Emil Stanisław Rappaport
Ostatni etap
Palestra 7/7-8(67-68), 42-45
EMIL STANISŁAW RAPPAPORT
Ostatni etap
1. T a k się s ta ło w m y m d łu g im , p o w ik ła n y m , z ło ż o n y m z d u ż y c h b la s k ó w i je s z cze w ię k s z y c h c ie n i ż y c iu , ż e m ó j o s t a tn i e t a p p r a c y p u b lic z n e j z b ie g a się z „ o s t a t n im e ta p e m ” m eg o n a jw a ż n ie js z e g o w sp ó łd z ie lą , ja k i m j e s t g a s n ą c y ju ż n a „ b u l w a r z e z a c h o d z ą c e g o s ło ń c a ” z h o n o r e m (u w a g a w a r t y k u le d r a M ie c z y s ła w a S z e r e r a ) — K o d e k s k a r n y p o ls k i 1932 r. S łu s z n ie n a p is a ł w „ T r y b u n ie L u d u ” p ro f. Ig o r A n d r e je w , że l a t a 1953 i 1964 (a j a d o d a m : m oże i 1965) b ę d ą w a ż n y m i d a t a m i w d z ie ja c h n a s z e j o d n o w y k a r n o p r a w n e j. W śró d p r z y g o to w y w a n y c h — w la t a c h o s t a tn i c h — w a ż n y c h p r o j e k tó w w ty m w z g lę d z ie n a j b a r d z i e j s ię p o s u n ę ła p r a c a n a d n a jw a ż n i e js z ą u s ta w ą : n o w y m k o d e k s e m k a r n y m . M a m y j u ż p o z a s o b ą i p ie r w s z y p r o j e k t z 1950 r . i d r u g i p r o j e k t z 1956 r . O b ecn y , tr z e c i p r o j e k t z 1963 r . je s t ju ż p r o j e k te m w s tę p n y m c h y b a o s ta tn im . 2. P r z e ż y w a łe m ju ż d w a w ie lk ie o k r e s y o d p o w ie d z ia ln o ś c i z a z m ia n y r o d z im e j k o d y f i k a c ji k a r n o p r a w n e j : ra z — w la t a c h 1916— 17, w o k r e s ie k o ń c a p ie r w s z e j w o jn y ś w ia to w e j, p r z y p r z y s to s o w y w a n iu r o s y js k ie g o k .k . z 1903 r. d o p o tr z e b i w a r u n k ó w e fe m e ry d y „ k r ó le w s k o - p o ls k ie j” je s z c z e p o d o k ie m n ie m ie c k o - a u s tr ia c - k ic h z a b o rc ó w ; po r a z d r u g i — za lo sy K o d e k s u k a r n e g o z 1932 r . w m ię d z y w o je n n y m o k r e s ie „ m o c a rs tw o w o ś c i b u r ż u a z y jn o - o b s z a r n ic z e j” , e f e m e r y d y X X -le c ia , k r ó tk o tr w a łe j „ n ie p o d le g ło ś c i” z l a t 1918— 1939. O b a t e o k r e s y , a z w ła sz c z a d r u g i , c h a r a k t e r y z u j e p r a c a d ł u g o l e t n i a n a d d o s to s o w a n ie m k o d y f i k a c ji k a r n o p r a w n e j d o ó w c z e sn e j r z e c z y w is to ś c i p o ls k ie j. T y m b a r d z ie j s to s u n k o w o d łu g a m u s i b y ć d r o g a p r a c y n a d n o w y m k .k . (z 1&64 r . l u b 1965 r.) w P o lsc e , z a s a d n ic z o ró ż n e j o d ta m t e j z p ie r w s z e j p o ło w y b ie ż ą c e g o s tu le c ia , w P o ls c e L u d o w e j, w P o ls c e b u d o w y s o c ja liz m u i u tr w a lo n e g o ju ż zg o ła n o w e g o b y t u p o lity c z n e g o .
3. W o p ra c o w y w a n iu w s z y s tk ic h tr z e c h p o w o je n n y c h p r o j e k t ó w n o w e g o k o d e k s u k a r n e g o u d z ia łu n ie b r a łe m , w ię c m ó j s ą d o tr z e c im p r o je k c ie — w o b lic z u d o b ie g a ją c e j k o ń c a d y s k u s ji p u b lic z n e j — b ę d z ie s ą d e m a rc y s ę d z iw e g o fa c h o w c a , n ie s k r ę p o w a n e g o ż a d n y m i w z g lę d a m i o d p o w ie d z ia ln o ś c i z a w y n ik i p r a c y , s u m ie n n ie z r e s z tą p r z e m y ś la n e j p r z e z w y b itn y c h p r z e d s ta w ic ie li o b e c n e g o p o k o le n ia p r a w n ik ó w k a r n i s t ó w p o ls k ic h . R e z u lta t p r a c y je s t n a o g ó ł w a rto ś c io w y , w y m a g a j e d n a k k o r e k t u r y , i to p o w a ż n e j k o r e k t u r y w p r o je k c ie o s ta te c z n y m . N ie ty le m o ż e z w in y w s p ó ła u to ró w , ile z p o w o d u czasu , w j a k i m ż y je m y . A czas te n b ie g n ie w sie d m io m ilo w y c h b u ta c h . W c z a s a c h m ię d z y w o je n n e g o z a s to ju i b u r ż u a z y jn e g o s a m o u s p o k o je n ia w p ie r w sz y c h la t a c h p o p ie r w s z e j w o jn ie ś w ia to w e j n ie m ie liś m y w p r a w ie k a r n y m do c z y n ie n ia — z a ró w n o u n a s , j a k i u o b c y c h n a Z a c h o d z ie — z p rz e ło m o w y m i p r o b le m a m i, le c z r a c z e j z p o r z ą d k o w a n ie m d a w n y c h i n o w y c h k o d e k s ó w k a r n y c h ze s ta n o w is k a w y m a g a ń w ó w c z e s n y m „ w o ln y m ś w ie c ie ” in te r e s ó w k a p ita lis ty c z n y c h , rz e k o m o p o w s z e c h n ie s łu s z n y c h , ja s n y c h i „ o s ta te c z n ie u s t a lo n y c h ” (d é f in i ti v e m e n t
a c q u its ). P o te m — p r z y s z ła p o n u r a d o b a f a s z y z m u - h itle r y z m u . G d y m r o k m in ą ł,
d a w n a k o d y f ik a c ja p r a w a k a r n e g o b u rż u a z y jn e g o , c z ę ścio w o u ż y te c z n ie w o k r e s ie m ię d z y w o je n n y m z m ie n ia n a , n ie n a d ą ż a ł a , a n a w e t n a d ą ż y ć n ie m o g ła z a w a r t k ą
N r 7—8 (67—68) Ostatni etap 4Î f a l ą p rz e ło m o w ą o b e c n e j „ e r y k o s m ic z n e j” ś w ia ta . N a je d n e j tr z e c ie j o b s z a r u k u li z ie m s k ie j, z a p rz e w o d e m z w y c ię s k ie g o Z w ią z k u R a d z ie c k ie g o , n a s t ą p ił z a s a d n ic z y p rz e ło m w s to s u n k u d o p o z o rn ie „ o s ta te c z n ie u s ta lo n e g o ” a ż po d r u g ą p o ło w ę b ie żąceg o s tu le c ia ła d u b u r ż u a z y jn e g o . Z ja w ia j ą się p o n a d to — ja k o r e z u l t a t o lb r z y m ic h z d o b y c z y n a u k o w y c h — z m ia n y w p r o s t n ie o b lic z a ln e w s k u t k a c h te o r e ty c z n y c h i p r a k ty c z n y c h , r o d z ą c e n o w e p r o b le m y e k o n o m ik i i so cjo lo g ii, p r z e o b r a ż e n ia s to s u n k ó w i w a r u n k ó w p r a c y , w a u to m a ty z o w a n y m s to p n io w o ( p o lite c h n iz a c ja ) p r z e m y ś le , w h a n d lu , w u k ła d z ie u s łu g in d y w id u a ln y c h i z a ro b k ó w ro b o c z y c h , w s to s u n k a c h sp o łe c z n y c h d z is ie js z y c h „ m ia s t i w s i” . W s z y s tk ie t e n o w e z a g a d n ie n ia i s to s u n k i o d b i j a ją się w d z is ie js z y m p r a w ie k a r n y m p o w o je n n y m j a k w z w ie rc ia d le w k lę s ło - w y p u k ły m . N a w id o w n i ś w ia t a n o w e p o k o le n ie , n o w e p o g lą d y , n o w e w y m a g a n ia z a c h o w a n ia się je d n o s te k i g r u p sp o łe c z n y c h w n o w y m g łę b o k o p r z e k s z ta łc a ją c y m się św ieci© s to s u n k ó w w s z ę d z ie , i u n a s , i u o b c y c h . N o w y m j e s t p o w o je n n e s p o łe c z e ń s tw o P o ls k i. D ąży o n o przez; s o c ja liz m k u p rz y s z łe j e rz e k o m u n iz m u w p r o m ie n ia c h r o z k w itu n a u k i lu d z k ie j i u k ła d u w s p ó ln o ty lu d z k ie j, w p e łn i n ie a n ta g o n is ty c z n e j. O b e c n a te r a ź n ie js z o ś ć p o ls k a to je s z c z e m ie s z a n in a te j p rz y s z ło ś c i i o b c ią ż e ń p rz e s z ło śc i, g d y ż „ d a w n e ” z tr u d e m u s t ę p u je n o w e m u .
4. J a k i b y ł, j a k i je s t je s z c z e n a w ie lk ic h o b s z a r a c h p a ń s t w b u r ż u a z y jn y c h „czas. ż y c ia ” ic h k o d e k s ó w k a r n y c h ?
D o św ia d c z e n ie w y k a z u je , że d łu g o trw a ło ś ć n p . ta k ie g o C ode p é n a l n a p o le o ń s k ie g o z 1810 r . i je g o c z ę śc io w y c h s to s u n k o w o f r a g m e n ta r y c z n y c h n o w e liz a c ji m a g łęb sze p rz y c z y n y , n iż to u ja w n ić c h c ie li (lu b m o g li) je g o p ó ź n ie js i, a z w ła s z c z a o b e c n e g o w ie k u p o lity c y i k o m e n ta to r o w ie fr a n c u s c y .
N a ro c z n ic y s tu le c ia C o d e p é n a l b y łe m w 1910 r . w P a r y ż u ja k o d y p lo m a n t k u r s u a g r e g a c ji ( h a b ilita c ji) f r a n c u s k ie j i sły s z a łe m w P a r y ż u u ro c z y s te m o w y ma c z e ś ć te g o K o d e k s u , z k tó r y m b u r ż u a z y j n a o p in ia f r a n c u s k a t a k g łę b o k o się z ro s ła . N a u ro c z y s to ś c ia c h w 1960 r . stu p ię ć d z ie s ię c io le c ia K o d e k s u j u ż n ie b y łe m . Alei w y p o w ie d z ia n o i o p u b lik o w a n o z t e j o k a z ji z n o w u p ię k n e m o w y , p e łn e e n tu z ja z m u i p r z y w ią z a n ia d o te g o z a b y tk u d ro g ie j p r a w n ik o m f r a n c u s k im p rz e s z ło śc i. A le a n i w 1910 r „ a n i w 1960 r . n ie b y ło m o w y o u s t r o ju b u r ż u a z y jn y m p a ń s tw a i p r a w a, k tó r e m u C o d e p é n a l z a w d z ię c z a sw ą tr w a ło ś ć . C o d e p é n a l b r o n ił i b r o n i d z iś W y z y sk iw aczy k a p ita lis ty c z n y c h i ic h k la s o w y c h in te r e s ó w . O ty m w m o w a c h ro c z n ic o w y c h n ie b y ło o c z y w iś c ie a n i sło w a . A p rz e c ie ż t u w ła ś n ie tk w i o d p o w ie d ź n a z a d a n e p rz e z e m n ie p y ta n ie , d la c z e g o czas ś m ie rc i C ode p é n a l, p r a w z o r u n ie m a l W szy stk ich k o d e k s ó w k a r n y c h b u r ż u a z y jn y c h d w ó c h o s t a tn i c h s tu le c i w p a ń s tw a c h k a p ita lis ty c z n y c h , je s z c z e n ie n a d s z e d ł.
5. D y s k u s ja n a d p r o j e k te m z 1963 r. ju ż się k o ń c z y . Z o c e n ą c a ło k s z ta łtu p r o j e k tu z a c z e k a m w ię c , je ś li w ie k i z d ro w ie m i je s z c z e n a to p o z w o lą , do z a p o w ie d z ia n e g o u k a z a n ia s i ę w b lis k im p o d y s k u s ji c zasie j u ż n i e w s tę p n e g o , a le o s ta te c z n e g o t e k s t u p r o j e k t u n o w e g o k o d e k s u k a rn e g o . N a ra z ie c h c ę ty l k o z w ró c ić u w a g ę n a p e w ie n szczeg ó ł d o ty c z ą c y W s tę p u d o p r o j e k tu , a m ia n o w ic ie n a je d n ą z u w a g sz c z eg ó ło w y ch te g o W s tę p u (I I A u st. 2). C h o d z i m i m ia n o w ic ie o u w a g ę szc z e g ó ło w ą o tr e ś c i n a s t ę p u ją c e j : „ N o w y m U jęciem j e s t w p r o w a d z e n ie p o d z ia łu p r z e s tę p s tw n a z b ro d n ie i w y s tę p k i n ie — j a k to b y ło d o ty c h c z a s — w e d łu g s a n k c ji k a r n e j p r z e w id z ia n e j w u s ta w ie , le c z w e d łu g S a n k c ji o rz e c z o n e j p rz e z sęd zieg o . T a k i p o d z ia ł p r z e s tę p s t w m a z n a c z e n ie d la o c e n y i p o tę p ie n ia sp o łe c z n e g o k o n k r e tn e g o p r z e s tę p s t w a ”.
4 4 E m i l s t a ń i s ł a w R a p p a p o r t N r 7—8 (67—68) T u m . zd. g ło s p o w in n i z a b r a ć s p e c ja liś c i n i e ty le z d z ie d z in y p r a w o z n a w s tw a k r y m in a ln e g o , a le 1 p r z e d s ta w ic ie le k a t e d r u n iw e r s y te c k ic h p r a w a p a ń s tw o w e g o . N ie u le g a c h y b a ż a d n e j w ą tp liw o ś c i d la p r a w n ik ó w w s z y s tk ic h s p e c ja ln o ś c i, ż e je d n ą z z a s a d n ic z y c h a tr y b u c ji k a ż d e j n a c z e ln e j in s t y t u c j i u s ta w o d a w c z e j j e s t p r z y u c h w a l a n i u n o w e g o k o d e k s u k a r n e g o ró w n o c z e s n e w ła s n e o k r e ś le n ie teg o , co je s t w d a n y m p a ń s tw ie , w d a n y m c z a sie i n a d a n y m o b s z a r z e c z y n e m k a r a l n y m o r a z j a k i e j k a te g o r ii (z b r o d n ia — w y s tę p e k ) je s t te n czy n . T o u p r z y w ile jo w a n ie o r g a n u u s ta w o d a w c z e g o n ie m a n i c w sp ó ln e g o z p ro b le m e m o k o lic z n o śc i ła g o d z ą c y c h czy o b c ią ż a ją c y c h , k t ó r e s ą d y u s t a l a j ą w k a ż d y m k o n k r e tn y m w y p a d k u .
A ty m c z a s e m w s k a z a n y w y ż e j u s tę p o fic ja ln e g o W s tę p u d o p r o j e k t u z 1963 r o k u g ło s i w y r a ź n ie , ż e p o d z ia ł p r z e s tę p s t w n a z b ro d n ie i w y s tę p k i n ie b ę d z ie n a le ż a ł w P R L d o a t r y b u c j i w ła d z s e jm o w y c h , czy li „ w e d łu g s a n k c j i k a r n e j p rz e w id z ia n e j w u s ta w ie ”, le c z do w ła d z s ą d o w y c h w k a ż d e j k o n k r e t n e j s p r a w ie s ą d o w e j. J e s t to ja k i e ś „ u d z iw n ie n ie ” p r o j e k t u k o d e k s u k a rn e g o , k t ó r e z o s ta te c z n e g o te k s tu p r o j e k t u n a le ż y b e z w z g lę d n ie m . zd. u s u n ą ć . A ty m c z a s e m a n a liz o w a n y u s tę p (I I A u s t. 2) W s tę p u z a w ie r a in fi n e w y r a ź n e o ś w ia d c z e n ie , ż e „ w ła ś n ie t a k i p o d z ia ł p r z e s tę p s t w m a z n a c z e n ie d la o c e n y 1 p o tę p i e n ia sp o łe c z n e g o k o n k r e tn e g o p r z e s tę p s t w a ” . 6. Z w y ż e j p rz y to c z o n y c h słó w W s tę p u w y n ik a , ż e a u to r z y trz e c ie g o w s tę p n e g o p r o j e k t u k .k . z 1963 r . d a l i w y r a z tr o s c e o t a k z w a n ą p r e w e n c ję s p e c ja ln ą (z a p o b ie ż e n ie szczeg ó ln e), j a k ą m a z a p e w n ić w k o n k r e t n y m w y p a d k u n o w y k o d e k s k a r n y so c ja lis ty c z n y . P r e w e n c ja g e n e r a l n a ( z a p o b ie ż e n ie o g ó ln e) z o s ta ła p o m in ię ta . C z y ż b y to m ia ło z n a c z y ć , ż e n o w o o p r a c o w a n y p r o j e k t s o c ja lis ty c z n y w r o z u m ie n i u je g o a u to r ó w n ie lic z y s ię ju ż z z a d a n ia m i k o d e k s u k a r n e g o ja k o p r z e s t r o - ;g i p r z e d p o p e łn ie n ie m c z y n u , k tó r y j a k o s p o łe c z n ie n ie b e z p ie c z n y z a b ro n io n y j e s t p rz e z u s ta w ę k a r n ą (...)? W ą tp ię , ż e b y ta k i e b y ło z a m ie rz e n ie a u to r ó w p r o j e k t u i d la te g o t r a k t u j ę k r y t y k o w a n y u s t ę p „ W s tę p u ” je d y n ie ja k o n ie d o p a tr z e n ie , k tó r e p o w in n o u le c k o r e k t u - rz e .
N ie d o p a tr z e n ie to n ie p o le g a n a -tym, że w s p ó ła u to r o w ie p r o j e k t u s ta n ę li n a s t a n o w i s k u śc is łe j s u b i e k t y w i z a c j i z a d a ń n o w e g o k o d e k s u w s e n s ie s k o n c e n t r o w a n i a w a lk i z p rz e s tę p c z o ś c ią w P o ls c e L u d o w e j n a o s o b ie s p r a w c y n ie b e z p ie c z n e g o c z y n u k a r a l n e g o : c ię ż k ie g o (w y s tę p e k ) i n a jc ię ż s z e g o (z b ro d n ia ), lecz n a t y m , że p o s ta w ili o f i c ja l n ą „ k r o p k ę n a d i”, ja s k r a w o s ię o b c in a ją c o d w s z e lk ie j t r o s k i o tz w . o b i e k t y w n y c e l n o w o c z e s n e j p o lity k i k r y m in a l n e j, a m ia n o w i c ie — o d d z ia ły w a n ia o s t r z e g a w c z e g o n a o g ó ł o b y w a te li, z k tó r y c h n ie w s z y s c y je szcze z n a jd u ją s ię n a w y s ta r c z a ją c y m ipoziom ie m o r a ln y m i k u lt u r a l n y m , a b y się p rz e d p o k u s a m i c z y n ó w n ie b e z p ie c z n ie n a g a n n y c h u s tr z e c n a p o d s ta w ie w ła s n e g o p o c z u c ia w ię z i sp o łe c z n e j, w ła s n e j d o b r e j w o li, w ła s n e g o re a ln e g o h a r t u i w y r o b ie n ia . 7. S a m i w s p ó ła u to r z y p r o j e k t u tw ie r d z ą , że d a n y u s tę p W s tę p u — to n o v u m . Ż a d e n z o b o w ią z u ją c y c h d a w n y c h i n o w y c h k o d e k s ó w k a r n y c h , z a ró w n o n a b u r ż u a - z y jn y m Z a c h o d z ie , j a k i n a s o c ja lis ty c z n y m W sch o d zie, ta k ie g o n o v u m n ie z a w ie ra , c h o c ia ż w ię k s z o ś ć z n ic h to p rz e c ie ż k o d e k s y k a r n e p r z e p e łn io n e s u b ie k ty w is ty c z n ą t r o s k ą o w a lk ę r e p r e s y j n ą z k o n k r e tn y m n ie b e z p ie c z n y m p r z e s tę p c ą w m y ś l o ś w ia d c z e n i a g ło śn e g o w p ie r w s z e j ć w ie r c i b ie ż ą c e g o s t u le c i a n ie m ie c k ie g o k a r n i s t y ś w ia to w e j s ła w y , p r o f . L is z ta , ze „ n ie czy n , le c z s p r a w c a c z y n u w in ie n u le g a ć k a r z e ( n ic h t d ie T a t, s o n d e r n d e r T a e te r is t z u b e s tr a fe n ) ’’. A le n a w e t i t e n n a j g ło ś n ie js z y w p ie r w s z e j ć w ie rc i n a s z e g o s tu le c ia k a r n i s t a b u r ż u a z y j n y o te n d e n
Nr 7—8 (67—68) Z a r z u t w p o stęp o w a n iu p r z yg o t. i w a k cie oska rżen ia 4 5 c ja c h m o d e r n is ty c z n y c h n ie p r o p o n o w a ł w s w y c h p r o j e k ta c h n a t u r y k o d y f i k a c y jn e j p r e a m b u ł w s tę p n y c h , k tó r e b y u s u w a ły z p o la w id z e n ia n o w o c z e s n e j p o li ty k i k r y m in a l n e j z n a n ą tr o s k ę w s z y s tk ic h „ sz k ó ł tr z e c ic h ” m ię d z y k la s y k a m i a m o d e r n is ta m i) o o w ą m e d ia v ia , w ią ż ą c ą u n it a r n i e (s c u o la u n ita r ia ) s u b ie k ty w iz m ł o b ie k ty w iz m w u s ta w o d a w s tw ie k a r n y m w je d n ą u z g o d n io n ą cało ść. I d la te g o w o s ta te c z n y m p r o je k c ie k o d e k s u k a r n e g o t a k a p r e a m b u ła p o w in n a b y ć c h y b a p o m in ię ta . ADOLF DĄB
Rozbieżność między zarzutem w postępowaniu
przygotowawczym a zarzutem w akcie oskarżenia
D o R e d a k c ji „ P a l e s t r y ” w p ły w a ją p y ta n i a d o ty c z ą c e z a g a d n ie n ia n ie d o ść j a s n o u re g u lo w a n e g o w p r z e p is a c h k .p .k . C h o d z i m ia n o w ic ie o to , czy s f o r m u ło w a n y w a k c ie o s k a r ż e n ia z a r z u t o k r e ś la ją c y czyn z a r z u c a n y m u s i b y ć z g o d n y z z a r z u te m p r z e d s ta w io n y m p o d e jr z a n e m u w p o s tę p o w a n iu p rz y g o to w a w c z y m , a je ż e li p o m ię d y ty m i z a r z u ta m i z a c h o d z i ro z b ie ż n o ś ć (tzn . in n y czy n z a w a r ty je s t w p o s ta n o w ie n iu o p r z e d s ta w ie n iu z a r z u tó w , a in n y w a k c ie o s k a r ż e n ia ) — to czy i ja k i e t a ro z b ie ż n o ś ć w y w o łu je s k u t k i p ro c e s o w e w p o s tę p o w a n iu są d o w y m .
W y d a je się, że a b y u d z ie lić p r a w id ło w e j o d p o w ie d z i n a t a k p o s ta w io n e p y t a n i a , h a le ż a ło b y w s tę p n ie z a s ta n o w ić się n a d ty m , d o czego z je d n e j s t r o n y s p r o w a d z a s ię is to t a „ p r z e d s ta w ie n ia z a r z u tó w ”, a z d r u g ie j — ja k i e z n a c z e n ie p ro c e s o w e m a a k t o s k a r ż e n ia . 1. N ie w y m a g a c h y b a g łę b sz e g o r o z s tr z ą s a n ia to , ż e p r z e d s ta w ie n ie z a r z u tó w m a z n a c z e n ie f u n d a m e n ta ln e w p o s tę p o w a n iu p rz y g o to w a w c z y m . M a o n o z n a c z e n ie p o d w ó jn e . C h o d z i b o w ie m o ja s n ą s y tu a c ję z a ró w n o d la p ro w a d z ą c e g o p o s tę p o w a n ie o r g a n u (a ty m sa m y m i d l a o r g a n ó w n a d z o rc z y c h ), j a k i d la p o d e jr z a n e g o c o d o teg o , p rz e c iw k o k o m u i o co to c z y s ię p o s tę p o w a n ie (a r t. 237). S tą d te ż w y p ły w a u c ią ż liw y — b y ć m o że — o b o w ią z e k k a ż d o ra z o w e g o w y d a w a n i a n o w e g o p o s t a n o w ie n ia o p r z e d s ta w ie n iu z a r z u tó w w m i a r ę z m ie n ia ją c y c h się o k o lic z n o ś c i W s p r a w ie , p rz e d s ta w ie n ia p o d e jr z a n e m u n o w e g o z a r z u t u i p r z e s łu c h a n ia go n a o k o lic z n o śc i te g o z a r z u t u (a r t. 237, 238, 245 :). I n s ty tu c j a t a w r a z z r o z s z e rz e n ie m z a s a d y k o n c e n tr a c ji n a p o s tę p o w a n ie p r z y g o to w a w c z e (p rz e z w p r o w a d z e n ie u s ta w o w y c h te r m in ó w t r w a n i a ś le d z tw a i d o ch o d z e n ia ) m a p r z e d e w s z y s tk im za b e z p ie c z y ć p r a w o r z ą d n o ś ć w ty m s ta d iu m p o s tę p o w a n ia k a rn e g o , m a c h ro n ić o b y w a te li p rz e d z b y t p o c h o p n y m p o c ią g n ię c ie m do- O d p o w ied zialn o ści s ą d o w e j. J e s t z ro z u m ia łe , że ty m s a m y m ro z s z e rz o n e z o s t a ły m o ż liw o śc i o b r o n y p o d e jr z a n e g o p rz e d s ta w ia n y m i m u z a rz u ta m i.
J e d n a k ż e g w a r a n c je d l a p o d e jr z a n e g o , k tó r e w y p ły w a ją w sz czeg ó ln o ści z p r z e d s ta w ie n ia z a rz u tó w , i o d p o w ia d a ją c e ty m g w a r a n c jo m o b o w ią z k i o r g a n ó w ś c ig a n ia U sta n o w io n e z o s ta ły d la z a b e z p ie c z e n ia p ra w id ło w e g o to k u p o s tę p o w a n ia p r z y g o to w aw czeg o .
