Postępowanie
sądowoadministrac yjne
mgr Paweł Majczak
Definicja
Postepowanie administracyjne
Regulowany prawem procesowym ciąg czynności procesowych
podejmowanych przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy
administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, jak również ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji
administracyjnej.
Postępowanie
sądowoadministracyjne
Regulowany prawem
procesowym ciąg czynności procesowych sądu
administracyjnego i innych
podmiotów tego postępowania podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem
działania bądź zaniechania
działania przez organ wykonujący
administrację publiczną.
Pisma procesowe
• Obejmują (art. 45 ppsa)
• Wnioski stron i uczestników postępowania
• Oświadczenia stron i uczestników postępowania
• Wymagania formalne pisma (art. 46 ppsa)
• Wymagania szczególne co do treści poszczególnych rodzajów pism procesowych strony – np. art. 57 § 1 (skarga), art. 87 (wniosek o przywrócenie terminu)
• Forma pism:
• Pisemna - zasadniczo
• Ustna – gdy przepis tak stanowi (np. art. 37 § 2 p.p.s.a.)
• Usuwanie braków formalnych pism – art. 49 p.p.s.a.
Wymagania formalne skargi do WSA
• Do wymagań formalnych skargi do sądu
administracyjnego zalicza się wymagania dotyczące:
• Treści
• Formy
• Terminu
• Trybu wnoszenia
• Uiszczenia wpisu od skargi
Wymagania formalne dotyczące treści skargi do WSA
(art. 46, 57 i 57a ppsa)
Forma wniesienia skargi – pisemna, elektroniczna?
Oznaczenie WSA – art. 13 § 2 ppsa
Oznaczenie skarżącego – art. 25 ppsa (zakres
zdolności sądowej); art. 27 ppsa (przedstawiciel) Wskazanie zaskarżonego aktu, bezczynności lub przewlekle prowadzonego postępowania np.:
• „decyzja z dnia 24 października 2017 r., nr SKO/1223/13”
• Co, jeżeli w treści skargi istnieje rozbieżność co do tego,
które orzeczenie zostaje zaskarżone? – zob. art. 49 § 1
ppsa
Wymagania formalne dotyczące treści skargi do WSA
(art. 46, 57 i 57a ppsa)
• Wskazanie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania dotyczy skarga
• Art. 32 ppsa – strony postępowania (PSA jest postępowaniem kontradyktoryjnym)
• Wskazanie poprzez np. „Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Wrocławiu”, „Prezes Rady Ministrów”,
„Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego”, „spółka z o.o.
(np. w zakresie udzielania informacji publicznej)
• Brak wskazania organu uniemożliwia nadanie biegu
sprawie sądowoadministracyjnej – dlaczego?
6Określenie naruszenia prawa
jako przesłanki skuteczności procesowej, od której zależy nadanie sprawie sądowoadministracyjnej biegu
• Zob. art. 134 ppsa - Zakres rozpoznania skargi przez WSA
• Wskazanie naruszenie prawa nie ma znaczenia dla wyznaczenia granic rozpoznania rodzaju naruszenia
przepisów prawa i zastosowania przez sąd administracyjny środka opartego na sankcji nieważności czy sankcji
wzruszalności
• W ppsa brak regulacji (za wyjątkiem z art. 57a ppsa) podstaw prawnych skargi do SA.
• Brak związania powołaną w skardze podstawą nie ma
znaczenia dla nadania skardze biegu w postępowaniu
sądowoadministracyjnym
Określenie naruszenia prawa
jako przesłanki skutecznego udzielenia stronie skarżącej ochrony na drodze postępowania sądowoadministracyjnego
• Po co skarżący wnosi skargę do sądu administracyjnego? Celem jest:
• Wygranie sporu o zgodność z prawem zaskarżonego działania, bezczynności czy przewlekłego prowadzenia postępowania
• Kiedy jest to możliwe?
• Po co wygrać i jak wygrać?
• Naruszenia prawa dające podstawy do uwzględnienia skargi na decyzję i postanowienie – art. 145 ppsa
• Uwzględnienie skargi na inne akty lub czynności – art. 146, art.
147, art. 148, art. 149, art. 150 ppsa
• Naruszenie prawa a moc oceny prawnej WSA i wykładni NSA –
art. 153 i art. 190 ppsa
Określenie naruszenia interesu prawnego
• Interes prawny może wynikać:
• Wprost z zaskarżonego aktu – adresatem aktu jest strona skarżąca
• Z wadliwego określenia strony przez organ administracji publicznej, która nie została w zaskarżonym akcie wskazana
• Na interes prawny należy powołać się zaskarżając np. akty prawa miejscowego lub inne uchwały
• Art. 101 u.s.g. – „Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.”
• Art. 58 § 1 pkt 5a ppsa – „Sąd odrzuca skargę jeżeli interes prawny lub uprawnienie wnoszącego skargę na uchwałę lub akt, o którym mowa w art. 3
§ 2 pkt 5 i 6, nie zostały naruszone stosownie do wymagań przepisu szczególnego” – w argumentacji skargi trzeba więc wskazać nie tylko interes prawny lub uprawnienie, lecz także ich naruszenie
Wnioski
• O zastosowanie środka przez sąd administracyjny
• O wymierzenie organowi grzywny
(zob. art. 145a § 3, art. 149 § 2, art.154 § 1 i 7 ppsa)
• O przyznanie sumy pieniężnej od organu na rzecz skarżącego
Czy zamieszczenie wniosku w skardze jest obligatoryjne?
• Zamieszczenie w skardze wniosku nie stanowi wymogu formalnego (zob. art. 134 § 1 ppsa)
• Ma jednak znaczenie dla dopuszczalności samokontroli
– art. 54 § 3 ppsa
Podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
• Skarga musi zostać opatrzona własnoręcznym podpisem przez skarżącego albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
• Podpis własnoręczny z zastarzeniem art. 46 § 4 ppsa
• Może być podpis elektroniczny? (zob. art. 46 § 2a i 2b ppsa)
Dołączenie do skargi pełnomocnictwa, jeżeli skargę wnosi pełnomocnik
(art. 46 § 3 ppsa)
• Brak pełnomocnictwa lub podpisanie skargi przez
pełnomocnika nienależycie umocowanego jest brakiem
formalnym – zob. art. 49 ppsa
Dołączenie odpisów i odpisów załączników
(art. 47 ppsa)
Ile odpisów trzeba dołączyć?
Liczbę odpisów, które należy dołączyć wyznacza kontradyktoryjność oraz zakres podmiotowy – wystąpienia podmiotów na prawach strony. Należy zatem uwzględnić:
• Art. 33 § 1 ppsa – uczestnik na prawach strony
• Art. 33 § 2 ppsa – udział w charakterze uczestnika
• Art. 8 ppsa – prokurator, RPO i RPD
Uchybienie = brak formalny (art. 49 § 1 w zw. z art. 57 § 1 ppsa)
Czy sąd może sporządzić odpisy skargi za skarżącego? NIE, ale art. 47 § 3 w zw. z art. 235a ppsa
Nieusunięcie tego braku formalnego = odrzuceniem skargi (art. 58 § 1 pkt 3 ppsa)
Kilku skarżących w jednej sprawie
(art. 51 ppsa)
• Na podstawie regulacji art. 52 i 57 § 3 ppsa należy wyróżnić z związku z wniesieniem skargi trzy sytuacje:
1. Wniesienie oddzielnych skarg w tożsamej przedmiotowo sprawie sądowoadministracyjnej
2. Wniesienie wspólnej skargi w tożsamej przedmiotowo sprawie sądowoadministracyjnej 3. Wniesienie skargi obejmującej różne przedmiotowo sprawy sądowoadministracyjne
• Gdy postępowanie sądowoadministracyjne toczy się albo zostało prawomocnie zakończone to skarga jest niedopuszczalna – zob. art. 58 § 1 pkt 4 i art. 183 § 2 pkt 3 ppsa)
• Co może zrobić kilku uprawnionych do wniesienia skargi, gdy zaskarżone
działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania dotyczy kilku skarżących? (art. 51 ppsa)
• Co i kto robi, gdy w tożsamej sprawie sądowoadministracyjnej wniesiono kilka skarg? (art. 111 § 1 ppsa)
• Co się dzieje, gdy w jednej skardze połączono różne przedmiotowo sprawy sądowoadministracyjne? (art. 57 § 3 ppsa)
Forma pisemna skargi
Pismo w postępowaniu sądowym (pismo strony) obejmuje wnioski i oświadczenia stron (art. 45 ppsa)
• Skargę sporządza się w formie pisemnej, co wyłącza skuteczność formy ustnej.
• Czy dopuszczalne jest wnoszenie skarg w formie elektronicznej?
• W orzecznictwie sądów administracyjnych dopuszczono wnoszenie skarg w formie dokumentu elektronicznego z zachowaniem wymogu podpisu własnoręcznego
• Od 31.05.2019 r. ma wejść w życie m.in. art. 12b ppsa, który dopuści wnoszenie pism w formie dokumentu elektronicznego i prowadzenia akt sprawy w postaci elektronicznej
Termin wniesienia skargi do WSA
• Termin na złożenie skargi na decyzje i postanowienia i pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających – 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie (art. 53 § 1 ppsa w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 – 3 i 4a ppsa)
• Jeśli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia na:
• tzw. „inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa” – termin na złożenie skargi na te akty lub czynności wynosi 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu czynności (art. 53 § 2 w zw. z art. 3 § 2 pkt 4 ppsa)
• inne akty (np. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego, na akty prawa miejscowego terenowych organów administracji rządowej) – skargę można wnieść w każdym czasie (art. 53 § 2a ppsa)
• Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w
każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu (art. 53 § 2b w zw. z art. 3
§ 2 pkt 8 i 9 ppsa)
• Termin do wniesienia skargi przez prokuratora, RPO, RPD – art. 53 § 3 ppsa
• Inne terminy uregulowane w przepisach szczególnych
Sposoby obliczania terminu do wniesienia skargi – art. 83 ppsa
Ochrona przed skutkami uchybienia terminowi do wniesienia skargi
• Skutki uchybienia terminowi do wniesienia skargi:
• Art. 85 ppsa – „Czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna”
• Art. 58 § 1 pkt 2 ppsa – „Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia”
• Skuteczność obrony przed następstwami uchybienia terminowi do wniesienia skargi wyznaczają:
• Art. 86 § 1 i 2 ppsa – przesłanki materialne
• Art. 87 ppsa – przesłanki formalne
Tryb wnoszenia skargi do WSA
• Art. 54 § 1 ppsa – pośredni tryb wnoszenia skargi
• Art. 54 § 2 ppsa – obowiązek przekazania akt i odpowiedzi na skargę
• Art. 54 § 3 ppsa – samokontrola organu
• Art. 53 § 4 ppsa – zachowanie terminu do wniesienia skargi, gdy przed jego upływem strona wniosła skargę wprost do sądu
administracyjnego.
• Art. 54 § 1a, 2a i 2b ppsa – regulacje dotyczące dokumentacji elektronicznej
• Gwarnacje wykonania obowiązku przekazania przez organ
skargi sądowi – art. 55 § 1, art. 55 § 2, art. 55 § 3, art. 121
p.p.s.a.
Ale o co chodzi?
Art. 54 § 2b. W przypadku gdy akta sprawy, której dotyczy skarga, są prowadzone przez organ w postaci elektronicznej, organ ten:
• 1) przekazuje sądowi akta sprawy wraz z informacją o dokumentach, których treść nie jest w całości dostępna w aktach sprawy prowadzonych w postaci elektronicznej, oraz o sposobie i dacie ich przekazania sądowi do jego elektronicznej skrzynki podawczej, a w przypadku gdy ze względów technicznych nie jest to możliwe - na informatycznym nośniku danych;
• 2) przekazuje sądowi dokumenty z akt sprawy, których treść nie jest w całości dostępna w aktach sprawy prowadzonych w postaci elektronicznej, wskazując na elektroniczne akta sprawy przekazane sądowi w sposób, o którym mowa w pkt 1.
§ 2c. W przypadku gdy akta sprawy, której dotyczy skarga, są prowadzone przez organ, o którym mowa w § 1, w postaci papierowej, organ ten przekazuje sądowi akta sprawy oraz, jeżeli taka istnieje, zapisaną na informatycznych nośnikach danych dokumentację elektroniczną, której treść nie jest dostępna w postaci papierowej.
