Rozdział VI Karta pracy
Dekolonizacja w Azji i Afryce
Zadanie: Odnieś się do słów wypowiedzianych przez prezydentaIndonezji Ahmeda Sukarno po konferencji w Bandungu: „Ludzieświata, którym brakowało głosu, odzyskali mowę”.
Przywołaj postaciei wydarzenia związane z procesem dekolonizacji w Azji i Afrycepo II wojnie światowej.
Na podstawie zgromadzonych wiadomości oraz wiedzy własnej wykonajpolecenia, które pomogą Ci w opracowaniu zadania.
1. Zapoznaj się z tekstem źródłowym.
Fragment książki polskiego reportera Ryszarda Kapuścińskiego, który w latach 1962–
1968był korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Afryce
[...] bezpośrednio po drugiej wojnie światowej ośrodek ruchu narodowowyzwoleńczego ludów kolonialnychznajduje się w Azji. Antykolonialna, antyimperialistyczna walka na tym
kontynencie przynosiniepodległość większości krajów azjatyckich [...]. W tych latach Azja jako kontynent uwalnia sięz niewoli kolonialnej. Szczytowym wydarzeniem tego okresu jest konferencja krajów Afryki i Azjiw Bandungu [...]. Ogromny świat afroazjatycki spotyka się po raz pierwszy na jednej sali, aby sformułowaćswój program i określić swoje dążenia.
[...]Rewolucja afrykańska była w pierwszym swoim okresie ruchem społecznie
jednolitofrontowym. Hasławyzwolenia skupiały różnorodne warstwy i grupy społeczne w jednym szeregu, wokół jednego celu.Ale w Afryce – skrajnie biednej, skrajnie zacofanej – człowiek przeciętny wiązał z ideą wolności oczekiwaniena odczuwalną i szybką poprawę swojego bytu. Rewolucja antykolonialna dała początekinnej rewolucji – rewolucji rosnących nadziei mas, wiecznie niedożywionych i spychanych na dnoludzkiej egzystencji, nadziei na prawo do pracy, do wyższej stopy życiowej, do oświaty i awansu. Takąpoprawę niepodległość przyniosła tylko niewielkim grupom – elitom władzy, biurokracji, burżuazji
(zresztą nielicznej).
Na tym tle rodzi się w Afryce rozczarowanie, niezadowolenie społeczne, które przybierać zaczyna formygwałtownej i powszechnej opozycji przeciw własnym afrykańskim rządom i partiom rządzącym.Ruch ten jeszcze z reguły politycznie niedojrzały, niezdolny do
sformułowania wyraźnego programuwyradza się często w chaotyczne bunty albo jest
wykorzystywany do rozgrywek grupowych w łonie elitrządzących. Ale przy wszystkich swoich słabościach i ograniczeniach jest czymś nowym w Afryce.W roku 1963 w wielu niepodległych państwach kontynentu dochodzi do przewrotów politycznych,rewolt, buntów, strajków i wystąpień ulicznych, które powodują kryzys i zmianę rządów w takichkrajach jak Togo, Dahomej, Kongo-Brazza. W styczniu 1964 wybucha pierwsza w Afryce rewolucjao
założeniach socjalistycznych (Zanzibar), a następnie dochodzi do buntów wojskowych i wystąpieńulicznych w państwach Afryki Wschodniej. [...] Na tym więc etapie rewolucji afrykańskiej walka toczysię w łonie społeczeństw afrykańskich, między biednymi i bogatymi, między rządzącymi i rządzonymi.[...] W dalszym ciągu istnieje w Afryce front walki
antykolonialnej, w dalszym ciągu na płaszczyźniestosunków międzypaństwowych ścierają się nurty Casablanki i Monrovii1, rozwijają się i będą nadalwystępować konflikty i walki
społeczne. Afryka jest wielkim, dynamicznym spiętrzeniem różnorodnych,sprzecznych sił, nurtów, ideologii, konfliktów, sytuacji politycznych. W Afryce nic jeszcze nie jest gotowe, nic ustabilizowane, nic określone, a przeciwnie – wszystko jest tam płynne,
niewykrystalizowane,zarodkowe. Afryka dopiero staje się, dopiero się kształtuje.
R. Kapuściński, Gdyby cała Afryka..., Warszawa 2011, s. 324–325.
1 Wspomniane nurty Casablanki i Monrovii odnoszą się do dwóch grup państw afrykańskich, które po 1960 r. posiadałyodmienne spojrzenie na problemy Afryki. „Grupa Casablanki” – utworzona w 1961 r. – dążyła do całkowitego uniezależnieniakontynentu afrykańskiego od obcych wpływów. Należały do niej m.in. Maroko, Algieria i Libia oraz państwo egipsko- syryjskie.Przeciwstawiło się jej zrzeszenie państw nazywane „grupą Monrovii”, które negowało idee panafrykańskie i skłaniałosię do mniej lub bardziej jawnej współpracy z
dawnymi metropoliami kolonialnymi. Głównymi członkami tej grupy byłym.in. Czad, Gabon, Kamerun, Kongo-Brazzaville, Niger, Senegal, Wybrzeże Kości Słoniowej czy Madagaskar.
Ostatecznieznaczenie obu bloków państw zostało przekreślone dzięki powołaniu Organizacji Jedności Afrykańskiej.
2. Odpowiedz na pytania pomocnicze.
A. Na czym polegała metoda walki o niepodległość realizowana przez Mahatmę Gandhiego?
. . . . . . B. Jakie były podobieństwa i różnice między dekolonizacją Indii oraz krajów afrykańskich?
. . . . . . C. Jaka była struktura społeczeństw uczestniczących w walce z kolonializmem?
. . . . . . D. Jakie przemiany zachodziły wewnątrz grup społecznych walczących o niepodległość swoich krajów?
. . . . . . E. W obliczu jakich problemów politycznych, społecznych i kulturowych stanęły niepodległe państwaazjatyckie oraz afrykańskie?
. . . . . . F. W jaki sposób kształtował się proces nawiązywania współpracy między nowymi
państwami w Azjii Afryce?
. . . . . .
3.Napisz szczegółowy plan pracy. Pomogą Ci w tym podane czynności.
A. Przeanalizuj temat pracy.
B. Wybierz trafne przykłady. Odszukaj postaci i wydarzenia ilustrujące wypowiedź prezydenta Sukarno.
C. Uporządkuj działania. Pamiętaj o trójdzielnej budowie tekstu.
D. Podsumuj rozważania i przedstaw ogólne wnioski.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . 4. Zredaguj wypracowanie. Objętość Twojego tekstu nie powinna przekraczać dwóch stron formatu A4.
