J. R.
Wartość dowodowa przyznania się
do winy oskarżonego w prawie
jugosłowiańskim : [recenzja artykułu
Milicy Stefanowicz-Zlaticz
opublikowanego w "Annali prawnog
fakulteta u Beogradu", 1963, nr 1-2]
Palestra 7/11(71), 75
J l r U (71) Z ag ra n ic z n a p ra * a p ra w n icz a 79
Wartość dowodowa przyznania się do winy oskarżonego
w prawie jugosłowiańskim
sta n o w i p rz e d m io t an a liz y d r M ilicy S t e f a n o w i c z - Z l a t i c z w p ra c y o p u b lik o w a n e j w „A n n ali p ra w n o g f a k u lte ta u B e o g ra d u ” (n r 1—2 ze sty czn ia—czerw ca
1963 r.).
O sk arżo n y je s t stro n ą procesow ą m a ją c ą p ra w o do obrony w p o stę p o w an iu k a r n y m , w k tó ry m może on sta n o w ić je d n o cz eśn ie źródło dow odow e. S tosow nie je d n a k do p rzep isó w jugosłow iańskiego k.p.k. o skarżony n i e m a o b o w i ą z k u an i b ro n ić się, a n i do sta rc za ć dow odów sw ej niew inności.
Co się tyczy p ro b lem u , czy o sk arżo n y m a „ p ra w o ” m ilczeć lu b k ła m a ć w to k u p o stę p o w a n ia — a u to rk a p o d k reśla , że tego ro d z a ju p rz y w ile je oskarżonego nie m ogą być u w aż an e za p ra w a procesow e w e w łaściw ym znaczeniu tego słow a. O rg a n y w y m ia ru spraw ied liw o ści są o b ow iązane do p rze słu c h a n ia p o d ejrz an e g o (o sk ar żonego) celem uzy sk an ia od niego w y ja ś n ie ń w spraw ie. Je d n a k ż e n ie m ogą one zm u sić oskarżonego do złożenia w y ja ś n ie ń lu b do m ów ienia p raw d y .
P rz y z n a n ie się oskarżonego do w in y sta n o w i szczególny pro b lem n a tu ry psycho lo g iczn ej. W sy tu a c ji ta k ie j należy zw łaszcza s ta ra ć się o to, by d o trze ć do m o ty w ów , ja k im i k ie ro w a ł się oskarżony, p rz y z n a ją c się do w iny. N ależy ta k ż e znaleźć •wskazówki, k tó r e u m ożliw iałyby o d ró żn ien ie p raw d ziw eg o p rz y z n a n ia się do w iny od p rz y z n a n ia fałszyw ego.
P rz y z n a n ie się do w in y n ie sta n o w i „lepszego” od in n y c h dow odów p rz e p ro w a d zo n y c h w p ostępow aniu. P od leg a ono ocenie sędziow skiej zgodnie z z a sa d am i sw o b o d n ej oceny dow odów — podobnie ja k w szy stk ie in n e dow ody. A u to rk a p rz e s trz e g a p rz e d e w szystkim p rze d p rz e c e n ia n ie m w ag i i znaczenia p rz y z n a n ia się o s k a r żonego do w in y . P o w inno ono być ocen ian e w sposób m ożliw ie ja k n a jb a rd z ie j k ry ty c z n y , ze znacznie w ięk szą u w ag ą od te j, ja k ą p rzy w ią z u je się n a ogół do in n y c h dow odów w procesie, gdyż p rz y z n a n ie to pochodzi od osoby n a jb a rd z ie j z a in te re so w a n e j w o stateczn y m w y n ik u p ro ce su . S tą d też k ry ty c z n e u w ag i a u to rk i pod a d re se m n ie k tó ry c h o rganów ścigania karn eg o , k tó re d ążą — za pom ocą w szelkich dozw olonych śro d k ó w — do u zy sk a n ia p rz y z n a n ia się p o d ejrz an e g o do w in y w p rz e k o n a n iu , że sta n o w i ono n a jle p sz y dow ód w p o stęp o w an iu k arn y m .
Sqdy rodzinne
P ro b le m a ty k ę tzw . są d o w n ictw a ro d zin n e g o om aw ia n a la m a c h „S ch w eizerisch e J u r is te n -Z e itu n g ” (nr 16/17 z 1.IX.1963 r.) H an s G r o b e .
Id e a u tw o rz e n ia specjaln eg o są d o w n ictw a ro dzinnego n a ro d z iła się w U S A p o d k o n ie c ub. stu lec ia. W krótce też d o czekała się ona tam pie rw sz y ch p ró b r e a liz a c ji O b ec n ie z b u d o w a n y je s t w U SA cały sy stem sądów ro d zin n y c h o p ie ra ją c y c h się n a „ S ta n d a r d F am ily C o u rt A c t” z 1959 r. Id e a ta z n a la zła sw oich zw olen n ik ó w ta k ż e w Ja p o n ii, gdzie w r. 1949 rozpoczęto p ro ces tw o rz e n ia są d o w n ictw a rodzinnego.
S ąd o w n ictw o ro d zin n e p o w o łan e zo stało w celu stw o rze n ia lep szy ch m ożliw ości ^rozpoznaw ania sp ra w m a łże ń sk ic h , o p iek u ń cz y ch o raz s p ra w k a rn y c h d o ty c zą cy c h n ie le tn ic h , ja k rów nież w celu sk u p ie n ia ty c h sp ra w w rę k u jed n eg o są d u (dotych cz as in n e sąd y za jm o w ały się np. k w e stia m i rozw odow ym i, a in n e z a g a d n ie n ia m i
