J. BROW 1ŃSKI I ST. DĄ B R O W SK I
B A D A N I A I L O Ś C I O W E N A D Z A W A R T O Ś C I Ą A Z O T U A M I N O W E G O W K W A S A C H O K S Y P R O -
T E I N O W Y C H M O C Z U L U D Z K I E G O
KRAKÓW
N A K Ł A D E M A K A D E M I I U M IE JĘ T N O Ś C I S K Ł A D G Ł Ó W N Y W KSI ĘG A RN I S P Ó Ł K I W Y D A W N IC Z E J PO LS KI EJ
J. BROW 1ŃSKI 1 ST. DĄBROW SKI
B A D A N I A I L O Ś C I O W E N A D Z A W A R T O Ś C I Ą A Z O T U A M I N O W E G O W K W A S A C H O K S Y P R O -
T E I N O W Y C H M O C Z U L U D Z K I E G O
KRAKÓW
N A K Ł A D E M A K A D E M I I U M IE J Ę T N O Ś C I S K Ł A D G Ł Ó W N Y W K SI ĘG A RN I S P Ó Ł K I W Y D A W N I C Z E J P O L S K I E J
1912
.
Osobne odbicie z T. LU. Ser. A. Rozpraw W ydziału m at.-przyr.
A kadem ii U m iejętności w K rakow ie.
m 6 i i
2 ) /Pf 2 S o
K raków 1912. — D ru k a rn ia Uniw. J a g iell. pod zarządem J . Filipow skiego.
B a d a n i a ilo śc io w e n a d z a w a r t o ś c i ą a z o t u a m i n o w e g o w k w a s a c h o k s y p r o t e i n o w y c h
m o c z u lu d z k ie g o .
P rzez
J. B ro w iń s k ie g o i St. D ą b ro w sk ie g o .
Rzecz przedstaw iona przez czł. St. B udzyńskiego n a posiedzenia W y d ziału m atem .-przyrodniczego w dniu 4-tym g ru d n ia 1911 r.
K w a s y o k s y p r o te i n o w e , w y k r y t e w m o c z u p rz e z B ą d z y l i s k i e g o i je g o w s p ó ł p r a c o w n i k ó w 1), są z w ią z k a m i z ło ż o n y m i, k t ó r e ze w z g lę d u n a swój s k ła d , m ia n o w ic i e n a z a w a r t o ś ć s ia rk i , są p r z e t w o r a m i r o z k ł a d u b i a ł k a , s ta le w y d a l a n y m i z u s tr o ju . B a d a n i a ilo ś cio w e w y k a z a ł y istotnie, że s i a r k a t y c h k w a s ó w je s t w 9 0 — 9 7 ° /0 s i a r k ą o b o j ę t n ą 2) m o c z u ; n a d to , że w a h a n i a ilo ś c io w e w s t a n a c h n o r m a l n y c h i w p r z y p a d k a c h c h o r o b o w y c h s to j ą w śc isły m z w i ą z k u ze sto p ą r o z p a d u b i a ł k a u s tr o jo w e g o l u b d o w o z e m b i a ł k o w e g o t w o r z y w a w p o k a r m a c h 8).
W s p ó łc z e s n e b a d a n i a n a d o b e c n o śc ią p o lip e p ty d ó w w m o c z u i w o l n y c h k w a s ó w a m i n o w y c h , k t ó r e d o p r o w a d z a j ą r o z m a i t y c h b a d a c z y do dośó s p r z e c z n y c h w y n i k ó w , s k ło n i ł y n a s do p r z e d s ię w z ię c ia p r a c y n i n i e j s z e j , k t ó r a m i a ł a n a c e lu ilo ś c io w e o k r e ś l e n i e w k w a s a c h o k s y p r o t e i n o w y c h g r u p a m i n o w y c h z a r ó w n o w o l n y c h j a k i z w i ą z a n y c h p o lip e p ty d o w o . J e d n o c z e ś n i e w y k o n a l i ś m y b a d a n ia n a d w a r u n k a m i , w j a k i c h h y d r o l i z a k w a s ó w o k s y p r o t e i n o w y c h p r z e b i e g a n a j ł a g o d n i e j , u ż y w a j ą c w t y m celu k w a s u solnego i fluo-
*) R ozpraw y A kad. U m iej. W. M. P. Ser. III. (B) 5. 429 oraz Zeit. f. phy- siol. Chemie 46. 83, 54. 118.
2) R ozpraw y A kad. U m iej. W. M P. Ser. II I . (B) 8 . 405 oraz Zeit. f. phy- siol. Chemie 58. 454 S. K o z ł o w s k i , Z jazd lek arzy i przyrodników w K rakow ie 1911.
3) Zeitsch. f. phys. Chem. Bd. L IV S. 390. J o u rn a l de Physiol. et de Patho).
gźn ćrale 1908 (Septembre).
1
4 J . B R 0 W 1 N S K I I SD. d ą b r o w s k i N
r o w o d o r o w e g o i z m i e n i a j ą c d ł u g o ś ć c z a s u r o z k ł a d u o r a z w y s o k o ś ć tern p e r a t u r y o g r z e w a n i a.
P r z e b i e g h y d r o l i z y ś le d z iliś m y , p o s ł u g u j ą c się m e t o d ą S o r e n - s e n a 1), k t ó r y po z w i ą z a n i u g r u p a m i n o w y c h fo rm o l e m m i a r e c z k u j e w o ln e g r u p y k a r b o k s y l o w e k w a s ó w a m i n o w y c h , o p i e r a j ą c się w t y m w z g lę d z i e n a s p o s t r z e ż e n ia c h S e h i f f a 2). M e todę tę stosowali in n i b a d a c z e , j a k F r e y i G i g o u 3), Y o s h i d a 4), H e n r i q u e s 5), M a 1- f a t t i 6), D e J a g e r 7), D i o n y s F u c h s 8), do o z n a c z a n i a b ą d ź a m o n ia k u . b ą d ź a z o tu a m in o w e g o , b ą d ź w r e s z c ie c a ł k o w i t e g o azotu w m oc zu. Z p r a c t y c h p o d s la w o w e są p r a c e s a m e g o S o r e n s e n a 9), a t a k ż e j e g o w s p ó ł p r a c o w n i k ó w H e n r i q u e s a 10), J e s s e n H a n - s e n a i G j a I d b a e k a xl), k t ó r z y stosow a li m e to d ę f o rm o lo wą ( t a k j ą d l a k r ó t k o ś c i n a z y w a ć b ę d z i e m y ) do o z n a c z a n i a s to p n i a r o z s z c z e p ie n ia c ia ł p r o t e i n o w y c h , p o li p e p t y d ó w a t a k ż e azotu a m i n o w e g o w moczu.
P o d s t a w a , n a k t ó r e j o p ie ra się m e t o d a form olow a . j e s t n a s t ę p u j ą c a : Je że li do z o b o j ę tn i o n e g o n a l a k m u s r o z t w o r u p e w n e g o k w a s u a m in o w e g o ! w k t ó r y m z a z w y c z a j w a ż y się n a t u r a ', k w a s u i z a s a d y , albo te ż j e d n a n a d drugą, n ie c o p r z e w a ż a , np." a l a n i n y , d o d a m y z o b o ję tn io n e g o so d ą ż r ą c ą r o z t w o r u f o r m o ! u (fo r m a lin y ) , w ó w c z a s f orm ol zw ią ż e się z a z o te m g r u p y a m i n o w e j n a p o łą c z e n ie m e ty le n o w e i w y z w o l i n i e j a k o w te n sposób g r u p ę k a r b o k s y l o w ą , k t ó r ą n a s t ę p n i e m o ż e m y z o b o j ę tn i ć łu g ie m , f i e a k c y a p r z e b i e g a w e d ł u g w z o r u :
o h 3 c h s
"I I
OH NEL, - f H C O H - > C . N : C H 2 + H aO
C O O H - f N a O H < - G O O N a -(- H 20
‘) Bioch. Z eitschr. 7 45.
а) A nnal d. Cham. 310. 25, 1899, 319. 59 i 287. 1 9 0 1 .3 2 5 .3 4 6 , 1902 (cyt.
u S o r e n s e n a ) ,
3) B ioch. Zeitsch. 22. 309.
4) Bioch. Z eitsch. 23. 239.
5) Z eitschr. f. physio], Chem. 60. 1. 67. 8 . б) Z eitschr. f. physio], Chem. 61. 499 i 66 152.
7) Z eitschr. f. physio]. Chem. 62, 333, 65, 585. 67. 1.
8) Z eitschr. f, physioi. Chem. 69. 482 i 491.
9) Bioch. Zeit. 7. 45. 21. 131. 22. 345.
*») Zeit. f. physio). Ch, 63. 27. 64. 120.
11) Bioch. Z eitschr. 7. 407., Zeit. f. phys. Chem. 75. 1. (S. 363/1911).
12) Bioch. Z eitschr. 7. 45 i Zeit. f. physio]. Chemie 63 27.
[ 1 9 ] b a dAn i a IL O Ś C IO W E 5
K a ż d a g r u p a a m i n o w a w y z w a l a w ięc j e d n ę k a r b o k s y l o w ą ; z a te m z ilości z u ż y te g o do m i a r e c z k o w a n i a ł u g u m o ż n a o b lic z y ć ilość a z o tu a m in o w e g o . R e a k c y a p o w y ż s z a j e s t o d w r a c a l n a i a b y j ą p r z e p r o w a d z i ć w p r a w ą s tr o n ę m o ż liw ie ilościowo, t r z e b a u ż y ć nie ty lk o dużo f o rm o l u a m a ło w o d y , le cz t a k ż e i n d y k a t o r a m n ie j cz u łe g o n a j o n y h y d r o k s y l o w e niż w o d o ro w e , c z y l i i n d y k a t o r a , k t ó r y z m ie n i a b a r w ę p r z y m a łe j ilości w o d o ro w y c h a z n a c z n ie js z e j h y d r o k s y l o w y c h jo n ó w . W c h o d z ą tu g łó w n ie w r a c h u b ę l a k m u s i f e n o l f t a l e i n a 1). L a k m u s z m ie n i a się j u ż p r z y k o n c e n t r a c y i jo n ó w w o d o r u 10~7 i j a k o b a r d z o w r a ż l iw y n a j o n y h y d r o k s y l o w e , n ie m o ż e s łu ż y ć do o k r e ś l e n i a k o ń c a tej o d w r a c a l n e j r e a k c y i . P r z y m i a r e c z k o w a n i u z f e n o lf ta le i n ą do b a r w y sła bo różow ej (1 0 -8'* j o n ó w H ) a n a w e t do w y r a ź n i e c z e r w o n e j (1 0 -8 '7 H ') o t r z y m u j e się r ó w n i e ż z a n iz k i e w y n i k i . D o p ie r o p r z y b a r w i e m o c n o c z e rw o n e j (1 0-B-o JJ-) j e s t w r o z t w o r z e t y l e j o n ó w h y d r o k s y l o w y c h , że r e a k c y a p r z e b i e g a w p ra w o . J e d n a k n a w e t w t e d y o t r z y m u j e m y 9 7 '5 ° /0 o b li
czonej ilości. Z o b o j ę t n i e n i e zaś r o z t w o r u p r z e d d o d a n i e m fo rm o lu m a n a c e lu d o p r o w a d z e n i e do r ó w n o w a g i g r u p k w a s o w y c h i z a s a d o w y c h tj. m a to n a celu, a b y np. w m i e s z a n i n i e a m o n i a k u i k w a s u a m in o w e g o c a ł y a m o n i a k z n a j d o w a ł się j a k o sól a m o n o w a, a k w a s a m i n o w y w s ta n ie w o ln y m , n ie z w ią z a n y . T a k i e r o z t w o r y są w obec l a k m u s u p r a w i e obojętne, w o b e c fe n o lf ta le i n y k w a ś n e , z t ą d p r z y u ż y c i u f e n o l f t a l e i n y do z o b o j ę t n i a n i a o t r z y m u j e
się p r z y : n a s t ę p n e m f o r m o l o w a n i u lic z b y z b y t m a łe.
S o r e n s e n p o stę p o w a ł w ię c w sposób n a s t ę p u j ą c y 2) : R o z t w ó r d a n e g o j j k w a s u a m in o w e g o , c z y te ż ic h m ie s z a n in y , z o b o ję tn ia ł d o k ł a d n i e n/ 5 N a O H l u b n/ 6 H O l n a c z u ł y p a p i e r l a k m u s o w y , n a s tę p n ie d o d a w a ł 1 0 c m 3 f o r m o l u , p r z y r z ą d z o n e g o p r z e z z a d a n i e 50 c m 3 kupnego',,4 0 % fo rm o l u 1 c m s l ° / 0 r o z tw o r u f e n o lf ta le i n y w a l k o h o lu i z o b o ję tn ie n ie go n/ 6 N a O H do l e k k o ró ż o w e j b a r w y . T a k p r z y g o t o w a n y r o z t w ó r m i a r e c z k o w a ł n a t y c h m i a s t z a p o m o c ą n/ 6 B a O H lu b n/ 6 N a O H do w y r a ź n i e c z e r w o n e j b a r w y .
W c e lu d o k ł a d n e g o u c h w y c e n i a k o ń c a r e a k c y i , u ż y w a ł p o r ó w n a n i a z p ł y n e m s ł u ż ą c y m do k o n t r o l i , k t ó r y p r z y r z ą d z a ł w n a s t ę p u j ą c y sposób: 2 0 c m 3 p r z e g o t o w a n e j w o d y z a d a w a ł 10 c m 3 z o b o ję tn i o n e g o form olu. n a s t ę p n i e 5 c m 3 n/ B N a O H , r o z t w ó r te n
1) Z eitscbr. f. phys. Ch. 63, 27.
2) B ioch. Zeits. 7. 45.
1*
6 j . BR0W IN 8K 1 1 ST. DĄBUOW sKi [20]
z o b o j ę tn i a ł "/5 H Ol do słabo ró żo w ej b a r w y (I s t a d y u m ) , n a s t ę p n i e d o d a w a ł k r o p l ę n/s N a O H ( I I s ta d y u m ) . D o tej b a r w y d o p r o w a d z a ł m i a r e c z k o w a n y r o z t w ó r k w a s ó w a m i n o w y c h , w re s z c ie d o d a w a ł do p ł y n u słu ż ą c e g o do k o n t r o l i j e s z c z e 2 k r o p l e n/ 6 N a O H i o t r z y m y w a ł b a r w ę siln ie c z e r w o n ą ; do te jż e b a r w y m i a r e c z k o w a ł r o z t w ó r k w a s ó w a m i n o w y c h . D r a g ą c z y n n o ś c i ą p r z y tej m e to d z i e b y ło d o k ł a d n e o z n a c z e n i e a m o n i a k u , g d y ż w p o w y ż s z y sposób o t r z y m y w a ł w p r o d u k t a c h p r o te o l iz y t y l k o s u m ę a z o tu a m in o w e g o i a m o n i a k u . A z o t a m i n o w y n a l e ż a ło o b lic z y ć z r ó ż n i c y po o z n a c z e n i u a m o n ia k u .
S o r e n s e n i H e n r i ą u e s 1) o z n a c z a li a m o n i a k p r z e z d e s t y - la c y ę po d z m n i e j s z o n e m c i ś n ie n ie m , po z a d a n i u r o z t w o r u b a r y t ą . P r z y w ię k s z e j ilo ści a m o n i a k u n ie u d a w a ł o im się t ą m e to d ą z u p e łn ie go o d p ę d z ić , z a stosow a li t e d y w p ó ź n i e js z y c h b a d a n i a c h 2) n a s t ę p u j ą c ą : R o z tw ó r z a w i e r a j ą c y az ot a m i n o w y i a m o n i a k z a d a w a li n/ 2 B a ( O H ) 2 w a l k o h o l u m e t y l o w y m i d e s ty lo w a l i a m o n i a k do n o r m a ln e g o k w a s u s i a r k o w e g o p r z y 40° C p o d z m n i e j s z o n e m c i ś n ie nie m . Ilości j e g o o zn a cz ali w d e s t y l a c i e za p o m o c ą m e to d y K j e l - d a,h 1 a. P o z o s ta ło ś ć po o d p ę d z e n i u a m o n i a k u ro z p u s z c z a li w k w a s i e s o l n y m i po z o b o j ę t n i e n i u n a l a k m u s m i a r e c z k o w a l i m e t o d ą for- molo wą.
C h c ą c m e to d ę f o rm o l o w ą z a s to s o w a ć do b a d a n i a s to p n i a ro z k ł a d u k w a s ó w p r o t e i n o w y c h , l u b te ż. do b a d a n i a o b e c n o śc i g r u p a m i n o w y c h , m u s i e l i ś m y p r z e d e w s z y s t k i e m w y b r a ć sposób o z n a c z a n i a a m o n i a k u . Z p o ś r ó d u ż y w a n y c h n a j o d p o w i e d n i e j s z ą i n a j s z y b szą w y d a l a n a m się m e to d a , p o l e g a j ą c a n a d e s t y l a c y i r o z t w o r u a m o n i a k u z św ieżo w y ż a r z o n ą m a g n e z y ą , m e t o d a B e r t h e l o t a i F o l i n a 8) (met. I I) . P r z y ilo ś c i a m o n i a k u , z j a k ą m i e l i ś m y do c z y n ie n ia . m e to d a t a d a ł a n a m z a d a w a l n i a j ą c e w y n i k i . D o je j s k o n t r o l o w a n i a u ż y l i ś m y m e to d y d e s t y l a c y i p o d z m n ie j s z o n e m c i ś n ie n ie m z r o z t w o r u B a ( O H 2) w a l k o h o lu m e t y l o w y m i n a s t ę p n i e o z n a c z e n i a m e to d ą K j e 1 d a h 1 a, j a k to ro b ili S o r e n s e n i H e n r i q u e s 4) (met. I). W y n i k i o b u m e to d b y ł y d o ść z g o d n e , g d y u w z g l ę d n i m y i n a łe ilości
u ż y t y c h s u b s t a n c y j . W k a ż d y m p r z y p a d k u m i e l i ś m y do c z y n i e n i a z r o z m a i t y m i r o z t w o r a m i tego s a m e g o z w ią z k u p rz e d lub po h y d ro liz ie .
J) Z eitschr. f. physiol. Chem. 60 1.
2) Z eitschr. f. physiol. Cheiri. 64. 120.
3) Z eitschr. f. physiol. Chem. 64.
Z eitschr. f. physiol. Chem. 32, 517,
[21] B A D A N IA JliO ŚO lO W K 7
nsc2 'tr,o Q
K o z tw ó r:
g &
■■o t
,2 o ł—. S-*
I l o ś ć c m 5
ż o b o ję tn .
a/6
HsS0 4a m o n i a k . m e t , I m e t. I i
1. U r o c h r o m u 1 0 0 -1 5 0 -1 5
2, jj » 2 5
o-i
0 -83. M W 5 0 -2 5 0 '3
4. n n 1 0 1-1
i-o
5. K w . a llo k s . 1 0 0 6 0 7
W o b e c t y c h w y n i k ó w u ż y w a l i ś m y w w ięk s ze j c z ęś ci o z n a c z e ń t y l k o m e t o d y d r u g i e j , d e s t y l u j ą c d a n y r o z t w ó r z 4 g św ieżo w y ż a rz o n e g o t l e n k u m a g n e z o w e g o - | - 4 0 0 c m 8 wody.
N a d to s p r a w d z i l i ś m y , że lic z b y o t r z y m a n e d la a z otu a m in o w e g o z r ó ż n i c y liczb m i a r e c z k o w a n i a fo rm o l o w e g o i o z n a c z e n i a a m o n i a k u s ą z g o d n e z lic z b a m i, o t r z y m a n e m i p rz e z b e z p o ś r e d n i e ozna cz enie a z o tu a m in o w e g o . W t y m c e lu u ż y l i ś m y do o z n a c z e n i a azotu a m in o w e g o p ozostałości po o d d e s t y l o w a n i u a m o n i a k u p r z y z m n i e j s z o n em ciśn ie n iu . Z a p r z y k ł a d e m S o r e n s e n a r o z p u s z c z a l i ś m y pozostałość o w ą w k w a s i e so ln y m , z o b o j ę tn i a li ś m y j ą d o k ł a d n i e n a l a k m u s i po z a d a n i u f o r m o l e m m i a r e c z k o w a l i ś m y n/ B N a O H . W y p a d ł o :
1) N a 10 cm3 roztw. urochrom u 0'9 em3"/5 N aO H z różnicy 1'0 cm 3 n/s N aO H bezp.
2) N a 10 cm3 roztw. kw. alloksyprot.1'2 „ „ „ 1'1 „ n u
Z a t e m r ó ż n i c a liczb, o t r z y m a n y c h d l a a z o tu a m i n o w e g o po o d ję c iu a m o n i a k u i b e z p o ś r e d n io p r z e z m i a r e c z k o w a n i e , le ż y w g r a n i c a c h błędów, z w ła s z c z a p r z y t a k m a ł y c h ilo ś c ia c h u ż y w a n y c h do o z n a c z e ń ciał.
P r z y b a d a n i a c h k w a s ó w p r o t e i n o w y c h co do g r u p a m i n o w y c h p o s tę p o w a li ś m y w sposób n a s t ę p u j ą c y : 2 — 3 g soli d a n e g o k w a s u o t r z y m a n e j z m oc zu, w sposób, p o d a n y p r z e z B ą d z y ń s k i e g o i j e g o w s p ó ł p r a c o w n i k ó w , r o z p u s z c z a l i ś m y w 1 5 0 — 2 0 0 c m 8 w o d y d e s ty lo w a n e j. 10 c m 3 te g o r o z t w o r u u ż y l i ś m y do o z n a c z e n i a az otu o g ó ln e g o m e t o d ą K j e l d a h l a ; 1 0 — 2 0 c m 3 b r a l i ś m y d o m i a r e c z k o w a n i a fo rm o lo w e g o , t a k ą s a m ą ilo ś ć do o z n a c z e n i a a m o n i a k u . 4 0 lu b 5 0 c m 3 d a n e g o r o z tw o r u g o to w a l i ś m y z 5 0 c m 3 stę żonego k w a s u solnego p rz e z 7 — 9 g o d z in , o d s ą c z a liś m y od w ię k s z e j lu b m n ie js z e j ilości m e l a n i n y , tę s p a l a l i ś m y w k o lb c e i o z n a c z a l iś m y
8 J . B R O W IŃ S K I 1 ST. D Ą B R O W S K I [22]
j e j az ot m e t o d ą K j e l d a h l a , p r z e s ą c z za ś o d p a r o w y w a l i ś m y do m a łe j o b ję to śc i d la o d p ę d z e n i a n a d m i a r u k w a s u solnego, z o b o j ę t n i a liś m y j e g o r e s z tę w ę g l a n e m b a r o w y m , o d s ą c z a l i ś m y od n i e r o z p u - sz cz onego w ę g l a n u i d o p r o w a d z a l i ś m y do o b ję to śc i 100 c m 3. Części t a k p r z y r z ą d z o n e g o r o z t w o r u p r o d u k t ó w h y d r o l i z y u ż y w a l i ś m y do m i a r e c z k o w a n i a fo rm o lo w e g o , c z ęś ci zaś do o z n a c z e n i a a m o n i a k u p r z y p o m o c y w y ż e j o p i s a n y c h m e to d .
P r ó c z k w a s u so ln e g o u ż y w a l i ś m y do r o z k ł a d u k a ż d e g o z t y c h k w a s ó w t a k ż e k w a s u f lu o ro w o d o ro w eg o , w p r o w a d z o n e g o do b a d a n i a r o z k ł a d ó w b i a ł k a p r z e z M o r e l a i H u g o u n e n q u a 1| l k t ó r z y p r z e k o n a l i się, ż e r o z k ł a d t y m k w a s e m 4 0 — 5 0 °/0 w t e m p e r a t u r z e ła źni w o d n e j z a c h o d z i b e z z w ę g la n i a , u t l e n i a n i a i w y d z i e l a n i a a m o n i a k u a m i m o to m o ż e b y ć z u p e łn y . O m ó w i e n i e tej r ó ż n i c y w o d n ie s ie n iu do r o z k ł a d u k w a s ó w o k s y p r o t e i n o w y c h z n a j d z i e się w d a lsz e j c z ęś ci n in ie js z e g o s p r a w o z d a n ia .
D o h y d r o l i z y k w a s e m flu o ro w o d o r o w y m u ż y w a l i ś m y 50 c m 3 r o z tw o r u d a n e g o k w a s u , z a d a w a l i ś m y g o r ó w n ą ob ję to śc ią fluorow o
d o r u w 4 0 ° /o - y m r o z tw o r z e w m is c e o łow ia nej, u m ie s z c z o n e j w spe- c y a ln ie do te g o ce lu s p o r z ą d z o n y m a p a r a c i e , k t ó r y b y ł w z o r o w a n y n a a p a r a c i e M o r e l a ; p r z y r z ą d t e n b y ł w y ło ż o n y o ło w ie m i z a o p a t r z o n y w c h ł o d n i c ę z o ło w iu ; o g r z e w a n i e t r w a ł o 24 g o d z i n y . P o o s t y g n ię c iu z o b o ję tn io n o r o z t w ó r d o k ł a d n i e so d ą ż r ą c ą , p rz e są c z o n o i po d o p e ł n i e n i u do 1 0 0 c m 3 u ż y w a n o go do o z n a c z e n i a a m o n i a k u i m i a r e c z k o w a n i a fo rm o lo w e g o . ( P r z e d m i a r e c z k o w a n i e m u w a ln i a n o p ł y n od r e s z t e k oło wiu z a p o m o c ą s i a r k o w o d o r u , te n po o d s ą c z e n iu w y p ę d z a n o z r o z t w o r u p o w ie t rz e m i d o p r o w a d z a n o płyn. do 20 c n i s).
R o z t w ó r u r o c h r o m u i k w a s u a l l o k s y p r o t e i n o w e g o p o d d a l i ś m y d z i a ł a n i u k w a s u s o ln e g o r ó w n i e ż w t e m p e r a t u r z e p o k o jo w e j . — P o u p ł y w i e r o z m a i t y c h o d stę p ó w czasu, w y b i e r a n o p ip e tą d o k ła d n ie 25 c m 3 p ł y n u , z o b o ję tn ia n o w ę g l a n e m b a r o w y m , p r z e s ą c z a n o , z a g ę s z c z a n o d o 5 0 l u b 100 c m 3 i u ż y w a n o go do o z n a c z e ń a z otu a m i n o w e g o i a m o n ia k u .
P r ó b o w a l i ś m y t a k ż e r o z k ł a d u z a p o m o c ą 10°/0 k w a s u s i a r k o w e g o w z w y k ł e j te m p e r a t u r z e , le cz z o b o ję tn i a n ie i o d s ą c z a n i e od s i a r k a m i b a r o w e g o n a s t r ę c z a ł o t y l e tr u d n o ś c i , że w y n i k i są n i e p e w n e , w i ę c ic h t u nie p o d a j e m y .
W p i e r w s z y c h o z n a c z e n i a c h m i a r e c z k o w a n i a f o rm o lo w e g o
*) Bul. Soc. Chim. 4-e Serie I I I , C. R ., 1908.
[ 2 3 ] BAD A N IA I L 0 Ś C I 0 W K 9
ilość p t y n u pa s k o ń c z e n i u m i a r e c z k o w a n i a w y n o s iła około 3 0 c m 3, w n a s tę p n y c h o koło 6 0 c m 3. Po h y d r o l i z i e t a k k w a s e m so ln y m j a k i flu o ro w o d o ro w y m p ł y n y z a w i e r a j ą c e p r o d u k t y h y d r o l i z y b y ł y dość c ie m n e , u ż y w a l i ś m y t e d y do p r z y r z ą d z e n i a p ł y n u s łu ż ą c e g o do k o n tr o li T r o p e o l i n y i t. zw. B i s m a r c k b r a u n , j a k to c z y n i ł S o r e n s e n . N ie m o g l i ś m y n a t o m i a s t u ż y ć z a le c a n e g o p r z e z nie go o d b a r w i a n i a z a p o m o c ą a z o ta n u lu b s i a r k a n u s r e b r a 1), p o n ie w a ż osad s r e b r o w y p o r y w a ze sobą d o ś ć z n a c z n e ilości azotu a m in o w e g o . D l a p o r ó w n a n i a p r z y r z ą d z i l i ś m y r o z t w ó r n a s t ę p u j ą c y : do w o d y p r z e g o to w a n e j, z a d a n e j f e n o lfta le in ą , d o d a w a l i ś m y p a r ę k r o p l i n/ 6 N a O H do c i e m n o c z e r w o n e j b a r w y ( s t a d y u m I I I ) , a n a s tę p n i e z g ó r y o b li
c z o n ą ilość T r o p e o l i n y i B i s m a r c k b r a u n , k t ó r a b y n a d a ł a w o d z ie b a r w ę p ł y n u z h y d r o l i z y . B a r w a ta k i e g o p ł y n u w s k a z y w a ł a n a m o d cień , do
Urochrom.
TABLICA I.
(azot w mg n a 100 cm 3 roztworu).
S u b s ta n c ja :
Azot grup Przedroz kładem
Po rozkładzie kw. so ln y m : w zw ykłej tem p. po:
3 dn. 6 dn. 14 do. 30 dn. w tem p. w rze
n ia po 7 godz.
U rochrom w postaci soli
w apniowej.
Dość całk . azotu w 100 ćrn3
ro z tw o ru :
196 n>£.
n h, + N H ,
11-2 30-8 30-8 33-6 36 '4 36-4
n h3 6-4 16-8 16-8 19-6 19'6 11'2
N H a 4-8 U 14 14 16-8 25-2
M ela-
niny 5-23
i) Bioch. Zeit. 7. 407.
10 J . B R O W IŃ S K I J ST . D Ą B R O W S K I [24]
TABLICA II.
R ozkład nrochrorau kw . solnym i fluorowodorowym (azot w mg n a 100 cm® roztw oru).
S u b s ta n c ja p bc C>
W Przedroz kładem.
Gotow anie z HOl (9 godzin).
O grzew anie w łaźni z IIF1
(24 godzin).
U rochrom (sól Ca)
N H , N H ,
47-6 53-2
Ilość całk.
azotu w 100 cm 3
ro z tw o rn :
n h8 4-2 28 13-2
N H , - * ) 1 9 6 40-
151-2 mg,
M ela
niny 12-6 16-7
k tó r e g o m i e l i ś m y d o p r o w a d z i ć r o z t w ó r p r z y m i a r e c z k o w a n i a f o rm o - low em .
P o w y ż e j p o d a j e m y w y n i k i n a s z y c h d o ś w ia d c z e ń , u j ę t e w ta b l i c e d la ł a t w i e j s z e g o p r z e g l ą d u ( ta b lic a I. str. 23 i ta b l i c a I I . str. 24).
Z t a b l i c p o w y ż s z y c h w y n i k a , że r o z k ł a d u r o c h r o m u k w a s e m s o l n y m w z w y k ł e j t e m p e r a t u r z e p o k o jo w e j p o s u n ą ł się po 3 d n i a c h p r a w i e do tej sa m e j g r a n i c y j a k po d n i a c h 30 -tu . P o u p ł y w i e 14 d n i h y d r o l i z a k w a s e m s o l n y m n ie p o s u n ę ł a się j u ż b a r d z ie j n a p r z ó d .
G d y p r z e d r o z k ł a d e m a z o t a m o n i a k a l n y w b a d a n y m p r e p a r a c i e w y n o s i ł 3 °/0 c a łk o w ite g o azotu, z a ś azot a m i n o w y około 2 p5°/0, po 3 0 - d n i o w e j h y d r o liz ie 7°/c c a łk o w ite g o az o tu o d c z e p iło się j a k o a m o n i a k , 6 °/0 j a k o a z o t a m i n o w y .
7 - g o d z in n e g o to w a n ie z k w a s e m s o l n y m o d cz ep iło azot a m o n i a k a l n y w m n ie js z e j ilo ś c i n iż p o p r z e d n io ( 2'7 °/0), w ię c e j azotu a m i n o w e g o (1 0 '4 °/0) a n a d t o 2 '7 ° /() p r z y p a d ł o n a az ot w p o s ta c i m e l a n i n y . W t y c h w a r u n k a c h h y d r o l i t y c z n i e o d c z e p iło się łą c z n ie 15'7°/o, p o d c z a s g d y w h y d r o l i z i e p o p r z e d n ie j (d z ia ła n i e k w a s u sol
*) O znaczenie niepew ne.
[25] H A D A N IA IL O Ś C IO W E i i
n e g o w c i ą g u 3 0 d n i w z w y k ł e j te m p e r a t u r z e ) ilość a z o tu o d c z e pio nego w y n o s i ł a 1 3 °/0.
P o 9-cio g o d z i n n e m g o t o w a n i u z k w a s e m s o l n y m c a ł k o w i t a ilość a z otu o d c z e p i o n e g o w y n io s ła 3 4 ' 4 % , w t e m 15 '5 °/0 a z otu p r z y p a d ł o n a a m o n i a k , 1 0 '5 ° /0 n a az ot a m in o w y , zaś 8 '3 "/0 n a azot u r o m e l a n i n y .
O g r z e w a n i e n a ła źni w o d n e j u r o c łi ro m u z k w a s e m flu o ro w o d o r o w y m w c i ą g u 2 4 g o d z in p o su n ę ło r o z k ła d nie co dalej". C a ł k o w i t a ilość o d c z e p i o n e g o az o tu w y n i o s ł a 4 0 % w s t o s u n k u do c a ł k o w ite g o , w te m 5'7 °/0 p r z y p a d a n a azot a m o n i a k u , 2 4 % n a azot a m i n o w y , 1 0 '3 8 ° /0 n a azot u r o m e l a n i n o w y . P r z e b i e g t e d y h y d r o l i z y f lu o ro w o d o r e m j e s t ła g o d n i e j s z y a j e d n o c z e ś n i e g ł ę b s z y , niż p r z y u ż y c iu k w a s u solnego. W d w ó j n a s ó b w z r a s t a ilość o d c z e p i o n e g o azotu a m in o w e g o , po d c z a s g d y ilość a z o tu a m o n i a k a l n e g o z m n ie j s z a się do połow y w p o r ó w n a n i u do p r z e b i e g u h y d r o l i z y k w a s e m so ln y m .
W poniższej t a b l i c y z e s ta w io n e są lic z b y , k t ó r e u w i d o c z n i a j ą p r z e b i e g h y d r o l i z y , co do c a ł k o w i t e j ilości o d c z e p i o n e g o azotu , i co do ro z d z ia łu te g o a z o tu na g r u p y : a m o n i a k a l n ą , a m i n o w ą i m e la n i n o w ą .
TABLICA III.
Azot w y ra żo n y w °/0 całkow itego azotu urochrom u.
d,3
Przed ro zk ład em
W zw ykłej tem p. po 30 d niach
Po ro zk ład zie HCl-ym
n a gorąco H F l-y m
ogrzew anie 24 godz.
7 godzin 9 godzin
N H , 3-3 — 2-8 % 10°/o 5-7°/0 1 8 '5 2 % 8 7 4%
N H , 2-4% 8-6 o/o 12-8 6 »/o 12-96% 26-44%
Mela-
niny — 0 2-7V 0 8 '3°/0 10-38%
Razem 1 8'6°/0 21-4% 39-8% 45 5 6 %
R o z k ła d k w a s u a l l o k s y p r o t e i n o w e go, d o k o n a n y k w a s e m s o l n y m w z w y k ł e j t e m p e r a t u r z e , doch o d z i po 10 d n i a c h do g r a n i cznej w a rto ś c i. P o u p ł y w i e 2 4 i 31 dni ilość a z o tu o d c z e p io n e g o n ie p r z e k r o c z y ł a 5'5 °/0 c a łk o w ite g o azotu, s to s u n e k za ś a z o tu a m i n o w e g o 4 - 6 % do a m o n i a k a l n e g o o koło 1 °/0 p ozostał ten sam.
P o 9 -cio g o d z i n n e m g o to w a n i u z k w a s e m s o l n y m c a ł k o w i t a
BROWJŃSKI 1 ST. DĄBROWSKI
K w a s a llo k s y p ro te in o w y TABLICA XV.
azot w mg1 w 100 cm 8 roztw oru.
S u b stan cy a Azot
g ru p : Przed rozkładem Po rozkładzie kw asem solnym
S u b stan cy a
Przed rozkładem. Po rozkł.
H F1.
ogrzew a
nie w c ią gu 24godz.
w zw ykłej tem p. po:
w tem p. w rze
n ia po 9 godz.
3 dn. 10 dn. 24 dn. 31 dn.
Sól barow a w kw. alloks.
Azot całkow ity w 100 cm 8
r o z tw o ru : 154 rag.
n h3 + n h , i4 19-6 2 2 4 22-4 22-4 50'4 S ól sodowa
kw. alloks.
o trzy m an a z soli cynkow ej : Azot ogólny
6 5 '8 mg.
7-8 56
N H S 4-2 5 6 5 6 5-6 5-6 19-6 2-1 2-8
N H , 9-8 14-0 16-8 36 8 . 16-8 30-8 5-7 53-2
M elaniny — — - 3 ^ — — 7-56 0
W °/0 całkow itego azotu
n h. + n h, 9'l°/o 12 '7 3 % — — 14-59 % 32-7 3 % 11-8 % 8 1 1
N H , 2-73 3.6 — 3 6 3 12-73 3 1 4-2
N H , 6'36 9 1 3 — — 1 0 9 6 20 8-7 76-9
M elaniny — — — 4-9 — 0
[2 7 ] BA DAN IA I L O Ś C IO W E 13
ilo ś ć a z o tu o d c z e p io n e g o w z r o s ła o 2 3 ' 6 % , p r z y c z e m n a az ot am o n i a k a l n y w y p a d a 1 0 % , n a azot a m i n o w y 1 3 ' 6 % i n a azot ciał m e l a n o i d o w y c h 4 '9 ° / 0.
U ż y c i e f lu o ro w o d o r u z m ie n i a p r z e b i e g r o z k ł a d u : r o z s z c z e p i e n ie h y d r o l i t y c z n e w n i k a g ł ę b i e j : o d c z e p i a się 3 r a z y w ięc ej azotu ( 6 9 ‘2 % ) ; z tego l ' i ° / o w p o s ta c i a m o n i a k u , 6 8 '2 ° /0 w p o s ta c i g r u p y a m in o w e j. H y d r o l i z a , w n i k a j ą c g łę b ie j , je st ł a g o d n ie j s z a , azot a m o n i a k a l n y po r o z k ł a d z i e flu o ro w o d o r e m p r a w i e wcale; nie w z r a s t a ( je g o ilość j e s t 10 r a z y m n i e j s z a n iż p r z y r o z k ł a d z i e k w a s e m sol-
K w a s a n to k s y p r o te in o w y . TABLICA V.
Azot w m g w 100 cm8 ro z tw o ru :
S ubstancya Azot g ru p : P rzed rozkładem
H C l-ym gotow anie w ciąg u 9 g.
H Fl-ym ogrzew anie n a łaz'ni 24 g.
Sól Ba N H S + N H , 19-6 61-6 64'4
kw. antoks. N H , 0 30-8 5-6
Azot całk. NH„ 1 9 6 30-8 58-8
1 7 3 6 ing. m elan. — 7-28 —
Azot g ru p : W p ro cen tach całkow itego azota
N H , + N H , 11-29% 3 6 1 % 37-1%
s r a . — 18-05% 3-2%
N H , 11-29% 18-05 % 33-89%
Melan. — 4 2 9 % 0
fiazem 40-39% 37-09%
14 J . B U O W JŃ S K I I ST . D Ą B R O W SK I [28]
n y m ) , p o z o s ta ła ilo ś ć p r z y p a d a n a azot a m i n o w y , k t ó r e g o odczepiło się 5 r a z y w ię c e j niź p r z y u ż y c iu c h lo r o w o d o r u . P r z y t e m m elano- i d y n y nie p o w s ta ją . ( T a b l i c a IY. str. 26)
H y d r o l i z a k w . a n t o k sy prote i no w ego k w a s e m s o ln y m i f lu o ro w o d o r e m (na ła źn i w o d n e j) w obu p r z y p a d k a c h w n i k n ę ł a p r a w i e j e d n a k o w o .m i a n o w i c i e c a ł k o w i t a ilość o d c z e p i o n e g o a z otu w y n i o s ł a 2 6 —2 9 1 ° / 0.
K w a s so ln y p o d z ia ła ł g w a łt o w n i e j, o d c z e p i a j ą c t y l k o 6 '7 6 ° /0 a z otu a m i now ego. 18°/0 a z o tu a m o n i a k a l n e g o . 4 '2 9 ° /0 w p o s ta c i az o tu m e lan o id o -
K w a s o k s y p ro te in o w y .
TA B LIC A VI.
Azot w m g w 100 cm3 roztw oru.
Po rozkładzie S u b stan c y a Azot g r u p : Przed
rozkładem HC1
9 g. gotow anie
H l l O grzew anie n a łaź n i 24 g.
Sól Ba N H S 4 - N H , 3 9 2 70-56 89-6
kw . oksypro-
teinow ego N H S 0 25 2 8 4
Azot c a łk . z 100 cm 3 roztw oru
N H , 3 9 ;2 45-36 81-2
100'8 mg. m elan. — 4-48 0
Azot g ru p : W °/o całkow itego azotu
N H S - f N H , 38-8% 70'0°/0 CO GO 00 O
n h8 0 25 8-3
N H2 38-8 45 80-5
M elan. — 4-4 —
Razem - 74-4»/0 88'8°/0
wego, p o d c z a s g d y k w a s f lu o ro w o d o r o w y o d c z e p ił 2 2 '6 ° /0 a z o tu w p o staci a m i n o w e j ; zaś t y l k o 3 '2 ° /0 w p o s ta c i a m o n i a k a l n e j . P r o d u k t y m e la n o id o w e w t y m p r z y p a d k u n ie p o w s t a ł y ( ta b l ic a V. str. 27).
Z p r z e b i e g a r o z k ł a d ó w k w . o k s y p r o t e i n o w e g o w i d z i m y , że h y d r o liza k w a s e m s o l n y m n a g o r ą c o o d c z e p i ła 3 5 ’6 % a z o tu c a łk o w ite g o , z tego 25°/o w p o s ta c i a m o n i a k u , 6 ’2°/0 w p o sta c i a m i n o - k w a s ó w , 4 '4 ° /0 w p o s ta c i a z o tu z w i ą z k ó w r n e la n o id o w y c h . P r z y u ż y c i u flu o ro w o d o r u h y d r o l i z a p o s u n ę ła się g łę b ie j, o d c z e p i a j ą c 50°/o azotu, p r z y t e m t y l k o 8 3 % a z o tu j a k o a m o n i a k u (3 r a z y m n ie j niż poprze d n io ), 4 1 - 7 % w p o sta ci a m in o w e j (7 r a z y w ięcej niż p r z y k w a s i e so ln y m ). P r o d u k t y m e la n o i d o w e w t y m p r z y p a d k u n ie p o w s ta ły , (talii, V I. str. 28).
Z e s ta w ie n ie w y n ik ó w h y d ro liz y kw . o k s y p r o te in o w y c h i u ro c h r o m u :
TABLICA V II.
[ 2 9 ] B A D A N IA IL O Ś C IO W E 1 5
Azot odczepialny wyrażono w °/'Q całkow itego.
Azot
g r u p : U rochrom Kw. alloksypr. Kw.
antoks.
Kw.
oksyprot.
P rzed
rozkładem n h3
n h3
2 7 7 % 2-4»/.
1 prep.
2-73 % 6-4 %
I I prep.
3-1%
1 8 - 7 %
0 11-29%
0 38-8%
Po rozkładzie kw. solnym.
Gotowano z chłodnica,
zw rotną w przeciągu
9 godz.
n h3 n h, M elan.
18-52%
12-96 % 8-3„/°
12-73%
2 0 -0%
4-9%
18-05%
18-05%
4-29 %
2 50/0 4 5 % 4-4 %
Razem 39-78% 37-63% 40-39% 74-47°
Po rozkładzie kw, fluorowo
dorowym.
O grzew ano n a łaźn i w ciągu 24t godz.
n h3 N H , Melan.
S-74%
10-38%
4-2 % 76-9%
0
3-2%
33-89%
0
8-3 % 80'5 %
0
Razem 45-56% 81-1% 37-09% 88-8 %
B a d a n i a ilo ścio w e za p o m o c ą m e t o d y f o rm o lo w e j n a d o b e c n o ś c ią g r u p a m i n o w y c h w u r o c h r o m i e i k w a s a c h o k s y p r o t e i n o w y c h p r z e d i po h y d r o l i z i e p o z w a l a j ą n a w y p r o w a d z e n i e n a s t ę p u j ą c y c h w n i o s k ó w :
1) G r u p a k w a s ó w n i e s t r ą c a l n y c h z a s a d o w y m o c t a n e m o ło w iu
( a n t o k s y p r o t e i n o w y i o k s y p r o t e i n o w y ) n ie z a w i e r a p r z e d h y d r o l i z ą a m o n i a k u , p o d c z a s g d y n a az ot g r u p y a m in o w e j . p r z y p a d a 3 8 ' 8 °/0 c a łk o w ite g o az o tu w k w a s i e o k s y p r o t e i n o w y m , l l ‘3°/0 w k w a s i e a n t o k s y p r o te in o w y m.
G r u p a k w a s ó w s t r ą c a l n y c h o ło w ie m p r z e d h y d r o l i z ą z a w i e r a az o tu a m i n o w e g o b ą d ź z n a c z n i e m n i e j (6 — 8 °/0 w k w a s i e a l lo k s y - p r o t e i n o w y m ) , b ą d ź p r a w ie w c a l e (około 2 ° /0 w u r o c h r o m ie ) a n a d t o z a w i e r a azot w p o sta ci a m o n ia k u .
O b e c n o ś ć z n a c z n ie js z e j ilości a z otu a m in o w e g o , k t ó r y o z n a c z a m y w p r o s t m e t o d ą fo rm o lo w ą p r z e d r o z k ł a d e m , ś w i a d c z y ł a b y 0 t e m , że k w a s a n t o k s y p r o t e i n o w y i o k s y p r o t e i n o w y s ą z w i ą z k a m i m n ie j z ł o ż o n y m i a n iż e li k w a s y p r o t e i n o w e z g r u p y s t r ą c a l n e j o c t a n e m o łow iu z a s a d o w y m , w k t ó r y c h g r u p a a m i n o w a z w i ą z a n a polipe - p ty d o w o w y s tę p n ie n a j a w d o p ie ro po h y d r o l i t y c z n e m r o z s z c z e p ie n iu .
2) Z t y c h b a d a ń r ó w n o c z e ś n i e w y n i k a , że w p r a w i d ł o w y m m o czu l u d z k i m i s t n i e j ą złożone k w a s y a m in o w e , m ia n o w ic i e k w a s o k s y - 1 a n t o k s y p r o t e i n o w y , k t ó r y c h w o ln ą g r u p ę a m i n o w ą m o ż n a w p r o s t o k r e ś li ć w m o c z u m e to d ą f o rm o lo w ą . W o k r e ś l e n i a c h H e n r i q u e s ’a i S o r e n s e n a n a a z o t a m i n o w y o z n a c z o n y w p r o s t w m o c z u w y p a d a i ' 6 — 2 °/0 (w p r o c e n t a c h c a łk o w i t e g o azotu) u c z ło w ie k a w cz a sie d y e t y m ie s z a n e j . W s z y s t k i e d o t y c h c z a s o w e b a d a n i a n a d obe
c n o ś c ią k w a s ó w a m i n o w y c h w m o c z u n o r m a l n y m m i a ł y j e d y n i e n a u w a d z e t a k i e z w ią z k i p ro ste , j a k g lik o k o l. O b e c n ie s t a j e się r z e c z ą j a s n ą , źe te n az ot a m i n o w y p r z y p a d a n a az ot k w a s u a nto- k s y - i o k s y p r o t e i n o w e g o w ca łośc i l u b w części, co b ę d z i e m y się s t a r a l i r o z s t r z y g n ą ć w n a j b liż s z e j p r z y sz ło śc i.
3) P r z e b i e g h y d r o l i z y b y ł r o z m a i t y z a le ż n ie o d tego, c z y p o s ł u g i w a l i ś m y się k w a s e m s o ln y m , c z y te ż f lu o ro w o d o r e m . D a l e k o p o s u n i ę t e m u r o z k ł a d o w i k w a s e m s o l n y m n a g o r ą c o t o w a r z y s z y w y d z i e la n ie się obfite a m o n i a k u , z a p e w n e k o s z t e m w y z w o l o n y c h k w a só w a m i n o w y c h , z j a w i s k a k o n d e n s a c y i i u tle n ie n ia , czego d o w o d e m j e s t p o w s t a w a n i e z w i ą z k ó w m e la n o i d o w y c h w t y c h p r z y p a d k a c h , g d z i e o n e n ie p o w s ta ją p r z y r o z k ł a d z i e flu o ro w o d o rem . N a to m ia s t h y d r o l i z a f lu o ro w o d o r e m w t e m p e r a t u r z e niż sze j (na ła ź n i w o d n e j) w n i k a c z ę s to k r o ć g łę b ie j, o d c z e p i a b o w ie m w i ę k s z ą ilo ś ć az otu i j e d n o c z e ś n i e p r z e b i e g a ł a g o d n i e j z w y d z ie le n ie m n i e w i e l k i c h ilości a m o n i a k u a z n a c z n y c h ilości azotu a m in o w e g o . W k w a s i e o k s y p r o - te i n o w y m ilość w y z w o lo n e g o a z o tu a m i n o w e g o w y n o s i m ia n o w ic i e 4 1 '7 ° / o c a łk o w i t e g o az o tu p r z y u ż y c i u flu o ro w o d o r u , z a m i a s t 6 ’2°/o
1.6 ł. bliowiŃsKi I St. nABROwaśi [30]
[ 3 1 ] t U b A N l A I L O Ś C io w ti 17
p r z y h y d r o l i z i e k w a s e m so ln y m , w k w a s i e a n t o k s y p r o t e i n o w y m azotu a m i n o w e g o w y z w a l a się 2 2 ‘6°/o Pr z .y flu o ro w o d o rze , z a m ia s t 6 ’8°/o p r z y k w a s i e s o ln y m , w k w a s i e a l l o k s y p r o t e i n o w y m a z otu a m in o w e g o w y z w a l a się 68'2°/o p r z y f lu o ro w o d o rze . 13 6 % p r z y k w a s i e s o ln y m , w re s z c ie w u r o c h r o m i e a z otu a m i n o w e g o w y z w a l a się 2 4 % p r z y fluorow odorze , z a m i a s t 1 0 ' 5 °/0 p r z y k w a s i e so ln y m .
N a d to pod w p ł y w e m h y d r o l i z y f lu o ro w o d o re m p o s u n ię te j g ł ę biej, niż p r z y u ż y c i u k w a s u so ln ego, s u b s t a n c y a m e l a n i n o w a p o w s ta je t y l k o z u r o c h r o m u . S u b s t a n c y e m e l a n o i d o w e p o w s t a j ą z k w a s u a llo k sy -, a n t o k s y - i o k s y p r o t e i n o w e g o j e d y n i e p r z y r o z k ł a dzie k w a s e m s o l n y m i s ta n o w ią r a c z e j w tó r n e p r o d u k t a k o n d e ń - sa cyi p o łą cz o n ej z u tle n ie n ie m , p o d o b n e do m e l a n o i d y n i s u b s t a n c y j h u m i n o w y c h , k t ó r e S a m u e l y *) o t r z y m y w a ł b ą d ź z r o z k ł a d u b ia łk a , b ą d ź sz tu c z n ie z k w a s ó w a m i n o w y c h i w ę g lo w o d a n ó w . N a s z e b a d a n i a p o t w i e r d z a j ą w z u p e łn o ś c i s p o s t r z e ż e n ia H u g o u n e n q u ’a i M o r e P a , k t ó r z y p i e r w s i w p r o w a d z i l i flu o ro w o d ó r j a k o c z y n n i k h y d r o l i t y c z n y d l a r o z k ł a d u c ia ł p r o t e i n o w y c h .
4) P o w s t a w a n i e m e l a n i n y w y łą c z n i e z u r o c h r o m u podczas h y d r o liz y f lu o ro w o d o r e m a n ie o b e c n o ś ć j e j w ś ró d p r o d u k t ó w r o z k ł a d u in n y c h k w a s ó w o k s y p r o t e i n o w y c h j e s t j e d n y m z d o w o d ó w , że ż a den z t y c h k w a s ó w o k s y p r o t e i n o w y c h n ie m o ż e b y ć s u b s t a n c y ą m a c i e r z y s t ą u r o c h r o m u , tz. u r o c h r o m o g e n e m . T y m c z a s e m p. M o r i t z W e i s z 8) w p r z e c iw ie ń s tw ie do t y c h f a k t ó w u p a t r u j e aż 2 n r o - c h r o m o g e n y , a i /?, w tej g r u p i e k w a s ó w o k s y p r o t e i n o w y c h , k t ó r e n ie s t r ą c a j ą się o c ta n e m oło wiu z a s a d o w y m . P r z y t e m p o d s t a w o w y m b a r w i k i e m m oczu, i s t o t n y m u r o c h r o m e m n a z y w a .on z w i ą z e k żółty, k t ó r y po s t r ą c e n i u o c t a n e m m ie d z i p r z e c h o d z i do r o z t w o r u i o p a d a r a z e m z k w a s e m a l l o k s y p r o t e i n o w y m p r z y z a d a n i u r o z t w o r u o c t a n e m o łow iu z a s a d o w y m . P. W e i s z nie z w r ó c i ł u w a g i n a f a k t ogło szony prze z j e d n e g o z n a s 1), m ia n o w ic i e n a to, że u r o c h r o m j e s t z w ią z k i e m b a r d z o ł a t w o r o z k ł a d a j ą c y m się i że w sz cz eg ó ln o śc i ule g a u t le n ia n iu j u ż p o d c z a s s t r ą c a n i a go z m o c z u l u b ro z tw o r ó w o c t a n e m miedzi. T w o r z e n i e się s z a r e g o p o ł ą c z e n ia m ie d z i a w e g o u r o c h r o m u z a c h o d z i k o s z te m u tl e n i e n i a s a m e g o z w ią z k u , k t ó r e g o p ro -
J) B eitrage zur C hem iach.Physiol. u. P athologie Bd. II, 8 . 3Ó5 (1902).
2) Bioch. Z eitschr. 30. 333.
>) R ozpr. A kad. U m iej., Ser III (B) 7. 447. oraz Z eitschr. f. phvsiol. Choru.
54. 118.
j . B R O W lŃ S K I I ST. D Ą B R O W S K I [3 2 ]
d u k t r o z k ł a d u p r z e c h o d z i do p r z e s ą c z u i n a d a j e m u b a r w ę żółtą.
P . W e i s z p r z e d s i ę w z i ą ł b a d a n i a k o l o r y m e t r y c z n e , ce le m s t w i e r d ze n ia , że b r u n a t n o - ż ó ł t y z w ią z e k s t r ą c a l n y m i e d z i ą nie j e s t b a r w i k i e m p o d s t a w o w y m m o c zu . T y m c z a s e m b a d a n i a te p o tw ie rd z a ją j e d y n i e , że u r o c h r o m p r z y s t r ą c a n i u m ie d z i ą c z ęś cio w o u tl e n i a się i p r z e c h o d z ą c do p r z e s ą c z u , z a b a r w i a go n a żółto. P r z y j ą w s z y za p o d sta w ę s w y c h r o z w a ż a ń m ie s z a n in ę k w a s u a l l o k s y p r o t e i n o w e g o i p r o d u k t ó w r o z k ł a d u u r o c h r o m u , p. W e i s z p r z e n ió s ł n a n i ą n a z w ę
„ i s to tn e g o u r o c h r o m .u a , zaś n i e z r ó ż n i e z k o w a n ą m i e s z a n in ę w t. z.
f r a k c y i a n t o k s y p r o t e i n o w e j n a z w a ł u r o c k r o m o g e n a m i a i /?, s ą d z ą c w id o cz n ie , że w s z y s t k o co żółte j e s t i s t o t n y m u r o c h r o m e m , a w s z y stk o, co p rz e z u t l e n i e n i e ż ółtem sta ć się może, j e s t u r o c h r o m o g e n e m . A u t o r nie ro z d z ie li ł m ie s z a n i n y , nie p o d a ł a n i j e d n e j a n a l i z y e l e m e n t a r n e j p o s z c z e g ó l n y c h f r a k c y j c e le m s tw i e r d z e n i a ic h i n d y w i d u a l n o ś c i c h e m ic z n e j, a n a d t o w y p u ś c i ł z u w a g i f a k t a d o ś w ia d c z a ln e , k t ó r e u s t a l a j ą i s t o t n y z w i ą z e k u r o c h r o m u z r o z k ł a d e m b i a ł k a wogóle, z g r u p ą zaś b a r w o t w ó r c z ą b i a ł k a w szczególn ości. N a t o m i a s t p. W e i s z p r z y j ąl w n io sk i H o h 1 w e g a, S a 1 o m o n s e n a i M a n c i n ie g o ł ), t y cz ąc e się p o zo rn e g o b r a k u s i a r k i w u r o c h r o m ie , j a k k o l w i e k b e z z a s a d n o ś ć t w i e r d z e ń t y c h a u t o r ó w z o s ta ła ju ż d o ś w ia d c z a l n i e u s t a l o n a 2).
Lwów. Z ak ład chem ii lek arsk iej U niw ersytetu.
ł) Bioch. Z eitschr. 13, 199.
8) Z eitschr. f. phys. Chem. 62, 858.
R o z p r a w y W y d z i a ł u mftt eina tyc ss no -prz yrod nitfssego A k a d e m i i U m i e j ę t n o ś c i . Serysi l i t . T o m 9. D z i a ł A . ( O g ó l n e g o z b i o r u Ło m 49 A).
W. Ł o z i ń s k i : 0 m ec h an ic zn e m w ie trz en iu p iask o w có w w u m ia rk o w a n y m k lim acie |z 5 ryc. w tekście) (sir. 1 —16). — B r.' R a d z i s z e w s k i : 0 glyo k salin ach (str. 1 7 — 24). — Z. J a k u b o w s k i i S. N i e m e n to w s k i : 0 kw asach 8 .8 '^ d w u c h in o - lylu (str. 2 5 —liO ).'— L. S a w i c k i : C au sses, szkic k ra s u zgrzybiałego (z 18 ryc.
w tekście) (str. 61— 86h — A. K o r c z y ń s k i , : O solach a n o rm a ln y i h (Część druga) (str. b7 1.10). — J. B u r a c z e w s k i i M. D zi u r z y ń s k i : B rom ow anie s try c h n in y , b ru e y n y i in n y ch alk alo id ó w (Część p ierw sza) (str. 111 —1 2 0 ) .— J. K o z a k : O d z ia ła n iu w o d o ro tlen k u p o taso w eg o n a d w u o k s y m acely lo iza ty n y (str. l a l —126). — S.
M o s t o w s k i : Z a c h o w a n ie g lu k o z o -fe n e ly d y d u i c z te ro -a c e ty lo -g lu k o z o -fe ń e ty d y d u w u stro ju zw ierzęcia (str. 127 136), — fet. K r e u tz: K ry sta liz ac y a sa lm ia k u (z lab.
1 i U) (str. 137— 20i>). — M. S t r z e l e c k a : 0 sia rk o cy a n ia n a cb ksylolow ych (str.
207 -210'. T. K o ź n i e w s - k i : Jo d o w e po ch o d n e alk alo id ó w ch in o w y ch (.str. 211
— 222). — M. S m o i u c h o w s k i : O p ew n em z ag a d n ie n iu z teoryi sp ręży sto ści i o zwi ąz ku jego z w y tw o rz e n ie m -się gór fałd o w y ch (str. 223— 226). — J. K r a s s o w s k i : Z a sto so w a n ie m eto d y A. S c h u s le ra do z a g a d n ie n ia zm ien n o ści szerokości geo
graficznej (z tab. lit) (str. 227— 28;!). - J. B u r a c z e w s k i i jVl. D z i u r z y ń s k i : B ro m o w an ie stry c h n in y , b ru e y n y i in n y c h alk alo id ó w (Część druga) (str 2 8 3 — 291). — Z. R o z e n : D aw ne law y W. Ks. K rakow skiego. S tu d y u m petro g raficzn o -ch em iczn e (z lab. IV —IX i 8- mi u rys. w tekście) (str. 293 — 368). — L. 'B r u n e r i J. Z a w a d z k i : O ró w n o w ag ach m iędzy siark o w o d o rem a solam i m eta li ciężkich (str. 3 6 9 — 3HU) — S t. K r e u t z : O al.-lonicie (z tab. X) (sir. 3 8 1 - 4 1 4 ) . — Z. M ol. y l e w s k i : O m eto k s y le n i loku m a ro n a ch (str. 4 1 5 —4 3 2 '. — W. S i e r p i ń s k i : P e w n e tw ierd ze
nie ó liczbach n iew y m ie rn y c h (str. 4 3 3 —444). — S t. L o r i a : O dy sp ersy i św iatła w p a ra c h m eta li (z tab . XI), (str. 4 4 5 - 4 7 4 ) ..
R o z p r a w y W y d z i a ł u m a t e m a t y c z n o - p r z y r o d n i c z e g o A k a d e m i i U m i e ję t n o ś c i . S e r y a l l l . T o m 10. D z i a ł A. ( O g ó l n e g o z b i o r u t o m 50 A).
W. S i e r p i ń s k i : O w arto ści asy m p to ty c zn e j p ew n ej s u my (str. 1 — 10). — J. S a l p e t e r : O p e w n ej m e to d z ie w y z n a c z a n ia c h ara k te ry sty c zn y c h sta ły c h jo n o w y ch R a-A (str. 11 — 17). — W. A r n o l d : N ow y odczyn b a rw n y ciał białkow ych (str. 19 — 25). — W. A r n o l d : P e p ty d y tk an k o w e (str. 2 7 - 3 0 ) . — J. S m o l e ń s k i : O p o w stan iu pó łn o cn ej k raw ęd zi podolskiej i o' roli m orfologicznej m ło d szy ch r u ch ó w f o d o l a (str. 3 1 —67). — S t. O p o l s k i : O estrach b en zo lsu llo n itran ilid ó w (str. 69 — 73). — J. B u r a c z e w s k i i T. N o w o s i e l s k i : O p ro d u k ta c h u tlen ien ia s try c h n in b ro m o w a n y c h (Część p ierw sza) (str. 7 5 —82'). — M. S m o I u c, h o w s !: i : O p rzew o d n ic tw ie ciep ln em c ia ł sp ro s zk o w an y c h (sir. 83— 95). — T. K o ź n i e w s k i : P rz y c z y n e k do zn ajo m o ści alk alo id ó w k o rz en ia ro ślin y S a n g u in a ria C a n ad e n sis (str.
97 —107). — M. L i m a n o w s k i : W ielkie p rz em ie sz c ze n ia m as s k a ln y ch w D y n a ry - dach koło P o s to jn y (z tabl. 1) (str. 1 0 9 - 1 7 1 ) . — K. J a b ł c z y ń s k i i St. J a b ł o ń s k i : R eakcye w u k ła d a c h n ieje d n o lity ch . W pływ alk o h o lu i str. 173 —176). — W. C z e r n e c k i : B ad an ia ilościow e n a d k w asam i o k sy p ro te in o w y m i w cieczach su ro w iczy ch ja m c ia ła o raz w e k rw i ludzi zd ro w y ch i ch o ry ch (str. 1 7 7 - 2 0 7 ) . — M. S m o 1 u cli o w - s k i : P rz y c zy n e k do k in ety c zn ej teoryi tra n s p ira c y i, dyfuzyi i p rz ew o d n ic tw a ciepl
nego w gazach ro zrzed zo n y ch (str. 209—214). — T. E s t r e i c h e r i A. S c h n e r r : O znaczenie ciep ła p a ro w a n ia n iek tó ry ch gazów sk ro p lo n y c h . (str. 215 -237). — T E s t r e i c h e r i >M. S t a n i e w s k i : B a d an ia k a lo ry m etry c zn e n a d ch lo rem w nizkich te m p e ra tu ra c h (str. 2 3 9 — 247). — J. H e l p e r . W pływ k am eleo n u n a c ia ła o rg an iczn e (btr. 2 4 9 —2 /3 ). — S. N i e m e n t o w s k :: S tu d y a w dziedzinie o x a n h y d ro zw ią zk ó w (str 2 7 5 — 800). — Z._ J a k u b o w s k i : O 5 -k w asie ch in o lin y I (str. 3 0 1 —310). — ,). S a l i b i l l : D ziałanie ś w ia tła n a b ro m o w an ie orto- i p a ra-b u ty lo to lu o li trzecio rzęd n y ch o ra z n a ch lo ro w an ie trzecio rzęd n eg o b u ty lo b en zo lu i o rto -b u ty lo lo lu o lu (str. 311 —316). — A. R o s e n b l a t t : B a d an ia nad k ształtam i k rz y w y ch a lg e b ra i
cznych sto p n ia szóstego (z labl. II— XX III) (317—370). — St. P a w ł o w s k i : T em p e
r a tu r a w ód p ły n ą c y c h w G alicyi (str. 3 7 1 —41)0).
Sktad główny; na G a lic y ę ; — K s ię g a r n ia S p ć ik i wyd aw nic zej w Krakowie, na K rólestw o P o ls k ie : K się g a r n ia G ebeth nera i W o lf fa w W a rs z a w ie .
