Robotnik. R. 3, nr 29 (1919)

Nr. 29. Lublin, dnia 27 lipca 1919 r.

Cena numeru 50 hal.

Rok III.

TYGODNIK SPOŁECZNY, POŚWIĘCONY SPRAWOM WARSTW PRACUJĄCYCH.

...- O r g a n S to w a r z y s z e n ia R o b o t n ik ó w C h r z e ś c ija ń s k ic h . ...~

Adres Redakcji i Administracji: Krakowskie-Przedmieście 7, I piętro (Lokal Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich).

Redaktor przyjmuje we środy i piątki od godziny 6 - 7 wieczorem. Administracja otwarta codz. od 9 rano do 6 wiecz.

P R A C Ą i Ł A D E M *

KAINOWE PLEMIĘ.

Rozzuchwaleni dotychczasową bez­

karnością komuniści dopuścili się nowej zbrodni. Tym razem za miejsce kainowych czynów obrali Lublin, gdzie urządzili ma­

nifestacyjne zebranie na znak sympatji i solidarności z trójprzymierzem żydowsko- moskiewsko-pniskiem, które znane jest powszechnie pod nazwą bolszewizmu lub komunizmu, jeden z mówców wygłosił prowokacyjne przemówienie, skierowane przeciwko państwu i polskim ideałom na­

rodowym. Po zgromadzeniu żandartnerja, spełniając obowiązek obywatelski, przystą­

piła do aresztowania prowokatora. Wtedy podburzony tłum rzucił się na przedstawi­

cieli prawa, a równocześnie padły strzały ze strony tłumu. Źandarmerja w obronie własnej dała ognia, wskutek czego jeden z demonstrantów został zabity, a jeden od­

niósł ranę. Następnie jednak prowokato­

ra ujęto, a tłum szybko się rozproszył.

Smutne to zajście jest nowym dowo­

dem, jak wskazane są wszelkie środki ostrożności wobec komunistów.

Krew, przelana w d. 20 lipca w Lu­

blinie, spada wyłącznie na głowy kaino­

wych wyrodków, na głowy ciemnych Indy­

widuów, które za pieniądze pruskie, mo­

skiewskie i żydowskie tjlblowe są dopuścić do rozlewu krwi bratniej, gotowe są spro­

wadzić na Polskę wiekuistą hańbę i niewolę.

Ale nie tylko w Lublinie przyszło do ekscesów. Miały one miejsce także i w Warszawie, gdzie organizatorem jednego z wieców koniunistycznzch był Kazimierz Jasiński, wysoki urzędnik ministerstwa pracy.

Czy można dziwić się, że komuniści coraz zuchwałej sobie poczynają, skoro ich do gwałtów podburza urzędnik mini­

sterialny? Czy można myśleć o jakiejś akcji przeciw komunistom, jeżeli rząd to­

leruje we własnem łonie zwolenników prze­

wrotu?

Widocznem jest, że pewnym czynni­

kom chodzi o celowe prowokowanie zajść, aby potem można było tem silniej podbu­

rzać masy przeciw państwu sądom i armji.

W takim stanie rzeczy jedynie Sejm może i ma prawo wkroczyć z całą energją i oczyścić nasze ministerstwa ze wszyst­

kich jawnych i zakapturzonych bolszewi­

ków, bez względu na to, jakie zajmują stanowiska.

[z! komunizm może dot ludziom pomyślność?

Powyższe pytanie postawiłem, aby się nad niem dłużej zastanowić, a to z tej przyczyny, że wiele ludzi, szczególnie biedniejszych, chociaż do socjalistów i ko­

munistów nie należą, chociaż niejednej ich roboty nie pochwalają, to jednak często, kryjąc się nawet z tym przed innymi, pod­

legają urokowi komunistycznych obietnic.

Z tego też powodu, aby każdy w stosun­

ku do swojego sumienia był spokojny, należy tą sprawę poznać bliżej i lepiej.

Kiedyś, w dalekiej przedhistorycznej przeszłości, kiedy to człowiek nie znał jeszcze należytych środków do samodziel­

nej obrony i pracy, kiedy zewsząd groziło mu nitbezpieczeństwo, kiedy dla upolo­

wania zwierza, lub ułowienia ryby, musiał uciekać się do pomocy innych, był już na świecie ustrój, nazwany przez naukę k o m u n i s t y c z n y m .

Ludzie byli połączeni w rody, wspól­

nie bronili się przed wrogiem, wspólnie zdobywali żywność i mieli tylko w s p ó l n ą w ł a s n o ś ć . Gdy jednak człowiek podniósł się w cywilizacji, gdy poczuł w sobie więcej rozumu i siły, ustrój ten musiał ustąpić nowemu. Z jednej strony rody za­

częły łączyć się w plemiona i tworzyć zaczątki n a r o d ó w , z drugiej zaś czło­

wiek zaczął samodzielnie pracować na siebie. Zaczął się okres indywidualny, to jest okres p r y w a t n e j w ł a s n o ś c i .

Ustrój ten, podlegając stałemu cywi­

lizacyjnemu rozwojowi, dotrwał do naszych czasów. Ale ustrój ten, jak i nasza ludzka natura, nie jesf doskonały. Widzimy, że nie dla wszystkich dzieje się przy niem należyta sprawiedliwość, widzimy, i.z często większą korzyść wynosi nie czło­

wiek rozumniejszy i pracowitszy, lecz len, kto jest silniejszy, lub mniej się liczy ze swojem sumieniem i z ludzką krzywdą.

To leż jest rzeczą zrozumiałą, że wszyscy dążymy do lepszych, sprawiedliwszych praw i porządków.

Zrozumiałem jest, że gdy naród nasz był w niewoli, gdy w stosunku do nas wszystkich była stosowana niesprawiedli­

wość wrogów, gdy zabierano naszą zie­

mię i oddawano ją obcym - różnym ge­

nerałom i żandarmom - gdy utrudniano u nas rozwój handlu i przemysłu, aby na­

si rodacy szli po pracę do obcych naro­

dów, - zrozumiałą jest rzeczą, że wtedy nasz naród dążył do wolności, do odbu­

dowania swojej niezależnej Ojczyzny I dłu­

go o to walczył, przelewając krew.

Dzisiaj ta największa niesprawiedli­

wość po pięciu latach wojny i po upadku naszych tyranów została nareszcie obalo­

na. Dzisiaj jesteśmy wszyscy powołani do zabezpieczenia sobie i swoim dzieciom jak najlepszej przyszłości.

Dzisiaj też przychodzą do nas różni doradcy i swoje lekarstwa nam zachwala*

ją, ale tak jak są lekarze uczeni i dobrzy, co chorobę usuną i człowiekowi siły po­

wrócą, i są znachorzy, co na wszystko zalecają tylko upust krwi i prowadzą do jeszcze większego nieszczęścia — tak i doradcy są różnej dla nas wartości.

Między tymi wszystkimi doradcami przychodzą do nas ze swoją nauką i k o m u n i ś c i , mówiąc: „Patrz, robotniku, ty biedny proletariuszu, jak ci bogacze, burżuje, ciebie krzywdzą, jak oni z twojej pracy zbierają mjljony, używają za nie świata, a ciebie gnębią. Proletarjuszul powstań, burz, unurzaj się we krwi tych gnębicieli, pozabieraj majątki, fabryki, warstafy, sklepy, kapitały, pozamykaj banki i oddaj władzę nam, twym doradcom, twoim radom delegatów, a my stworzymy twoją dyktaturę, upaństwowimy wszystko".

Co dalej będzie, tego już komuniści nie mówią, ale nam wypada pomyśleć nad tem, jakie owoce w życiu wydałaby ta ich gorąca nauka.

Na przykładzie Rosji i Węgier widzi­

my, że d r o g a d o k o m u n iz m u je s t k r w a w a . Ale może po tym zniszczeniu, po tym ogromie ludzkich nieszczęść ma nastać szczęście dla wszystkich?

Zobaczmy... Przedewszystkiem nie ulega wątpliwości, że ci, którym w życiu dzieje się dzisiaj lepiej, stracą wiele, a może i wszystko, ale co na tem skorzysta ten proletariusz, biedak, robotnik? Czy przez to, że tamci stracą swo|e majątki, on stanie się ich właścicielem? Czy na­

reszcie przestanie być najemnikiem, zacznie sam na siebie gospodarzyć? - Nie, tego komuniści nam nie obiecują. Oni chcą nas cofnąć do tych czasów przedhistorycznych.

2. R O B O T N I K .

Nr. 29.

oni z nas, ludzi dzisiejszych, chcą na no­

wo zrobić półdzikie gromady, chcą, abyśmy każdy owoc naszej prący oddali do po­

działu przywódcom i naszym nowym rządcom, oni chcą, abyśmy szli fam, gdzie rozkażą, robili wszystko podług ich ko­

mendy, chcą nad nami posfawić swoich urzędników, wobec których bylibyśmy zu­

pełnie bezbronni, bo nie posiadalibyśmy nic swojego. I nie wolność by nastała na świecie, nie pomyślność, ale gorsza niż kiedykolwiek n i e w o l a .

Musimy sobie otwarcie powiedzieć, że komunizm, przy którym nie mielibyśmy prawa nawet dążyć do tego, aby owoc naszej myśli i pracy poszedł na naszą i naszej rodziny korzyść, przy którym nie wolnoby nam było pracować przy swoim własym warstacie i na swojej własnej gospodarce, przy którym wszystko byłoby własnością państwa, a właściwie jego przewódców, zadowolićby mógł chyba nie ludzi, ale stworzenia bez rozumu, bez wo­

li, bez uczucia i bez wyższych potrzeb, stworzenia, podobne do zwierząt, zaprzą- gniętych do jednego wózka i jednym po­

pędzanych batem.-Musimy sobie powie­

dzieć, że jeżeli dzisiaj jest na świecie źle, to o ile to leży w mocy człowieka, do po­

prawy musimy iść drogą inną, nie tą, którą ttarn pokazują komuniści,

Przedewszystkiem, niech człowiek pa­

mięta, że nie wilkiem jest dla innych, ale b l i ź n i m , a powtóre niech ci, co ich los dzisiaj upośledza, podadzą sobie ręce, niech się oprą o prawdziwie życzliwe im organi­

zacje, niech dążą do sprawiedliwych praw, niech dążą do zabezpieczenia sobie spra­

wiedliwych zarobków, aby siebie i rodzinę utrzymać mogli, aby mieli pomoc w cho­

robie, naukę dla dzieci i zabezpieczenie swojej starości. Niech dążą do takich za­

robków, aby z pracy i oszczędności swo- jęj mogli uciułać grosz, za który przy po­

mocy swoich kas i rządu swojej Ojczyzny mogliby kiedyś założyć swój własny war- stat, albo przynajmniej założenie jego swo­

im dzieciom zabezpieczyć.

jest to droga być może długa, droga pełna wysiłków i pracy, ale droga, która sumienia naszego nie obarczy zbrodnią i jedynie dobry owoc wszystkim przyniesie.

]ózef Z a ją c z k o w s k i.

Cześć Koalicji!

W dniach 20 i 21 lipca b. r. wszysf kie narody Koalicji obchodziły uroczyste święto p o k o j u . We wszystkich świąty­

niach Francji, flnglji, Włoch i Ameryki uderzyły dzwony w radosną nutę wesela, od wszystkich ołtarzy Pańskich wzleciały ku niebu korne modły kapłanów, wszyst­

kie serca ludzkie uderzyły zgodnym ryt­

mem podziwu i niewypowiedzianej wdzięcz­

ności dla Stwórcy, który znękanej ludz­

kości pozwolił po 5 latach krwawego zno­

ju odetchnąć i wrócić do przerwanej pra­

cy dziejowej.

W tych dniach wesela cała Polska jak długa i szeroka, raduje się wraz z bo- haterikimi ludami Koalicji, obchodząc tak samo, jak i one, t r y u m f s p r a w i e d l i ­ woś c i nad gwałtem i przemocą, tryumf dobra, piękna i prawdy nad wszystkiem, co złe, brzydkie i fałszywe. Polska, która

swe zmartwychwstanie zawdzięcza jedynie Bogu i niesłychanym ofiarom Koalicji, uważa święto sprzymierzonych ludów za swoje ś w i ę t o n a r o d o w e i składając hołd cieniom poległych bohaterów Polski, Francji, flnglji, Włoch i Ameryki łączy się z całym światem w radosnym okrzyku:

Cześć Koalicji!

Odezwa.

W zw iązku z zapow iedzią strajku i m anifestacji socjalistyczno-komunistycznych w d. 20 i 21 lipca Stowarzyszenie nasze wydało nastęP ującą odezwę:

W obec tego, że kom uniści polscy i polska partja socjalistyczna zapow iedzia­

ły na dzień - 20 i 21 b. m . powszechny strajk dem onstracyjny, jak o protest prze­

ciwko walce Polski i narodów europej­

skich z Rosją bolszewicką, my, robotnicy, zjednoczeni w Stowarzyszeniu R obobtników Chrześcijańskich, ośw iadczam y, że:

1) U jm ow an ie się robotników p o l­

skich za Rosją bolszewicką w chwili, gdy ta prowadzi w ojnę z naszą O jczyzną i w sposób barbarzyński pastwi się nad lu d ­ nością polską: k obietam i ijm łodzieżą, u w a ­ ża m y za zdradę narodow ą i godny p o tę ­ pienia dow ód obojętności na cierpienia prześladow anych rodaków .

2) Protest przeciwko zwalczaniu rzą­

dów bolszewickich, jak o faktyczne ich p o ­ pieranie, to jest łączenie się z dzikim , ok ru tn y m i niszczącym system em , stoso­

w anym przez Trockiego i innych obecnych dyktatorów Rosji w zględem tam tejszej nieszczęśliwej ludności, zasługuje na p o ­ tępienie wszystkich hołdujących zasadom sprawiedliwości i praw om m o raln y m Chry­

stusa.

3) W zyw am y wszystkich robotników pplskich i rodaków , którzy nie zatracili jeszcze uczciwości su m ie n ia i miłości O j­

czyzny, aby z zapow iedzianym strajkiem się nie łączyli i na każdem m iejscu za­

znaczali jego potępienie.

Zarząd

Stow. Rob. Chrześcijańskich w Lublinie.

D nia 19 lipca 1919 r.

Ks. W . G A D O W S K I. 3

0 ig.iiijig wycliowaiie lid.

Dlaczegóż obecnie, gdy ustał ucisk, żalimy się coraz częściej na złe p r o w a ­ dzenie się młodzieży? Oto wojna wstrzą­

snęła fatalnie podwalinami życia rodzinnego.

Wielu ojców rodzin padło na placu boju, a matki nie mają należytej powagi wobec synów-wyrostków, owszem zawisły często od ich pracy. Inni ojcowie powrócili do pieleszy domowych, zatruci duchem zdzi­

czenia i zmaterializowania i ducha tego udzielają swym dzieciom. Nie brak więc takich rodzin, w których rodzice hołdują prądom paskarstwa, wyzysku, lenistwa i nieposzanowania cudzej własności, a le­

kceważą sobie demoralizację własnych dzieci. Zepsucie moralne, niby pożar, prze­

rzuca się łatwo na dziatwę rodzin sąsie­

dnich i obejmuje kola coraz szersze. Nie godzi się zamykać oczu na objawy tak fatalne, ale nie godzi się również popa­

dać w zwątpienie i w bezczynne rozgory­

czeni^; należy dźwigać jak najszybciej po­

ziom wychowania narodowego przez ulep­

szenie szkól, przez zaopiekowanie się mło­

dzieżą, która opuściła szkołę powszechną, przez oświecanie dorosłych, a przede- wszystkiem przez podniesienie wychowa­

nia rodzinnego.

W jaki sposób można tego dokonać ? Z jednej strony popierajmy Kościół we wszystkiem, co zmierza do pogłębie­

nia i ugruntowania religijności w kołach szerokich, a zwłaszcza w rodzinach, z drugiej sfony zaś starajmy się zorganizo­

wać wychowanie rodzinne w sposób odpo­

wiadający warunkom nowoczesnym. Orga­

nizacja okazała się w czasach demokra­

tycznych czynnikiem nieodzownym. Zwal­

czają rodzinę chrześcijańską karne szeregi zorganizowanych socjalistów, podkopuje jej podstawy (wiarę i nierozerwalność mał­

żeństwa) potężne a solidarne żydostwo, rozluźnia ją światowa organizacja wolno- mularska, zatruwa ducha rodziny zmate­

rializowanie powszechne i podniecanie nie­

chęci ku duchowieństwu; jakżeż wobec tego maleńka rodzina chrześcijańska ma ostać się i spełnić swoje zadanie? Nie po­

cieszajmy się tem, że przecież rodzin chrześcijańskich są tysiące; dopóki owe tysiące nie są zorganizowane i nie niosą sobie wzajemnie pomocy, to każda rodzi­

na czuje się odosobnioną, walczy nieraz rozpaczliwie o uratowanie swych dzieci, ale walczy w pojedynkę i dlatego... prze­

grywa. Czyż nie mamy racji?

Całkiem inaczej przedstawi się spra­

wa, gdy rodziny katolickie w całej Polsce zorganizują się w jeden zwarty zastęp jako K a io lic k i Z w ią z e k s z k o ln y , po­

dzielony na koła parafialne, na Związki dyecezjalne, a skupiony w jednym Zarzą­

dzie krajowym. Przedewszystkiem łatwo będzie wówczas u ś w i a d a m i a ć rodzi­

ców w zakresie pedagogii chrześcijańskiej przez uządzanie przynajmniej co miesiąc odpowiednich wykładów i pogadanek. Pre­

legentów dostarczy Związek dyecezjalny, o ileby ich w miejscu zabrakło, Koła pa­

rafialne obmyślą sposoby usunięcia zgor­

szeń miejscowych i ulepszenia wychowa­

nia, wyzyskując dogodne warunki wycho­

wawcze rodzin chrześcijańskich, a Zarząd Kola to wykona przy ewentualnej pomocy Związku dyecezjalnego i Związku krajo­

wego. Czujemy potrzebę s z k o ły w y ­ z n a n io w e j z jej pięcioma postulatami, ale któż ją wywalczy, jeśli nie powstanie rychło i nie zajmie się tą sprawą energi­

cznie Katolicki Związek szkolny? Mnóstwo si erot p o w o j e n n y c h wymaga umie­

szczenia w zakładach wzorowych, albo (co jeszcze lepsze) w uczciwych rodzi­

nach pod czujną i fachową kontrolą; któż ma lego dokonać? Nie składajmy wszyst­

kiego na Sejm i na rząd; władze mogą kontrolować taką działalność i popierać ją pieniężnie, ale nie są w stanie przepro­

wadzić jej na własną rękę z takim po­

żytkiem, jak to uczyni Katolicki Związek szkolny. Nie brak nam nauczycieli, dobrych Polaków i dobrych katolików, ale i oni nie mogą sami wiele zdziałać; wielu zaś z nich odznacza się radykalizmem treści lub formy; jakoż w kilku już stronach Pol­

ski daty się słyszeć z kół nauczycielskich głosy o potrzebie założenia K a t o l i c k i e g o

Nr. 29. R O B O T N I K 3.

Z w i ą z k u n a u c z y c i e l s k i e g o lub o konieczności zreformowania w tym duchu innych towarzystw pedagogicznych. Spra­

wa to istotnie nagląca, bo posa­

dy nauczycielskie w szkołach polskich m ają być nadal dostępne dla izraelitów.

Ponieważ znaczna część nauczycieli nie widzi w tern nic złego dla Polski ani dla stanu nauczycielskiego, zgodnie ze swoje- mi zasadami radykalnemi, przeto powinna powstać jakaś poważna organizacja nau­

czycielska, która, póki czas, przeciwdzia­

łać będzie energicznie takiemu rozwiąza­

niu sprawy, a poprze szkolę wyznaniową, która zadowolni tak katolików jak i ży­

dów, a zachowa wszędzie język polski wykładowy. Wtenczas przynajmniej szko­

ły polskie, gdy je uznamy za wyznanio­

we, oczyszczą się z dzieci żydowskich i pozostaną wyłącznem polem działalności dla nauczycieli polskich i katolickich. No­

wy Związek nauczycielski jednak zdoła ową reformę wtenczas dopiero wywalczyć gdy oprze się o potężny K a t o l i c k i Z w i ą ­ z e k s z k o l n y . Możnaby nawet w Katol.

Związku szkolnym utworzyć poprostu sekcje: 1) dla szkół średnich, 2) dla szkół zawodowych, 3) dla szkół powszechnych, 4) dla wychowania przedszkolnego i t. d.

Wogóle Katolicki Związek szkolny musi z natury rzeczy utrzymać jak naj­

lepsze stosunki z dobrze myślącem nau­

czycielstwem i pobudzać Koła parafialne, by w poczuciu słusznej wdzięczności dla ideowo pracującego nauczyciela przyczy­

niały się chętnie do polepszenia jego bytu przez ofiarowanie ziemi, robocizny, zie­

miopłodów i t. p. Harmonijna współpraca rodziny i szkoły w dziele wychowania w duchu katolickim wyjdzie młodemu po­

koleniu na największy pożytek, jak to w i­

dzieliśmy w szkołach wiekopomnej Komisji Edukacji Narodowej i w liceum krze- mienieckiem Tadeusza Czackiego. Oso­

bliwszej pieczy Katolickiego Związku szkolnego wymagać będzie młodzież, któ­

ra opuściła szkołę ludową i oddaje się zawodom praktycznym, jakoteż wychowa­

nie przedszkolne, ochronki, dziatwa upo­

śledzona fizycznie lub umysłowo, a nawet dzieci moralnie zepsute i stąd nienadające się do szkół powszechnych. Wogóle ma- lerjalu do pracy jest aż nazbyt wiele.

Statut związku można opracować bez trudu według wzoru pokrewnych organi­

zacji polskich i zagranicznych, jak T. S.L., Macierzy Polskie], związków francuskich,

•angielskich, niemieckich (katholischer Schul- 'verein), szwajcarskich i t. p. W duchu de­

mokracji inicjatywa mogłaby wyjść z do­

łu, t. j. z poszczególnych parafji, które po­

trzebę Związku żywiej odczuwają. Mogą one wybrać tymczasowe Komitety, których prezesi porozumieją się ze sobą, utworzą tymczasowy Zarząd dyecezjalny, obmyślą statut i pobudzą resztę parafji do współ­

pracy. Zjednoczenie się w Związek krajo­

w y będzie nader łatwe. A więc do dzielal

Sprawy polskie.

Stosunki z Wiochami.

Naczelnik państwa wysłał do króla Włoch, Wiktora Emanuela, z okazji za­

warcia pokoju telegram gratulacyjny, w iklórym wyraził gorącą wdzięczność za to,

że „w ciągu całej tej wojny Włochy nie­

jednokrotnie podnosiły głos w sprawie na­

szego wyzwolenia, do którego heroiczne czyny wojsk włoskich tak chwalebnie się przyczyniły".

W odpowiedzi na to przesłał król włoski telegram w fonie bardzo serdecz­

nym. Wspomniawszy wspólne dni chwały i nieszczęść narodowych, powiada w nim Wiktor Emanuel, że „Włochy zawsze z naj­

gorętszą sympatją śledziły usiłowania szla­

chetnego i wspaniałomyślnego narodu pol­

skiego, dążące do zmartwychwstania, i są bardzo szczęśliwe, że mogą dziś powitać jego wyzwolenie".

Ilu Polska zyska obywateli na zachodzie?

Podług urzędowych obliczeń konfe­

rencji pokojowej liczba ludności na tery- torjach, które mają być Polsce odstąpione bez plebiscytu, wynosi: w Wielkopolsce 1.955.000 (z czego 1.264.000 Polaków) i 975.000 w Prusach Zachodnich, (z czego 535.000 Polaków), razem tedy 2.950.000 obywateli, w czem 1.800.000 polaków . Na obszarach, które podlegną plebiscytowi, mieszka: na Śląsku Górnym 1.865.000 lu­

dzi, w czem 1.240.000 Polaków, na Ma­

zowszu pruskim 580.000, w czem 281.000 Polaków. Ponadto w innych mniejszych okręgach plebiscytowych mieszka 157.000 ludzi, z czego 45.000 Polaków. Razem w najlepszym wypadku zyskaćby mogła Polska 5.813*000 osób obywateli, w tern 3.375.000 Polaków.

Wszystkie cyfry, odnoszące się do Polaków, są podane oczywiście na pod­

stawie statystyki pruskiej i dlatego o wie­

le niższe, niż w rzeczywistości.

Przeciw agitacji komunistycznej.

Smutne zajście z bezrobotnymi w Warszawie z d. 3 lipca, wywołane przez niegodziwą agitacją żydowsko-niemieckich i moskiewskich agitatorów, wywołało w Sejmie bardzo namiętną dyskusję, w któ­

rej socjaliści, jak: Daszyński (znany austro- fil) i właściwi przywódcy socjalizmu, ż y d z i Perl i Diamand, stanęli naturalnie w obronie pokrewnych sobie duchem komu­

nistów. Ks. S t y c z y ń s k i odsłonił nieby­

wałe wprost praktyki w zakresie robót publicznych. Z przemówienia jego wynika, źe w y d a w a n ie z n a c z k ó w r o b o ­ c z y c h 1 z a p ła ty z a le ż y w y łą c z n ie o d 4 0 0 0 d e le g a tó w k o m u n is ty c z ­ n y c h , n a cze le k tó r y c h s to ją : b o ls z e w ik m o s k ie w s k i S trzem ie- c z n ik o w i ż y d z i- k o m n n iś c i M o tel i N e u fe ld . Ci delegaci odbierają od ro­

botników tygodniowo po 50 fen. t. j.

20.000 marek, które obracają na agitację komunistyczną i na utrzymanie jaskini dla tej agitacji. Minister robót publ. wiedział, że rozruchy mają nastąpić, ale nie po­

czynił żadnych zarządzeń, któreby mogły im zapobiedz.

Poseł robotniczy W a s z k i e w i c z stwierdza, że robotnicy manifestowali w d. 3 lipca pod terrorem komunistów, co przyznał sam minister spraw wewnętrznych, p. Wojciechowski. Do połowy kwietnia organizacje k o m u n i s t y c z n e otrzymy­

wały 33% wszystkich wolnych miejsc na robotach publicznych, a związek b. woj­

skowych, złożony z samych prawie kom u­

nistów, 36°/o; razem tedy żywioły śmier­

telnie wrogie państwu korzystały z 70%

miejsc wolnych, podczas gdy robotnikom narodowo usposobionym przyznano tylko 30%. W dalszym ciągu powiada pos.

Waszkiewicz, ze k o m u n iś c i t ą n ie ty lk o n a r o b o t a c h p u b l., a le t a k ie n a u r z ę d a c h m in is te r s tw a p r a c y . W y b itn i u r z ę d n ic y te g o m in is te r ­ s tw a w z y w a li n a z e b r a n iu r a d y d e le g a tó w r o b o tn . d o o b a le n ia S e jm u i r z ą d u . Nie zgodzimy się na to — mówił ten poseł — aby organizacje, stojące na gruncie niepodległości Polski, były terroryzowane przez ludzi, będących na żołdzie pruskim i moskiewskim.

Następny mówca, ks. L u t o s ł a w s k i , zaznaczył, żo w ministerstwach pracy i ro­

bót publ. jest pełno ludzi najbezczelniej pró­

żnujących i że wśród pracowników i urzęd­

ników państwowych byli ludzie, którzy.

celowo znieprawiali masy. N ie m a p a ń ­ s tw a n a ś w ie c ie , k tó r e b y m o g ło t o le r o w a ć p u b lic z n e w e z w a n ie d o s tr a jk u i n ie z w a ż a ło n a to , Czy interes pracującego ogółu wskutek tego nie ucierpi. U n a s n a to m ia s t o d m ie s ią c a ju ż tr w a b e z r o b o c ie w f a b r y k a c h w o js k o w y c h i to w c z a s ie , g d y p r o w a d z im y w o jn ę , a r z ą d n ie u m ia ł s tr a jk u z a ż e g n a ć .

Pos. Ma r y l s k i napiętnował nie­

dołęstwo ministerstwa robót publicznych i oświadczył wprost, że minister Próchnik stał się igraszką w ręku czynników wywro­

towych, a m in is te r s tw o r o b ó t p u ­ b lic z n y c h s ta ło s ię m in is te r s tw e m b e z r o b o c ia p u b lic z n e g o . Na dowód nieudolnej gospodarki przytoczył pos. Ma- rylski takie fakty, jak 7-krotne (1) zmie­

nianie planów roboty na forcie Gliwickie­

go pod Warszawą, wydanie lVa miljona marek na budowle, które następnie oka­

zały się niepotrzebnemi i t. p. Na Wawrze pracuje 400 osób, grając przeważnie w karty, podczas gdy kobiety wygrzewają się na słońcu. W okolicach Częstochowy ro­

botnicy, przyjęci do fabryk, zachowują mieszkania dla swoich rodzin, a sami idą do miast „na bezrobocie". Tam dostają pieniądze, kupują wódkę i rozpajają lud­

ność. Gdzieindziej znowu jeden z robotni­

ków otrzymywał dziennie 60 marek (120 koron), ponieważ na kilku robotach był zapisany. Wywody swoje zakończył pos. Marylski stwierdzeniem, że tym sm u­

tnym, bolesnym stosunkom nie robotnicy winni, lecz ministerstwo robót publicznych w którem rządzą sami niemal socjaliści i komuniści. W wysokim stopniu spada odpowiedzialność za ten fatalny sian rze­

czy także na ministerstwo pracy i spraw wewnętrznych. W pierwszem z nich socja- listyczno-komunistyczne wpływy są również bardzo potężne, a drugie nie ma dość energji, aby zrobić porządek z całą sforą bolszewickiego hultajstwa w kraju.

Dyskusja w sprawie agitacji komuni­

stycznej zakończyła się przyjęciem rezolu­

cji pos. Waszkiewicza i ks. Lutosławskie­

go, zwróconych przeciw ministrowi pracy i opieki społ., a stwierdzających, że obecne kierowniciwo min. pracy i opieki społ. nie odpowiada swemu zadaniu.

Uchwała Sejmu wywarła skutek na­

tychmiastowy. Obaj wymienieni ministro­

wie: p. Próchnik (praca i opieka społ.) i p. Iwanowski (rob. publ.) podali się do dymisji. W ten sposób rząd polski został uwolniony od dwóch niedobitków ze smu­

/

\

4.

tnej pamięci gabinetu Moraczewskiego.

Szkoda tylko, że nie stało się to o kilka miesięcy wcześniej, flle, jak powia­

da przysłowie, lepiej późno, niż nigdy...

fl może i dlatego lepiej, że teraz wszyscy w Polsce przekonali się, jak rządzą ludzie z tak zwanej skrajnej lewicy, a więc so­

cjaliści, komuniści i inni zwolennicy prze­

wrotu.

Francja i Polska.

Naczelnik państwa otrzymał od pre­

zydenta Rzeczypospolitej Francuskiej na­

stępujący telegram:

Francja, uszczęśliwiona,-iż pokój wersalski uświąca wskrzeszenie Polski, jest głęboko wzruszo na uczuciam i, jakie Pan, Panie Naczelniku, wyra­

zi! w im ie n iu swego walecznego narodu. Francja nie zapo m n i, z jaką odw agą polskie legjony wal­

czyły na jej terytorjum przeciwko w spólnem u wro­

gowi, zan im zdołały powrócić do wskrzeszonej Ojczyzny. Dwa lata tem u, wręczając w spaniałem u wojsku polskiem u sztandary, ofiarowane m u przez Paryż, Nancy, Belfort i Verdun, powiedziałem, że Orzeł Biały wkrótce znów będzie m ógł rozwinąć skrzydła, że wkrótce znów się zakołysze w prom ie­

niach zwycięstwa na jasnem tle wypogodzonego nieba. G odzina ta, tak długo oczekiwana, naresz­

cie dla Polski wybiła I nie w ątpię, że ostateczny i dobroczynny pokój pozwoli Pańskiem u pełnem u chwały krajowi odzyskać równocześnie z jednością 1 suwerennością narodu m o żność pracy, u spo k o ­ jenie i dobrobyt.

Podpisano: P o i n c a r e . Depesza Naczelnika państwa do pre­

zydenta Republiki Francuskiej Poincare'go brzmiała:

Pam iętny dzień wersalski, kres najkrwawszej z wojen i najwspanialszych ludzkości wysiłków uwieńczenie, uświęca ostateczny tryum f szlachetnej sprawy, na wielkie Im ię Francji rzuca cień chwa­

ły. N ieporów nany patrjotyzm, wytrwałość i nie ­ zło m n a wiara narodu francuskiego, wzniosłe bo­

haterstwo jego żołnierzy, zapewniły ostateczne zwycięstwo i wykraśliły zarazem z kart historji dwie wielkie zbrodnie, oddając Francji zrabowane prowincje i przyczyniając się do przywrócenia Polsce jej niepodległości i sam owładności. W tym d n iu uroczystym, w którym synowie Polski tak ściśle z synam i Francji się bratają, pragnę dać wyraz wobec Pana, Panie Prezydencie, tym uczu­

ciom podziwu, wdzięczności i zaufania, które ży­

wi dla swej sławnej i wielkiej sojuszniczki cały polski naród. W ierna posłannictwu swojem u, speł­

n ia n e m u w ciągu stuleci, Polska z orężem w ręku dziś jeszcze składa swe ostatnie ofiary, niezbędne dla osiągnięcia zupełnego utrwalenia po k o ju i bezpieczeństwa w Europie. Ufamy, że rychło po­

wróciwszy do pokojowej pracy, kraj nasz będzie m ó g ł obo k Francji poświęcić wszystkie swoje siły w ielkiem u dziełu cywilizacji, ludzkości 1 postępu, których, Panie Prezydencie, najszlachetniejsze przykłady dawała nam zawsze Pańska ojczyzna.

Podpisano: P i ł s u d s k i .

Stow. Rob. Chrześcijańskich w Piaskach Wielkich.

W niedzielę d. 6 lipca r. b. założone zostało Stowarzyszenie Robotników Chrze­

ścijańskich w Piaskach Wielkich. Na ze­

branie organizacyjne przybyło około 150 osób. Dla zorganizowania Stow. w Piaskach z ramienia Stow. Rob. Chrz. w Lublinie delegowani byli pp. J. Zajączkowski i St.

Kusyk. Uchwalono założyć sklep kolonjalno- spożywczy, na uruchomiennie którego zadeklarowano 5 tys. kor. Zebrano 600 kor. wpisowego i składek członkowskich.

Dokonano wyboru zarządu i komisji rewi­

R O B O T N I K .

zyjnej, oraz wybrano na patrona Stow.

proboszcza miejscowego, znanego ze swej pracy społecznej ks. Borackiego, a na zastępcę jego ks. Sitkowskiego.

Cały przebieg organizacyjnego zebra­

nia był owiany jaknajlepszym duchem dobra społecznego i ogólno-narodowego.

Sądząc z tego należy oczekiwać od Sto- waizyszenia w Piaskach owocnej i po­

żytecznej pracy.

W następnym num erze um ieścim y sprawo­

zdanie z walnego zebrania, odbytego w d. 13 b. m.

Przyp. Red.)

Sprawy robotnicze.

Z a p o m o g i d la b e z r o b o tn y c h I d la o f ia r w o jn y . W czerwcu 1919 min. pracy i opieki społ. przyznało bezro­

botnym zapomogi w kwocie 11.175.828 marek czyli blisko 21 miljonów koron.

Z lego Warszawa otrzymała 4.657.160 mk., Łódź 2.250.000 mk., powiały łódzki, brze­

ziński i Łaski 1 miljon mk., Zawiercie i Będzin 850.000 mk., pow. częstochowski 800.000 mk., wszystkie inne powiaty ra­

zem 2.219.000 mk. Tożsamo ministerstwo przyznało również 40.000 mk. warszawsk.

chrześc. towarzystwu ochrony kobiet, 47.000 mk. polsk. tow. pomocy ofiarom wojny, 50.000 l u b e l s k i e m u komitetowi pomocy powracającym do kraju, 136.500 mk. instytucjom opieki społecznej w War­

szawie i 107.500 mk takimże instytucjom na prowincji. Wśród instytucji owych znajdu­

jemy patronat nad uwolnionymi z więzień, komisję ratowania dzieci robotniczych, za­

kład św. Stanisława, klub dzieci robotni­

czych i f. p.

N a r o d o w y c h r z e ś c ija ń s k i k lu b r o b . Pod tą nazwą powstał w Sejmie no­

wy klub poselski, w skład którego weszli przedstawiciele narodowego stronnictwa robotniczego z Poznańskiego oraz chrze­

ścijańskiej demokracji z Królestwa w licz­

bie 30 posłów. Klub ten tworzą: 1) ks.

Adamski, 2) Bigański, 3) Bresiński, 4) Ce­

giełka, 5) ks. Chrzanowski, 6) ks. Da- chowski, 7) Fiałkowski, 8) Frąckowiak, 9)vGdyk, 10) ks. Halka, 11) Harasz, 12) Herz, 13) Kamiłski, 14) ks. Kaczyński, 15) Lewandowski, 16) Lisiecki, 17) Łabęda, 18) ks. Maliński, 19) Michalak, 20) Mie- dziński, 21) Nader, 22) Nowicki, 23) Pio­

trowski Adam, 24) Piotrowski Józef, 25) Rymer, 26) Sosiński, 27) Winiarski, 28) Wichliński, 29) Zalęski, 30) Zyskowski.

Prezydjum klubu stanowią: prezes He r z , wiceprezes Ody k , sekretarz Łabę­

da, zast. Piotrowski.

Co słychać w Polsce?

Uchwalenie reformy rolnej.

Po długich i burzliwych obradach Sejm nasz przyjął całą ustawę o reformie rolnej. Najważniejszy jej punkt, określają­

cy, ile kto najwięcej ziemi może posiadać, przeszedł zaledwie jednym głosem więk­

szości. Świadczy to, że nawet wśród chło­

pów panowały rozbieżne pod tym wzglę­

dem zapatrywania. Odnośny punkt usta­

wy pozwala właścicielowi dóbr ziemskich posiadać tylko j ed e n zabudowany folwark, a obszar gruntu nie może przenosić 180

Nr. 29.

hektarów t. j. 300 morgów. Dla pewnych okolic w b. zaborze pruskim i dla ziem wschodnich może być to maximum pod­

niesione czasowo do 400 hektarów. Ma­

jątki nieprawidłowo zagospodarowane, przynoszące uszczerbek produkcji krajo­

wej, podlegają w c a ł o ś c i p r z y m u s o ­ w e m u wykupowi. Ponadto postanawia ustawa, że w s z y s t k i e l a s y , z wyjąt­

kiem gminnych i drobnych prywatnych przechodzą na własność państwa. Cenę kupna określą osobne ustawy. (Sprawę re­

formy rolnej omówimy obszerniej w naj­

bliższym czasie. - Przyp. Red.)

Męczeństwo Galicji Wsch.

Poseł Zamorski zdał w Sejmie spra­

wę z komisji, wydelegowanej do Galicji wschodniej w celu zbadania zbrodni i mordów, popełnionych przez wojsko i lud­

ność ruską na Polakach. Ze sprawozdania posła Zamorskiego, które podamy w na­

stępnym numerze „Robotnika" okazuje się, że Galicja Wschodnia była od chwili roz- padnięcia się Austro-Węgier widownią nie­

słychanej poprostu w dziejach świata t r a g e d i i , wobec której blednie nawet męczeństwo Belgji i niedola Serbji. Komi­

sja sejmowa objechała tylko 3 powiaty, ale znalazła w nich tyle straszliwych do­

wodów, że wystarczają one w zupełności, aby Rusinów odsądzić od praw narodu cywilizowanego.

Misja żydowsko-ame- rykańska.

Do Warszawy przybyła w tych dniach misja amerykańska z żydem Morgenfanem, na czele, który nazywa siebie blizkim przy­

jacielem Wilsona. Misja ma na celu zba­

danie stosunków polsko-żydowskich i zbli­

żenie obu stron do siebie.

Wojna na iiia th polskich.

Galicja Wschodnia wolna od nieprzyjaciół.

Ogromny lup wojenny.

Dnia 11 lipca rozpoczęła nasza arm- ja ofenzywę przeciw Rusinom. Ju ż pierw­

sze walki przyniosły bardzo wielkie sukce­

sy orężowi polskiemu. Dnia 15-go boha­

terskie nasze oddziały zdobyły po zażartej bitwie T a r n o p o l i ścigają pokonane­

go nieprzyjaciela, zajęły następnie Zbąraż, Skałat \ Zaleszczyki, a d. 17-go H u s i a- t y n. Tegoż samego dnia wieczorem do­

tarła nasza armja do linji Z b r u c z a, t. j. do granic Galicji na wschodzie, a więc.

osiągnęła w zupełności zamierzony cel o- fensywy. Cofając się w popłochu, Ukraiń­

cy nie zdołali prawie nigdzie zniszczyć to­

rów i urządzeń kolejowych, pozostawili nadto wszędzie ogromne zapasy żywności, amunicji i materjałów wojennych. Ogólna zdobycz na czas od 11 -go do 17 lipca wy­

nosi blizko 10.000 jeńców, kilkadziesiąt ar­

mat, 100 wagonów amunicji, 2100 wago­

nów, kilkadziesiąt lokomotyw, dużo samo­

chodów i nieprzeliczony materjał wojenny.

Ciężkie walki z bolszewikami.

Na całym froncie litewsko-białorus- kim i polesko-wołyńskim rozwinęły się walki z wojskami bolszewickiemi. Nieprzy­

jaciel rzuca do boju wciąż nowe siły, atoli bohaterskie nasze wojska odrzuciły wszy­

stkie jego ataki.

Redaktor kierujący i odpowiedzialny:

Ftliks Kozubowski.

.Drukarnia Ludowa*

J. Popiela — Lublin.

Wydawnictwo Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich w Lublinie.