Władysław Padacz
Proces beatyfikacyjny w świetle
najnowszych dekretów Stolicy
Apostolskiej
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 14/1-2, 375-383
14(1971) n r 1—2
Z PRAKTYKI SĄDOWEJ
Proces beatyfikacyjny w św ietle najnowszych dekretów S tolicy A postolskiej
1. Ś w iętość je s t n a jw y ż sz ą w arto śc ią teologiczną, jaiką człow iek m oże o siąg n ąć p rze z d oskonałe i p e łn e zjednoczenie sw ej duszy z Bogiem. Je że li zaś to zjednoczenie łączy się z u ze w n ętrzn ien ie m cnót w la n y c h (i n a b y ty c h p rze z s ta łe ich p ra k ty k o w a n ie , ta k , że p o śm ierci ś w ią to b liw y w y zn a w c a C h ry stu s a s ta je się w zo rem do n a ślad o w a n ia, w te d y m ożna m ów ić o św iętości k an o n icz n ej, tj. ta k ie j, k tó ra da się udo w o d n ić sposobem p rze z p ra w o p rze p isan y m . T ak w ła śn ie ro z u m ia ł ow ą p o d w ó jn ą św iętość S obór W a ty k a ń sk i II, p o d a ją c n a u k ę K ościoła K a to lickiego w rozdz. V i V II k o n s ty tu c ji dogm atycznej o K ościele o raz ro z w ija ją c ją z innego p u n k tu w id zen ia w k o n sty tu c ji o litu rg ii.
Ś w iętość k a n o n icz n a n ie m oże n a s u w a ć . żad n y ch w ątp liw o ści, czyli stw ie rd z e n ie je j n a drodze p ro c e su b ea ty fik a c y jn e g o i k an o n iza cy jn e g o m u si g w a ra n to w a ć pew ność dostarczonych podczas p ro ce su dow odów . W prow adzenie n a o łta rz e m ęczenników i w y zn a w c ó w zaw sze p rze to szło po lin ii w y k a z a n ia , że św iąto b liw y ch rz eśc ija n in w p e łn i n a to zasłu g u je. S am a zaś p ro c e d u ra początkow o b y ła dość p ro sta, je d n ak ż e w ciągu w iek ó w u le g ała p o g łęb ian iu i u zu p e łn ia n iu , do czego zm uszały sa m e p rz e m ia n y życia społecznego. U zu p e łn ie n ia te poszły p o lin ii ro z b u d o w an ia s k ła d u osobow ego try b u n a łu , zw iększonych w y m ag a ń w do w odzeniu heroiczności cnót, ilości św iadków , ja k ró w n ie ż p rec y zo w an ia p o ję cia cu d o w n y ch u zdrow ień doko n an y ch za p o śred n ic tw em k a n d y d a ta n a o łtarze.
J e d n ą z n a jw ię k sz y c h re fo rm p rz e p ro w a d z ił papież U rb a n V III, w y d ają c k o n s ty tu c ję C oelestis H ieru sa lem C ivis w ro k u 1634. O d tąd b o w iem w szelk ie sp ra w y b e a ty fik a c y jn e i k a n o n iz a c y jn e b y ły p rz e p ro w a dzane d w iem a drogam i: albo drogą u d o w o d n ien ia istn ie n ia k u ltu p u blicznego w K ościele (via cultus), albo te ż drogą b ra k u k u ltu , czyli — zw y czajn ą (via n o n cultus). C a ło k sz tałt p o stę p o w an ia w ra z z p o d k ła d em h isto ry czn y m , u ją ł B eriedykt X IV jeszcze d o k ład n ie j i w n ik liw ie j w sw ym w iek o p o m n y m dziele De se rv o ru m D ei b ea tific a tio n e et b ea to r u m canonizatione. P óźniejsze d e k re ty S tolicy A p o stolskiej w y d a w a n e p rze w a żn ie za p o śred n ic tw em K o n g reg acji O brzędów , s ta ra ły się w y ja śn ić lu b uzu p ełn ić zasady sto so w an e w p ro ce sac h b e a ty fik a c y jn y c h
376 P roces b ea ty fik a c y jn y [2] i k an o n iza cy jn y c h . Całość d o k ła d n ie -unorm ow ał K odeks P ra w a K an o nicznego w ro k u 1917.
N iebaw em w szakże okazało się, że odpow iednie 143 k an o n y k się g i IV części II K od ek su n ie są w sta n ie ureg u lo w ać w szy stk ich , z biegiem czasu w y ła n ia ją c y c h się tru d n o śc i i w ątpliw ości. P o ja w ia ją się w ięc urzędow e w y ja ś n ie n ia k anonów , a ta k że doniosły d e k re t Gid da qualque te m p o w ro k u 1930, n o rm u ją c y p o stę p o w an ie w sp ra w a c h tzw. h isto rycznych. W z ra sta ró w n ież ilość procesów k an o n iza cy jn y c h , a zw łaszcza b e a ty fik a c y jn y c h , a w ra z z n im i w y ła n ia się p ro b le m p rzy śp ie sz en ia to k u p o stęp o w an ia. W ciągu szereg u la t .postulatorzy, p ro m o to rzy w iary , w ice p o stu la to rz y i zn aw cy z a g ad n ien ia zg łaszali sw e uw agi, dotyczące p ro c e d u ry b e a ty fik a c y jn e j i k an o n iza cy jn e j.
W o k resie posoborow ym K o n g re g a c ja O brzędów p o sta n o w iła ro z p a trzy ć zgłoszone liczne w n io sk i i dezy d eraty . O w ocam i jej p ra c był elab o rat, k tó ry osobiście p rz e stu d io w a n y p rze z papieża, u k az ał się dnia 19 m a rc a 1969 ro k u ja k o -motu p ro p rio S a n ctita s C làrior (P a u li VI S u m m i P o n tificis litte r a e apostolicae m o tu p ro p rio d ata e q u ib u s p r o cessus de causis b e a tifie a tio n is e t canon izatio n is ap tiu s o rd in an tu r).
2. Z sam ego ty tu łu d o k u m e n tu papieskiego o k az u je się, że P a w e ł VI n ie m ia ł za m ia ru zm ieniać u sta lo n e j w ciągu w iek ó w p ro c e d u ry , a tylko, b io rąc pod uw agę zasady pod an e przez S obór W a ty k a ń sk i II, a doty- tyczące p o w o łan ia do św iętości w szy stk ich ch rz eśc ija n , n ie k tó ry c h zaś z -nich do szczególnego p o śre d n ic tw a m iędzy B ogiem a ludźm i, ta k u n o r m ow ać sposób p o stę p o w an ia b ea ty fik a c y jn e g o i k anonizacyjnego, żeby w sp ó łd z iałan ie S tolicy A p o sto lsk iej z b isk u p a m i okazało się b ard z iej sk u teczn e, ścisłe i szybsze.
W ychodząc z tego założenia -motu p ro p rio w p ie rw sz ej części z a ty tu ło w an e j De E piscoporum cu m S u m m o P o n tific e consociata actione in p ro cessib u s in stru e n d is d ecyduje, że is tn ie ją c e do tego cz asu d w a p ro cesy, a m ianow icie: p ierw szy — w szczęty w ła sn ą pow agą przez o r d y n a riu sz a oraz d ru g i — p ro w a d zo n y rów n ież p rze z o rd y n ariu sz a, ale już ja k o d eleg a ta S tolicy A p o sto lsk iej, będ ą w przyszłości je d n y m procesem , w m o tu p ro p rio n az w an y m P rocessus cognitionalis seu ad colligendas p robationes (p. 1).
P ro w ad z o n e d o tą d drogą zw y c za jn ą p rocesy b e a ty fik a c y jn e rozpoczy n a ły się zw ykle po k ilk u n a stu , a n a w e t po kilk u d ziesięciu la ta c h od śm ierci sługi Bożego. N aprzód w diecezji k o m p e te n tn y o rd y n a riu sz p rze p ro w ad z ał proces in fo rm a c y jn y dotyczącycy św iąto b liw eg o życia, cn ó t i opinii -o cudach, zazw yczaj jednocześnie p o lecając zb ieran ie pism sługi Bożego oraz n a k a z y w a ł proces, m a ją c y n a celu stw ie rd z en ie, b ra k u k u ltu publicznego. P o zakończeniu w szy stk ich ty c h trz e c h procesów , a k ta p rze sy łan o do R zym u, gdzie je sk ru p u la tn ie badano. W raz ie stw ie rd z en ia, że is tn ie ją dostateczne p o d sta w y do w szczęcia dalszego p o stęp o w an ia, u k az y w ał się d e k re t w p ro w a d za jąc y s p ra w ę n a fo ru m S tolicy A postolskiej, co w p rocesie b e a ty fik a c y jn y m n az y w ało się com
-m issio in tro d u ctio n is causae. P o d o k o n an iu te j czynności, n a pod staw ie o dpow iedniego d e k re tu S to licy A postolskiej, odbyw ał się tzw. proces apo sto lsk i n a te re n ie w łaściw ej diecezji, m a ją c y za zadanie zeb ran ie dow odów n a heroiczność cnót sługi Bożego. P ra k ty k a w y k azała, że m ię dzy p rocesem in fo rm a c y jn y m a ap o sto lsk im u pływ ało w ie le la t, p o d czas k tó ry c h u m ie ra ła duża liczb a św iadków , k tó ry c h zeznania do sta rc z y ły b y cennego m a te ria łu d la u d o w o d n ien ia heroiczności cn ó t sługi Bożego. W re z u lta c ie okazyw ało się, że w szereg u pro cesach ap o sto l sk ich nie u d aw a ło się zeb rać ty c h dow odów, n a k tó re liczono n a p o d sta w ie zeznań w p rocesie in fo rm ac y jn y m . P o za tym tr y b u n a ły a p o sto l skie m ia ły duże tru d n o śc i z p rze słu ch iw a n ie m św iadków , k tó ry m n ie k ie d y p am ięć n ie dopisyw ała, a k tó rzy , p rag n ą c p rze d sta w ić sługę B o żego w n a jle p sz y m św ietle, jego d o d atn ie stro n y u jm o w a li zbyt s u b ie k ty w n ie . T ry b u n a ł i p ro m o to r w ia ry dużo w y siłk u m u sieli w k ład a ć w to, żeby heroiczność cnót została p rz e d sta w io n a o b ie k ty w n ie i p o p a rta k o n k re tn y m i p rzy k ła d am i. O becnie zaś, n a p o d staw ie m e tu p ro p rio S a n c ti tas Clarior, skoro ty lk o jed en proces będzie p rze p ro w ad z an y , św ia d k o w ie będą p y ta n i o cno ty sługi Bożego n ie tylk o ogólnie, ale także szczegółowo. M ając zaś żyw o w p am ięci życie św iątobliw ego k a n d y d a ta n a o łtarze, lep iej i d o kładniej p o tra fią w ypow iedzieć sw e sp o strzeżen ia i uw agi.
3. N iew ą tp liw ie m o tu p ro p rio w p ro w a d zo n e w życie spow oduje p rz y śpieszenie to k u postęp o w an ia. Da się ono w szakże spostrzec dopiero w dalszych e tap a ch procesu. Sam o rozpoczęcie bow iem obow iązującego, n a p o d sta w ie S a n ctita s Clarior p o stę p o w an ia b eaty fik ac y jn e g o , o p a trzo n e je st k la u zu lą , k tó re j daw ne p ra w o n ie znało. P o p rzed n io , stosow n ie do p rzep isó w k an o n ó w 1999 § 3, 2003, 20,04, 2038, 2039, sam b isk u p ro zpoczynał proces in fo rm a c y jn y i do pew nego sto p n ia s ta w ia ł K o n g reg a cję O brzędów p rze d fa k te m dokonanym , o ty le obecnie rozpoczęcie procesu zależy od S tolicy A postolskiej, k tó r a ty lk o w te d y udzieli sw ego zezw olenia n a p ro w a d ze n ie procesu, o ile b isk u p uzasadni, że sp ra w a p o sia d a p rz e p isa n e p ra w e m k o nieczne elem e n ty , a w ięc, że p ro p o n o w an y k a n d y d a t do p ro ce su odznaczał się św iątobliw ością życia, że o p in ia o św iętości tr w a w śró d lu d u Bożego i że k ato lic y n ie ty lk o są p rz e k o n a n i o św iętości sw ego k a n d y d a ta , ale też za jego p o śred n ic tw em proszą p ry w a tn ie o ła sk i i d a ry Boże.
M otu p ro p rio nie w yszczególnia w y ra ź n ie w a ru n k ó w , k tó re o rd y n a riu sz m a spełnić, żeby m ógł p rze d staw ić S tolicy A p o stolskiej w niosek o zezw olenie n a p ro w ad zen ie n ow ej sp ra w y b e a ty fik a c y jn e j. Z treśc i je d n a k p u n k tu 3 części I d o k u m e n tu p apieskiego, głoszącego, że p ro śb a o rd y n a riu sz a m a zaw ierać m ocne i p rz e k o n y w u ją c e arg u m e n ty , ła tw o w yw nioskow ać, że do chw ili obecnej p rz y ję ta p r a k ty k a u p rzedniego b a d an ia m a teria łó w , służących za p o d staw ę w szczęcia procesu, m a być n a d a l stosow ana. O rd y n a riu sz bow iem nie m ógł w szczynać procesu in fo rm ac y jn eg o , jeżeli n ie p rz e k o n a ł się, że istn ie ją odpow iednie dane
378 P roces b ea ty fik a c y jn y [4] k u te m u , że św iadkow ie n ie ty lk o p o tw ie rd z ą św iątobliw ość k a n d y d a ta n a o łta rze, ale też w y k aż ą b o h a te rstw o jego cnót, sp ontaniczność k u ltu p ry w a tn e g o , o trz y m a n e ła sk i za jego p o śred n ic tw em . N iek tó re zaś z ty c h ła sk o k azy w ały się ta k niezw ykłe, że uchodziły w opinii ludzi ro zsą d n ie m y ślący ch za cudow ne z d a rzen ia lu b uleczenia. Je że li w ięc S tolica A p ostolska udzieli sw ej zgody n a p ro w a d ze n ie p rocesu, o rd y n a riu sz, przeciw n ie niż p o sta n a w ia ło daw ne p raw o , re z e rw u ją c e tę czyn ność p ra w n ą papieżow i, m oże sa m w y d ać d e k re t n a w zó r p o p rzed n iej in tro d u c tio n is causae. N a tę różnicę m iędzy d aw n y m p ra w e m a obec n y m n a le ż y zw rócić uw agę: w id ać tu bow iem rów n ież te n d e n c ję do p rzy sp ie sz en ia p o stę p o w an ia beaty fik acy jn eg o .
4. P o o trz y m a n iu d e k re tu od S to licy A p o sto lsk iej, zezw alającego na p ro w a d ze n ie sp raw y , b isk u p n ie k o n ieczn ie m u si ją rozpocząć, ale ze b raw szy dalsze obszerniejsze w y ja śn ie n ia , dotyczące k a n d y d a tó w n a o łtarze, m oże sp raw ę odw lec albo n a w e t w ogóle n ie n a d a w ać je j biegu (p. 4). W k ażd y m raz ie o sw ej decyzji p o w in ie n pow iadom ić S tolicę A postolską. S k oro je d n a k zd ecy d u je się n a fo rm a ln e rozpoczęcie to k u postęp o w an ia, w ów czas w y d a je o d p o w ied n i d ek ret, a ta k ż e m ia n u je t r y b u n a ł łub p rz e k a z u je sp ra w ę try b u n a ło w i k rajo w e m u . T en zaś w szczyna p roces, k tó ry , w ed łu g p rz y ję te j n o m e n k la tu ry przez m o tu iproprio, zwie się rozpoznaw czym , o b ejm u ją cy m trz y (oddzielne dochodzenia (p. 5), m a ją c e n a celu:
a) z e b ran ie pism sługi Bożego,
b) z e b ran ie dow odów , w y k az u jąc y ch św iąto b liw e życie i cnoty lu b m ęczeństw o sługi Bożego,
c) zbadanie, czy sługa Boży przed w cześn ie n ie o d b ie ra k u ltu p u b lic z n ego w K ościele.
P oza ty m i zad an iam i, k tó re — ja k w id ać —■ są p o w tó rze n iem d a w n y c h obow iązków w ty m w zględzie, b isk u p m u si oddzielnie p rzep ro w ad zić dochodzenie co do is tn ie n ia cudów . Z an im je d n a k p rze p ro w ad z i fo r m aln e, dłuższe i d o k ład n iejsze b ad an ie, n a jp ie rw p rze sy ła do K o n g re g ac ji d la S p ra w Ś w ięty ch P a ń sk ic h k ró tk ie , lecz do k ład n e sp raw o z d an ie o za istn iały c h cu dow nych u zd ro w ien iach za p o śred n ic tw em sługi Bożego. K o n g re g ac ja zaś, o ile uzna za w łaściw e, m oże w te d y w y d ać odpow iednią in s tru k c ję , a b isk u p z kolei p rz e p ro w ad z a ju ż d o kładne dochodzenie. M usi szczegółow o opisać k aż d y cud, załączyć d o k u m e n ty le k a rsk ie i zeznania, a ta k ż e in n e p rze p isan e przez p ra w o dowody. Całe to dossier p rz e sy ła do R zym u, gdzie całość a k t p odlega ro z p a trz e n iu n a k a z a n e m u p rzez K odeks i p ra k ty k ę b ea ty fik a c y jn ą .
5. Część trz e c ia m o tu p r;oprio om aw ia zagadnienie, try b u n a łó w , m a jący ch za zad an ie p rze p ro w ad z en ie procesu rozpoznaw czego. Z d otych czasow ej bow iem p r a k ty k i o kazało się, że a k ta n ie k tó ry c h procesów b e a ty fik a c y jn y c h i k an o n iza cy jn y c h nie odznaczały się ta k ą d o k ła d nością, ja k a w ty c h sp ra w a c h je s t w y m ag a n a. Działo się to dlatego, że sp ra w y b e a ty fik a c y jn e i k an o n iz a c y jn e są rza d k o prow adzone, sędziow ie
zaś, aczkolw iek zazw yczaj są n im i zdolni i w y b itn i k an o n iści, nie zaw sze są sp e c ja lista m i w dziedzinie p ro c e d u ry b e a ty fik a c y jn e j i k a n o n i z a cy jn ej. A k ta procesów b e a ty fik a c y jn y c h stw ie rd z a ją , że n ie k ie d y zd a rz a ły 'się n iedociągnięcia, k tó ry c h re z u lta te m b yły ż ą d a n ia przez K o n g reg a cję u zu p e łn ia ń dow odów n a n ie ja s n e lu b po w ierzch o w n e zeznania p rz e słu c h iw a n y c h św iadków . P ra g n ą c te m u zapobiec, mottu proiprio ze zw ala poszczególnym K o n fe re n cjo m E p isk o p a tó w pow oływ ać try b u n a ły dla swrego k r a ju lu b p a ń stw a , albo d la je d n e j lu b k ilk u p ro w in c ji kościelnych.
U tw o rz en ie try b u n a łó w te ry to ria ln y c h je st kon ieczn e ty lk o w tedy, k ie d y poszczególne diecezje n ie m a ją odpow iednich k ap ła n ó w , k tó rz y b y sk u te cz n ie m ogli i um ieli prow adzić w y znaczone p rocesy (p. 10 § 3). P u n k t p rze to 11 m o tu p ro p rio ja sn o ok reśla, co n a le ż y w ty m w zględzie do K o n fe re n c ji E piskopatów . K o n fe re n c ja je st w ła d n a :
a) erygow ać try b u n a ły dla każdego o kreślonego te ry to riu m , b) w yznaczać miejsca, u rzę d o w a n ia try b u n a łu ,
c) w y b ra ć przew o d n icząceg o try b u n a łu n a okres la t 5.
Je że li zaś m a ją być ery g o w an e try b u n a ły d la m niejszego reg io n u lub d la p ro w in c ji ko ścieln ej, w ów czas b isk u p i ty c h o kręgów ze b ra n i n a w sp ó ln ej sesji, m a ją p raw o:
a) p rze d staw ić K o n fe re n cji E p isk o p a tu w n io sek o ere k cję try b u n a łu , b) p ro p o n o w ać k a n d y d a tu rę przew odniczącego try b u n a łu okręgow ego, c) w yznaczyć członków try b u n a łu n a la t 5 (p. 12).
T ry b u n a ł te ry to ria ln y po siad a sąd o w ą ju ry sd y k c ję n a ta k i obszar, ja k i został m u określony.
M ożność po w o łan ia do życia try b u n a łó w te ry to ria ln y c h sta n o w i po w aż n ą now ość w h isto rii p r a w a b e a ty fik ac y jn e g o i kanonizacyjnego. Od chw ili bow iem w ejścia w życie m o tu p ro p rio K o n fe re n c ja B isk u p ó w m oże ery g o w ać n a te re n ie sobie podległym tr y b u n a ły k rajo w e , reg io n a ln e lu b p ro w in cjo n a ln e. M uszą one je d n a k być zatw ierd zo n e przez S tolicę A postolską.
Co się tyczy członków try b u n a łó w , p o w in n i posiadać w ysokie k w a li fik ac je, p oniew aż te n d e n c ją p o sta n o w ień m o tu p ro p rio je s t u tw o rzen ie ty lk o jed n eg o tr y b u n a łu d la całego k r a ju lu b p ań stw a , co n ie w ą tp liw ie sp o w o d u je w y b ó r ty lk o ta k ic h k an o n istó w , k tó rz y b ęd ą się odznaczać n ie zw y k łą e ru d y c ją w z a k re sie znajom ości p r a w a b e a ty fik ac y jn e g o i k a n onizacyjnego.
K ra jo w a zaś K o n fe re n c ja E p isk o p atu , zn a ją c sk ład y try b u n a łó w istn ie ją c e w poszczególnych diecezjach, ła tw o będzie m ogła w y b ra ć n a jb a rd z ie j k o m p e te n tn y c h k an o n istó w . Z a całość p ra c będzie odpow ie dzialny przew o d n iczący try b u n a łu k rajow ego, k tó reg o k w a lifik a c je m u sz ą być zn a n e, skoro E p isk o p a t zdecy d u je się n a w y sła n ie p ro śb y o jego p o tw ie rd z e n ie przez S tolicę A postolską. P o d o b n e k w a lifik a c je p o w inni p o siad ać ró w n ież w ice p o stu lato rzy .
380 P roces b e a ty fik a c y jn y
[6]
6. W chw ili sw ego u sta n o w ie n ia p rz e z S y k stu sa V w ro k u 1588 K o n g re g a c ja O brzędów o trzy m ała p o dw ójne zadanie: p ie rw sz e — czuw anie n a d ob rzęd am i litu rg iczn y m i i .norm ow anie ich odpow iednim i p rz e p i sam i, dru g ie — k ie ro w a n ie w szy stk im i sp raw am i b e a ty fik a c y jn y m i i k a n o n iz ac y jn y m i. Z a d a n ia te w y k o n y w a ła K o n g reg acja w ciągu blisko 400 la t, dołączając do w ielości sw ych p ra c d o k ład n ie op raco w an e de k re ty , u k az u ją ce się co p ew ie n czas i odnoszące się do b rew ia rz a, m szału, k a le n d a rz a liturgicznego.
Z biegiem czasu o b y d w a za d an ia K o n g reg acji uległy ta k w ielk iem u ro z sz erze n iu i sp ecjalizacji, że papież P aw eł VI uzn ał za konieczne u tw o rze n ie dw óch oddzielnych sek cji w łonie te jże K ongregacji. U czy n ił to przez k o n sty tu c ję ap o sto lsk ą R eg im in i Ecclesiae w ro k u 1967.
„O becnie zaś — ja k m ów i P ap ież w now ej k o n sty tu c ji z dnia 8 m a ja 1969 ro k u Sacra R itu u m C ongregatio —■ rzecz dokładnie rozw ażyw szy i zasięgnąw szy opinii biegłych, doszliśm y do w n io sk u , że sek cje te n a leży ta k od siebie oddzielić, żeby k a ż d a sta n o w iła o d rę b n ą osobę p r a w n ą ”.
Istn ie ją c a K o n g re g ac ja O brzędów została p rze to podzielona n a dw ie sam odzielne je d n o stk i p ra w n e :
a) K ong reg ację dla K u ltu Bożego,
b) K o n g reg ację d la S p ra w Ś w ięty ch P ańskich.
We w stę p ie do om aw ian ej k o n sty tu c ji P apież w y ja ś n ia pow ody, dla k tó ry c h zdecydow ał się n a tego ro d z a ju podział, p o d k re śla ją c głów nie, że u tw o rze n ie dw óch K o n g re g ac ji sta ło się koniecznością, poniew aż k aż d a w e w ła sn y m z a k resie o w iele szybciej i lep iej będzie m ogła w yk o n ać w y znaczone je j, a sta le p o w ięk sza jąc e się prace.
K o n g re g ac ja dla K u ltu Bożego d ziała poprzez trz y od_dziełne urzędy: a) u rzą d p ie rw sz y o b ejm u je sp ra w y dotyczące k u ltu liturgicznego, b) d ru g i u rzą d z a jm u je się ró żn y m i u ch w ałam i i d ez y d eratam i w y s u w a n y m i p rzez K o n fe re n cje B isk u p ó w w zw iązku z k o n s ty tu c ją sobo ro w ą o litu rg ii,
c) u rzą d trze ci u trz y m u je łączność z k o m isjam i litu rg iczn y m i różn y ch k ra jó w i z ty m i instyfucjiam i, k tó re z a jm u ją się zag ad n ien ia m i zw ią zanym i ze społecznym i śro d k am i p rze k azy w a n ia m yśli ch rz eśc ija ń sk iej. 7. K o n g re g ac ja d la . S p ra w Ś w ięty ch P a ń sk ic h działa p oprzez trzy U rzędy:
a) U rząd p ierw szy —■ sądow y. N a jego czele stoi s e k re ta rz K o n g re gacji, m a ją c do pom ocy p o d se k re ta rz a i p ew n ą liczbę urzędników . Z a d a n ia tego u rzę d u są n a s tę p u ją c e :
— ro z p a tru je p o d a n ia b isk u p ó w o w szczęcie p ro cesu b e a ty fik ac y jn e g o , —■ ro z p a tru je p ro śb y b isk u p a o rozpoczęcie b ad a ń n a d dokonanym i cudam i, głów nie uzdro w ien iam i. Je że li p ro śb a zo stanie uw zględniona, w ów czas w y sy ła b isk u p o w i odpow iednią in stru k c ję ,
—· b a d a załączone m a te ria ły do w szczęcia procesu, żeby zdecydow ać, czy sp ra w a n a d a je się do sk ie ro w a n ia jej n a drogę procesow ą. Jeżeli
znajdzie b r a k i w załączn ik ach lu b w u za sa d n ien iu , dom aga się u zu p e ł nień,
—■ k ie d y U rząd zbada, że n a d e sła n e m a te ria ły są w y sta rc z a ją c e i nie w y m a g a ją uzu p ełn ień , a sa m a s p ra w a r o k u je u zasad n io n ą n ad zieję, że będzie zakończona pom yślnie, U rz ąd .przesyła ją do g e n e raln e g o p r o m o to ra w ia ry dla dalszego b ad a n ia .
U rząd p ie rw sz y m a nazw ę sądow ego, gdyż w szelkie sp ra w y ro z p a tr u je n a sposób zw yczajnego postępow ania. N a ze b ran iu szczególnym , są obecni: se k re ta rz , p o d se k re tarz, g e n e ra ln y p ro m o to r w ia ry , su b p ro - m otor, r e la to r g e n e ra ln y oraz trz e j k o n su lto rz y . N a stę p u je w ów czas ob szernie u ję ta d y sk u sja, zakończona głosow aniem , po czym sporządza się re la c ję , k tó rą w szyscy p o d p isu ją. W yrok n a p o d staw ie zgrom adzo n y ch w a k ta c h m a te ria łó w w y d a je K o n g reg acja, w k tó re j b io rą udział k a rd y n a ło w ie oraz se k re ta rz K ongregacji.
U rz ąd p ierw szy b a d a rów n ież pism a sługi Bożego, a ta k ż e r o z p a tru je a k ta dotyczące m ęczeństw a, heroiezności cnót, z a tw ie rd z en ia daw nego k u ltu oraz p rz y n a n ia ty tu łu d o k to ra K ościoła. Sposób p o stę p o w an ia w w yżej w y m ien io n y ch sp ra w a c h o k reśla k o n s ty tu c ja w p. 7 § 2, 2U.
P rzed ło żo n e m a te ria ły o cu d ach są p rze k azy w a n e dw om b iegłym le karzom . G dy w y d ad zą oni swój o sąd m edyczny, zd a ją z niego spraw ę n a ze b ran iu kolegium le k arzy . K olegium ta k ie istn ie je w ła śn ie przy p ierw szy m U rzędzie w K o n g reg acji d la S p ra w Ś w ięty ch P ań sk ic h . P o w y d a n iu opinii m edycznej p rzy g o to w u ją o;ni sp raw o zd a n ie n a zeb ran ia: szczególne i w szy stk ich k ard y n a łó w . D alsze p o stęp o w an ie o k reśla k o n s ty tu c ja w p. 8.
b) D ru g i U rząd — G en e ra ln eg o P ro m o to ra W iary — je st o d ręb n y i w sw ej działalności n iezależn y od pierw szego. Z ad a n iem jego je st czu w an ie n a d zachow aniem p raw a, re d a g o w a n ie uw ag, ośw iadczeń i w y ja śn ie ń w p rzedłożonych m u sp ra w a c h (p. 9).
c) T rzeci U rząd, zw any H isto ry cz n o -H a g io g raficz n y m , o p ie ra się n a m o tu p r o p r io /P iu sa X I z 1930 ro k u Gid da qualque tem po. Z a jm u je się on p rzy g o to w y w an iem sp ra w h isto ry c zn y c h i w sw ej s tru k tu rz e k ie ru je się n o rm am i, ja k ie podało w sp o m n ia n e m o tu proprio. N orm y te m a ją być je d n a k w szczegółach opracow ane p rzez K o n g reg ację dla S p ra w Ś w ięty ch P a ń sk ic h (p. 10).
8. R e asu m u ją c k o m e n ta rz do ob u d o k u m en tó w papieskich, należy podk reślić, że papież P a w e ł VI, do k o n u jąc re fo rm y p ra w a b e a ty fik a c y j nego, m ia ł n a uw adze w zniosły id e ał św iętości, do k tó re j k ażdy z k a to lik ó w je s t pow ołany. S am ty tu ł m o tu p ro p rio S a n ctita s Clarior w sk a zuje, że O jciec Ś w ięty chciał św iętość postaw ić w ja śn ie jszy m i b ard z iej zro zu m iały m sensie: „Św iętość ja ś n ie js z a ”, p rz y stę p n ie jsz a i o sią g aln a d la k ażd eg o w ierzącego. W zory św iętości przeto nie m ogą podlegać ani w ątp liw o ścio m !an i niepew nościom . W ym aganie u d o w o d n ien ia te j św ię to ści u k o n k re tn y c h w y b ra ń c ó w Bożych je st rzeczą istotną. P ew ność
382 P roces b ea ty fik a c y jn y [8] i solidność arg u m e n tó w p rz y zm ienionej p ro c e d u rz e zo stała w ięc za pew niona.
P rz e d e w szy stk im sk rócono ok res p ro w a d z e n ia p ro cesu p rzez p o łą czenie dw óch o d ręb n y ch dotąd procesów b ea ty fik ac y jn y c h . P rz ez s k ró cenie zaś za p ew n ia się św ieższe zeznania, m ożliw ość o d e b ra n ia ich od osób jeszcze żyjących, k tó re zn ały sługę Bożego.
T ro sk a p raw o d aw cy , żeby w szy stk ie czynności p rzep ro w ad zo n e były w ja k n a jd o sk o n a lsz y i n a jd o k ła d n ie jsz y sposób p o ciąg a za sobą dalsze w y m a g a n ia p o sia d an ia w ysokich k w a lifik a c ji w szy stk ich członków t r y b u n ału .
K onieczność sta ra n ia się o zezw olenie n a w szczęcie w diecezji procesu b e a ty fik a c y jn e g o m a skłonić b isk u p a do w n ikliw szego zb a d an ia sp raw y , zanim jeszcze zw róci się do S to licy A postolskiej o owo zezw olenie. P rz ep is Więc, n a k a z u ją c y b isk u p o w i zw rac an ie się o zezw olenie do Rzym u, d aje w re z u lta c ie g w a ra n c ję , że o rd y n a riu s z p o tra k tu je podanie, w niesio n e o w szczęcie p o stę p o w a n ia b ea ty fik ac y jn e g o , z w ielk ą o stro ż no śc ią i zn ajom ością życiorysu p ro p o n o w an eg o św iąto b liw eg o k a n d y d a ta do procesu.
P r a k ty k a w K o n g re g ac ji O brzędów , sto so w an a do ro k u 1969, w y k a zała, że zb y t o bszerne fo rm a ln o śc i w p ro cesach b e a ty fik a c y jn y c h i k a n o n izacy jn y ch , zarów no w diecezjach ja k i w K ongregacji, s ta ły się pow odem długiego tr w a n ia procesów . F o rm a ln o śc i te spow odow ały, że w iele sp ra w n ie doczekało ' się pom yślnego zakończenia. O becna k o n s ty tu c ja Sacra R itu u m C ongregatio dąży do u su n ięcia pow olności w po stę p o w a n iu ja k i do p o d k re śle n ia w a rto śc i św iętości, do k tó re j k ażdy w y zn a w c a Je z u sa C h ry stu sa został w ezw any.
O bydw a d e k re ty pap iesk ie, w p ro w a d z a ją c e znaczne zm iany w d o ty c h czasow ej p ro ce d u rz e w sp ra w a c h b ea ty fik a c y jn y c h i k an o n iza cy jn y c h , choć fo rm a ln ie zostały już ogłoszone, to je d n a k w p ra k ty c e dopiero stopniow o w chodzą w życie. O czekuje się przeto ma dalsze, b ard z iej szczegółow e za rząd zen ia pap iesk ie, odnoszące się zw łaszcza do w a r u n ków , n o rm u ją c y c h p rz y ję c ie p e ty c ji o b e a ty fik a c ję i sposobu p ro w a d z e n ia p rocesu rozpoznaw czego.
R ésu m é
Procès de b éa tific a tio n à la lu m iè re des récen ts décrets d u S a in t Siège
A près la fin du C oncile V atican II o n t p a r u d eux docum ents p o n tific a u x au s u je t de la p ro c é d u re de b é a tific a tio n dès s e rv ite u rs de D ieu: le p re m ie r — M otu p ro p rio „S an c titas C la rio r” du 19 m a rs 1969 et le deu x ièm e — „S ac ra R itu u m C ongregatio” d u 8 m ai 1969.
E n p u b lia n t ces d eux d ocum ents le P a p e P a u l VI v o u la it p ré s e n te r la sa in te té p lu s claire e t p lu s co m prehensible. „ S a in te té p lu s c la ire ”, p lu s p ro ch e e t accessible à ch a q u e m e m b re de l ’Église. Les m odèles de la s a in te té d oivent ê tre sû rs et év id en ts. L ’exig en ce co n c e rn a n t les p reu v e s de c e tte s a in te té est donc une chose essentielle. D ans la n o u velle p ro c e d u re la sû re té e t la so lid ité de l ’a rg u m e n ta tio n son assurés.
L e M otu p ro p rio a ab ré g é au ssi la p ério d e du procès p a r l ’u n io n du procès in fo rm a tif dans le dioecèse avec le procès apostolique. En ré s u l t a t cela donne la p o ssib ilité d ’o b te n ir des dépositions de la p a r t des té m o in s encore v iv a n ts q u i c o n n a issa ie n t le se rv ite u r de Dieu. L a so llicitu d e du lé g isla te u r, afin que to u te s les ac tiv ités so ie n t fa ite s de façon la plus' p a r a fia te e t ex acte, dem an d e en co nséquence des n o u v el les exigences, n o ta m m e n t que to u s les m e m b re s d u tr ib u n a l a y e n t les h a u te s q u alific a tio n s et que les p ré sid e n ts des trib u n a u x so ie n t c o n fir m és p a r la S a in t Siège.
L ’evêque a v a n t de so lliciter la rec e p tio n du d éc ret p o n tific a l q u i lui p e r m e tte ra it de com m encer le pro cès, doit b ie n e x a m in e r ain si la p é ti tio n q u e la b io g rap h ie du c a n d id a t au procès de b éa tific atio n . L a p ra tiq u e ap p liq u é e dans la C ongreg atio n des R ites ju s q u ’a u 1969 a m o n tré que le g ra n d n o m b re de fo rm a lité s dans la p ro c é d u re de b é a ti fic a tio n p ro lo n g a it i n o u tile m e n t le procès. B eaucoup de causes de b é a tific a tio n n ’o n t pu a b o u tir à le u r fin.
L a co n stitu tio n ré c e n te „S ac ra R itu u m C ongregatio” v e u t é lim in e r ces lo n g u e u rs et so u lig n er la g ra n d e v a le u r de la s a in te té à la q u elle c h a q u e disciple du C h rist est appelé.
Les deux d éc re ts p o n tific a u x in tro d u is e n t “des ch a n g em en ts im p o rta n ts dans la p ro c é d u re , m ais m a lg ré q u ’ils so n t d éjà pro m u lg és, ils e n tre n t le n te m e n t dans la vie de l ’Eglise. On a tte n d donc des d éc rets su iv a n ts, p lu s détaillés, c o n c e rn a n ts les n o rm es de l ’ac cep tatio n de la p é titio n de b é a tific a tio n et la m a n iè re de d irig e r le procès cognitionalis.
W arszaw a, 1. X II . 1969.
