Edward Sztafrowski
Posoborowe prawodawstwo
kościelne : 35. Konstytucja
Apostolska "Missale Romanum"
promulgująca Mszał Rzymski
odnowiony z polecenia
Powszechnego Soboru
Watykańskiego II
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 13/3-4, 206-214
206
D okum enty, recenzje, sp raw o zd a n ia[24]
tu a ln e — na k o n sty tu cje i zarządze nia apostolskie, w y d an e przez n a szych P oprzed n ik ó w i w szelkie in n e zarządzenia, godne n a w e t sp ecjalnej w zm ianki czy odw ołania.D an w Rzymie, u św. P io tra , dnia 8 m a ja 1969 ro k u , szóstego naszego P o n ty fik atu .
PA W EŁ VI P A P.
35.
K O N STY TU C JA A PO STO LSK A „M ISSALE ROM ANUM ”
promulgująca Mszał Rzymski odnowiony z polecenia Powszechnego .Soboru W atykańskiego II
CO N STITU TIO A PO STO LIC A
M issae Romanum ex Decreto Concilii Oecumenici Vaticani II instauratum promulgatur.
<AAS 61(1969) 217—222)
PA U LU S EPIS C O PU S
Servus Servorum Dei Ad perpetuam rei memoriam
M ISSA LE ROMANUM, ex d ecre to C oncilii T rid e n ti a D ecessore N o stro S. P io V an n o M D LX X p ro m u lg a tu m 1, nem o non suscip it in m u ltis iisque m irificis u tilita tis f r u ctibus esse n u m e ra n d u s, qui ex eadem S acro sa n cta S ynodo in u n i
v ersa m C h risti E cclesiam dilapsi sunt. P e r q u a ttu o r enim saecula, non m odo illu d ritu s la tin i sacerdotes pro n o rm a h a b u e ru n t, a d q u am Eu- c h a ristic u m S acrificium fac eren t, sed sa c ri etiam Evaingeffi n u n tii in
PAW EŁ B IS K U P
Sługa S lug Bożych Na wieczną irzeczy pamiątkę
J e s t rzeczą ja sn ą , że M SZAŁ RZY M SK I p ro m ulgow any 1 w 1570 r. n a zlecenie S oboru T rydenckiego przez naszego P o p rz ed n ik a św. P iu sa V n ależ y w yliczyć w śród licznych i to niezw ykle skutecznych owoców, ja k ie z tego Ś w iętego S y nodu w y p ły n ęły dla całego K ościo ła. P rzez cztery bow iem w iek i nie ty lko k a p ła n i obrząd k u łacińskiego m ieli go jako norm ę w ed łu g k tó re j sp raw o w ali O fiarę E uch ary sty czn ą, lecz zw iastu n i E w angelii zanieśli go
om nes fe re te rr a s in v e x e ru n t. I n n u m e ri p ra e te re a sanctissim i v iri an im o ru m suorum erga D eum p ie ta te m , h a u stis ex eo sive S a c ra ru m S c rip tu ra ru m lectionibus sive p r e cationibus, copiosius a lu e ru n t, q u a ru m p ra e c ip u a m p a rte m san ctu s G regorius M agnus in certu m diges se ra t ordinem .
Sed ex quo te m p o re la tiu s in C hristiana plebe in c re b esc ere e t in v alesc ere coepit sa crae fovendae li- tu rg ia e stu d iu m , quod, de D eces soris N ostri ven. rec. P ii X II sen te n tia o ste n d ere visum est, aeque p ro v id e n tia D ei e rg a h u iu s a e ta tis hom ines propensissim ae v o lu n ta tis indicium , a tq u e S an cti S p iritu s p e r E cclesiam suam s a lu tife ru m tr a n s i tu m 2, p alam p a r ite r e lu x it M issa- lis R om ani fo rm u las tu m a liq u a te n us recognoscendas tu m accessioni bus esse lo cu p letan d as. Q ui re i f a ciendae in itiu m idem D ecessor No ste r a ttu lit V igilia p asch a li e t O r dinis H ebdom adae S a n c ta e in s ta u r a tis 3, qui p ro in d e p rim u m quasi g rad u m p osuit ad M issale R om anum novis h u iu s tem p o ris anim i sensi bus accom m odatum .
R ecens a u te m C oncilium O ecu- m enicum V atican u m II, ed ita C on stitu tio n e a v erb is „S acrosanctum C oncilium ” incip ien te, g en e ralis r e novationis M issalis R om ani fu n d a
-p ra w ie do w szy stk ich za k ątk ó w zie mi. P o n ad to b ardzo liczne św ią to b li w e osoby obficie k a rm iły sw oją po bożność sk ie ro w a n ą k u Bogu, czer piąc z niego czy to te k sty P ism a św. czy m odlitw y, k tó ry ch głów ną część u p o rzą d k o w a ł św. G rzegorz W ielki. O dkąd w szakże zaczęła w śró d lu d u ch rześcijańskiego w zrastać i u m acn iać się dążność do zgłębia n ia św iętej litu rg ii, co P o p rz ed n ik n asz ś.p. P iu s X II n az w a ł zarów no u ja w n ie n ie m się n a jła s k a w sz e j w o li Bożej w zględem ludzi tych czasów, ja k i zbaw czym p rzejściem D ucha św. przez sw ój K o śc ió ł2 — w te d y stało się rów nież zrozum iałym , że należy nieco odnow ić treść M szału Rzym skiego, a ta k ż e nieco w zboga cić now ą treścią. P oczątek rea liza cji tego zam ierzenia d a ł tenże Nasz P o p rzed n ik , do k o n u jąc odnow y W igilii P asc h aln e j i W ielkiego T y g o d n ia 3, przez co uczynił ja k gdyby p ie rw szy ■ k ro k w dostosow aniu M szału Rzym skiego do w spółczesnej m e n talności.
N iedaw ny zaś Sobór P ow szechny W a ty k a ń sk i II, przez w y d an ie K on sty tu c ji zaczynającej się od słów: „S acrosanctum C oncilium ” d a ł pod staw y dla ogólnej refo rm y M szału R zym skiego, p o sta n aw ia jąc , ażeby n a jp ie rw „tak odnow ić te k sty i ob rzędy, by ja śn ie j w y ra ża ły św ięte
2 Cf. P iu s X II, A llocutio iis, q u i p rim o conventui ex om ni natione de L itu rg ia p a sto ra li, A ssisii h abito, in te rfu e ru n t, die 22 sept. 1956: A.A.S. 48(1956) p. 712.
3 Cf. S. Congr. R itu u m , D ecretu m g en e rale D om inicae R e su rre ctio nis, die 9 febr. 1951 A.A.S. 43(1951) pp. 128 ss.; D ecretum g e n e rale M ax im a red em p tio n is n o stra e m y ste ria , 16 nov. 1955: A.A.S. 47(1955) pp. 838 ss.
208
D okum enty, recenzje, sp raw o zd a n ia[26]
m e n ta locavit: sta tu e n s, u t p rim u m„ te x tu s et r itu s ita o r d in a r e n tu r, u t sa n cta , q u ae sig n ific aren t, clariu s e x p rim e re n t” 4; u t „O rdo M issae ita reco g n o sceretu r, u t sin g u laru m p a r tiu m p ro p ria ra tio necnon m u tu a conexio clariu s p a te re n t, a tq u e p ia et actuosa fid eliu m p a rtic ip a tio f a cilio r r e d d e re tu r ” 5, tu m u t „quo d i tio r m ensa V erbi Dei p a r a re tu r -fi delibus, th e sa u ri biblici la rg iu s a p e r ir e n tu r ” 6; u t p ostrem o „novus r i tu s co ncelebrationis co n ficeretu r, P o n tific a li e t M issali R om ano in se re n d u s” 7.
A tta m en huiusm odi M issalis r e n o v atio n eq u a q u a m ex im proviso in d u c ta p u ta n d a e st; cum ad eam h a u d dubie viam m u n ie rin t p ro g re ssiones in disciplinis litu rg icis, p ro xim is hisce q u a ttu o r saeculis, fa c tae. N am si, post C oncilium T ri- d e n tin u m ce le b ra tu m , ad M issalis R om ani recognitionem non p aru m a d iu v a ru n t evoluti et inspecti „ve tu sti B ibliothecae V atican ae allique u n d iq u e conquisiti codices”, u ti con f irm a tu r C o n stitu tio n e A postolica
„Quo p rim u m ” a D ecessore N ostro S. Pio V d ata, posthaec n im iru m h in c v e tu stissim i litu rg ic i fo n tes e t re p e rti e t fo ras em issi su n t, hinc litu rg ic a e O rien ta lis Ecclesiae fo r m u la e altiu s su n t in v e stig a tae ; ita u t o p ta re n t m ulti, u t h u iu s generis cum d o ctrin ae tu m p ie ta tis clivi- tia e , non m odo in ta b u la rio ru m te
-tajem n ice, k tó ry ch są zn a k ie m ” 4, a n astępnie, aby „P orządek Mszy św .” ta k p rzepracow ać, by w y ra źn iej uw idocznić w łaściw e znaczenie i w zajem n y zw iązek poszczególnych części, a w iern y m b ard z iej u łatw ić czynny i pobożny u d ział” 5, a także, ażeby „obficiej zastaw ić dla w ie r nych stó ł S łow a Bożego przez szer sze otw orzenie sk a rb c a biblijnego.6 i w reszcie, ażeby „ułożyć now y obrzęd k o n celeb ry i zam ieścić go w P o n ty fik ale i M szale rzy m sk im ” 7. Nie m ożna je d n a k sądzić, że tego ro d za ju odnow a M szału rzym skiego została przep ro w ad zo n a w sposób zupełnie nieoczekiw any. N ie ulega w ątpliw ości, że przygotow ały dla n ie j drogę dyscypliny liturgiczne, ja k ie w yp raco w an o w ty c h o sta t nich czterech w iekach. J a k bow iem po odbyciu S oboru T rydenckiego gdy przystąpiono do refo rm y M sza łu rzym skiego okazały się niem ałą pom ocą w y dobyte i p rze stu d io w an e s ta re księgi (kodeksy) zn a jd u ją c e się w B ibliotece W a ty k a ń sk iej i w in nych m iejscach, co stw ie rd z a nasz P o p rz ed n ik św. P iu s V w K o n sty tu c ji A postolskiej „Quo p rim u m ”, ta k p otem zarów no te n a jsta rsz e źródła litu rg iczn e zostały o d k ry te i w y dobyte n a św iatło dzienne, ja k i litu rg iczn e fo rm u ły K ościoła W schodniego zostały głębiej p rz e a nalizow ane. I w te n sposób stało się zadość życzeniu w ielu , by tego
4 Cone. V at. II, Const, de S a c ra L itu rg ia , S acro san ctu m Concilium , η. 21: A.A.S. 56(1964) p. 106.
5 Cf. ibid., η. 50, p. 114. 6 Cf. ibd., n. 51, p. 114. 7 Cf. ibid., n. 56, p. 115.
n eb ris non ia ce re n t, sed e c o n tra rio in lucem p ro la ta e C hristianorum m e n tes anim osque illu s tr a r e n t e t pasce re n t.
N unc vero, u t novam M issalis R om ani com positionem , sum m is s a l tem lin e am en tis, quasi p ra e fin ia m us, in p rim is a n im ad v e rtim u s, In stitu tio n e G en e ra li, q u a in lib ro ta m q u a m p ro o em io u si su m u s, novas n o rm as E u ch a ristic i S acrificii cele b ra n d i proponi, sive q uoad ritu s p erso lv en d o s e t o fficia u n iu sc u iu s que a s ta n tis e t p a rtic ip is p ro p ria , sive q u o a d su p p e lle ctiles e t loca re i d iv in ae p e ra g en d ae n ecessaria.
P ra e c ip u a in s ta u ra tio n is n o v ita s in P re ca tio n e E u ch aristica, qu am vocant, v e rsa ri a e stim an d a est. Q uam vis enim in ro m an o r itu p r i m a eiusdem P re ca tio n is p ars, hoc e s t p ra e fa tio , v aria s, saeculis vol v en tib u s, su sc ep e rit fo rm u las, a lte r a ta m e n p ars, qu am C anonem A c tionis ap p e lla b a n t, p e r illu d tem pus, quod a IV ad V saeculum actu m est, im m u tab ilem in d u it form am ; cum e co n tra rio , L itu rg ia e O rie n ta les in ipsas A n ap h o ras q u an d a m v a rie ta te m rec ip e re n t. H ac a u te m in re p ra e te rq u a m quod P re c a tio e u c h a ristic a au c ta est copia p ra e fa tionum , vel ex a n tiq u io re R om anae E cclesiae tra d itio n e su m p taru m , vel n u n c p rim u m co m p o sitaru m , q u ib u s e t p ec u lia re s p a rte s m y sterii fid ei cla riu s p a te fie re n t, e t p lu r a u b erio - ra q u e g ra tia s . ag en d i a rg u m e n ta p ra e b e re n tu r, p ra e te re a u t eidem P re c a tio n i tre s n ovi C anones a d d e r e n tu r sta tu im u s. A tta m e n sive u t p asto ra lib u s, q u as n o m in a n t, r a tio n ib u s co n su le re tu r, sive u t
con-ro d za ju b o gactw a ta k n a u k i ja k i pobożności nie ty lk o nie leżały w cieniu arch iw u m , lecz przeciw nie, w y d o b y te n a św ia tło dzienne, ośw iecały i k a rm iły um ysły oraz se rc a chrześcijan.
O becnie zaś, gdy p rz y n a jm n ie j w ogólnych za ry sac h p o d ajem y no w y u k ła d M szału Rzym skiego, z a troszczyliśm y się n a jp ie rw o to, by w O gólnym W prow adzeniu, k tó re zam ieszczam y w now ym w y d an iu ja k o w stęp, podać now e przep isy dotyczące o d p raw ia n ia E u ch a ry sty cznej O fiary, czy w zak resie sp e ł n ia n ia obrzędów i fu n k c ji w łaści w y ch dla każdego z asy stu ją cy c h i uczestniczących, czy to gdy idzie o sp rzę ty litu rg iczn e i m iejsce p o trz e b n e do sp ra w o w a n ia słu ż b y Bo żej.
N ależy stw ierdzić, że zasadniczą now ością są pew ne zm iany w Mo d litw ie E ucharystycznej. Chociaż bow iem pie rw sz a część te j M odli tw y, czyli p re fa c ja , różne p rzy jm o w a ła w ciągu w iek ó w fo rm u ły w . o b rzą d k u rzym skim , to je d n a k d ru g a część zw a n a K an o n e m za- c h ę w ała w niezm iennej fo rm ie to, co się zostało u sta lo n e od IV do V w ., podczas gdy L itu rg ie w schod nie w p ro w a d ziły pew ne zm iany n a w et do sam ych słów k o n sek racji. G dy chodzi o w sp o m n ian e pow yżej zm iany, to obok w łączen ia do Mo d litw y eu c h ary sty c zn e j now ych p r e facji, czy to p rze ję ty c h ze s ta re j tr a d y c ji kościoła rzym skiego, czy też obecnie ułożonych, przez ćo ja śn ie j m a ją być u k azan e n ie k tó re m om en ty ta je m n ic y w ia ry i przed staw io n e liczne i b ogate ra c je sia d a n ia dzięk-14 — P ra w o K a n o n ic z n e N r 3—4/70
210 D okum enty, rec en zje, sp raw o zd a n ia
[28]
ce le b ra tio ex p e d itiu s p ro ced eret,iussim us v e rb a dom inica in q u a li b e t C anonis fo rm u la u n a eadem que esse. Ita q u e in quavis P re ca tio n e eu c h a ristic a illa sic p ro fe rri v olu m us: su p ra panem : „A ccipite e t m a n d u ca te ex hoc om nes: Hoc est enim C orpus m eum , quod p ro vobis tr a d e tu r ” ; e t s u p ra calicem : „Acci p ite e t b ib ite ex eo om nes: H ic est enim calix S an g u in is m ei novi et a e te rn i te sta m e n ti, qui pro vobis e t p ro m u ltis e ffu n d e tu r in rem issio n em peccato ru m . Hoc fa c ite in m eam co m m em orationem ”. V erba au tem „M ysterium fid ei” , de con te x tu v e rb o ru m C h risti D om ini de d u cta, a tq u e a sacerd o te p ro la ta , ad fidelium acclam atio n em v elu ti ad i tu m a p e riu n t.
Q uoad O rd in em M issae, „ritus, p ro b e s e rv a ta eo ru m su b sta n tia , sim pliciores fa c ti s u n t” 8. E a n a m que p ra e te rm iss a su n t, „quae te m p o ru m d ec u rsu d u p lic ata fu e ru n t vel m inus u tilite r a d d ita ” ·, p ra e se rtim circa ritu s o blationis panis e t vini, e t circ a ritu s fra ctio n is p a n is e t Com m unionis.
H uc acced it quod „ re stitu u n tu r ad p ristin a m sa n cto ru m P a tru m n o rm am n o n n u lla qu ae tem p o ru m in iu ra d e c id e ru n t” 10; cuius generis s u n t h o m ilia 11 e t o ratio u n iv e rsa lis seu fid eliu m e t ritu s p ae n ite n - tia lis seu reconciliationis cum Deo
czynienia — zadecydow aliśm y o w łą czeniu do M odlitw y eucharystycznej trzech now ych K anonów , Je d n a k ż e , m a ją c n a uw adze ta k ra c je duszpa s te rs k ie ja k i u sp raw n ie n ie k o n ce leb ry , zarządziliśm y, by słow a P a ń skie były te sam e w każdym K a nonie. C hcem y zatem , by te słow a w każdej M odlitw ie eu c h ary sty c z nej b rzm iały w n astęp u jący sposób: nad chlebem : „B ierzcie i jedzcie z tego w szyscy: To je s t bow iem C iało m oje, k tó re za w as będzie, w y d an e” ; oraz n ad kielichem : „B ierzcie i p ijc ie z niego w szyscy: To je s t bow iem kielich K rw i m o jej, Nowego i w iecznego P rzym ierza, k tó ra za w as i za w ielu będzie w y la n a n a odpuszczenie grzechów . To czyńcie n a m o ją p a m ią tk ę ”. S łow a zaś „T ajem nica w ia ry ”, w yłączone z k o n te k stu słów C h ry stu sa P a n a i w ypow iedziane później przez k a p ła n a, sta n o w ią w stę p do ak lam a cji ze stro n y w iernych.
G dy chodzi o „P orządek M szy”, to „uproszczono O brzędy, za ch o w u ją c ich isto tę ” 8. Opuszczono m ianow icie to, co „z biegiem czasu sta ło się pow tórzeniem lu b dod atk iem bez w iększej korzyści” ·, zw łaszcza w ofiaro w an iu chleba i w in a oraz W obrzędzie ła m an ia ch leb a i K o m u n ii św.
N astęp n ie stosow nie do p ie rw o tn e j tra d y c ji O jców K ościoła „p rzy w ró
-8 Cf. Cone. V at. II, C onst, de S a c ra L itu rg ia , S acro san ctu m Conci lium , η. 50: A.A.S. 56(1964) p. 114.
8 Cf. ibid. n. 50„ p. 114.
10 Cf. ibid., n. 52, p. 114. 11 Cf. ibid., n. 52, p. 114. 12 Cf. ibid., n. 52, p. 114.
e t cum f ra trib u s , initio M issae p e rag e n d u s: cui, u t o p o rteb a t, suum re d d itu m e s t m om entum .
A d haec, iu x ta illu d Concilii V atican i II p ra e sc rip tu m , quo p ra e c ip ie b a tu r „u t in tr a p ra e s titu tu m a n n o ru m sp a tiu m , p ra e s ta n tio r p a rs S c rip tu ra ru m S a n c ta ru m p opulo le g e r e tu r ” 15, to tu m lectio n u m co r p u s diebus dom inicis le g en d a ru m , in triu m an n o ru m ord in em trib u tu m est. P ra e te re a diebus u tc u m q u e f e stis, lectio n i E p istu la e e t E vangelii à lia p ra e p o n itu r, ex V eteri T e sta m ento, vel, te m p o re pasch ali, ex A ctibus A postolorum sum pta. H ac en im a d h ib ita ratio n e, en u c le atiu s m y ste rii sa lu tis co n tin u u s p ro ces sus illu s tra tu r, v erb is Dei rev e la tis d em o n stratu s. Q uae am p lissim a lec tio n u m b ib lica ru m copia, q u a die b us festis p ra e s ta n tio r S a c ra ru m S c rip tu ra ru m p a rs fid elib u s propo n itu r, accessione p ro fe cto co m p letu r r e liq u a ru m lib ro ru m sa c ro ru m p a r tiu m , q u ae diebus p ro fe stis re c i ta n tu r.
Q uae sane om nia hoc m odo o r d in a ta su n t, u t m agis ac m agis in c h ristifid elib u s ea v e rb i Dei f a m es 14 e x s tim u le tu r, qua, S p iritu S ancto duce, n ovi fo ed e ris populus a d p e rfe c ta m E cclesiae u n ita te m v e lu ti u rg e ri v id e a tu r. H isce item com positis, illu d etiam v e h e m e n te r fo re confidim us, u t sa ce rd o te s et fid eles sim ul san ctiu s an im u m suum ad C enam D om ini p ra e p a re n t, si m u l, S a c ra s S c rip tu ra s a ltiu s m e d
i-cono pew ne elem en ty , opuszczone w ciągu w iek ó w ” 10, ta k ie ja k ho m ilia u , m o d litw a pow szechna czyli w ie r n y c h 11 oraz obrzęd p o k u tn y , czyli p o je d n a n ia z Bogiem i b rać m i, do k onyw any n a p o czątk u M szy św.: k tó re m u słusznie przyw rócono w ła ściw e m u znaczenie.
Z godnie z zarządzeniem S oboru W a tykańskiego II, by „w u sta lo n y m p rzeciągu la t odczytyw ać w iern y m w ażniejsze części P ism a św .” ls, cały u k ła d czy tań niedzielnych rozłożono n a trz y la ta . P o n ad to w dni św ią teczne poprzedzono czytanie E p isto ły i E w angelii now ym czytaniem zaczerp n ięty m ze S tareg o T e sta m e n tu lu b — w ok resie w ie lk a nocnym — czytaniem D ziejów A po stolskich. W te n sposób u k a z u je się lep iej ciągły p la n ta je m n ic y zb a w ienia, p o p a rty o bjaw ionym S ło w em Bożym. T a w ie lk a obfitość czytań bib lijn y ch , dzięki k tó re j p rz e d sta w ia się w ie rn y m w d n i św iąteczne w ażniejsze części P ism a św. zo staje uzupełn io n y częściam i z in n y c h k sią g św iętych, cz y ta n y ch w dni pow szednie.
W szystko to zaś ułożono w te n sposób, ażeby u w iern y c h obudzić coraz b a rd z ie j ta k ie p ra g n ie n ie 14 S łow a Bożego, dzięki k tó re m u lud now ego p rzy m ierza b yłby p rz y n a g lany pod przew o d n ictw em D ucha Ś w iętego do osiągnięcia doskonałej jed n o ści K ościoła. U łożyw szy ta k te rzeczy w y ra ża m y ta k ie m ocne p rz e k o n an ie, że za ró w n o k a p ła n i ja k
« Cf. ibid., η. 51, p. 114.
14
Cf. A m os 8, 11.212 D okum enty, rec en zje, sp raw o zd a n ia
[
30
]
ta ti, v erb is D om ini u b e riu s in diesa la n tu r. E xinde d enique se q u etu r, u t, iu x ta Concilii V atican i II m o n ita , d iv in ae litte r a e sive quasi q u i d am sp iritu a lis v ita e fons p eren n is, sive p rae cip u u m c h ristia n a e d o c tri n a e tra d e n d a e arg u m e n tu m , sive dem u m cuiusvis theologiae in s titu tio n is m e d u lla ab om nibus h a b e a n tu r.
V eru m ta m en in hac M issalis R o m a n i in sta u ra tio n e , non solum tres, de quibus ad h u c dixim us, p arte s, hoc est P re ca tio eu c h aristica , O rdo M issae e t O rdo lectionum , m u ta ta e su n t, sed ce te ra e etiam , in quibus id em constat, reco g n itae et valde v a ria ta e su n t, id est: T em porale, S an cto ra le, C om m une S anctorum , M issae ritu a le s e t M issae votivae, q u a e vocant. In q u ib u s p eculiaris q u ae d em d ilig en tia ad orationes a d h ib ita est, qu ae non solum n u m e ro au c ta e sunt, u t novis h orum te m p o ru m n ecessitatib u s novae r e sp o n d e re n t, sed etiam v etu stissim ae ad a n tiq u o ru m te x tu m red d itae. E x q u o fa c tu m est, u t singulis p ra e c ip u o ru m te m p o ru m litu rg ico - ru m feriis, scilicet A d v en tu s, N a ti v ita tis , Q u ad rag esim ae e t P aschae, d iv e rsa cotidie a d ic e re tu r oratio.
Q uod reliq u u m est, lic et te x tu s G ra d u a lis R om ani, ad c a n tu m s a l te m quod a ttin e t, non fu e r it m u ta tu s , ta m en , facilioris in te lle ctu s g ra tia , tu m p salm u s ille resp o n so - riu s, de quo S. A ug u stin u s e t S. Leo saep e com m em orant, tu m a n tip h o - n a e ad in tro itu m e t ad com m unio n em in M issis lectis adhibendae, p r o o p p o rtu n ita te , in s ta u ra ta sunt.
A d e x tre m u m , ex iis q u a e h a c te
-i w -ie rn -i, w sposób bard z-iej św -ięty p rzy g o tu ją sw oją duszę n a W iecze rzę P a ń sk ą i w n ik a ją c głębiej w Ś w ięte K sięgi, będ ą z czasem co ra z obficiej k a rm ić się Słow em P ań sk im . N a sk u te k tego w szyscy będ ą uw ażali P ism o św. — zgodnie ze w sk azan iam i S oboru W a ty k a ń skiego II — ju ż to ja k o w ieczyste źródło duchow ego życia, ju ż to ja k o głów ną p odstaw ę w p rzek azy w an iu ęhrześcijań sk iej nau k i, czy w reszcie ja k o n a tch n ie n ie w szelkiego n au c za n ia teologicznego.
Je d n a k ż e w om aw ianym odno w ien iu M szału rzym skiego uległy zm ianie nie tylk o trz y w spom niane części a m ianow icie M odlitw a eu c h a ry sty cz n a, P o rz ąd e k M szy i P o rząd ek czytań, lecz ta k ż e inne części — o k tó ry ch należy to sam o pow iedzieć — zostały zrefo rm o w an e i b ardzo zm ienione. D otyczy to: M szy okresow ych, M szy o Ś w iętych w łasnych, Mszy o Ś w iętych w spól nych, Mszy obrzędow ych i Mszy w otyw nych. S pecjalny nacisk po łożono n a oracje, k tó ry ch nie ty lko liczbę zw iększono, by odpow iadały w spółczesnym potrzebom , lecz ta k że sta ro ż y tn y m oracjom przyw rócono te k s t p ierw o tn y . W te n sposób stało się rzeczą m ożliw ą, ażeby poszcze gólne fe rie głów nych okresów litu r gicznych, tj. A dw entu, Bożego N a rodzenia, W. P o stu i W ielkiejnocy OTrzymały codziennie w ła sn ą orację.
Jeżeli chodzi o in n e części, to cho ciaż te k s t G ra d u a łu rzym skiego — p rzy n a jm n ie j gdy chodzi o śpiew — nie został zm ieniony, to je d n a k w celu u ła tw ie n ia zrozum ienia, do k o nano odnow y zarów no p sa lm u r e
-nus de novo M issali R om ano ex p o suim us qu id d am n u n c cogere e t effice re p lacet. C um D ecessor Nos te r S. P iu s V p rin cip em M issalis R om ani editionem p ro m u lg a v it, illud v e lu ti qu o d am u n ita tis litu rg icae in stru m e n tu m id e m q u e ta m q u a m gen u in i reliq io siq u e cu ltu s in Ec clesia m o n u m e n tu m C hristiano po p u lo re p ra e se n ta v it. H au d secus Nos, etsi, de p ra e sc rip to Concilii V aticani II, in novum M issale „le gitim as v a rie ta te s e t a p ta tio n e s” 15 ascivim us, nih ilo ta m e n secius fo re confidim us, u t hoc ipsum a c h ri- stifid elib u s q u asi subsidium ad m u tu a m om nium u n ita te m te sta n d a m c o n firm a n d a m q u e a c c ip ia tu r, u tp o - te cuius ope, in to t v a r ie ta te lin g u a ru m , u n a e a d em q u e cu n c to ru m p rec atio ad caelestem P a tre m , p e r sum m um P o n tifice m n o stru m Iesum C h ristu m , in S p iritu S ancto, quovi tu r e f ra n g ra n tio r ascendat.
N o stra haec a u te m s ta tu ta e t p ra e s c rip ta n u n c e t in p o ste ru m f irm a e t effica cia esse e t fo re v o lum us, non o b sta n tib u s, q u aten u s opus sit, C o n stitu tio n ib u s e t O rd i n atio n ib u s A postolicis a Decesso rib u s N o stris editis, c e te risq u e p r a e sc rip tio n ib u s eiam p e c u lia ri m e n tio n e e t d ero g a tio n e dignis.
D atu m R om ae, ap u d S. P e tru m , die I I I ap rilis, in C ena D om ini N.I.C., a n n o M C M LX IX ; P o n tific a tu s N o stri sexto.
PA U L U S P P . VI
sponsoryjnego, o k tó ry m często w spom ina św. A ug u sty n i św. L eon W. oraz a n ty fo n n a w ejście i K o m u n ię św. uży w an y ch w e M szach św. czytanych.
P ra g n ie m y w końcu n ie k tó re z ty c h rzeczy, ja k ie dotychczas p rze d staw iliśm y n a te m a t M szału rzym skiego zarządzić i w p ro w ad zić w życie. G dy nasz P o p rz ed n ik , św. P iu s V p ro m u lg o w ał głów ne (p ierw sze) w y d a n ie M szału rzym skiego, to p rz e d sta w ił go lu dow i c h rz eśc ija ń sk ie m u ja k o sw ego ro d z a ju n a rz ę dzie jedności litu rg iczn e j i ja k o św iadectw o (dokum ent) a u ten ty c z nego i relig ijn eg o k u ltu w K ościele. Nie inaczej i My: gdy n a sk u te k z a rzą d zen ia S oboru W aty k ań sk ieg o I I w łączyliśm y do now ego M szału rzym skiego „ p ra w n e zm iany i p rz y sto so w a n ia” 15 — nie m n iejszą w y raż am y nadzieję, że zostanie on p rz e ję ty przez ch rz eśc ija n ja k o po m oc do św iadczenia i u m a c n ia n ia w za jem n ej jedności w szystkich, p o n iew aż p rz y jego pom ocy, w ta k w ielk iej różnorodności języków , je d n a i t a sa m a m o d litw a w o n n ie jsz a od ja k ieg o k o lw iek k a d z id ła będzie zanoszona do O jca N iebieskiego p rzez naszego n ajw yższego K a p ła n a Je z u sa C h ry stu sa w D uchu Ś w ię tym .
C hcem y zaś, aby te nasze p rze p isy i za rząd z en ia po siad ały obecnie i w przyszłości sw oje za tw ie rd z en ie i skuteczność, bez w zględu, gdy to je s t ak tu a ln e , n a przeciw ne K
on-15 Cf. Cone. V atic. II, C onst, de S a c ra L itu rg ia S acro sa n ctu m C on cilium , nn. 38—40 A.A.S. 56(1964) p. 110.
214
D okum enty, recen zje, sp raw o zd a n ia[
32
]
sty tu c je i zarząd zen ia w y d an e przez naszych P o p rzedników i w szelkie in n e przep isy , chociażby były godne szczególnej w zm ian k i i odw ołania.
D an w Rzym ie, u św. P io tra , d n ia 3 k w ietn ia, tj. w W. C zw artek, 1969 r., szóstego naszego p o n ty fi k atu .
PA W EŁ VI P P.
36
D EKRET K O N G R E G A C JI OBRZĘDÓW
prom ulgujący nowy „Porządek Mszy św .” i Wprowadzenie Ogólne do M szału Rzymskiego (6. IV. 1969 r.)
(Ordo M issae — ed itio ty p ic a, 5)
37
W PRO W ADZENIE OGÓLNE DO M SZAŁU RZY M SKIEGO IN S T IT U T IO G ENER ALIS M ISSA LIS ROM ANI
(Ordo M issae, j.w., 13—76)
J e s t to b ard z o obszerny doku m en t, za w ierając y przepisy p ra w n o - -litu rg ic z n e dotyczące sposobu o d p raw ia n ia Mszy św., a ta k ż e m iejsca odpaw ian ia, szat litu rg iczn y c h itp. Je st zam ieszczony w całości w „P o soborow ym P ra w o d a w stw ie K ościelnym ”.
38.
MOTU P R O PR IO „M Y STERII P A S C H A L IS ”
prom ulgujące przepisy powszechne dotyczące roku liturgicznego i ogólny nowy Kalendarz Rzymski.
L IT T E R A E A PO STO L I С AE M OTU P R O P R IO DATAE
Normae universales de anno liturgico et novum Calendarium Romanum generale approbantur.
(AAS 61(1969) 222—226)
PA U LU S P P . VI P A P . PAW EŁ VI
M Y STER II PA S C H A L IS ce le b ra - SOBOR W A TY K A Ń SK I I I jasno tionem p o tissim u m h a b e re in re li- n as poucza, że sp raw o w an ie ta je m - gioso C hristianorum cu ltu m om en- nicy p asch a ln ej m a zasadnicze zn a
