PROGRAM NAUCZANIA dla SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA

SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA NR 1 IM. STANISŁAWA WIECHOWICZA

W KRAKOWIE

PROGRAM NAUCZANIA

dla

SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA

PRZEDMIOT GŁÓWNY - GITARA

Opracowanie - mgr Joanna Kowalczyk

Kraków 2019

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 sierpnia 2019 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (Dz. U. z dnia 28 sierpnia 2019 r. Poz. 1637)

Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 czerwca 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (Dz. U. z dnia 5 lipca 2019 r. Poz. 1247)

Statut Szkoły Muzycznej I Stopnia Nr 1 im. Stanisława Wiechowicza w Krakowie.

2

CELE KSZTAŁCENIA

Wymagania ogólne :

I. Umuzykalnienie i rozbudzenie wrażliwości na muzykę.

Uczeń :

 Pod kierunkiem nauczyciela rozwija swoje zainteresowania, wrażliwość i wyobraźnię muzyczną oraz naturalną potrzebę ekspresji twórczej.

 Kształtuje swój smak i gust muzyczny.

 Poznaje pojęcia i terminy muzyczne, historię gitary, jej budowę i zasady konserwacji.

II. Kształcenie podstawowych umiejętności gry na instrumencie.

Uczeń :

 Poznaje podstawy gry na instrumencie : prawidłowe funkcjonowanie aparatu gry, elementy techniki gitarowej oraz środki wyrazu artystycznego;

 Wykorzystuje wiedzę ogólnomuzyczną do zrozumienia i wykonywania utworów;

 Poznaje notację muzyczną (w tym oznaczenia notacji gitarowej);

 Kształci umiejętność odczytywania muzycznego sensu utworu oraz grę a vista prostych utworów solowych i kameralnych;

 Poznaje sposoby efektywnej pracy;

 Kształci nawyki systematycznego i świadomego ćwiczenia oraz samodzielnego opracowywania krótkich i łatwych utworów.

III. Przygotowanie do występów publicznych.

Uczeń :

 Potrafi publicznie prezentować swoje umiejętności;

 Kształci umiejętność koncentracji oraz radzenia sobie z tremą;

 Aktywnie uczestniczy w życiu muzycznym szkoły i środowiska;

 Potrafi współpracować z innymi wykonawcami.

3 Wymagania szczegółowe :

I. Umuzykalnienie i rozbudzenie wrażliwości na muzykę.

Uczeń :

 Rozwija uzdolnienia i zainteresowania muzyczne;

 Uczestniczy jako świadomy odbiorca w życiu muzycznym szkoły i w wydarzeniach kulturalnych poza szkołą;

 Korzysta z nagrań muzycznych i ze źródeł informacji;

 Zna podstawy budowy gitary klasycznej, zasady użytkowania, wymiany strun, strojenia i konserwacji instrumentu;

 Rozróżnia rodzaje gitar;

 Zna historię gitary i muzyki gitarowej w zakresie podstawowym;

 Poznaje literaturę gitarową z różnych epok.

II. Kształcenie podstawowych umiejętności gry na instrumencie.

Uczeń :

 Prawidłowo posługuje się aparatem gry : postawa, układ rąk, sposób wydobycia dźwięku;

 Dba o właściwy dobór akcesoriów : wysokość krzesła,, ustawienie pulpitu, wykorzystanie podnóżka, podgitarnika lub poduszki oraz oświetlenie;

 Posługuje się metronomem, kamertonem lub tunerem;

 Kształci podstawową technikę gry : uderzenie tirando i apoyando, koordynację pracy obu rąk, niezależność palców, tłumienie strun, gry dwudźwięków, trójdźwięków, czterodźwięków,

akordów, grę naturalnych i sztucznych flażoletów, chwyt barre, zmiany pozycji, arpeggio, legato, tremolo, rasgueado, podstawowych ozdobników;

 Samodzielnie odczytuje zapis nutowy;

 Dba o jakość dźwięku;

 Analizuje własną grę - w tym pod kątem realizacji wskazówek nauczyciela ( interpretacji i poprawności technicznej );

 Świadomie ćwiczy i koryguje własne błędy;

 Realizuje oznaczenia dynamiczne i agogiczne;

 Z pomocą nauczyciela interpretuje utwory muzyczne zgodnie ze stylem, charakterem i budową formalną, zwracając uwagę na rytm, agogikę, dynamikę, barwę, artykulację i frazowanie;

 Gra a vista łatwe utwory solowe i kameralne;

 Samodzielnie opracowuje łatwe utwory pod względem techniczno-wykonawczym - aplikatura, frazowanie, dynamika, tempo, interpretacja;

 Wykorzystuje wiedzę z zakresu przedmiotów ogólnomuzycznych do zrozumienia i wykonywania utworów;

 Realizuje różne formy muzykowania zespołowego - np. zespoły gitarowe, akompaniament, zespoły kameralne z udziałem innych instrumentów;

4

 Wykonuje utwory z różnych epok i gatunków - etiudy o zróżnicowanych problemach technicznych, formy cykliczne w całości lub wybrane części, miniatury, utwory dowolne;

 Wykonuje z pamięci wybrane utwory;

 Wykonuje gamę C-dur oraz gamy krzyżykowe do czterech znaków - jednogłosowo, w tercjach, sekstach i oktawach;

 Zna podstawowe akordy durowe i molowe w wyżej wymienionych tonacjach;

 Z pomocą nauczyciela planuje swoją pracę domową.

III. Przygotowanie do występów publicznych.

Uczeń :

 Uczestniczy w publicznych występach jako solista, kameralista lub akompaniator;

 Nawiązuje kreatywną współpracę z innymi wykonawcami;

 Jest otwarty i wrażliwy na potrzeby innych osób;

 Dokonuje krytycznej oceny swojej prezentacji;

 Aktywnie uczestniczy w życiu muzycznym szkoły i środowiska jako wykonawca.

Sześcioletni cykl nauczania :

- klasa 1

- klasa 2

- klasa 3

- klasa 4

- klasa 5

- klasa 6

Czteroletni cykl nauczania : 1. klasa I

- program nauczania klas 1 i 2 Sześcioletniego cyklu nauczania

2. klasa II

- program klasy 3 Sześcioletniego cyklu nauczania

3. klasa III

- program klasy 4 Sześcioletniego cyklu nauczania

5 4. klasa IV

- program klas 5 i 6 Sześcioletniego cyklu nauczania

SZEŚCIOLETNI CYKL NAUCZANIA PIERWSZY ROK NAUKI

WIADOMOŚCI

- rodzaje gitar - lutnicza, z manufaktury, fabryczna, - budowa gitary,

- konserwacja gitary,

- akcesoria ( dobór ); stołek, pulpit, podnóżek, podgitarnik, poduszka, oświetlenie,

- notacja muzyczna, klucz wiolinowy, metrum, takt, przedtakt, wartości nut i pauz, znaki chromatyczne, sposoby przedłużania dźwięku,

- oznaczenia notacji gitarowej, aplikatura,

- strojenie gitary; kamerton, tuner, (zapoznanie),

- zapoznanie z metronomem,

- znajomość dźwięków do V progu.

- sposób ćwiczenia.

PROGRAM TECHNICZNY

- ułożenie aparatu gry: postawa, trzymanie gitary, układ rąk,

- tirando,

- figueta,

- proste formy arpeggia,

- dwudźwięki,

- akordy : C, a, G, G7, D, d, E, e,

- uderzenie zamknięte,

- koordynacja pracy obu rąk,

- artykulacja legato,

- tłumienie strun prawą ręką,

- dynamika: forte, mezzoforte, piano,

- gamy durowe: C, G, przez jedną oktawę.

WYMAGANIA PROGRAMOWE

- 10 drobnych utworów

- 2 etiudy o zróżnicowanych problemach technicznych

- 2 utwory dowolne

PROGRAM KOŃCOWOROCZNY -

- dwautwory dowolne

6

7

DRUGI ROK NAUKI

WIADOMOŚCI

- wartości nut c.d.

- znajomość dźwięków do XII progu na 1 i 2 strunie,

- strojenie gitary,

- dynamika: oznaczenia,

- tempa: rodzaje, oznaczenia,

- zakładanie strun,

- melodia, akompaniament,

- frazowanie.

- sposób ćwiczenia c.d.

PROGRAM TECHNICZNY

- tirando - doskonalenie.

- arpeggio – doskonalenie.

- dbałość o jakość dźwięku.

- zmiana pozycji (na jednej strunie, i z wykorzystaniem pustej struny).

- legato (łatwe formy) : wstępujące, zstępujące.

- tłumienie strun prawą i lewą ręką.

- artykulacja: legato – doskonalenie.

- dynamika: f, mf, p – doskonalenie; crescendo i diminuendo.

- akordy: D7, E7, A, A7, H7.

- rasgueado .

- gamy durowe: G, D, przez jedną lub dwie oktawy.

WYMAGANIA PROGRAMOWE:

- 2 etiudy,

- 4 utwory dowolne,

- 1 duet gitarowy.

PROGRAM KOŃCOWOROCZNY:

- gama,

- etiuda,

- utwór dowolny.

8

TRZECI ROK NAUKI

WIADOMOŚCI

- rodzaje strun do gitary: marki, twardość strun,

- zakładanie strun,

- umiejętność używania kamertonu, tunera,

- znajomość dźwięków do XII progu,

- przednutka pojedyncza,

- rytm punktowany, synkopa,

- triola,

- dynamika: oznaczenia,

- tempa : rodzaje, oznaczenia c.d.,

- znaki artykulacyjne,

- frazowanie.

- sposób ćwiczenia c.d.

PROGRAM TECHNICZNY

- tirando – doskonalenie,

- arpeggio – doskonalenie,

- zamiany pozycji – doskonalenie,

- barré ( małe ),

- akordy : F w I pozycji, A i a w V pozycji,

- legato; wstępujące i zstępujące,

- artykulacja: legato i staccato,

- dynamika: f, mf, p, cresc., dim. - doskonalenie,

- rasgueado - doskonalenie,

- flażolety naturalne: notacja i wykonanie,

- rozszerzanie przestrzeni międzypalcowej,

- gamy: durowe D, A, molowe harmoniczne – a, e - przez dwie oktawy,

- czytanie a Vista.

- samodzielne odczytywanie zapisu nutowego.

WYMAGANIA PROGRAMOWE

- 4 etiudy o zróżnicowanych problemach technicznych

- 2 utwory w formie klasycznej

- 6 utworów dowolnych

- 1 duet

PROGRAM EGZAMINU KOŃCOWOROCZNEGO

- gama,

- etiuda,

- utwór klasyczny,

- utwór dowolny.

9

CZWARTY ROK NAUKI

WIADOMOŚCI

- historia gitary – zarys,

- synkopa,

- przednutka podwójna,

- mordent,

- frazowanie – progresja i kulminacja,

- kształt paznokci w prawej ręce, pielęgnacja,

- tempa – rodzaje i oznaczenia c.d.

- sposób ćwiczenia c.d.

PROGRAM TECHNICZNY

- tirando,

- arpeggio,

- zmiany pozycji,

- flażolety naturalne,

- legata wstępujące i zstępujące c.d.,

- rozwijanie niezależności i elastyczności palców,

- artykulacja: legato, staccato, portato, glissando,

- barré,

- apoyando,

- dynamika – doskonalenie,

- agogika: rallentando, ritenuto,

- gamy durowe A, E przez dwie lub trzy oktawy; gama chromatyczna,

- akordy, rasgueado,

- pasaże,

- czytanie a vista,

- rejestry – barwa dźwięku.

- samodzielne opracowywanie łatwych utworów.

WYMAGANIA PROGRAMOWE

- 6 etiud o zróżnicowanych problemach technicznych,

- pierwsza część sonaty lub sonatiny ewentualnie temat z wariacjami,

- 3 utwory dowolne

- 1 duet (akompaniament)

PROGRAM EGZAMINU KOŃCOWOROCZNEGO

- gama,

- 1 etiuda,

- rondo, część sonatiny lub temat z wariacjami,

- utwór dowolny.

10

PIĄTY ROK NAUKI

WIADOMOŚCI

- tryl,

- homofonia i polifonia,

- różnice stylistyczne pomiędzy utworami różnych epok,

- podstawowe wiadomości o kompozytorach literatury gitarowej.

ROZWÓJ POZNANYCH TECHNIK.

- tirando,

- arpeggio,

- tremolo,

- apoyando,

- zmiany pozycji,

- barré,

- legata wstępujące i zstępujące,

- praca nad elastycznością i niezależnością ruchową palców,

- flażolety naturalne i sztuczne,

- artykulacja c.d., pizzicato,

- dynamika,

- agogika,

- gamy dur i moll; gama chromatyczna.

- pasaże,

- akordy /rasgueado/,

- czytanie a Vista,

- rozwój biegłości palców obu rąk.

WYMAGANIA PROGRAMOWE

- 4 etiudy o zróżnicowanych problemach technicznych,

- 1 utwór klasyczny,

- 2 utwory dawnych mistrzów (renesans, barok),

- 4 utwory dowolne,

- 1 utwór kameralny (lub duet, akompaniament).

PROGRAM EGZAMINU KOŃCOWOROCZNEGO

- gama,

- 1 etiuda,

- 1 utwór z okresu renesansu lub baroku,

- część sonaty, sonatiny lub temat z wariacjami,

- utwór dowolny.

SZÓSTY ROK NAUKI

11

WIADOMOŚCI

- podstawowe wiadomości o kompozytorach gitarowych, c.d.; wykonawcy,

- różnice stylistyczne pomiędzy utworami różnych epok,

- rytmy taneczne,

- rozwijanie wiedzy o interpretacji utworów.

ROZWIJANIE POZNANYCH TECHNIK

- tirando,

- arpeggio,

- tremolo,

- apoyando.

- zmiany pozycji,

- barré,

- legata wstępujące i zstępujące,

- praca nad elastycznością i niezależnością ruchową palców,

- flażolety naturalne i sztuczne,

- artykulacja,

- dynamika,

- agogika,

- gamy dur, gama chromatyczna,

- pasaże,

- akordy /rasgueado/,

- czytanie a Vista,

- rozwój biegłości palców obu rąk.

WYMAGANIA PROGRAMOWE

- 3 etiudy,

- 1 utwór okresu baroku (lub 2 części suity),

- sonata, sonatina lub temat z wariacjami,

- 2 utwory dowolne,

- 1 utwór kameralny (duet, akompaniament),

- 1 utwór samodzielnie wybrany i opracowany przez ucznia.

PROGRAM EGZAMINU KOŃCOWOROCZNEGO

- gama,

- 1 etiuda,

- 2 części sonaty, sonatiny lub temat z wariacjami,

- 1 utwór z muzyki dawnej,

- utwór dowolny.

LITERATURA:

klasy: 1, 2 i I

12 1. J.A. Muro - Basic Pieces t.I

2. T. Stachak - Gitara /Pierwsza klasa – extraklasa/

3. J. Sagreras - Szkoła t.I

4. J.Powroźniak – Szkoła gry na gitarze – ABC gitary 5. J. Powroźniak – Etiudy z. I

6. J. Powroźniak – Grajmy na gitarze z. IV, V 7. J. Powroźniak – Pierwsze kroki gitarzysty

8. H. Teuchert – Meine Ersten Gitarrenstücke z.I 9. W.Götze - Tanzbuch für alle Gitarrenspieler

10. K. Scheit - Esy solo –Pieces by celebrated masters of the lute 11. J. Cardoso – Nauka i metoda techniki gitarowej

12. A. Diabelli - 30 sehr leichte Übungsstücke für die Gitarre 13. L. Yereczekey – Gitarmuzsika

l do wyboru w/g uznania nauczyciela

l lub inne utwoty w/g uznania nauczyciela o podobnym stopniu trudności.

klasa 3; II

1. J. Cardoso – Nauka i metoda techniki gitarowej 2. J. Cardoso – Suita de los Mita

3. E. Pujol - Szkoła

4. H. Teuchert – Meine ersten Gitarrenstücke z.I/ II

5. K. Scheit - Esy solo –Pieces by celebrated masters of the lute and guitar

6. F. Carulli - Fortschreitende Tonstücke 7. J. Powroźniak – Grajmy na gitarze z. VI

8. J. Powroźniak – Etiudy z. I i II

9. F. Sor – Etiudy op 31, 35 10. Klassiker der Gitarre z. II

Drobne utwory:

◦ M. Carcassi

◦ L. Legniani

◦ M. Giuliani

◦ N. Paganini

◦ N. Coste

◦ D. Aguado

11. S. Mroński – Łatwe utwory na gitarę 12. M. Linnemann – Leichte Folklorestücke für Gitarre 13. Brazilian folk tunes – Songs &dances from Brazil

l Do wyboru w/g uznania nauczyciela

l lub inne utwory w/g uznania nauczyciela o podobnym stopniu trudności

13 klasa 4, III

1. J. Cardoso – Nauka i metoda gry na gitarze 2. E. Pujol – Szkoła

3. L. Brower – X łatwych etiud 4. M. Carcassi – Etiudy op. 10

5. F. Sor – Etiudy op. 31, 35

6. F. Carulli – Fortschreitende Tonstücke und geläufigkeits Etüden 7. M. Carcassi – Kaprysy

8. J. Cardoso - Suita de los Mita 9. Klassiker der Gitarre -z. II ; utwory:

 M. Giuliani

 A. Diabelli

 N. Paganini

 D. Aguado

 N. Coste

 L. Legniani

 J. K. Mertz

10. S. Mroński – Łatwe utwory

11. J. S. Bach – Wybrane utwory w transkrypcji na 1 i 2 gitary 12. J. Powroźniak – Grajmy na gitarze, z.I, III, V, VI, XII

13. J. Powroźniak – Klasycy gitary

 F. Carulli

 M. Carcassi

 M. Giuliani

 D. Aguado

Do wyboru w/g uznania nauczyciela

lub inne utwory w/g uznania nauczyciela o podobnym stopniu trudności

Klasa 5, 6, IV

1. E. Pujol – Szkoła

2. J. Cardoso – Nauka i metoda techniki gitarowej 3. K. Sosiński – Materiały do nauku gry na gitarze 4. J. Powroźniak – Wybór etiud, z. II, III

5. M. Carcassi – Etiudy op. 60

6. F. Sor – Etiudy op. 6, 29, 31, 35

7. F. Carulli - Fortschreitende Tonstücke /Edition Peters/ Nr 2480 c 8. M. Giuliani – Etiudy op. 100

9. M. Giuliani – 120 Etiud

10. N. Coste – Etiudy op. 38

11. J. Powroźniak – Klasycy gitary

14

 F. Carulli

 M. Carcassi

 M. Giuliani

 D. Aguado

 F. Tarrega

 F. Sor

 F. Horecki

 K. Mertz

12. J. Powroźniak – Grajmy na gitarze; z. VI, IX, X, XI, XII, XIV, XV, XVII, XVIII, XIX, XX

13. Klassiker der Gitarre – z. I, II, II

14. L. Brower – Etiudy

15. A. Kowalczyk, J. Paterek – Sonatiny i sonaty klasyczne na gitarę; Sonaty klasyczne na gitarę 16. B. J. Oberbek – Łatwe sonatiny i wariacje na gitarę

17. J. S. Bach – Wybrane utwory w transkrypcji na 1 i 2 gitary 18. J. Ph. Rameau - Wybrane utwory w transkrypcji na 1 i 2 gitary 19. R. de Vise – Suita d

20. S. L. Weiss – Menuet – Sarabanda – Menuet 21. L. Milan – Pawany

22. Anonim – Partita C /Karl Scheit Ve 14424/

23. A. Logy – Partita a

24. S. Mroński – Dwa cykle na gitarę 25. F. Tarrega – Preludia

l do wyboru w/g uznania nauczyciela

l lub inne utwory w/g uznania nauczyciela o podobnym stopniu trudności

15 Kryteria oceniania

Podstawowymi kryteriami ocen jest:

· spełnienie wymagań programowych dla danego roku

· postępy w zdobywaniu umiejętności technicznych i muzycznych

· opanowanie repertuaru

· systematyczność i pilność ucznia

· wykonanie programu z pamięci

Pracę ucznia ocenia się według następujących kryteriów:

• ocenę celującą otrzymuje uczeń, będący laureatem konkursów i przesłuchań, prezentuje grę bezbłędną muzycznie i technicznie oraz ciekawą artystycznie.

Ponadto wykazuje się nienaganną i wzorową postawą w zakresie kultury osobistej oraz poszanowania instrumentów i mienia szkolnego,

• ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który prezentuje grę bezbłędną technicznie i muzycznie, opanował zakres materiału obowiązujący w danej klasie wykonał program w całości z pamięci,

• ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował materiał nauczania danej klasy według obowiązującego programu, i prezentuje grę poprawną technicznie i muzycznie,

• ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który wykonał program

z niedociągnięciami muzyczno–technicznymi, intonacyjnymi i pamięciowymi, lecz opanował grę na instrumencie umożliwiającą postępy w dalszej nauce przy systematycznej pracy,

• ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum programowego w danej klasie, jego wykonanie utworów charakteryzuje się brakami techniczno–muzycznymi, jednak nie wykluczającymi postępów przy dalszej systematycznej pracy,

• ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum materiału przewidzianego w programie nauczania danej klasy oraz nie rokuje nadziei na dalszy rozwój muzyczno – artystyczny nawet przy intensywnej pracy.

Uczeń wykonuje program egzaminacyjny z pamięci. W przypadku niespełnienia tego wymagania jego ocenę obniża się o jedną notę niżej.

16

Efekty kształcenia po zakończeniu nauki w szkole muzycznej I stopnia

Uczeń :

 Szanuje dziedzictwo kulturowe swojego innych narodów;

 Przestrzega zasad kultury, etyki i prawa autorskiego;

 Posiada wiedzę niezbędną do rozwijania gry na instrumencie i do świadomego uczestnictwa w życiu muzycznym;

 Zna i stosuje zasady dotyczące występów publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem zachowania i stroju;

 Wykazuje wrażliwość artystyczną w kreatywnym realizowaniu zadań;

 Rozwija pasję muzyczną przez podejmowanie inicjatyw artystycznych;

 Publicznie prezentuje swoje dokonania;

 Podczas gry na instrumencie prawidłowo operuje aparatem gry;

 Czyta nuty ze zrozumieniem, potrafi wykonać a vista proste utworu muzyczne;

 Wykorzystuje wiedzę ogólno muzyczną oraz umiejętności niezbędne do zrozumienia i wykonywania utworów;

 Świadomie wykorzystuje słuch muzyczny w działaniach praktycznych;

 Realizuje wskazówko wykonawcze ze zrozumieniem;

 Ocenia jakość wykonywanych zadań;

 Pracuje w zespole pod nadzorem osoby odpowiedzialnej za realizację projektu oraz bierze Współodpowiedzialność za efekt tej pracy;

 Integruje się i współpracuje z członkami zespołu;

 Buduje relacje oparte na zaufaniu;

 Wykazuje się w działaniu aktywną postawą;

 Organizuje swoją indywidualną pracę;

 Systematycznie rozwija swoje umiejętności;

 Wykorzystuje technologię informacyjną i komunikacyjną;

 Przewiduje skutki podejmowanych działań;

 Jest przygotowany do kontynuowania nauki;

 Potrafi skutecznie radzić sobie ze stresem, w szczególności z tremą.