Przykłady ilustrujące oczekiwane straty kredytowe
sierpień 2020 r.
badania, usług atestacyjnych i innych powiązanych standardów oraz ułatwianie procesu ujednolicania międzynarodowych i krajowych standardów badania i usług atestacyjnych, przyczyniając się w ten sposób do podnoszenia jakości i spójności praktyki na całym świecie i zwiększania publicznego zaufania do zawodu biegłego rewidenta przeprowadzającego badania i usługi atestacyjne na całym świecie.
IAASB opracowuje standardy i wytyczne badania i usług atestacyjnych do wykorzystania przez wszystkich zawodowych księgowych w ramach wspólnego procesu ustanawiania standardów, w którym uczestniczy Public Interest Oversight Board, nadzorująca działalność IAASB, oraz grupa doradcza IAASB, wnosząca wkład ze strony instytucji interesu publicznego w opracowanie standardów i wytycznych. Struktury i procesy wspierające działalność IAASB zapewnia International Federation of Accountants (IFAC).
Prawa autorskie, znak handlowy oraz informacje dotyczące zgód, patrz strony 122-123.
Przykład 1 – Zastosowanie wybranych aspektów MSB 540 (zmienionego) do MSSF 9 „Utrata
wartości” (Oczekiwane straty kredytowe) – Karty kredytowe ... 6
Informacje ogólne ... 6
Zastosowanie MSB 540 (zmienionego) ... 7
Procedury oszacowania ryzyka i powiązane działania ... 7
Identyfikacja i oszacowanie ryzyk istotnego zniekształcenia ... 23
Reakcje na oszacowanie ryzyka istotnego zniekształcenia ... 33
Ogólna ocena oparta na wykonanych procedurach badania ... 44
Przykład 2 – Zastosowanie wybranych aspektów MSB 540 (zmienionego) do MSSF 9 „Utrata wartości” (Oczekiwane straty kredytowe) – Istotny wzrost ryzyka kredytowego ... 47
Informacje ogólne ... 47
Zastosowanie MSB 540 (zmienionego) ... 49
Procedury oszacowania ryzyka i powiązane działania ... 49
Identyfikacja i oszacowanie ryzyk istotnego zniekształcenia ... 62
Reakcje na oszacowanie ryzyka istotnego zniekształcenia ... 67
Ogólna ocena oparta na wykonanych procedurach badania ... 80
Przykład 3 – Zastosowanie wybranych aspektów MSB 540 (zmienionego) do MSSF 9 „Utrata wartości” (Oczekiwane straty kredytowe) – Makroekonomiczne dane wejściowe i inne dane .. 83
Informacje ogólne ... 83
Zastosowanie MSB 540 (zmienionego) ... 84
Procedury oszacowania ryzyka i powiązane działania ... 84
Identyfikacja i oszacowanie ryzyk istotnego zniekształcenia ... 89
Reakcje na oszacowanie ryzyka istotnego zniekształcenia ... 94
Ujawnienia odnoszące się do szacunków księgowych ... 112
Oznaki możliwej stronniczości kierownictwa ... 113
Ogólna ocena oparta na wykonanych procedurach badania ... 115
zatwierdzeniu Międzynarodowego Standardu Badania (MSB) 540 (zmienionego), Badanie szacunków księgowych i powiązanych ujawnień. Zapoznanie się z niniejszą publikacją nie zastępuje zapoznania się z Międzynarodowymi Standardami Badania (MSB). Nie zmienia też ani nie zastępuje standardów MSB i wyłącznie ich tekst jest obowiązujący. Przykłady ilustrujące zawierają wyjaśnienia sposobu stosowania niektórych wymogów MSB 540 (zmienionego), ale przedstawiają dokumentacji rewizyjnej, jaka powinna zostać przygotowana.
Wprowadzenie
Przedstawione poniżej przykłady mają na celu zilustrowanie, w jaki sposób biegły rewident może odnieść się do niektórych wymogów MSB 540 (zmienionego).
Zostały one opracowane, aby pomóc biegłemu rewidentowi w zrozumieniu możliwości zastosowania MSB 540 (zmienionego):
1. MSSF 9 Utrata wartości (oczekiwane straty kredytowe) – Karty kredytowe
Przykłady te zajmują się w szczególności kwestiami badania dotyczącymi różnych cech oczekiwanych strat kredytowych, zgodnie z ramowymi założeniami sprawozdawczości finansowej, w szczególności z MSSF 9.1
2. MSSF 9 Utrata wartości (oczekiwane straty kredytowe) – Istotny wzrost ryzyka kredytowego
3. MSSF 9 Utrata wartości (oczekiwane straty kredytowe) – Informacje i dane makroekonomiczne
Przykłady ilustrują szacunki księgowe o różnych cechach i różnym stopniu złożoności. Poszczególne przykłady ilustrują tylko wybrane wymogi MSB 540 (zmienionego). Nie wszystkie wymogi są uwzględnione w każdym przykładzie i nie wszystkie aspekty wybranych do przykładu wymogów są omawiane.
Dokonano wyboru różnych wymogów, aby zilustrować różne aspekty MSB 540 (zmienionego) i skupić się na tych wymogach, które są dla danego przykładu najbardziej adekwatne.
Ogólnie rzecz biorąc, ze względu na złożoność związaną z szacowaniem oczekiwanych strat kredytowych, biegły rewident prawdopodobnie zastosuje podejście polegające na sprawdzeniu, w jaki sposób kierownictwo dokonało szacunku księgowego,2 zamiast uzyskiwać dowody badania ze zdarzeń mających miejsce
1 Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 9 „Instrumenty finansowe”
2 MSB 540 (zmieniony), paragraf 18(b)
a niniejsze przykłady koncentrują się na tych aspektach MSB 540 (zmienionego).
W przykładach zastosowano następujący format:
Trzy przykłady oczekiwanych strat kredytowych należy czytać łącznie, ponieważ wymogi omówione w jednym przykładzie mogą być również istotne dla innego.
Przykład „Informacje i dane makroekonomiczne” koncentruje się przede wszystkim na znaczeniu takich danych dla badania i nie powtarza materiału z innych przykładów, który jednak może być istotny i mieć szersze zastosowanie do tego przykładu.
Przykłady ilustrujące nieprzedstawione w niniejszej publikacji
Proste i złożone przykłady ilustrujące, w jaki sposób biegły rewident może odnieść się do wybranych wymogów MSB 540 (zmienionego) w kontekście badania sprawozdania finansowego jednostki wraz z prostymi i złożonymi szacunkami księgowymi można znaleźć na stronie:
https://www.ifac.org/system/files/publications/files/ISA-540-Illustrative-Examples-1-and-2-Simple-and-Complex_Final.pdf.
3 MSB 540 (zmieniony), paragrafy 18(a) i 18(c)
Wybór wymogów MSB 540 (zmienionego) Kwestie wymagające uwzględnienia Zrozumienie przez biegłego rewidenta i przyjęte podejście
Niniejsza kolumna zawiera fragmenty wymogów MSB 540 (zmienionego). Zapoznanie się z nią nie zastępuje zapoznania się z całym standardem.
Nie zawiera ona celów, definicji ani materiałów dotyczących zastosowania, z którymi należy się zapoznać, aby właściwie zastosować wymogi standardu.
Kolumna ta zawiera wytyczne dotyczące rozważań, które mają ogólne zastosowanie do konkretnego scenariusza, a zatem są istotne przy uzyskiwaniu zrozumienia i projektowaniu
podejścia do badania. Kolumna ta zawiera również, tam gdzie jest to stosowne, dodatkowy kontekst wymogów MSSF 9, który jest niezbędny do zrozumienia opisanych w niej rozważań biegłego rewidenta.
Niniejsza kolumna przedstawia przykłady ilustrujące, w jaki sposób biegły rewident może odnieść się do wymogów standardu, co obejmuje też opis wykonanych procedur i możliwe wyniki.
Jej celem nie jest:
przedstawienie innych możliwych wyników;
opis każdej procedury, jaka może zostać przeprowadzona, aby spełnić dany wymóg;
odniesienie się do wszystkich kwestii wymagających uwzględnienia w drugiej kolumnie.
Informacje ogólne
Badany bank wydaje niezabezpieczone karty kredytowe klientom detalicznym. Zgodnie z MSSF 9 bank ocenił, że karty kredytowe są zarządzane w modelu biznesowym „utrzymywania w celu uzyskania przepływów pieniężnych”, a przepływy pieniężne stanowią wyłącznie płatności kapitału i odsetek. W rezultacie, karty kredytowe są wyceniane na dzień sprawozdawczy według zamortyzowanego kosztu skorygowanego o odpis z tytułu utraty wartości. Odpis z tytułu utraty wartości wyceniany jest na bazie oczekiwanych strat kredytowych. W celu jego oszacowania, bank wdrożył wewnętrzny, solidny proces modelowania i weryfikacji oczekiwanych strat kredytowych, oparty na następującym podejściu:
ECL = (PD x EAD x LGD) ES
gdzie:
PD = prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania (odpowiednio 12-miesięczne lub w całym okresie użytkowania) dla danej karty kredytowej
EAD = ekspozycja w momencie niewykonania zobowiązania dla danej karty kredytowej
LGD = strata z tytułu niewykonania zobowiązania z danej karty kredytowej
ES = oczekiwane straty kredytowe szacuje się w kontekście określonego przez kierownictwo przyszłego scenariusza ekonomicznego
Zasadą modelu oczekiwanych strat kredytowych jest pomiar oczekiwanych strat kredytowych w sposób odzwierciedlający bezstronną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, która jest określana poprzez ocenę szeregu możliwych wyników. Przestrzeganie tej zasady jest z zasady skomplikowane i subiektywne, ponieważ wymaga od kierownictwa stosowania osądu w wielu obszarach. Stosowana przez kierownictwo technika modelowania jest złożona, a także zawiera istotne założenia i subiektywne oceny dotyczące między innymi oceny okresu użytkowania karty, procesu określania progów stosowanych przy ocenie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego oraz prognozowania przyszłych poziomów strat kredytowych i zmienności lub przyszłych warunków gospodarczych. Biorąc pod uwagę zakres i złożoność osądu kierownictwa stosowanego przy szacowaniu oczekiwanych strat kredytowych, niepewność szacunków powoduje, że szacunki oczekiwanych strat kredytowych są klasyfikowane przez kierownictwo jako istotne szacunki księgowe.
do wybranych wymogów MSB 540 (zmienionego). Przykład nie odnosi się do wszystkich wymogów standardu. Dodatkowo, w konkretnych okolicznościach zlecenia mogą mieć znaczenie inne zdarzenia, warunki lub czynniki i mogą one wymagać rozważenia.
Biegły rewident stwierdził znaczące ryzyko istotnego zniekształcenia wyceny szacunku oczekiwanych strat kredytowych.4
Wybór wymogów MSB 540 (zmienionego)5 Kwestie wymagające uwzględnienia6 Uzyskanie zrozumienia przez biegłego rewidenta i wypracowanie podejścia7 Procedury oszacowania ryzyka i powiązane działania
13. Podczas uzyskiwania zrozumienia jednostki i jej otoczenia, w tym jej kontroli
wewnętrznej zgodnie z wymogami MSB 315 (zmienionego),8 biegły rewident uzyskuje zrozumienie poniższych kwestii odnoszących się do szacunków
księgowych jednostki.Procedury biegłego rewidenta prowadzące do uzyskania tego zrozumienia powinny zostać
przeprowadzone w zakresie niezbędnym do zapewnienia odpowiedniej podstawy dla identyfikacji i oszacowania ryzyk istotnego zniekształcenia zarówno na poziomie
Karty kredytowe i związane z nimi interakcje z klientami różnią się w zależności od położenia geograficznego i innych czynników, takich jak profil ryzyka klienta. Produkty te są często ściśle regulowane, więc zrozumienie tych ograniczeń w ramach procedur planowania i szacowania ryzyka jest ważne.
Biegły rewident zasięgnął informacji u kierownictwa oraz zapoznał się z ramami prawnymi i regulacyjnymi w celu zidentyfikowania transakcji, które mogłyby doprowadzić do ujęcia i ujawnienia przez bank szacunków oczekiwanych strat kredytowych.
Na podstawie tych zapytań biegły rewident ustalił, że badany bank wydaje niezabezpieczone karty kredytowe klientom detalicznym. Karty kredytowe są pogrupowane w dwa odrębne produkty: „karty kredytowe travel” i „zwykłe karty kredytowe”.
W rozumieniu biegłego rewidenta karta kredytowa travel zachęca posiadacza karty
4 Zostało to szerzej omówione w poniższej tabeli.
5 Zob. odpowiednie wskazówki dotyczące zastosowania.
6 Mają one na celu zapewnienie kontekstu, aby pomóc biegłemu rewidentowi w uzyskaniu zrozumienia i wypracowaniu podejścia - nie są one w zamierzeniu wyczerpujące.
7 Mają one na celu zilustrowanie możliwych wyników dla niniejszego przykładu - nie ilustrują wszystkich możliwych wyników.
8 MSB 315 (zmieniony), paragrafy 3, 5–6, 9, 11–12, 15–17 i 20–21
sprawozdania finansowego, jak i na poziomie stwierdzeń. (Zob. par. A19–A22) Jednostka i jej otoczenie
(a) Transakcje jednostki oraz inne zdarzenia i uwarunkowania, które mogą skutkować potrzebą ujęcia lub ujawnienia, albo zmiany szacunków księgowych w sprawozdaniu finansowym. (Zob. par. A23)
do korzystania z niej, oferując bezpłatne ubezpieczenie podróżne w przypadku każdej rezerwacji podróżnej opłaconej kartą. Karta ma następujące cechy:
Karty kredytowe travel są zaprojektowane jako karty obciążeniowe (tj. posiadacz karty jest zobowiązany do spłaty salda w całości w każdym miesięcznym terminie płatności).
Nie ma bezwzględnego limitu kredytowego.
Bank ustanowił zasady i procedury dotyczące zatwierdzania transakcji w punkcie sprzedaży.
Bank może zawiesić lub unieważnić kartę według własnego uznania, nawet jeśli klient płaci w terminie, i na karcie nie ma
niespłaconych zobowiązań. Bank postępował tak w praktyce.
Bank stwierdza wystąpienie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego nie później niż wtedy, gdy płatności wynikające z umowy są przeterminowane o 30 dni.
W rozumieniu biegłego rewidenta zwykła karta kredytowa zachęca posiadacza karty
do korzystania z niej poprzez system punktów premiowych, który umożliwia mu zbieranie punktów od każdej płatności dokonanej kartą
i wymianę tych punktów na towary lub usługi.
Karta ma następujące cechy:
Karty zwykłe składają się z limitu kredytowego dostępnego dla klientów o dobrej zdolności kredytowej.
Po skorzystaniu z karty zwykłej wykorzystana kwota pozostaje nieoprocentowana przez określony dla danego produktu okres (okres karencji w spłacie odsetek), po upływie którego naliczane są odsetki według wyższej stopy procentowej niż miałoby to miejsce
w przypadku pożyczek zabezpieczonych udzielanych na czas określony.
Klienci mogą zdecydować się na spłatę na koniec okresu karencji odsetkowej, wykorzystując w ten sposób zwykłą kartę jako wygodny mechanizm płatniczy, lub kontynuować finansowanie transakcji w wybranym przez siebie okresie, z zastrzeżeniem pewnych minimalnych wymogów dotyczących płatności (tj. umowa o kartę nie ma określonej daty
zapadalności, ale pobrane salda podlegają harmonogramowi minimalnych spłat).
Bank ma umowną możliwość anulowania rachunku karty według własnego uznania,
nawet jeśli klient płaci w terminie
i na rachunku karty nie ma niespłaconych zobowiązań.
Bank rzadko anuluje rachunki klientów, którzy nie zalegali i nie zalegają z płatnościami.
Bank stwierdza wystąpienie znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego nie później niż wtedy, gdy płatności wynikające z umowy są przeterminowane o 30 dni.
Kiedy płatności wynikające z umowy są przeterminowane o 60 dni, zdolność klienta do korzystania z karty zostaje wstrzymana.
Jeśli klient dokona wszystkich zaległych płatności i nie zalega już z żadnymi płatnościami, bank może przywrócić mu zdolność do zaciągania zobowiązań.
Kiedy płatności wynikające z umowy stają się przeterminowane o 90 dni, ekspozycję uznaje się za niewykonaną, a rachunek za obciążony utratą wartości kredytowej.
W tym momencie zobowiązanie zostaje anulowane.
(b) Wymogi mających zastosowanie ramowych założeń
sprawozdawczości finansowej
Aby zrozumieć obowiązujące ramy
sprawozdawczości finansowej, biegły rewident uzyskuje zrozumienie MSSF 9 i ocenia, w jaki
Biegły rewident potwierdził, że polityka rachunkowości banku wymaga, aby odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości był
dotyczące szacunków księgowych (w tym kryteria ujęcia, podstawy wyceny, oraz powiązane wymogi odnoszące się do ujawnień
i prezentacji), a także sposób, w jaki są one stosowane w kontekście rodzaju i okoliczności dotyczących jednostki i jej otoczenia, w tym w jaki sposób transakcje i inne zdarzenia lub okoliczności są podatne
na czynniki ryzyka nieodłącznego lub wpływają na nie. (Zob. par. A24–A25)
sposób został on wdrożony przez bank, a także bierze pod uwagę zasady rachunkowości zgodne z MSSF 9 oraz podejście do zarządzania
ryzykiem modelu.
Zasady rachunkowości określone w MSSF 9 są istotne, ponieważ chociaż MSSF 9 określa pewne zasady ustalania oczekiwanych strat
kredytowych, nie określa jednej metody, według której te zasady należy stosować, a w
konsekwencji bank jest zobowiązany do
dokonywania szeregu istotnych, często złożonych osądów. Opracowując zasady rachunkowości, kierownictwo powinno potrafić przedstawić dowody będące podstawą oceny, na podstawie której zasady te zostały ustalone. W przypadku produktów o charakterze otwartym, takich jak karty kredytowe, zrozumienie zastosowania polityki rachunkowości banku w tym zakresie jest prawdopodobnie ważnym zagadnieniem.
Obowiązujące ramy sprawozdawczości
finansowej wymagają, aby odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości był wyceniany na podstawie oczekiwanych strat kredytowych.
Oczekiwane straty kredytowe to ważony prawdopodobieństwem szacunek strat kredytowych w oczekiwanym okresie użytkowania. W przypadku niektórych
wyceniany na podstawie oczekiwanych strat kredytowych.
Biegły rewident udokumentował i ocenił:
Interpretację wymogów MSSF 9 dokonaną przez bank;
Ocenę banku dotyczącą oczekiwanego okresu użytkowania kart kredytowych ze względu na osąd związany z ustalaniem kalkulacji EAD;
Kluczowe decyzje i osądy dokonane przez kierownictwo przy wyborze polityki banku;
oraz
Procesy i kontrole związane
z zapewnieniem banku o kompletności, zgodności i konsekwentnym stosowaniu tych polityk.
Przeprowadzona przez kierownictwo ocena produktów pod kątem oczekiwanego okresu użytkowania wykazała, co następuje:
(a) Karta kredytowa travel
Limity umowne wynoszą zero, a zatem przyszłe wypłaty nie będą brane pod uwagę.
Ponieważ nie ma niewykorzystanego elementu (tj. nie ma wiążącego
odnawialnych instrumentów finansowych objętych definicją MSSF 9.5.5.20, oczekiwany okres użytkowania stanowi okres, w którym bank jest narażony na ryzyko kredytowe (które to oczekiwane straty kredytowe nie zostałyby ograniczone przez normalne działania banku w zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym), nawet jeśli ten okres wykracza poza maksymalny okres trwania umowy (MSSF 9.5.5.20 oraz MSSF 9.B5.5.39-40).
zobowiązania do udzielenia kredytu), instrument nie wchodzi w zakres wyjątku określonego w MSSF 9.5.5.20.
(b) Zwykła karta kredytowa
Zwykłe karty będą wchodziły w zakres wyjątku określonego w MSSF 9.5.5.20, biorąc pod uwagę wymogi paragrafów.
Określając okres, w którym jednostka jest narażona na ryzyko kredytowe – i dla którego oczekiwane straty kredytowe nie będą ograniczane przez działania w zakresie
zarządzania ryzykiem kredytowym – bank wziął pod uwagę swoją
praktykę wstrzymywania obsługi rachunków po 60 dniach
przeterminowania.
Bank rozważa swoje oczekiwania co do przyszłych wypłat w ciągu oczekiwanego okresu istnienia portfela - lub w ciągu najbliższych 12 miesięcy, jeśli nie wystąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego – wykorzystując swoje modele ryzyka kredytowego.
Biegły rewident rozważył, w jaki sposób czynniki ryzyka nieodłącznego mogą wpływać na
zdarzenia lub warunki istotne dla kart kredytowych:
Modele ryzyka kredytowego są uzależnione od danych, które nie są tradycyjnymi informacjami ze sprawozdawczości finansowej. W związku z tym wybór odpowiednich danych wiąże się ze znaczącym osądem oraz ryzykiem, że dane te nie są kompletne lub dokładne.
Oczekiwane straty kredytowe są obszarem podatnym na stronniczość kierownictwa, biorąc pod uwagę ilość osądu przy ustalaniu sposobu stosowania zasad oczekiwanych strat kredytowych.
Biegły rewident zauważył, że ze względu na wyjątkowy charakter instrumentów odnawialnych, MSSF 9 zawiera szczególne wymogi rachunkowości dla produktów
odnawialnych. MSSF 9.5.5.20 zawiera wyjątek dotyczący maksymalnego okresu, który należy uwzględnić przy wycenie oczekiwanych strat kredytowych. Dalsze rozważania na temat czynników ryzyka nieodłącznego w odniesieniu do ram sprawozdawczości finansowej zostały
przedstawione poniżej, w paragrafie 16 Oszacowanie ryzyka nieodłącznego.
Kontrola wewnętrzna jednostki (e) Rodzaj i zakres nadzoru i ładu
korporacyjnego, jaki jednostka posiada nad procesem sprawozdawczości finansowej kierownictwa w zakresie ustalania szacunków księgowych. (Zob. par.
A28–A30).
W związku z tym, że podejście oparte na oczekiwanych stratach kredytowych wymaga dokonywania znaczących osądów, oczekuje się, że bank ustanowi procedury nadzoru i ładu korporacyjnego w celu monitorowania i oceny szacunków oczekiwanych strat kredytowych.
Zwykle oczekuje się, że będą one obejmować ocenę podejścia banku do zarządzania ryzykiem modelu.
Polityka w zakresie ryzyka modeli często określa kluczowe wykonywane działania, takie jak charakter i częstotliwość sprawdzania modelu oraz jego
monitorowania czy weryfikacji ex-post, a także kontrole nad oceną kompletności i dokładności danych wykorzystywanych w modelu. Biorąc pod uwagę złożony charakter modeli oczekiwanych strat kredytowych, poziom zaawansowania bankowych kontroli modeli może mieć
Biegły rewident przeprowadził wywiady i uzyskał dowody od osób sprawujących nadzór nad procesem utraty wartości. Biegły rewident zidentyfikował następujące istotne czynności kontrolne związane z kartą kredytową travel i zwykłą kartą kredytową:
Rada Dyrektorów utworzyła Komitet ds. Ryzyka Kredytowego Grupy w celu nadzorowania ryzyka kredytowego i wyceny oczekiwanych strat kredytowych.9 W skład Komitetu wchodzą członkowie działów ryzyka kredytowego i finansów.
Dział Finansów Grupy określa zasady rachunkowości dla oczekiwanych strat kredytowych zgodnie z MSSF 9 oraz, w stosownych przypadkach, zgodnie z odpowiednimi wytycznymi regulacyjnymi.
Zasady te są corocznie zatwierdzane przez Komitet Nadzoru Finansowego Grupy.
9 Bank postępował zgodnie z wytycznymi Bazylejskiego Komitetu ds. Nadzoru Bankowego („Komitet Bazylejski”) w sprawie ryzyka kredytowego i rachunkowości oczekiwanych strat kredytowych („GCRAECL”) (grudzień 2015 r.). Wytyczne te określają wskazówki nadzorcze dotyczące prawidłowych praktyk w zakresie ryzyka kredytowego związanych z wdrożeniem i bieżącym stosowaniem ram rachunkowości oczekiwanych strat kredytowych.
znaczący wpływ na reakcję biegłego rewidenta na ryzyka istotnego zniekształcenia.
Zrozumienie i ocena projektu polityki banku w zakresie ryzyka modelu są często kluczowe dla określenia poziomu ryzyka kontroli, które występuje w odniesieniu do obliczeń, jak również poziomu
dowodów, które należy uzyskać w wyniku testowania odpowiednich kontroli
wewnętrznych banku.
Odrębny Dział Ryzyka Kredytowego Grupy, podlegający Komitetowi ds. Ryzyka
Kredytowego Grupy, jest odpowiedzialny za zarządzanie procesami i politykami Grupy w zakresie ryzyka kredytowego (zgodnymi z zasadami rachunkowości oczekiwanych strat kredytowych), w tym za:
o Formułowanie polityk kredytowych w porozumieniu z poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi;
o Ustalanie struktury uprawnień do zatwierdzania i odnawiania instrumentów kredytowych; oraz o Opracowywanie i utrzymywanie
procesów wyceny oczekiwanych strat kredytowych w Grupie. Obejmuje to procesy służące:
- Ocenie znaczących osądów księgowych we współpracy z funkcją finansową;
- Wstępnemu zatwierdzaniu, regularnemu sprawdzaniu i weryfikacji ex-post stosowanych modeli;
- Określaniu i monitorowaniu istotnego wzrostu ryzyka kredytowego; oraz - Włączaniu informacji
dotyczących przyszłości.
Każda jednostka organizacyjna jest zobowiązana do wdrożenia zasad i procedur kredytowych Grupy, przy czym uprawnienia do zatwierdzania kredytów są delegowane przez Komitet Kredytowy Grupy. Każda jednostka organizacyjna jest odpowiedzialna za jakość i wyniki swojego portfela kredytowego oraz za
monitorowanie i kontrolowanie wszystkich ryzyk kredytowych w swoim portfelu, w tym ryzyk podlegających zatwierdzeniu
centralnemu.
Regularne audyty jednostek
organizacyjnych i procesów kredytowych Grupy przeprowadzane są przez audyt wewnętrzny. Po zapoznaniu się z raportem z audytu wewnętrznego jednostki
organizacyjnej Kart Kredytowych za okres objęty przeglądem, biegły rewident stwierdził, że audytorzy wewnętrzni wydali zadowalający raport. Raport potwierdził oczekiwania biegłego rewidenta
i zrozumienie wstępnego oszacowania ryzyka, ponieważ był zgodny z wynikami innych czynności związanych
z oszacowaniem ryzyka, takich jak rozmowy z kierownictwem i przegląd protokołów z posiedzeń.
Opracowanie i utrzymanie polityki w zakresie ryzyka modelu zgodnie z wymogami i wytycznymi regulacyjnymi.
Biegły rewident zaangażował specjalistów ds. ryzyka kredytowego, posiadających
odpowiednie umiejętności i wiedzę, w celu oceny polityki ryzyka modelu ze względu na złożoność szacunku oraz w celu poinformowania biegłego rewidenta o wpływie polityki na oszacowanie ryzyka w odniesieniu do szacunku oczekiwanych strat kredytowych. Inne procedury byłyby
wymagane w odniesieniu do polityki ryzyka modelu.
(i) Mające znaczenie dla badania czynności kontrolne nad procesem ustalania szacunków księgowych przez kierownictwo, jak opisano w paragrafie 13(h)(ii). (Zob. par.
A50–A54)
Zdolność banku do uzasadniania rozsądnych szacunków oczekiwanych strat kredytowych będzie zależała od solidnego systemu kontroli wewnętrznej nad krytycznymi źródłami informacji, procesami i modelami, na których opiera się szacunek oczekiwanych strat kredytowych banku.
Szacunki oczekiwanych strat kredytowych będą zależały od unikalnych informacji, doświadczenia
Biegły rewident zrozumiał i ocenił projekt i wdrożenie kontroli w procesie utraty wartości w ramach swoich procedur oszacowania ryzyka i zauważył, że czynności kontrolne w badanym banku miały szeroki zakres, a szefowie jednostek organizacyjnych zajmujących się kartami
kredytowymi byli aktywnie zaangażowani w wymagane zatwierdzenia. Biegły rewident
i perspektywy każdego banku. W związku z tym kluczowe elementy tych szacunków będą miały charakter subiektywny i będą podatne
na stronniczość kierownictwa. System kontroli wewnętrznej banku powinien zazwyczaj uwzględniać:
stosowność i wiarygodność informacji historycznych, w tym informacji
pochodzących spoza funkcji finansowej lub uzyskanych ze źródeł zewnętrznych;
odpowiedniość zasad rachunkowości, zwłaszcza tych, które wymagają zastosowania osądu, np. w przypadku, gdy ekspozycja kredytowa wykazuje istotny wzrost ryzyka kredytowego;
opracowywanie, utrzymywanie i zatwierdzanie modeli, w tym odpowiedniość wszelkich nakładek;
opracowanie i wybór założeń ekonomicznych i innych;
ogólny przegląd szacunku dokonywany przez bank oraz identyfikację i ograniczanie potencjalnej stronniczości kierownictwa;
oraz
zidentyfikował następujące istotne czynności kontrolne, które zostały wdrożone dla obu rodzajów kart kredytowych:
Przegląd przez funkcję niezależną
od sporządzającego i sprawdzenie modeli oczekiwanych strat kredytowych przez kierownictwo;
Przegląd i zakwestionowanie przez komitet zarządczy kluczowych założeń przyjętych przy szacowaniu oczekiwanych strat kredytowych na koniec okresu, w tym prognoz przyszłych warunków makroekonomicznych,
prawdopodobieństwa różnych możliwych wyników oraz nakładek stosowanych do wyceny na koniec okresu;
Proces zarządzania w zakresie szacowania oczekiwanych strat kredytowych, w tym wielopoziomowe przeglądy kluczowych polityk, osądów i wyników szacowania oczekiwanych strat kredytowych przez kierownictwo i osoby odpowiedzialne za zarządzanie;
Ogólne (informatyczne) kontrole IT
i kontrole uzgadniające związane z danymi wykorzystywanymi w procesie szacowania oczekiwanych strat kredytowych oraz
przejrzystość i racjonalność ujawnień dotyczących oczekiwanych strat kredytowych.
Należy zauważyć, że banki zazwyczaj posiadają dobrze kontrolowany, dobrze udokumentowany, poparty i powtarzalny proces szacowania
oczekiwanych strat kredytowych. Banki, które nie posiadają takiej solidnej i kompleksowej kontroli wewnętrznej nad całym procesem szacowania, mogą mieć szacunki oczekiwanych strat kredytowych, którym brakuje odpowiedniego oparcia w dowodach.
przekazywaniem danych pomiędzy różnymi systemami, w szczególności uzgadnianie danych uzyskanych z różnych systemów ryzyka i finansów;
Kontrole dotyczące danych wejściowych wykorzystywanych w procesie szacowania oczekiwanych strat kredytowych, w tym danych wejściowych lub innych informacji uzyskanych z zewnętrznych źródeł;
Kontrole założeń przyjmowanych w procesie szacowania oczekiwanych strat kredytowych, w tym kontrole przeglądów zarządczych, które mają na celu
sprawdzenie, czy założenia są spójne ze sobą oraz z założeniami
wykorzystywanymi w innych szacunkach księgowych lub z powiązanymi założeniami wykorzystywanymi w innych obszarach działalności jednostki;
Kontrole logicznego i fizycznego dostępu, kontrole zarządzania zmianami oraz
kontrole operacji komputerowych dotyczące aplikacji i infrastruktury informatycznej wykorzystywanej do realizacji procesu kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych;
Kontrole mające na celu zapewnienie, że aktywa są właściwie oceniane pod
kątem istotnego wzrostu ryzyka
kredytowego, w odniesieniu do kryteriów 30-dniowego przeterminowania; oraz
Przegląd oceny oczekiwanych strat
kredytowych przeprowadzonej na poziomie pojedynczej ekspozycji, w tym oceny oczekiwanych przepływów pieniężnych w ramach różnych scenariuszy odzyskania należności oraz prawdopodobieństwa wystąpienia tych scenariuszy, dokonany przez funkcję niezależną
od sporządzającego.
(j) W jaki sposób kierownictwo dokonuje przeglądu wyniku (lub wyników) wcześniejszych szacunków
księgowych i odnosi się do rezultatów tego przeglądu.
Wykorzystanie retrospektywnego przeglądu jest powszechną i przyjętą praktyką stosowaną w celu oceny, czy zachowanie modelu jest zgodne z jego przeznaczeniem. Weryfikacja ex-post jest jedną z metod wykorzystania perspektywy czasu do sprawdzenia modeli lub ich elementów w stosownych przypadkach; alternatywne rozwiązania obejmują testy warunków skrajnych, benchmarking i inne, bardziej jakościowe metody.
Szacunki oczekiwanych strat kredytowych zgodnie z MSSF 9 nie są szacunkami banku dotyczącymi strat, które spodziewa się on ponieść w danym portfelu, ale raczej sumą 12- miesięcznych (dla aktywów w etapie 1) i
dożywotnich oczekiwanych strat kredytowych (dla
Biegły rewident zauważył, że kierownictwo dokonało formalnego przeglądu weryfikacji ex- post przeprowadzonej w odniesieniu do
modelowanego wpływu warunków gospodarczych na prawdopodobieństwo niewykonania
zobowiązań dla portfeli kart kredytowych.
Monitoruje ono również w sposób szczególny skuteczność kryteriów istotnego wzrostu ryzyka kredytowego poprzez ocenę następujących parametrów:
Czas spędzony w etapie 2 przed niewykonaniem zobowiązania.
Liczba incydentów objętych mechanizmem zabezpieczającym.
aktywów w etapie 2), które są ważone prawdopodobieństwem według różnych scenariuszy ekonomicznych. W związku z tym wysiłki zmierzające do porównania faktycznie poniesionych strat banku z wcześniejszymi, całościowymi szacunkami oczekiwanych strat kredytowych mogą być mniej wnikliwe w przypadku szacunków oczekiwanych strat kredytowych zgodnie z MSSF 9.
Jednakże różne elementy procesu szacowania oczekiwanych strat kredytowych przez bank łatwiej poddają się ocenie z perspektywy czasu.
Na przykład, weryfikacja ex-post może być przeprowadzona w celu sprawdzenia modelowanego wpływu warunków ekonomicznych na prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania. Innym przykładem może być weryfikacja ex-post kluczowych osądów księgowych, takich jak istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, poprzez wykorzystanie kluczowych wskaźników efektywności (KPI), takich jak wycena kredytów w sytuacji nieregularnej bez wykorzystania etapu 2.
Biegły rewident może rozważyć, czy modele są odpowiednio skorygowane o nowe istotne informacje historyczne, po rozważeniu wpływu różnic między przewidywanymi a rzeczywistymi wynikami.
Ręczne unieważnienie kryteriów istotnego wzrostu ryzyka kredytowego.
Ponadto, biegły rewident sprawdził, że w banku funkcjonuje sformalizowany proces sprawdzania jako czynność kontrolna, która obejmuje ocenę potencjalnych aktualizacji i procedur kontroli zmian w modelach kart kredytowych banku.
Biegły rewident może rozważyć, czy modele są odpowiednio aktualizowane lub korygowane w odpowiednim czasie o zmiany zidentyfikowane jako konieczne w ramach bankowego procesu testowania i sprawdzania modeli oraz czy istnieją odpowiednie polityki kontroli zmian w modelach.
15. W odniesieniu do szacunków księgowych biegły rewident określa, czy zespół wykonujący zlecenie posiada
specjalistyczne umiejętności lub wiedzę do wykonania procedur oszacowania ryzyka, identyfikacji i oszacowania ryzyk istotnego zniekształcenia, zaprojektowania i wykonania procedur badania
stanowiących reakcję na te ryzyka, lub oceny uzyskanych dowodów badania. (Zob.
par. A61–A63)
Ze względu na złożoność i subiektywność szacunku, biegły rewident może stwierdzić, że zespół wykonujący zlecenie potrzebuje specjalistycznych umiejętności lub wiedzy w celu oceny kwestii dotyczących wartości
oczekiwanych strat kredytowych.
Biegły rewident może być zmuszony
do zaangażowania odpowiednich ekspertów w takich dyscyplinach, jak ryzyko kredytowe, modelowanie, prognozowanie ekonomiczne i systemy informatyczne.
Oprócz znajomości odpowiednich zasad rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, biegli rewidenci badający sprawozdania
finansowe banków muszą posiadać wiedzę i doświadczenie w zakresie sektora bankowego i jego unikalnych rodzajów ryzyka.
Na podstawie złożoności szacunku oczekiwanych strat kredytowych oraz biorąc pod uwagę wiedzę i umiejętności posiadane przez zespół
przeprowadzający badanie, biegły rewident ustalił, że do wykonania procedur badania niezbędne są następujące specjalistyczne umiejętności:
Informatycy: Umiejętności i wiedza
z zakresu IT są wymagane do zrozumienia i przeprowadzenia procedur związanych z informatycznym wdrożeniem modeli oczekiwanych strat kredytowych.
Specjaliści ds. modelowania: Specjaliści ds. modelowania są niezbędni
do zrozumienia i przeprowadzenia procedur związanych z modelami oczekiwanych strat kredytowych funkcjonującymi w banku.
Identyfikacja i oszacowanie ryzyk istotnego zniekształcenia 16. W trakcie identyfikacji i oszacowania ryzyk
istotnego zniekształcenia odnoszących się do szacunków księgowych i powiązanych ujawnień na poziomie stwierdzeń, jak jest to wymagane przez MSB 315
(Zmieniony),10 biegły rewident szacuje odrębnie ryzyko nieodłączne i ryzyko kontroli. Podczas identyfikacji ryzyk istotnego zniekształcenia i szacowania ryzyka nieodłącznego biegły rewident bierze pod uwagę następujące zagadnienia: (zob. par. A64–A71):
(a) stopień, w jakim szacunek księgowy jest narażony na niepewność szacowania, oraz (zob. par. A72–
A75)
(b) stopień w jakim na poniższe ma wpływ niepewność szacowania, złożoność, subiektywizm lub inne czynniki ryzyka nieodłącznego: (zob.
par. A76–A79)
(i) wybór i zastosowanie metod, założeń i danych podczas
Szacunki oczekiwanych strat kredytowych często charakteryzują się wysokim stopniem
niepewności szacunków ze względu na
nieodłączną niemożność ich precyzyjnej wyceny, a także są obciążone złożonością modelu stosowanego do obliczania oczekiwanej straty oraz subiektywnością w doborze założeń i atrybutów wyceny.
Oceniając stopień, w jakim metoda modelowania oczekiwanych strat kredytowych podlega
niepewności oszacowania oraz stopień, w jakim na metodę, założenia i dane przy dokonywaniu szacunku księgowego lub wyborze szacunku punktowego kierownictwa wpływa złożoność, subiektywność lub inne nieodłączne czynniki ryzyka, biegły rewident uwzględnia
charakterystykę portfela ekspozycji kart
kredytowych. Kwestie wymagające uwzględnienia przy szacowaniu tych nieodłącznych ryzyk mogą obejmować:
(a) podstawę stosowania lub modelowania wymogów MSSF 9;
Oszacowanie ryzyka nieodłącznego i ryzyka kontroli przeprowadzone przez biegłego rewidenta uwzględniało, co następuje:
Zwykłe karty kredytowe
Produkt banku w postaci zwykłej karty kredytowej jest skonstruowany w taki sposób, aby zapewnić klientowi zarówno elastyczność w zakresie zaciągania kredytu, jak i spłat. Ta cecha stwarza wyzwania przy obliczaniu oczekiwanych strat kredytowych dla portfeli kart
kredytowych ze względu na zróżnicowane typy produktów, ilość danych i transakcji oraz wymóg uwzględnienia informacji odnoszących się do przyszłości. Biegły rewident doszedł do wniosku, że występuje podwyższony poziom złożoności w
odniesieniu do wyceny. To ogólne ustalenie opierało się na analizie kwestii
wymagających uwzględnienia związanych z portfelem, co zostało szerzej omówione poniżej.
10 MSB 315 (zmieniony), paragrafy 25 i 26
ustalania szacunku księgowego, oraz
(ii) wybór szacunku punktowego kierownictwa i powiązanych ujawnień do włączenia do sprawozdania finansowego.
(b) warunki ekonomiczne wpływające na wykorzystanie kart kredytowych i straty kredytowe;
(c) zdolność kredytową lub ryzyko kredytowe kredytobiorców banku;
(d) standardy zatwierdzania kredytów stosowane przez bank;
(e) trendy w zachowaniach klientów wpływające na wzorce spłat lub okresy użytkowania kart kredytowych związane z zachowaniami klientów;
(f) wpływ strategii motywacyjnych dotyczących kart kredytowych na okresy użytkowania kart kredytowych; oraz
(g) zmiany w wymogach regulacyjnych.
W celu dokonania oszacowania i zareagowania na ryzyka istotnego zniekształcenia, może zaistnieć potrzeba rozbicia podstawowych ryzyk nieodłącznych na wiele pojedynczych punktów ryzyka sprawozdania finansowego.
Na przykład, jeżeli kierownictwo postanowi ocenić, czy na kartach kredytowych nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego, wykorzystując jedynie własne dane kredytowe dotyczące
klientów, a nie korzystając również z danych biura
Ponadto biegły rewident zauważył, że bank wprowadził zmiany w swoim wewnętrznym zarządzaniu ryzykiem w taki sposób, że wprowadzono nowe wskaźniki wczesnego ostrzegania, które pozwalają bankowi przewidzieć wzrost ryzyka kredytowego i w reakcji na to umożliwiają obniżenie limitów kredytowych. Ten nowy system wczesnego ostrzegania i
wynikające z niego działania banku w zakresie zarządzania ryzykiem mogą mieć wpływ na wskaźnik EAD karty kredytowej, jaki nie występował w
przeszłości. W związku z tym kierownictwo zastosowało osąd przy określaniu wpływu nowego systemu. Biegły rewident doszedł do wniosku, że istnieje podwyższony poziom subiektywności w odniesieniu do wyceny.
W związku z tym nowy system wczesnego ostrzegania wskazał zaprzeczające dowody w odniesieniu do części zwykłych kart kredytowych, z którymi związane było większe niż oczekiwano ryzyko kredytowe.
Po przeprowadzeniu dalszej analizy okazało się, że przyczyną tego stanu rzeczy były niewystarczające dane obejmujące tylko niewielką liczbę
kredytowego, może to mieć wpływ na
oszacowanie oczekiwanych strat kredytowych.
Ponadto, w stosownych przypadkach należy zwrócić uwagę na metody stosowane przy ustalaniu korekt po przeprowadzeniu modelowania lub nakładek na modele.
Nakładki zarządcze lub korekty
po przeprowadzeniu modelowania mogą być ujmowane dodatkowo do modelowanego salda oczekiwanych strat kredytowych, aby uwzględnić znane niedoskonałości modelu lub
niewystarczalność danych. Biegły rewident zwykle uzyskuje i przegląda dokumentację kierownictwa wspierającą korekty dokonane po modelowaniu oraz ocenia ich zasadność i wycenę, kwestionując rozumowanie i kwantyfikację przedstawione przez
kierownictwo. Może to obejmować rozważenie wszelkich dostępnych dowodów zaprzeczających oraz przeprowadzenie testów wiarygodności kwantyfikacji. Biegły rewident może również ocenić, czy na podstawie jego zrozumienia modelu i portfela bazowego należy ująć dodatkowe korekty po przeprowadzeniu modelowania oraz zakwestionować sposób, w jaki zostały one uwzględnione przez kierownictwo.
określonych zwykłych kart kredytowych.
Kierownictwo ustaliło wartość korekty dokonanej po modelowaniu, aby rozwiązać tę kwestię. Niewielka liczba kart
kredytowych w ogólnym portfelu zwykłych kart kredytowych miała wpływ
na ograniczenie możliwości kierownictwa do celowego zniekształcenia wartości korekty dokonanej po modelowaniu. Biegły rewident zbadał dokumenty przygotowane przez kierownictwo oraz obliczenia dotyczące korekty dokonanej
po modelowaniu i ustalił, że nie istnieje ryzyko istotnego zniekształcenia w odniesieniu do wartości tej korekty.
Karty kredytowe travel
Karta kredytowa travel banku jest skonstruowana jako karta obciążeniowa, a bank ustanowił zasady i procedury dotyczące zatwierdzania transakcji w punkcie sprzedaży. Krótki termin ważności karty zapewnia kierownictwu możliwość weryfikacji szacunków w odpowiednim czasie i daje biegłemu rewidentowi możliwość uzyskania dowodów ze zdarzeń mających miejsce do dnia sporządzenia sprawozdania biegłego rewidenta.
[Uwaga: Niniejszy przykład ilustracyjny koncentruje się na kwestiach dotyczących podstawy zastosowania lub modelowania wymogów MSSF 9. Nie obejmuje innych kwestii wymienionych w sąsiedniej kolumnie, chociaż biegły rewident wziąłby je pod uwagę przy identyfikacji i oszacowaniu ryzyka istotnych zniekształceń].
Biorąc pod uwagę powyższą okoliczność, biegły rewident przeprowadził szczegółowe
oszacowanie ryzyka nieodłącznego w odniesieniu do obu portfeli i odnotował następujące cechy:
(a) Informacje kredytowe wymagane dla każdej karty kredytowej wskazywały, że:
Karta kredytowa travel: Pojedyncza wypłata.
Zwykła karta kredytowa: Limit wewnętrzny.
Ponieważ, biorąc pod uwagę wielkość portfela, dotyczyłoby to każdej karty kredytowej, kwestia ta wskazuje na duży wolumen transakcji i związanych z nimi danych kredytowych, które mają znaczenie przy obliczaniu oczekiwanych strat
kredytowych dla portfela kart kredytowych.
(b) Po dokonaniu oceny wyjątku na podstawie MSSF 9.5.5.20, zgodnie z ust. 13(b) powyżej:
Karta kredytowa travel: Wyjątek nie ma zastosowania.
Zwykła karta kredytowa: Wyjątek ma zastosowanie.
Wpływa to na ocenę oczekiwanego okresu użytkowania produktów, a tym samym na niepewność związaną z obliczaniem wskaźnika EAD.
(c) Po dokonaniu oceny ryzyk nieodłącznych według modelu PD, które mają
zastosowanie do obu portfeli kart kredytowych:
Modele PD są uzależnione od:
szacowanego okresu życia składnika aktywów finansowych;
szacunkowej liczby klientów, którzy stają się kredytobiorcami i
ostatecznie nie wywiązują się ze zobowiązań; oraz
dużej ilości danych.
Cechy te zwiększają niepewność
szacunków i subiektywność towarzyszącą wyborowi i stosowaniu metody PD przy określaniu wartości oczekiwanych strat kredytowych.
(d) Po dokonaniu oceny ryzyk nieodłącznych według modelu LGD, które mają
zastosowanie do obu portfeli kart kredytowych:
Modele LGD są uzależnione od:
wpływającego na szacunki niezabezpieczonego charakteru produktu;
sposobu traktowania upadłości; oraz
dużej ilości danych.
Cechy te zwiększają niepewność
szacunków i subiektywność towarzyszącą wyborowi i stosowaniu metody LGD
przy określaniu wartości oczekiwanych strat kredytowych.
(e) Po dokonaniu oceny ryzyk nieodłącznych według modelu EAD, które mają
zastosowanie do obu portfeli kart kredytowych:
Modele EAD są uzależnione od:
szacowanego okresu życia składnika aktywów finansowych;
umownych limitów kredytowych;
wypłat.
Cechy te zwiększają niepewność
szacunków i subiektywność towarzyszącą wyborowi i stosowaniu metody EAD przy określaniu wartości oczekiwanych strat kredytowych.
(f) W przypadku obu portfeli wyzwaniem było przewidzenie przyszłych wypłat, działań w zakresie zarządzania ryzykiem
kredytowym oraz spłat, ponieważ nie ma ustalonej umownej amortyzacji. Zwiększa to niepewność szacunków i subiektywność towarzyszącą wyborowi i stosowaniu danych i założeń przy określaniu wartości oczekiwanych strat kredytowych.
W oparciu o powyższe (oraz biorąc pod uwagę pozostałe względy nie wyszczególnione powyżej, jak również ich wpływ na czynniki ryzyka
nieodłącznego), biegły rewident ocenił ryzyko nieodłączne istotnego zniekształcenia wyceny szacunkowej wartości oczekiwanych strat kredytowych dla kart zwykłych jako wysokie, a dla kart travel jako niskie.
Na podstawie przeprowadzonej przez biegłego rewidenta oceny projektu i wdrożenia kontroli, w ramach elementu dotyczącego czynności kontrolnych (paragraf 13(i)), biegły rewident oszacował ryzyko kontroli jako niskie, biorąc pod uwagę planowane poleganie na skutecznym działaniu kontroli, które były wrażliwe
na oszacowane ryzyko nieodłączne. Wniosek ten wyciągnięto, ponieważ kontrole jednostki mają zabezpieczać ją przed ryzykami zniekształcenia wynikającymi z szacunków oczekiwanych strat kredytowych na poziomie stwierdzeń dotyczących wyceny.
Biegły rewident ustalił, że podejście polegające na sprawdzeniu, w jaki sposób kierownictwo dokonało szacunku księgowego, jest odpowiednie (zob. „Reakcje oszacowane ryzyka istotnego zniekształcenia” poniżej).
17. Biegły rewident ustala, czy którekolwiek z ryzyk istotnego zniekształcenia
zidentyfikowanych i oszacowanych zgodnie z par. 16 są, według jego osądu, ryzykami znaczącymi.11 Jeżeli biegły rewident ustali, że występuje znaczące ryzyko, uzyskuje
Identyfikując i oszacowując ryzyko istotnego zniekształcenia, biegły rewident rozważa, gdzie w procesie szacowania powstają ryzyka istotnego zniekształcenia oraz jaki poziom ryzyka
nieodłącznego powstaje dla każdego z nich,
W oparciu o oszacowanie ryzyka nieodłącznego dla portfeli kart kredytowych, w ramach którego oceniono stopień, w jakim szacunek
oczekiwanych strat kredytowych był obciążony niepewnością, złożonością, subiektywnością i innymi czynnikami ryzyka nieodłącznego, biegły
11 MSB 315 (zmieniony), paragraf 27
zrozumienie kontroli jednostki, w tym czynności kontrolnych dotyczących tego ryzyka.12 (Zob. par. A80)
na podstawie analizy czynników ryzyka nieodłącznego.
Na przykład, związki pomiędzy założeniami leżącymi u podstaw szacunków oczekiwanych strat kredytowych mogą nie być liniowe – wykorzystanie kart kredytowych może wzrosnąć w okresach łagodnej recesji, ale spaść
w okresach poważnej recesji, podczas gdy karta obciążeniowa prawdopodobnie wygeneruje niższe oczekiwane straty kredytowe w większości scenariuszy gospodarczych (ponieważ klient nie może jej użyć jako produktu pożyczkowego).
Jednak w przypadku scenariuszy trudnych warunków gospodarczych może wystąpić wyższy wskaźnik niewykonania zobowiązań w przypadku karty obciążeniowej, ponieważ produkt ten nie daje klientowi możliwości rozłożenia spłaty na raty.
Ponadto, w przypadku gdy założenia są w dużym stopniu oparte na osądzie, mogą być podatne na ryzyko stronniczości kierownictwa, które, jeśli jest to zamierzone i ma na celu wprowadzenie w błąd, może powodować ryzyko oszustwa.
W przypadku zidentyfikowania ryzyka istotnego zniekształcenia z powodu oszustwa, jest to ryzyko znaczące.
rewident ustalił, że istnieje znaczące ryzyko istotnego zniekształcenia wyceny dla zwykłych kart kredytowych z następujących powodów:
Niedokładne wskaźniki EAD generowane przez modele. Modele te mogą być nieodpowiednie, jeśli modele EAD nie przewidują dokładnie niewykonania zobowiązania w czasie, mogą stać się niezgodne z wewnętrznymi działaniami w zakresie zarządzania ryzykiem
lub szerszym doświadczeniem branżowym.
Modele EAD są bardziej złożone ze względu na wpływ zachowania klienta na salda odnawialne oraz bardziej
subiektywne ze względu na zmianę działań banku w zakresie zarządzania ryzykiem w odniesieniu do niewykorzystanych limitów.
Ryzyko wynikające z oszustwa przy wycenie oczekiwanych strat kredytowych dla zwykłych kart w odniesieniu do osądu kierownictwa dotyczącego wyboru scenariuszy, powiązanych
prawdopodobieństw scenariuszy i istotnych zmiennych ekonomicznych stojących za tymi scenariuszami, jak również
12 MSB 315 (zmieniony), paragraf 29
Aby wyrobić sobie pogląd na temat przyczyn i znaczenia czynników ryzyka nieodłącznego, biegły rewident bierze pod uwagę dostępne informacje, w tym między innymi trendy strat na poziomie branży oraz testy warunków skrajnych wymagane przez organ nadzoru dla usług finansowych.
powiązanych wag w portfelu zwykłych kart.
Ze względu na potrzebę osądu przy wyborze scenariuszy oraz subiektywność, która pojawia się w tym procesie, szacunki te są podatne na stronniczość
kierownictwa. Istnieje ryzyko, że
kierownictwo będzie celowo dokonywać niewłaściwych wyborów, aby uzyskać pożądany wynik wyceny, co doprowadzi do istotnego zniekształcenia. Ze względu na krótkoterminowy charakter karty kredytowej travel (posiadacz karty jest zobowiązany do całkowitej spłaty salda w każdym
miesięcznym terminie płatności) ustalono, że istnieje niższe ryzyko podatności na stronniczość kierownictwa w odniesieniu do tego produktu.
Biorąc pod uwagę znaczące ryzyko, biegły rewident ustalił, że kontrole w procesie utraty wartości są istotne dla badania i uzyskał zrozumienie ich projektu oraz tego, czy zostały wdrożone, co obejmowało:
sprawdzenie modelu EAD dla zwykłych kart, w tym ocenę założeń kierownictwa dokonaną poprzez niezależne sprawdzenie modelu;
kontrolę weryfikacji powdrożeniowej dotyczącą odpowiedniego wdrożenia teorii modelowania dla modelu EAD dla zwykłych kart w narzędziu IT do obliczania
oczekiwanych strat kredytowych;
regularne monitorowanie skuteczności modelu (weryfikacja ex-post) w celu oceny stałej skuteczności modelu w oparciu o najnowsze przypadki niewykonania zobowiązań; oraz
kontrolę nad zasadnością prognoz makroekonomicznych, projektowaniem i wyborem scenariuszy oraz określaniem związanych z nimi wag.
Reakcje na oszacowanie ryzyka istotnego zniekształcenia
Badanie, w jaki sposób kierownictwo ustala szacunki księgowe
22. Podczas badania sposobu, w jaki kierownictwo ustala szacunki księgowe, dalsze procedury badania obejmują procedury zaprojektowane i wykonywane zgodnie z paragrafami 23–26, w celu uzyskania wystarczających i odpowiednich dowodów badania dotyczących ryzyk
Na szacunek oczekiwanych strat kredytowych mogą mieć wpływ metody, założenia i dane wykorzystywane przez kierownictwo oraz osądy dokonywane przy ich wyborze i stosowaniu.
Opracowując strategię badania, biegły rewident uzyskuje zrozumienie procesów stosowanych przez kierownictwo, wykorzystania ekspertów przez kierownictwo oraz powiązanych kontroli wewnętrznych w celu identyfikacji i reagowania na oszacowane ryzyka istotnego zniekształcenia
Ze względu na dużą populację kart kredytowych, które mają podobny charakter i nie są
indywidualnie istotne, a także ze względu na fakt, że MSSF 9 ogólnie określa, w jaki sposób
kierownictwo powinno dokonywać szacunków, zespół wykonujący badanie zaprojektował podejście do badania, które sprawdza, w jaki sposób kierownictwo dokonało szacunków księgowych.
istotnego zniekształcenia odnoszących się do: (zob. par. A94)
(a) Wyboru i zastosowania metod, znaczących założeń oraz danych wykorzystanych przez kierownictwo podczas ustalania szacunku księgowego, oraz
(b) Sposobu, w jaki kierownictwo dokonało wyboru szacunku punktowego i przedstawiło powiązane ujawnienia dotyczące niepewności szacowania.
w odniesieniu do szacunków oczekiwanych strat kredytowych.
Przyjmując podejście polegające na badaniu, w jaki sposób kierownictwo dokonało szacunku, ważne jest, aby biegły rewident zakwestionował przesłanki wyboru metody na wczesnym etapie procesu badania oczekiwanych strat
kredytowych, ponieważ oszacowanie wpływu alternatywnych podejść do modelowania może być niepraktyczne.
Specyfika tego zagadnienia została przedstawiona w zastosowaniu MSB 540 (Zmienionego) paragrafy 23-26 poniżej.
Zobacz odpowiedzi do paragrafów 23-26 MSB 540 (Zmienionego) poniżej, które obejmują sposób, w jaki biegły rewident zakwestionował osądy kierownictwa.
Metody
23. Stosując wymogi paragrafu 22
w odniesieniu do metod, dalsze procedury badania odnoszą się do poniższych zagadnień:
(a) Czy wybrana metoda jest prawidłowa w kontekście mających zastosowanie ramowych założeń
sprawozdawczości finansowej oraz, jeżeli ma to zastosowanie, czy zmiany metody w stosunku do tych, które były wykorzystane w
poprzednich okresach
Biegły rewident ocenia, czy metoda lub model (modele) odpowiednio szacują właściwe składniki oczekiwanych strat kredytowych.
Biegły rewident może zazwyczaj zastosować połączenie testów kontroli i szczegółowych testów wiarygodności w celu zbadania metod
stosowanych do szacowania oczekiwanych strat kredytowych. Często podejście banku do wyboru metody lub modelu (modeli) oraz osądów jest objęte ramami zarządzania modelami
oczekiwanych strat kredytowych z wzajemnie powiązanymi czynnościami kontrolnymi (np. niezależne procesy sprawdzenia modeli mogą uwzględniać zarówno stosowność wyboru
Stosując wymogi paragrafu 22 w odniesieniu do metod, biegły rewident, z pomocą swojego specjalisty ds. modelowania, ustalił populację metod wykorzystywanych do obliczania
oczekiwanych strat kredytowych dla portfeli kart kredytowych.
Zidentyfikowano liczne metody i modele i przeprowadzono analizę zakresu, biorąc pod uwagę ryzyko nieodłączne, istotność i procedury oszacowania ryzyka już przeprowadzone dla każdej metody i modelu oraz stosując zawodowy sceptycyzm.
sprawozdawczych są odpowiednie;
(zob. par. A95, A97)
(b) Czy osądy zastosowane podczas wyboru metody powodują
wystąpienie oznak możliwej
stronniczości kierownictwa; (zob. par.
A96)
(c) Czy kalkulacje są zastosowane zgodnie z metodą oraz są poprawne matematycznie;
(d) Tam, gdzie zastosowana przez kierownictwo metoda obejmuje skomplikowane modelowanie, czy osądy zostały zastosowane spójnie oraz czy, gdy ma to
zastosowanie: (zob. par. A98– A100) (i) Zaprojektowanie modelu
spełnia cel pomiaru mających zastosowanie ramowych założeń sprawozdawczości finansowej, jest odpowiednie w danych okolicznościach oraz, jeżeli ma to
zastosowanie, zmiany w modelu w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego są
modelu, jak i zasadność dokonanych osądów).
Dlatego też poszczególne wymogi paragrafów 23(a) do 23(e) mogą również wymagać odwzorowania i zrozumienia w kontekście tych ram oraz precyzji, z jaką one funkcjonują.
Od biegłego rewidenta wymaga się stosowania zawodowego sceptycyzmu w następujących sytuacjach (ewentualne uwzględnienie wymogów paragrafów 23(a)-23(e) przedstawiono
w nawiasie):
Ocenę zaprojektowania i skuteczności zarządzania modelami oczekiwanych strat kredytowych, w tym: polityk i zarządzania w zakresie projektowania, budowy
i sprawdzania modeli; bieżącego przeglądu modeli; oraz korekt i nakładek na modele (paragrafy 23(a)-23(e)).
Ocenę i zakwestionowanie podejścia technicznego i modelowego kierownictwa do szacunków oczekiwanych strat kredytowych (paragrafy 23(a) i 23(d)).
Ocenę tego, w jaki sposób kierownictwo rozważyło alternatywne podejścia i osądy oraz ustalenie, czy podejście to jest bezstronne (paragrafy 23(a), 23(b) i 23(d)).
Ocenę, czy zasady rachunkowości były dokładnie i konsekwentnie stosowane
Biegły rewident uzyskał dowody dotyczące kontroli kierownictwa w zakresie ram zarządzania modelami, w tym testowania i przeglądu
adekwatności i dokładności wybranych metod i modeli, nie odnotowując żadnych problemów.
Po ustaleniu przez biegłego rewidenta metod i modeli do przetestowania, biegły rewident przeprowadził następujące czynności dla poszczególnych metod i modeli:
Biegły rewident ocenił i stwierdził, że metody i modele kierownictwa są odpowiednie do ustalania oczekiwanych strat kredytowych zgodnie z wymogami mających zastosowanie ramowych założeń sprawozdawczości finansowej.
Biegły rewident rozważył i nie zidentyfikował innych praktycznych alternatyw dla metody kierownictwa oraz ocenił i nie zidentyfikował żadnych oznak stronniczości kierownictwa w jej wyborze.
Zaprojektowano i przeprowadzono
procedury wiarygodności, które dostarczyły dowodów na to, że obliczenia wykonane w ramach metody były poprawne matematycznie.
odpowiednie w danych okolicznościach, oraz (ii) Poprawki wyniku modelu są
spójne z celem pomiaru mających zastosowanie ramowych założeń
sprawozdawczości finansowej i są odpowiednie w danych okolicznościach, oraz (e) Czy spójność znaczących założeń
i danych została zachowana podczas stosowania metody (zob. par. A101).
przez różne funkcje operacyjne banku zaangażowane w szacowanie
oczekiwanych strat kredytowych oraz w poszczególnych okresach
obrachunkowych (paragrafy 23(a), 23(c), 23(d) i 23(e)).
Szczegółowe testy wiarygodności mogą koncentrować się na ponownym wykonaniu pewnych elementów kodu lub logiki modelu oraz porównaniu elementów wyników modelu
z alternatywnymi źródłami informacji (np. porównaniu modelowanego LGD z doświadczeniami w zakresie niedawnej sprzedaży wierzytelności z kredytów w sytuacji nieregularnej).
Biegły rewident może być zmuszony
zaangażować innych ekspertów posiadających specjalistyczną wiedzę do pomocy w tych ocenach.
Zaprojektowano i przeprowadzono z pomocą specjalisty biegłego rewidenta ds. modelowania procedury wiarygodności, które dostarczyły dowodów na to, że osądy są stosowane w sposób spójny i spełniają cel wyceny określony w MSSF 9,
z uwzględnieniem nakładek.
Zaprojektowano i przeprowadzono
procedury wiarygodności, które dostarczyły dowodów na to, że przy stosowaniu metody zachowano rzetelność założeń
kierownictwa i wykorzystanych danych.
Przykład jednej z metod testowanych przez biegłego rewidenta został przedstawiony poniżej:
W przypadku zwykłych kart kredytowych, czyli takich, które oferują limit kredytowy do wykorzystania oraz opcję spłaty minimalnej, metoda określania okresu życia na podstawie zachowań klientów stanowiła kluczowy obszar osądu przy obliczaniu oczekiwanych strat kredytowych.
Procedury, które zostały przeprowadzone przy rozważaniu adekwatności zastosowanej przez kierownictwo metody określania okresu życia na podstawie zachowań, obejmowały:
Testowanie zaprojektowania i skuteczności operacyjnej kontroli nad ustalaniem okresu życia kart, w tym:
o Właściwe zastosowanie wyłączenia z paragrafu 5.5.20 MSSF 9;
o Poprawność koncepcyjną zastosowanej metodologii i przyjętych założeń;
o Kompletność, dokładność i adekwatność danych
wykorzystywanych do ustalenia okresu użytkowania kart kredytowych;
o Właściwe wdrożenie założeń dotyczących okresu użytkowania w ramach obliczeń oczekiwanych strat kredytowych; oraz
o Adekwatność oczekiwanych strat kredytowych (w tym założeń dotyczących okresu użytkowania) oceniona przez komitet ds. rezerw.
Przeprowadzenie szczegółowych testów wiarygodności, w tym ocenę:
o Zasadności przyjętej przez kierownictwo metody ustalania
okresu użytkowania poprzez porównanie z rzeczywistymi okresami użytkowania
zaobserwowanymi na kartach kredytowych; oraz
o Kompletności, dokładności i adekwatności danych użytych do określenia okresu użytkowania kart kredytowych.
Ocenę kluczowych wskaźników i znaczących założeń w celu ustalenia, czy istnieją dowody na stronniczość kierownictwa.
Znaczące założenia
24. Stosując wymogi paragrafu 22
w odniesieniu do znaczących założeń, dalsze procedury badania odnoszą się do poniższych zagadnień:
(a) Czy znaczące założenia są
odpowiednie w kontekście mających zastosowanie ramowych założeń sprawozdawczości finansowej oraz, jeżeli ma to zastosowanie, czy zmiany metody w stosunku do poprzednich okresów
Biegły rewident dąży do zrozumienia i oceny oraz zakwestionowania tych założeń, które
kierownictwo uważa za znaczące (jak również tych, co do których biegły rewident oczekiwałby, że będą znaczące) przy szacowaniu odpisów aktualizujących z tytułu oczekiwanych strat kredytowych zgodnie z wymogami MSSF 9.
Proces ten obejmuje zazwyczaj ustalenie
adekwatności oceny kierownictwa w zakresie tych założeń, które kierownictwo uznało za znaczące oraz ustalenie, na jakiej podstawie wyciągnięto taki wniosek. Ponadto, biegły rewident zwykle rozważa założenia, które kierownictwo uznało
Biegły rewident uzyskał od kierownictwa listę założeń, które kierownictwo uznało za istotne oraz tych, które nie zostały uznane za istotne.
Biegły rewident przeprowadził procedury wiarygodności oraz zaangażował do oceny tej listy specjalistę ds. modelowania, aby ocenić dokładność i kompletność informacji na niej zawartych.
Biegły rewident ustalił znaczące założenia i przeprowadził dalsze procedury badania, które odpowiednio odniosły się do kwestii wskazanych w paragrafach 24(a)-24(d).
Biegły rewident ustalił, że:
sprawozdawczych są odpowiednie;
(zob. par. A95, A102–A103) (b) Czy osądy zastosowane podczas
wyboru znaczących założeń powodują wystąpienie oznak
możliwej stronniczości kierownictwa;
(zob. par. A96)
(c) Czy, na podstawie wiedzy uzyskanej przez biegłego rewidenta w trakcie badania, znaczące założenia są spójne między sobą oraz z założeniami wykorzystanymi w innych szacunkach księgowych, lub z powiązanymi założeniami wykorzystanymi w innych obszarach działalności gospodarczej jednostki;
oraz (zob. par. A104)
(d) Tam gdzie ma to zastosowanie, czy kierownictwo zamierza podjąć specyficzne rodzaje działań i czy ma możliwość, aby to zrealizować (zob.
par. A105).
za nieistotne i analizuje na jakiej podstawie wyciągnięto taki wniosek.
Przy ustalaniu szacunku oczekiwanych strat kredytowych poprzez zastosowanie złożonego modelowania, zastosowana metodologia i wykorzystanie znaczących założeń mogą być ze sobą powiązane. Na przykład,
prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania na karcie kredytowej może zostać oszacowane przy użyciu danych z dziesięciu lat dotyczących podobnych kart kredytowych - zastosowany okres (dziesięciu lat) oraz segmentacja księgi kart kredytowych (w celu określenia, które karty są podobne) mają zarówno aspekty metodologii, jak i założeń.
Jak zauważono powyżej, często podejście banku do założeń metody i modelu (modeli) jest objęte ramami zarządzania modelem oczekiwanych strat kredytowych z powiązanymi procesami
i czynnościami kontrolnymi.
Biegły rewident dąży do uzyskania zrozumienia procesu i kontroli stosowanych przez
kierownictwo zgodnie z jego ramami zarządzania modelem oczekiwanych strat kredytowych (paragraf 13(i)) oraz opracowuje strategię badania w celu ustosunkowania się do metodologii stosowanej przez kierownictwo
(a) Nie było zmian w stosunku do poprzedniego okresu oraz, że w tym przypadku historia niewykonania
zobowiązania jest dobrym prognostykiem przyszłego prawdopodobieństwa
niewykonania zobowiązania na karcie kredytowej i jako taka jest odpowiednia w kontekście MSSF 9.
(b) Biegły rewident nie zidentyfikował oznak możliwej stronniczości kierownictwa w odniesieniu do osądów dokonanych przy wyborze znaczących założeń.
(c) Biegły rewident potwierdził,
że dziesięcioletnie dane były spójne w całym portfelu kart kredytowych, tam gdzie dane były dostępne. Tam, gdzie kierownictwo przyjęło założenia w celu rozwiązania problemu niewystarczalności lub braków danych, biegły rewident dodatkowo ocenił stosowność przyjętych założeń.
(d) Biegły rewident stwierdził, że paragraf 24(d) nie ma zastosowania w tych
okolicznościach.
(paragrafy 19 i 22). Poszczególne wymogi paragrafów od 24 a) do 24 d) mogą również wymagać przyporządkowania do tych procesów i kontroli.
Biegły rewident zazwyczaj zapoznaje się i ocenia również odpowiednie kontrole wewnętrzne dotyczące wyboru znaczących założeń, takie jak te, które odnoszą się do racjonalności
znaczących założeń, możliwości stronniczości kierownictwa w osądach dotyczących wyboru założeń oraz spójności założeń między sobą i założeniami wykorzystywanymi do dokonywania innych szacunków.
Dane
25. Zgodnie z wymogami paragrafu 22
w odniesieniu do danych, dalsze procedury badania odnoszą się do poniższych zagadnień:
(a) Czy dane są odpowiednie
w kontekście mających zastosowanie ramowych założeń
sprawozdawczości finansowej oraz, jeżeli ma to zastosowanie, czy zmiany w stosunku do poprzednich okresów sprawozdawczych są odpowiednie (zob. par. A95, A106);
Dane wejściowe do modelu oczekiwanych strat kredytowych mogą składać się z dużej ilości danych, których podstawą są często złożone przepływy interfejsów danych przez systemy i aplikacje bankowe.
MSSF 9.5.5.17 wymaga, aby szacunki oczekiwanych strat kredytowych były oparte na racjonalnych i możliwych do
udokumentowania informacjach, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań.
W związku z tym biegły rewident rozważy, czy założenia są oparte na informacjach dostępnych bez nadmiernych kosztów i starań.
Z uwagi na wysoce transakcyjny charakter portfeli kart kredytowych banku, istniało wiele danych, które biegły rewident musiał uwzględnić w analizie i założeniach modelowania
(pochodzących z biur kredytowych lub od innych dostawców danych).
Biegły rewident dokładnie rozważył, czy istotne dane nie zostały pominięte, gdy racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje były dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań.
Obejmowało to zrozumienie, czy dane te są dostępne w systemach zarządzania ryzykiem, wyceny lub sprawozdawczości regulacyjnej.
