OTB/Platform31 Wooncongres, 31 okt 2012
Verslag subsessie
De toegevoegde waarde van het ontwerp en de ontwerper
O.l.v. Guido Wallagh (Inbo), met Edward van Dongen, ERA Contour; Carolien Ligtenberg, Bureau M.E.S.T.; Bas Liesker, Heren 5; Arthur Lippus, Portaal
Hoe het was
In de periode van de wederopbouw was de rol van de architect die van maker en vormgever.
Stedenbouw en architectuur was geen maatschappelijk vak, maar had een vrij analytisch en ruimtelijk karakter. Dit heeft prachtige dingen opgeleverd; de kwaliteit bestond uit het doorzien en meten van behoeften van een ander. Er was een besef dat je ‘goed wonen’ aan het creëren was. Wel werden in deze periode veel nieuwe concepten bedacht (vroeg naoorlogse wijken, bloemkoolwijken, etc.) en deze opeenvolging is niet altijd even goed afgemaakt.
Hoe zou het kunnen worden?
Aan de hand van verschillende voorbeelden bespreken twee opdrachtgevers en ontwerpers de huidige rol van het ontwerp en de ontwerper. Voorbeelden als de Tudor-woningen van Heren5 en Le Medi van ERA Contour laten zien dat er tegenwoordig veel meer ruimte aan de consument wordt gegeven:”de consument op de catwalk”. De ontwerper blijft hier wel een belangrijke rol in spelen. Een duidelijk voorbeeld hiervan is ‘Ikea Hackers’: consumenten creëren met de producten die er worden aangeboden hun eigen stijl. De ontwerper wordt in dit geval een stylist die de consument helpt om uit het generieke aanbod te kiezen en daar vervolgens die eigen stijl mee te creëren (verdeling: 80% reeds ontworpen producten / 20% eigen stijl). Mensen maken dus iets nieuws op basis van bestaande producten: efficiënt met minder middelen.
De trend is zichtbaar dat er meer in ketens wordt gedacht, ook met partijen die minder bekend zijn. Het gaat tegenwoordig veel meer om houding en het verlaten van de ‘comfortzone’: kun je als ontwerper uit de ‘ivoren toren’ stappen en meer ‘streetwise’ worden? Er is dus meer focus op product en materiaal dan vroeger, maar het is belangrijk dat dit in een maatschappelijke en financiële context gebeurt. De ontwerper vervult een hele belangrijke rol in de begeleiding en de vormgeving. Een niet-dogmatische houding hierbij is nodig. Je moet als ontwerper oprecht nieuwsgierig zijn naar wat men wil en onbevooroordeeld luisteren. Vervolgens moet de ontwerper met die informatie meer bieden, iets bijzonders toevoegen, dan men vraagt. Verrassen dus! De ontwerper moet in feite zichzelf, zijn/haar vak en de relatie met de omgeving opnieuw uitvinden.
Wat spreekt aan?
Het project Le Medi spreekt het meeste aan onder de sessiedeelnemers. Bijzonder aan dit project is dat je als bewoner heel veel te zeggen hebt over tastbare dingen. Dit gebeurde vroeger niet, toen was het creëren van inspraak minder nodig. Nu is het crisis, maar de consument verandert ook. Zij zijn veel mondiger en eisen inspraak. Dat hoort meer bij deze tijd. Het gaat er immers om dat mensen zich langdurig binden en committent tonen in een wijk. Voor het ontwerpvak is dit belangrijk en het geeft veel voldoening. Immers, als iets gevoelsmatig écht de plek is van iemand, wordt er ook beter voor gezorgd.
