) wyżej niż w roku poprzednim. Produkcja siana z trwałych użytków zielonych wyniosła 166,5 tys. ton i była o 12,2 tys.

ton (o 7,5%) niższa od zbiorów z 1996 r.

Powierzchnia łąk trwałych wyniosła 33,4 tys. ha i była o 2,2 tys. ha (o 6,3%) niższa niż przed rokiem. Produkcja ze wszystkich pokosów łącznie (w przeliczeniu na siano) wyniosła 131,2 tys. ton, tj. o 8,7 tys. ton (o 6,2%) mniej niż w roku poprzednim. W pierwszym pokosie uzyskano plon 24,5 dt/ha, w drugim 10,7 dt/ha, a w trzecim 4,1 dt/ha, tj. o 0,5 dt/ha (o 10,9%) wyższy.

Powierzchnia pastwisk trwałych wynosiła 12,8 tys. ha i była zbliżona do roku poprzedniego. Uzyskany plon w przeliczeniu na siano wyniósł 27,6 dt/ha, czyli o 2,8 dt/ha mniej niż w 1996 r.

Powierzchnia paszowa

1980 1985 1990 1995 1997

0 Ogółem □ w tym trwałe użytki zielone

POPLONYIWSIEWKI '

W stosunku do roku poprzedniego powierzchnia uprawy poplonów i wsiewek na paszę zmalała o 140 ha i wynosiła

693 ha. Uzyskane w 1997 r. łączne plony wsiewek i poplonów wyniosły 129 dt/ha, były więc o 6 dt/ha (o 4,9%) wyższe

w porównaniu do roku poprzedniego.