Krzysztof Sowiński
Przeszłość narodu
Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 25, 384
384 K rzysztof Sowiński
PRZESZŁOŚĆ NARODU
II. 1. Płyta winylowa firmy Odeon
P łyta winylowa z głosem Żeromskiego F irm a „Odeon”, 1924
Podobnie ja k drży serce wobec grobu rodziców, drży serce wobec niezgłębio nej przeszłości narodu - mówi Stefan Żeromski, na płycie zatytułowanej „Myśli”.
To nagranie nie m a precedensu. Bowiem tylko głos Żeromskiego, wybitnego li te ra ta polskiego, którego powieść L udzie bezdomni, nazywano biblią współczes ności i głos Józefa Piłsudskiego, polityka - dwóch wielkich Polaków minionych czasów, zostały zarejestrow ane i teraz możemy ich wysłuchać.
Patrząc z dzisiejszej perspektywy, kiedy każdy z nas, m a w kieszeni cyfrowe urządzenie do wykonywania nagrań, w arto wspomnieć o czasach, kiedy dopiero pojawiła się pierw sza w historii ludzkości, możliwość zapisu dźwięku - na płycie winylowej.
Jesienią 1924 w roku w firmie „O deon” B arucha Rudzkiego, skorzystano z tej nowinki technicznej. W Hotelu Europejskim w Warszawie, gdzie mieściło się studio, zasiadł skrępowany nieco sytuacją Stefan Żeromski, by swoim potężnym głosem (nie bezzasadnie bowiem myślał w czasach młodości o karierze aktora) wypowiedzieć garść sentencji ze swoich własnych utworów Snobizm u i postępu oraz Róży. N agranie trw a dwie i pół minuty.
Mijały lata. Wydawało się, że żadna płyta z głosem Stefana Żeromskiego nie przetrw ała - tak sądzono do 1974 roku. Wówczas, jedyny ocalały egzemplarz, M u zeum Lat Szkolnych S tefana Żeromskiego w Kielcach, ofiarował Czesław Jaśk ie wicz, miłośnik pisarza z Rzeszowa.
U nikatow ą płytę m ożna oglądać w siedzibie m uzeujn przy ul. Ja n a Pawła II 5, a głosu pisarza wysłuchać z cyfrowej kopii, k tó rą kupim y w tym samym miejscu.
