Nauczyciel: Rydzewski Waldemar Przedmiot: Informatyka.
Klasa: 1tap
Temat lekcji: Licencje e-zasobów. Prawo autorskie.
Data lekcji: 27.03.2020 Wprowadzenie do tematu:
Utwór
Pojęcie utworu jest jednym z podstawowych elementów systemu prawa autorskiego. W potocznym rozumieniu za utwór uznajemy przede wszystkim wynik jakiejś działalności o artystycznym charakterze, taki jak film, obraz, książka czy piosenka. Nie mamy też problemów w uznaniu za utwór artykułów naukowych, rozmaitych broszur, opracowań, analiz czy tekstów publikowanych w prasie: chociaż nie mają one charakteru artystycznego, na pewno muszą być wynikiem jakiejś twórczej pracy. Zaproponowana w ustawie o prawie autorskim definicja utworu jest jednak zdecydowanie szersza.
Autorskie prawa osobiste
Autorskie prawa osobiste dotyczą związku twórcy z utworem. Są bezterminowe (nieograniczone w czasie), niezbywalne (trwale związane z twórcą) oraz nie podlegają dziedziczeniu. Autorskie prawa osobiste to między innymi uprawnienia do:
autorstwa utworu,
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe to podstawowe uprawnienie, obok praw osobistych, przysługujące autorowi z tytułu stworzenia utworu. Prawa te są zbywalne w każdy dozwolony przez prawo sposób (m.in. sprzedaż, darowiznę) oraz podlegają dziedziczeniu, zarówno w drodze testamentu, jak i dziedziczenia ustawowego.
Autor(właściciel) ma wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach
eksploatacji oraz prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Można powiedzieć, że prawo majątkowe daje właścicielowi określonego dobra nieomal nieograniczone prawo dysponowania tym dobrem. W ramach tego prawa może oczywiście swoje dobro udostępniać innym, ograniczać własne uprawnienia itd.
Licencja
Licencja to po prostu udzielanie zgody na konkretne wykorzystanie utworu. W odróżnieniu od umowy przeniesienia praw, udzielając licencji nie traci się swoich przywilejów wynikających z autorskiego prawa
majątkowego. Licencjodawca w ramach umowy licencyjnej zezwala licencjobiorcy na korzystanie z utworu. Strony umowy, a często sam licencjodawca jednostronnie określa, kto może z tych praw korzystać i na jakich zasadach.
Nigdy jednak nie może udzielić komuś więcej praw niż sam posiada.
Umowa licencyjna niewyłączna może mieć dowolną formę, także ustną. Oczywiście, forma ustna nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ zawarcie i zakres takiej umowy jest trudne do udowodnienia i wyegzekwowania w przypadku sporu pomiędzy stronami. Natomiast w codziennych sytuacjach, pozbawionych dużego ryzyka, jest ona całkowicie wystarczająca. Przykładem bardzo prostej licencji zawartej ustnie jest poniższa wymiana zdań:
— Mogę wrzucić twoją fotkę na swojego bloga?
— Jasne.
Dużo bezpieczniejsza jest oczywiście licencja zawarta w formie pisemnej umowy, gdzie strony wspólnie ustalają i spisują zasady.
Licencja może mieć charakter wyłączny lub niewyłączny. Niewyłączność licencji oznacza, że licencjobiorca nie ma wyłączności na korzystanie z utworu w zakresie opisanym w umowie. Twórca może udzielić wielu licencji
niewyłącznych.
Domena publiczna
W najwęższym znaczeniu twórczość, z której można korzystać bez ograniczeń wynikających z uprawnień, które mają posiadacze autorskich praw majątkowych, gdyż prawa te wygasły lub twórczość ta nigdy nie była lub nie jest przedmiotem prawa autorskiego.
Dozwolony użytek w szkole
Jest określony w prawie autorskim, którym istotą jest zezwolenie na korzystanie z cudzych utworów chronionych autorskimi prawami majątkowymi bez zgody autora i bez wynagrodzenia jeśli odbywa się to w ramach lekcji.
Utwór można legalnie kopiować, modyfikować i rozpowszechniać, ale wyłącznie w grupie nauczycieli i uczniów.
Instrukcje do pracy własnej:
Praca własna:
W zasobach biblioteki cyfrowej POLONA odszukaj dwie różne książki kucharskie wydane przed 1920r. Sprawdź kto dysponuje prawami autorskimi do tych utworów.
Napisz o tym króciutką notatkę i wyślij. Do notatki wstaw zdjęcia okładek tych książek.
Informacja zwrotna: do 2.04.2020
na adres: prace.grafika@wp.pl - w temacie napisane: Imię_Nazwisko_1tap_27.03.2020
