Wiercenie Rzeszotary2

(1)

Jad,.wlga BURTAN

Wiercenie Rzeszotary2

Komunikat wstępny

W 1909 r.

zostało

opisane przez W. Petraschoka . wiercenie w Rzeszo- tarach.

Według

tego autora wiercenie

przebiło

koiejno

kredę fliszową.

starszy

trzeciorzęd, jurę,

karbon, a

następnie

na

głębokości

849 m

weszło

w utwory. krystaliczne.

Interpretacja W. Petraschcka

nasunęła

jednak wiele

wątpliwości.

F. Bartonec (1912), a

.później K.

Michael (1913) i S. Czarnocki (1935)

uważ,ali, że

wierceniem przebito nie utwory jurajskie, ale

wapień węglo

wy. Inni autorzy, jak J. Nowak (1927) i S. Z.

Różycki

(1953)

^przyjęli

interpretację

W. Petraschcka.

Zarysowały się również wątpliwości,

czy wiercenie istotnie

natrafiło

na

skały

krysta' liczne in situ, c.zy nie.

Wspominał

o tym

również

W.Petrascheck

pisząc, że mogły

to

być

bloki i otoczaki

skał

krystalicz- nych. J. Nowak (1927)

uważał, że skały

krystaliczne

zostały

nawiercone in situ, dlatego

użył określenia

"krystalinikum

wrosłe". Dokładny

opis tych

skał zawdzięczamy

S. Kreutzowi (J. l'lowak, 1927, str. 99), który

wyróżnił

tu

łupki

chlorytowe i gnejsy, przy czym

wyraził

przypuszcze- nie,

że

niektóre

łupki

chlorytowe

mogą być przeobrażonymi

amfiboli- tami .. S. Z.

Różycki

(1952)

skłania się

do

poglądu, że skały

krystaliczne

występują

in situ.

Również

J. Burtan (1954) w przekroju do

szczegóło

wej mapy, a. rkusz Wieliczka,

zaznaczyła, że skały

krystaliczne nawier- cone w Rzeszotarach

znajdują się

na miejscu. J. Wdowiarz (1954, str. 29) natomiast

wyraźnie podkreślił wątpliwości

co do charakteru nawierco- nych

skał

krystalicznych

wyrażając

przypuszczenie,

że mogły' to być

otoczakL Nawiercenie

zlepieńców

z okruchami

skał

krystalicznych w Ba- towicach (S. Cebulak, 1958) i ich porównywanie ze

zlepieńcami

w

Łap

czycy

wznowiło

poprzednio

istniejące wątpliwości, tym

bardziej,

że

niedaleko, w Chorowicach, nawiercono pod

jurą

karbon dolny (Z. Wer- ner,

1~56).

W

zWiązku

z

niejasną

.

pozycją

nawierconych wapieni (jura lub kar-

bon dolny) zagadkowa

była też

pozycja

skał występujących

pod wapie"'-

mami, a

spoczywających

na krystaliniku. W. Karaszewski iJ. Znosko

(1958) zaliczyli te utwory z

zastrzeżeniem

do dewonu dolnego.

(2)

246

Oolnlj forfon

"

~

'",<

<>:: _Iłaurolt

::,

..,

NtIWIZ

~ ~

Jadwiga Burtan

~I ~

~2

~4

WlWJ5

1,,:!~61jJI6

&-::-:a _--

⁸

[L]

_..

. .

_...

. . . .

^g.

···.1.

~IO

b::::::.j

^/5

~'5

! n'{i; ·':;:.'IJ7

~

^•^/.^.,^./"/^<.^. ²⁰

Niejasne

było

rówmez stanowisko warstw

występu

jących

pod

kredą karpacką,

uznanych po zbadaniu iCh na

^zawarto~ć

soli

i

gipsu przez W. Petraschcka, za

Fig. 1. Profil otworu Rzel9zota~

~y 2

Profile of Rzeszotary 2 bore-hole

l - gU'D&; 2 - p&tnl łupki godUlsklAl 1 margle węgla-

. wl.eck1e; 3 - 'WlIl'IItwy w1e-

l'IZOwakle; 4 - warstwy gro- dz1skie; 5 - górne ł:uPk1 cteezyńakie; 6 - p1asJmwce

~ukonltowe eoceilsk1e. 7 ~ pstre margle węgLowleclde;

8 - margle mlUłowcowe; 9 - zlepieńce z faUlllł 1 p1118lt1;

10 - Wwpien1e skal1ste z ro- gowcami; 11 - zlepieńce ka,r- pa.ck1e; 12 - spękania 1 po- śl1zg1; 13 - margle I!I mate- riałem detrytycznym; 14 - plaBkowce glaukonitowe; 150-

zlepieńce grubom1l1l'll18te; 16- wapien1e krynoidowe; l7 - piask1 wapniste i n1'8Wwpn1ete;

18 - łupki chlorytowo-mueko- wltowe; 19 - gnejsy; łupki .

muskawitowo-blOtYf;owe; 20 - 20 - amfibolity 1n1ekowane lIkalentam!, łupki mUSikoWl- towe

l - c1a;y; 2 - Godula varle- gadet ahales and Węglówka ma.rle; 3 - Wlerzowtce bed.B;

4 - Grodziszcze bed.B; 5...,...

Upper Cieszyn sJla.les; 6 - Eocene glaucon1t1c sandston.es;

7 Węglówka var1egalted.

marls; 8 - sllsiton.e JIlIU1s;

9 - congJ.omera.tes wlth fauna, and sa.n.dB; 10 - rock I1me- stonea wltll sNexes; 11 - Cal'- pathl.a.n conglomera.tes; 12 -

br~cla.tlon 8IIId pol1shed eur- faces; 13 - marla wlth de- tr1ta1 mate'l'1a4; 14 - glauca- nltlc S8iDdstones; 15 - coar- segralned. cÓn.glomera.tes; 16- orI.nold limestones; 17 - 1Imy and llmelese san4s; 18 - chloritic-muscovltlc shBJ.es;

19 - gnelBses, muscovltic- -biotlt1c sch18ts; 20 - amph1- bolltes wlth fe1dspa.r lmJec- tions. ml.1scov1te sch!sts

starszy

trzeciorzęd.

Autor ten

-porównywał

te utwory z piaskowcami grodeckimi fliszu karpackiego. J. Burtan (1954)

^zaliczała

je do miocenu.

Bezpośrednich

dowodów na wiek tych utworów nie

^było.

Z

po.wyższego przeglądu

wynika, '

^że

tylko kreda w profilu wiercenia

Rzeszotary 1 nie

budziła wątpliwości.

(3)

Więrcenie Rzeszotary

247 W

związku

z wieloma meJasnosclami

nasuwającymi .się

przy inter- pretacji wiercenia Rzeszotary 1, które ma

duże

znaczenie dla geologii regionalnej obszaru i dalszej akcji wiertniczej oraz ze

względu

na ewen- tUalne nawiercenie

płytkoleżącego

krystaliniku, . ówczesny kierównik Karpackiej Stacji Terenowej , prof. dr M.

Książkiewiczzaproponował

wykonanie nowego wiercenia w

sąsiedztwie

wiercenia Rzeszotary 1.

Projekt wiercenia

został

opracowany przez J. Burtan, przy

współpracy

prof. dr St. Wdowiarza. Nowy otwór Rzeszotary 2

^został

usytuowany 200 m na wschód od otworu starszego.

. Głębokość w m

PROFIL WIERCENIA

FLISZ (0+176,60 ^m)

0,00+ 27,00 Gliny :zJW'ietrzelinowe, żółte, szare, ciemne, zaczerwienione, rozlaso- wane czerwone lupki,

2'1,00+ 28,00 Lupld pstre, w stropie ilaste, ku spągo.wi !pstre margle typu ~

wieckiego, pI'7Jemies:zane' z czarnymi "łupkariii' marglistymi.

Pstre

lupk!i ilaste reprezentują poziom godulsld i zawierają zespoły agIu-- tynującej mikrofauny (Dendrophrya diversae sp., Haplophragmoide, diversae sp., Ammobaculites sp" Uvigerinammina ;ankoi M a j- s o n 1) charakterystyczne dla tych warstw.

Warstwy te zaliczaIp. do pstrych

łupków

go dulskich. Niejasna jest pozycja pstrych margli,

występujących

w

spągu łupków

go dulskich, czy istotnie

związane są

one ze

spągiem, czy też są brekcją tektoniczną

margli

węglowieckich, należących

do innej jednostki. W klasycznym profilu pstrych

łupków

godulskich nie

napotkałam

pstrych margli typu

węglowieckiego.

Gł«2bokoś6

w

m

28,00+101,30 Lupki i piaskowce. Lupki są ciemne, ~radylC2ltllie jaśniejsze, margliste, rmdziej ilaste, łupią się liściasto lub słaJbo. muszłowo, !Zawie-

rają .kilka Wkładek syderytu. Na pow~erzcłmd łupków trafiają się

cienklie warstewki (2 mm) detry;tu skorup bliżej nieoznaczalnych.

Od gołębokośoi 70 m występuje wkładka ,.bbota skalnego" z ziamąffii

kwarcu grubs'zego i drobnego, z frtagmen1lami czarnych łupków i mu- skowitu. Łupki zawierają wkładki różnorodnych piasko~6w cienko- i średnioławicowych, wapnistych, jasnych. Cienkoławicowe piaskowce są drobnoziarniste, zwięzłe, natomiast piaskowce występujące

w grubszych ławicach są średnioziarniste, ®ite lub rozsypliwe.

Zdarzają się 'WŚród nich soczewk.!i.drobnyiah zlepieńCÓW złożonych

z ziarn kwarcu i kawałków węgla kamiennego.Pliaskowce i lUpki

są przecięte w dolnej części żyłkami kalcytu. MikrO!fauna

w

dolnej

częśoi. jeslt ag,Lutynująca, fonny WlBlPienne zjawiają saę tylko spora- dycznie. Lupki ciemne są silnie spmsowane :ZJe śladami luster tekt0- nicznych. Kąty upadu walhają &ę od 30 do 35°. W 5tropie warstwy te są przemieszane z !PStrymi marglami.

Wyżej

opisane

łupki

i piaskowce zaliczam do warstw wierzowskich

(część spągowa). Odbiegają

one

wykształceniem

litologicznym od warstw

1 Zespoły otwornicowe warstw !l1szowych były bad&ne przez J. LIsZko~.

(4)

!48

Jadwiga Burtan

'wierzowskioh czystej facji

śląskiej, gdyż są

wapniste. Brak stropowej

części

tych warstw

można

by

tłumaczyć tektoniką

terenu. Brakuje bo- Wiem w

tym

profilu warstw 19ockich w facji gezowej, które w okolicy PO,górza Wielickiego.

są

d()bI"ze

rozwinięte.

<Uębokość w m

1,01.30

+

^152,20 Lupki. ciemnoszare, margliste, nielciedy smużaste. Wyraźniej smum- ste są łupki' margListo-ipias.zczyste. Na głębolirości 103 m znaleziono w łupkach otoczaki granitów biOltytowych. Podobnie jak w war- . stwach wierzowsklieh występują tu także łupki i piaskowce (błoto

skalne),

z

otoczakami kwarcu szklistego różnej wielkoś,ci. RZadkie

są ziarna różowego kwarcu. Łupki przedzielane są wkładkami pia- skowców cienkoławicowych, drobnozia'l'nisłY'Ch ()raz wkładkami

piaskowców gruboławieowych, gruboziarnistych, wapnistych. Dość

czx:me

są ułamki skorup ostryg. Na cienkołaWicowycl1 piaskowcach

widać dużo zwęg'lonego detrytu 'l"oś1Lnnego. Miejscami występują

,piaskowce .pocięte gęsto żyłkami kalcytu oraz lupki baliWy popielatej. Wars:twy rte są ;przeważnie silinie pOfałdowane, ze śladami luster tektoni<:znych. Na piaskowcach i łupkach smuŻRstyd). widać drobne usIroki, Upady wahają się od 20 do 45°. W warstwach tyeh wystę

puJe mikrofauna wapien:na, odpowiadająca warstwom grodz!&kim.

Powyższe

warstwy zaliczam do warstw grodziskich, które w

obrębie

Karpat

wykazują

drobne

różnice

facjalne. Prawdopodobnie wiercenie .

natrafiło

,na

odmianę łupkowo-piaskowcową.

Głębokość w in

152,20+171,30 Lwpkd margliste baI1WY ciemnej, zaWiera'jące piaskowce slrorUjpOwe z żYłkami kalcytu, WJdadki piaskowców Zbitych powtarzają się

rzad1ko. PiaskO'M:e i łU;llkd są siln:ie zlustrowane, pocięte g'l'ub6Zymi żyłkami kalcyttu. W oolnej części wa'l"Stwy zapadają pOd k'ąterri35°,

Warstwy te

zawierają mikrofaunę wapienną

i stratygraficznie

należą

do 'górnych

łupków cieszyńskich,

znacznie ' tu zredukowanych.

Wyżej

opisane kompleksy, tzn. pstre

łupki

go dulskie, warstwy wie- rzowskie, warstwy grodziskie

i

warstwy górnych

łupków cieszyńskich, należą

do

płaszczowiny śląskiej

dolnej (M.

Książkiewicz,

1951).

Głęb(łkość "m

171,30+1'76,60 Lu.pki . ciemne, szare i czarne, wśród których .pojawiają się male

płatki i gniazda z1ootrowanych cze'l"Wony:eh i 2iie1onych łupków marglistych. Ku dołowi wkładki i płatki pstrych margli grubieją,.

a derime i czarne margle niklną. Widoczna tu jest 10 CiIll grubości

wkladka piaskoWca glaukonitowego. Ws.pągu margłe pstre przemieszane 'są z łupkami zielonawopopielatymi i okruchami piaskowc6w waWrlstyeh, zawiera1ącycil ułam/kipokrusronyc'h skorup maltów.

Lupki i piaskowce należą już do miocenu.

Warstwy

wyżej

opisane

należy 'uznać

za

brekcję tektoniczną łupków

dolnokredowych

'płaszczowiny śląskiej

dolnej i margli

węglowieckich.

Piaskowce glaukonitowe·

należą

de eocenu.

Są

one widoczne na . . po- wierzchni na zachód od wiercenia, w

południowym dopływie;

;Wilgi w Janowicach. Pstre margle

węglowieckie

wraz z piaskowcami

gl~uko

nitowymi eocenu

należą

do jednostki

podśląskiej,

która

została

tu zre-

(5)

W<iercenie Rzeszotary

24!;

dukowana tektonicznie do kilku metrów i w dolnej

części

jest przemie- szana z miocenem. Na kontakcie margli

węglowieckich

o4serwuje

się brekcję tektoniczną, złożoną

z pstrych margli

węglowieckich i

margli

mułowcoWych

miocenu, co potwierdza

także

przemieszanie mikrofauny

mioceńskiej

z

fliszową.

Zanalizowany profil fliszoWy kredy karpackiej otworu Rzeszotary 2' Wykazuje pewne redukcje tektoniczne i stratygrafiJczne. Brak jest mia- nowicie warstw 19ockich w facji gezowej,

toteż często między

RzeSzo- tarami a Mogilanami

i

Bukowem warstw 19ockiCh nie ma, a na ich miejscu

rozwijają się '

piaskowce

gruboławicowe

lub czarne

łupki,

które

mogłyby z~ępować fację gezową

warstw 19ockich.

Głębokeść

w

m 1'16,60-;-180,00

180,00+194,00

194,00-:-100,50

MIOCEN (176,60+750,40 m)

Ma'l'~e mułO'Wcowe zielonkawe z pokrll&ZOną :fJa·UJIlą. Najwięcej jest.

ziarn kwarcu rozrzuconego. Powtarzają się jeszcze dr()bne wpry-

&nięcia zielonych .i czerwonych łupków. Mikrofauna mioceńska mie- sza się tu jes.2lClZe z flis.wwą.

Margle muloW'OO'We, szare z piaskowcami, wśród kltórych zaU,WBźa się WJpryśnięcia łupków czarnY'Ch i seledynowychO'l."az piasllrowców fliszowych. Nadal rozrzucone są ziarna kwall"cu. Piaskowce są zle~

pieńc'olWate, twarde, wapniste, przypominają piaskowce karpaclk4e.

P<Kl riimi leżą lU!pk!i lub margle mułoWlOOWe, znacznie tektonicznie zluStrowane, przekątnie laminowane. Ku dołowi powtarzają się

. margle milIowcowe sp.iasrozone i piaski slab<> scemen1;()wane. Rzadko

występują ziarna różowego kwarcu. Poza tym napotyka się ~ezy-'

duumczarnych mtnerałów i małe płatki czarnych łupków. Mal"gll!

mułowcowe są raczej twarde i różnie laminowane, mają barwę popielatawą, rozpadają się mus'zlowo. Na powierzchni marg'li mu-o

łorwcowych pojawia się detry.t roślinny dość gruby, czarny, który-

WYWOłuje smuż asią laminację. Zarówno margle mułQwcowe, jak piasek i piaskowce zawierają muskowit. stosunek margli do pias- kowców jest zmienny.

Margle mtm<ltwcowe z rozrzlWOnymi zial'llami kwarcu., platka.mi łup

ków seledynowy~h i gniazdami piasklowtc6w glaukonitowych ()Ta1l:

ułamki w~la, W odmianach zlepieńoowych piasków są płatkli. lup- ków i b1asw biatytu oraz skor,\lIPy pokiruszonyc.h małżów. Lustra:

telktonliczne są włidoezme dość często.

Margle mułowcO'We, smużaste, lam1ncwane przekątnie, z przerostami

pi~ l'OZ'Sypliwy'ch i mułu zlepieńcowatego, zl:ożonego z ziarn kwarcu S2lklistego, łupków seledynowych i CZaIl"llych oraz róOOwego kwarcu. MaJci1ofauna, nadal związania z odmianą zlepieńeOlWą p:!a-, skowcÓ'W,

jest

cienkoskorupowa i pokrlJ.SlZOl1a. Detry)t roślinny wy- stępuje obtiCie.

Margle mulOwoowe z wkładką piaskowcową zaWierającą faunę małl..

żów i ślimaków.

Marg!e muł:owcorwe mac:mie spiaszczo,ne z, ~Ubsflą wkładką detry:..

tu rośLInnego. W 'Warstewkach zlepi.eIWowatych występują grubez&

.ziarna kwarcu, zielone łutpk;i. i lidyty.

(6)

250

Jadwiga Burtan

355,60-;..-341,55 Luźny kawałek 7ilepień-ca; za9krąglony, złożony z kanciastych, słabo

obtoczonych ułamków piaskowca drobn02li.amistego, twardego,. wap., nJis:tego, ze strzal!ką kalcytową, typu górnych łupków cies.zyńskjchi

PiiaskO'WlCe drobnoziarniste mwiem'ją rzadkie fragmenty czarnych

łupków ma;rglistych oraz fragmenty lPS~h rnarg1itypu węglo

wieclkiiego.

341,55-;..-385,30 Margle mułOlWcowe s,piaszezone z warstewkami zlepień~ z fauną, naprzemianległe z piaskowcami twardszymi lub rozsypliwymi. Zda-

nają stlę tu czasem wliększe atoczaki piaslrowca kaIlPackie.@>. Cień

sze wJdadkli piaslrowców są twardsze, grulbsize na.tomies,t są r<xzsyp- liwe i pr.zechodzą w luźne piaski. Margle mu~owcowe są miejscamJ.

zlustrowane tektondoznde, leżą poziamo.

385,30-;..-605,70 Margle murulwcowe ciemniejszej barwy, mniej lUlb więcej spiaSrlJcozo- ne

z

wat"stew'kami zlepIieńców z fauną. Przekąitna i równoległa lami- nacja margli m~wcawych !POdkreślona jest przez detryt roś1imly.

Wjdoczne \Są ślady luster tektonicznych. U.kład jest poziOmy .. 600,70-;-631,50 Margle mułow.oowe Z kilkoma w'kładJkami piasdroWlCÓw

twa.nl.srl.Ydi

i rtl!zsY!p1dwych oraz wkładkami zlepieńców zfa~ną. Na powierzchni margli muł()wcowych widoczne łuski ryb. Układ zaburzony, upad

od 20 do 30°. .

631,50+667,80 Margle murowcowe, spi.as2A:.zone, Laminowane równolegle, widoczne takZe strukltw-y s,pływowe. ZaWlierają wJdadkJ. piaskowców zwięźlej

szych i T'OZSY'Pllwych oraz zlepieńce zpook'l"llszoną fauną. Barwa margli zmienna, ciemniejsza i jąśniejsza. Na powierzchni szczątki roślin. Układ zaburzony. Warstwy są silnie tektonicznie zlustrowane. Upad 7, 10 i 20°. Widoczne są także sfałdowania w siodła i łęki,

które przechodzą w Uiklad ptXI;iomy.

4Mł7,80+6g1,30 Margle muło:wt:OIWe ba'I"WY ciemnej i ja'ŚIl<iejszej, mniej lub więcej

spiaszczone, z wkładkami twardszych piaskowców i zlepieńców zło

żonych z kwarcu, czarnych minerałów oraz płatków czarnych i zielonych ł·upków. W zlepieńcach występuje pokruszona makrofauna.

M:ar~e mu!lowcowe są często laminowane przekątnie lub równolegle, s.ilrue zlustrowane i sfaldOlWane. Upad 90 i 45°.

eru.,30+702,00 Margle mułowcowe, laminowane, z trójkątnymi WkładkamI 7Jlep1eń

eów Z poklrustzJoną makrofauną, barwy 2lmienned, od ciemnej do popielatej .i zielonkawej. W · spągu W8'l"Stw widoczne są hi~

OIl"ganicme. Ku doroM1li. margle mułowcowe są przekąltruie laminowane, z Wlklad!kami piaskowców . slabo7JWięzlych, zawderająee dużo

czarnych minerałów, ziarn glaukonitu oraz różowego kwarcu.

Upad 30 i 40°. Wddocme ślady luster tektonicznych.

'102,OO-;..-7,~1,8() Margle mułowcowe barwy ciemnej, mniej spiaszczone, z cienkimi w.kladkaml zleplieńc6w z makrod'auną, ą także pias.kOlWCów Zbdtych i Ibwardych, które są mniej wapniste. Laminowane przekątne i rów- nOlleg1e. SiJne tektoruc.zne zlus.trowa.n.ie, IIl!i.e'jsoami występują brekcJe tektoniczne. Upad 20, 35 i 45 ° .

'121,80-;..-731,10 Margle mułowcowe z wkładkami :dI.ep.ieńców, piaSkowców z gl{l.uko- niJtem i piasków. Upad 10°.

'131,10+737,50 Pdasloo'wce słaboow!ięzle, smugowane dallryltem l'QŚl.innymo przędzJe.

lane marglami mulowcowymi. mało spiaS7JCŻO~ z warstewką zlepieńców z fauną. Upad !}-10°.

(7)

Wiercenie Rzeszotary

251

'737,50-;-743,30 Margle mułowcowe z muskowitem, z cienkimi wkładkami piaskow- ców gruboziarnistych. Ułożone po!Ziomo.Upad 50, 30 i 20".

'743,30+746,00 Margle mułowcowe z wkładkami a>iaSko~ów średnl.ozdarnistych.

słabOlzw:iwlYch, z Ziarnami glaukonitu. Ku spągoWi spotyka, się

drobnoziann.iste zlepieńce z pokruswną fauną, s:iInde tektond'CZIlie zlustrowane.

'146,1Kl+7'50,40 Margiel mułowcowy, spiaszczony, z wkładką piaskowca, silnie tektonicznie zlustrowany (brekcja tektoniczna). Lustra skalne widoczne są na dwóch lub trzech powierzchniach. Układ bezładny. Two-

rzą one spąg miocenu przy kontakcie z wapieniami jurajskimi.

Przeglądowe

opracowanie mikropaleontologiczne próbek, pobranych z

głębokości

176,00+750,40 m, wykonane przez W.

Szotową wykazało, że

mikrofauna jest wieku

dolnotortońskiego.

Osady'

mioceńskie mają. więc 'tu miąższość

574,40 m.

Są

to

głównie naprzemianległe

margle mu-

łowoowe

barwy popielatej, o

różnym

S'topniu spiaszczenia,

przechodzące

powolillub ostro w piaski albo twardsze piaskowce,

wśród

których

poja~

wiają się zlepieńce

drobnoziarniste z

fauną.

Fauna jest

cienko~ko:rupowa,'

pokruszo'Ila,

Złe

zachowana, nie

nadająca się

do opracowania. Zarówno

~e muŁowcowe,

jak i piaskoWlC€'

są

wapniste. Osady te

^{są dość}

monotonne i nie

można

w nich

wyróżniać

charakteJ"Y'S1;ycznych ogniw.

Ogólnie natomiast

można powiedzieć, że bezpośrednio

pod

nasunięciem

karpackim margle

muło,wcowe są

stosunkowo·

jaśniejsze,

z odcieniem zielonawym.

Na

głębokości

335,60+347,50 m

pojawił się zaokrąglony kawałek

zle-

pieńca, złożony

z fragmentów fliszowych.

Wytłumaczenie

jego

obecności jest

trudne,

gdyż

w miejscu jego

występowania

osady

mioceńskie

nie

wykazują większego

zaburzenia. Zlepieniec ten

może być

egzotykiem

w obrębie

osadów

mioceńskich, może też występować

jako porwak tek- toniczny

i znaczyć jakieś nasunięcie.

Analogii

można

raczej

dopatrywać się

w wierceniu Gdów 1, gdzie na

głębokości

600 m

występowały także :zlepieńce złożone

z

różnych

piaskowców karpackich. Margle

mułowcowe

w·

wierceniu

.

Gdów 1, przy kontakcie ze

zlepieńcem są

barwy ciemnej, podobnie jak w wierceniu Rzeszotary 2.

Zlepieńce

te

mogą tworzyć

zatem

wkładkę zlepieńcowatą wśród

margli

mułowcowych,

która

Uległa

rozdrobnieniu.

W marglach

mułowcowych

otworu Rzeszotary 2 widoczne

są często

. przekątne, spływowe

i

równoległe

laminowania, które

występują czę

ściej

w dolnej, a !rZadziej w górnej

części. Przekątne

laminowanie wska- zuje na

działanie prądów,

z którymi

związane

jest nagromadzenie fauny w

zlepieńcach.

Osady

mioceńskie

w pewnych odcinkach profilu

są

zabu- rzone, w innych nie, nadto prawie w

całym

profilu

obserwować można

liczne lustra tektoniczne. Przy granicy

nasunięcia

serii fliszowych na miocen

widać

pomieszanie tektoniczne obydwóch serii skalnych, tzn. po- kruszone' fragmenty fliszowe i

mioceńskie.

Osady

dolnotortońskie

na powierzchni

nasunięcia są pomięte

i pokruszone,

'miejSCami

zlustrowane tektonicznie, ale

ułożenia ukośnego

nie

widać.

W

środkowej części

profilu osadów

dolnotortońskich

widoczne

są ślady

luster tektonicznych na powierzchniach warstwowania, niekiedy

(8)

25.2 Jadwiga Burtan

.---_ ^.._.---_ ^.•...._. -- - - ---_._---.--- - ----.- .---- ---- ------

na

płaszczyznach skośnych

lub

prostopadłych.

Te ostatnie

są

rzadsze.

Począwszy

od

głębokości

600,00+750,40 m tektonika ' osadów wybitnie

się·

zmienia,

warśtwypoziome przechodzą

w nachylone, przy czym

kąty

upadu

są'zmienne,

od 5

do

90

⁰^; Bliżej spągu

widoczne

są sfałdowania

w

^siodłai łęki.

W samym

spągu iniecópowyżej

osady

dolnotortońskie, zwłaszcza

margle

mułowcowe, są

tak silnie

pomięte

i zlustrowane,

że

ich

tektonikę można porównać

do tektoniki,

którą

spotykamy w górnych

łupkach cieszyńskich.

Silnie zlustrowane margle

mułowcowe leżą

bez-

pośrednio

na wapieniach jurajskich. Silniejsze zaburzenia tektoniczne spotyka

się

na kontakcie z wapieniami jurajskimi, . a nie pod

nasunięciem

mas fliszowych.

Być może, że

zbyt

mała miąższość.

serii fliszowych (1.76 m) nie

wywarła większego

nacisku na swoje

podłoże mioceńskie.

Podobny obraz tektoniczny

można śledzić

w osadach

mioceńskich

zatoki ' gdowskiej.

Kąty

upadu

wahają się

tam w

tyćh

samych graniCach od 10 do 80

⁰

na powierzchni, z równoczesnym horyzontalnym

ułożeruem

w wielu punktach

żatoki. Już

daleko od brzegu Karpat, w Bodzanowie (15 km), w marglach

mułowcowych obserwowałam

wtórne znaczne prze-

fałdowania.

Natomiast

układ

tektoniczny osadów

tortońskich

w otworze Gd6w 1, mimo

^bliskości

brzegu karpackiego, nie

^wykazywał

tak znacz- nych

kątowych zaburzeń.

Na podstawie

podobieństw

litologicznych,

układu

tektoniczn.ego i nagromadzenia fauny w

zlepieńcach

wydaje

się '

prawdopodobne,

że

osady

mioceńskie

Zabawy i Bogucic

łączą się

z osa"

dam i

tortońskimi, leżącymi

pod fliszem karpackim i

należą

do jednego cyklu sedymentacyjneg().. Na brzegu Karpa, t,

IW

Pogórzu Wielickim, kar- tograficznie nie

można wydzielić

miocenu, który by

leżał

na utworach fliszowych. W

związku

z ruchami

wypiętrzającymi

Karpaty fauna z mo-o rza

mioceńskiego została

przeniesiona

^prądami

w miejsce dzisiejsz.ego jej

występowania. Stąd ścisły związek

fauny ze

zlepieńcami i zły

stan jej zachowania. W

spągu

osadów

tortońskich

w otworze Rzeszotary 2 brak jest

zlepieńców

podstawowych, które

znaczyłyby ślady

transgresji na powierzchni jurajskiej . S.

Sokołowski

(1947, str. 10) podobne zjawisko w obszarze miocenu krakowskiego

tłumaczy

"szybkim zalewem, brakiem abrazyjnego rozmywania zalewanego

lądu

i w tym przypadku brak otoczaków wapieni. jurajskiCh w

spągu

utworów

dolnotortońskich".

Głębokość

w m:

750,40+757,20

757,20+ 773, 70

JURA (750,40...;-845,70 m)

Wajpienie jaSll10szare z odcieniem klremowym, pelitYCZIIle, z:bite, z na- lQltami idizawymi

na

powiemc:h.ni. Wśród niob !Zjawiają się pi~

buly klYl:emienne ibaa:rwY aiemnobrunatnej. Wapienie zawierają ułanl

ki pnekrystaliizowanej fauny.

Wapienie jasnOSlZare, z odcieniem kremowym, peUtyczne, skaIIiSlte,

.s,pękane równolegle, możliwe 7.e są to pierwońme pow:ier7lChnie warstwowania. Widoczne są ślady. PQŚl1tzgu tektonicznego, prawie zawsze pokryife :substancją węglanową i łyszczykową (z grupy leptocblory-

!ów barwy :/Jiel()1flej}. Tworzą one ta·kże gniazda wśród wapieni..' Na poIWierzclmd wapieni widoczne stylolity. Tu i 6wdzJe występują ślady

fauny Cbe1emnit). Wapienie zawierają dwukrotne W'k~adikd bul kfze-- m-ielJillYOh.

(9)

Wiercenie Rzeszotary

253

773,70-;-779,30 Wapienie jasne, 2Jbite, ze śladami "leptocblO1J."Y1;u", licznymi styloli- tami, spękane równolegle falis.to. W spągowej części dwukrotna w.kladka bul ,krzemiennych barwy ciemndejsze:j i jaśndejs.zej . . 779,30-;-7;85,80 Wapień j'asny ~ odcieniem kremowym, zbity, podobny do wapieni

na wzgórzu Kirzemionek łnrakowskich, spękany w różnych kierunkach

równoległych i Sk<llŚ1lych. Powier,zchnie i S2'J0zeliny wY!l;lelIllione są

2J1US1trowan\YDl "leptochJ.oryltem" barwy cienmo.zie1onej. Nadal wiidać

stylolity.

:~85,80-;-793, 70 Wapienie jasne, z odcieniem !kremowym, spękane równolegle i prosto- padle do iIltawicenia, zawierają wlkladtkd i soczewki "leptochlorytÓIW" , które na s:reze1inac:h wykazują ślady pośli2gu teld:ondc:2lllego, k.ierun- kowego. W dolnej części pojawiają się trzykrotnie wkładld bul krzemiennych bal'WY jasnej i czarnej z od'Clieniem ozekoladowym . . 793,70-;-806,3Ó Wapiende jasnoszalI'e, z odcieniem k1remowym,E\Pęk:ane w ;różnych

kierunkach, ze stY'lolitami ^;j ,,1epłochlorytami" na powierzołmiach

i w formie gniazd, barwy zie~onej. Występują tu tlI'Zy wkładki buł !krzemiennych barwy ciemnej z odcieniem brunatnym.

806,30+807,70 Wapienie jasne, spękane, z "leptochlorytami" zlustrowanymi tekto- nic.znrie, krzemie'niam.i czarnobrunatnymii. 20 om grubości. W wapieniach nie spękanych pojawiają się terebratrule i rynchonelle.

807,70-;-812,lO WatPieni,e jasne z od'cieniem ,kiremowy.rn, twarde, z prZ€lOOSltam:i krze- mieni jasnych i ciemnyCh z odcieniem brunatnym. Wapiienie są pr kruszone i nad'Wlietrzale, z wkładką marglu barwy .zielonawej z uł~m

karni wapieni barwy kremowej i czamych ilo:'zeIm:ieni. Zawierają one

małe g1niazda pirytu. Po przeszla.mowaniu uzyskano nieduże ilości

ziarn kwarcu pr~tego i białego, slabo obtoczonego. WBJpIienie z "leptochlorytami" zawierają buły krzemienne barwy ciemnobru-.

na.tDej.

812,10-;-817,50 Wapienie jasne, skaliste, w spągu l{) cm !Wik.ładka wapienia plamiste- go, ciemnego, z trzema wkładkami ciemnych buł krzemiennych ("lepto-chloryty" wy'Stępują na powierzchniach i w gniazdach).

817,50-;-81'9,'90 Wapienie jasne, skaliste, pokruszone, z koralem, Illa S'Z'CIZelinach "lep- tcx:hlory,ty", Wlldadk:i buł lmzemiennych baI'Wy ciemnobrulllatllej.

W połowie rdzenia są znów margle piaszczyste bar.wy .zielonawej,

leżące na nieróWIllej powierzchni wapieni· skal.i$tych.

819,90-;-824,90 Wapienie jasne, skaliste, ze śladami spękań równoległych i w róż

nych kierunkach,

z

licznymi bułami krzemiennymi barwy czarno- brunatnej.

824,90-;-827,20 Wapienie jasne, skaliste, z liczmyroi 'bułami krzemiennymi barwy ciemnobrLJ;ilatnej.

827,20-;-828,60 Wapienne- jasne, w stropie pe'ldtyczne, z Wkładką piasku kwarcowego o lepiszczu zielonym. glaukonitowym. W stropie występuje kawałek zlepieńca, złożonego z 2liarn .kwarcu i ułamków czarnych rogowców, które iIlkw:ią w piaskowcu drobnoziarnistym, jasnym, waqxnistyro.

Poniżej są wapien.ie jasne, gdzieniegdrzlie ciemne, seledynowe plaIll\Y. W szczelinach roqń;arly zielony glaUlkonii z .ziarnami kwarcu. Wwoez- ne są tu także ułamlki białych Ikvzemieni. Bliżej spągu pojawiają się '2lIlÓW wapienie ,plamiste, mlejsea:md ik<rystaliczne, :?: na:J.otami zie- lonymi, z białymi k!rzeanieniarni. rynchonellamd i be!lemniltami. Na tej

(10)

254

Jadwiga Burtan - -- --- _.- - --

głęlookości.· widoczne jest zązębianie się facjo wapieni skalistych z facją wapieni \krynoidowych.

828,60+832,00 Wapienje tkIrytt1oidOowe, krystaliCZ!Ile, barwy jas;noszarej, zawierające

okruchy wapienia skalistego oraz okruchy wapieni szarawych, drob- nokrysta1ioznych, ,z blaszkami muskoWiLtu i łupkÓW serycytowych.

Powie.mchnia okruchów 'Wapieni skalistych oraz szczeliny pook:ryJte

są "leptochlorytami", które miejscami barwią cały o.kruch. Wapienie te zazębiają się z. drobnoziarnistym ,piaBJrowcem wapnistym, zawUe-

rającym glaukom!/;. W dolnej .części wapienie krynoidowe zawieradą ułamJkd gnejsu ze stkaOoliJli:zowanym ska!J.eniem. Wapienie są Illierówno- kirystaliczne, plamiste, o ball:w.ie nierównej. Poniżej waopierue kry- noii.dll'we są grubo- i dro.bnokrysltaIie2lIle z' blaS2lkami muskOowitu i "leptochlOorytu"; Na płaszczyznach spęikań ,~dać większe nagr~

madzenia "leptoohlorytów", przez co. wapienie przyjmują zabaorwOe- nie zie100noszaore.

832,00+836,50 Wapienie krynoidowe' gr.ubobys<taliC2lIle, z ozęSltymigniazdami ,;ląp

toch1orytu". Poniżej zawierają 'g'niazda kwail'Cu i glaukonitu. Ku do- lOowi powtarzają mę nadal wapienie grubokJrystalic.zne z wkładką

piasków glaukonitoWy>Ch. Zawierają one s!POradycznie duże ziarna kwarcu staboobtoczonego, których dlość wzras.ta ku spągowi. W ostat- nim me,trze pojawiają się piaskowce ~ibozia.rnisrte z gniarlldami i okruchami 'Wapieni k!rynoddowych. Piaslko'Wce są grubo- i drOobno- zJiaI'llliste,

z

muskowitem, ^Q zabal'lWieniu ciemllloszaTYlffi, wapniis.te.

836,50+840,70 Pias'kowce gr.ubo- i dorOo'l:moziarniste, ::"OI'l'Jlypll'We, słabo- Lub bezwap- niste, z pojedync:zymiblas2lkami muSkoW!itu, zawderające cieruką wIkladkę wapienia krystalicznego.

840,70+845,70· W pierwszym mertnz.e 10 cm Wk'ladka piaskowca' jaslllegOo, rozsy,pLi- wego, wym~ująca wśród wapienli l'\PiaS1JCZOOIlYoh, które miejscami prze6hodŻą w czyste piaski 'Wapnmte, plamiste, z dużymi 'blasZkami muskowitu i większymi, pojedynczymli ziarnaind kwarcu. Ku dolo,wi

poj-awiają sJ.ę piaSkowcegrubozia'l"1liste, ba'l"iWY cieIJllIloszarej, twarde, rzadko :Zawierają muslkowdt i biotyt, słabo waopniste, z gniazdamd zielonych marg:!!i glaukonitowych i drobnymi okruchami wapi.eni.

RiaskOowce i wapienie zaczynają

m ..

na g1:ębokości 836,50+840,70m, zart;em miąższość ich wyIllosi 9,20 m. Zaznaczyć należy, że strOoP nie jest tak bardzo krystaliczny. Granica wapieni krynoidowych i pia- s!tO\Vct)w lub tpiaslkó:wmalo zwięzłych, które zazębiają się z wapie- niamli kry:noidowynrl, przebiega na głębCJilrości 836,50+840,70 m.

W profilu jury otworu Rzeszotary 2

wydzielić można

.

następujące

warstwy

różniące się wykształceniem

litologicznym.

Od

głębokości

750,40+807,50, a

więc

na odcinku

miąższości

57,10 m

występuje wapień 'Szarobiały

z odcieniem kremowym

niewyraźnie

falisto warstwowanym. Zawiera on stosunkowo liczne czarnobrunatne kon- krecje krzemienne, których

ilość

ku

spągowi wyraźnie się zwiększa.

Wyks'ztałceniem

litologicznym utwory te

przypominają

wapienie dolnego argowu

południowej części

jury obszaru

krakowsko-częstochowskiego.

Brak odpowiednich '

skamieniałości uniemożliwia dokładniejsze

ustalenie wieku tych wapieni. Makrofauny w tej

^części,

oprócz

^gąbek

oraz równie

źle

zachowanych

małych,

cienkoskorupowych

małżów,

nie znaleziono.

(11)

W4erceonie Rzeszotary 255,

s. Bukowy

stwierdził, że

mikrofauna jest nieliczna,

źle

zachowana, wy- kazuje charakterystyczne dla rauraku

zubożenie;

w próbce

stwierdził

j-edynie Glomospira sp. i Poolzovella sp.

Biorąc ~od uwagę

wiek utworów

podściełających,

omawiane wapienie

można zaliczyć

z

zastrzeżeniem,

do dolnego rauraku.

Na

głębokości

807,70-:-817,50 m przewiercono wapienie

okruchowe~

lecz spoiste,

również

z ciemnoszarymi konkrecjami krzemiennymi. War- stwowanie jest tu nadal faliste,

. często podkreślone'

cienkimi warstew- kami zielonych margli lub zielonawymi

smużkami

"lepto chlorytów"

z

domieszką

pelitu kwarcowego. Litologicznie

wiążą się

one z wapie- niami

nadległymi,

lecz

są

bardziej szare, nie

mają

odcienia

kremow~go.

zawierają więcej gąbek

oraz

wykazują tendencję

do

gruzłowatości.

Przede 'Yszystkim

. różnią się

jednak

domieszką materiału

terygenicznego w

'

postaci ziarn kwarcu,

występującego

tak w warstwach ilastych, jak i w

ławicach

wapieni. Warstwowaniem oraz

gruzłowatością

przypomi-

nają

one wapienie dolnego argowu z okolic Krzeszowic (S. Z.

Różycki,

1953) i okolic Krakowa (S. Bukowy 1959), od któryCh

różnią się

jednak

zawartością

ziarn kwarcu. Ziarna kwarcu rozrzucone

są

w wapieniu

bezładnie, ilość

ich jest bardzo zmienna, stosunkowo

nieduża,

waha

się

od 2 do 7%. Znacznie liczniejsze

są

one w marglistych warstewkach

rozdzielających

poszczególne warstwy wapienia. Szczególnie

· obfitują.

w nie dwie warstewki (na

głębokości

807,70-:-812,10 i 817;50-:-819,50 m).

które oprócz cienkich warstewek zielonych margli

łupkowych

lub jeszc' ze

cieńszych

"leptochlorytów"

rozdzielają ławice

wapienia. Warstwy margli z

materiałem

detrytycznym

mają

20 cm

grubości.

Ziarna kwarcu

osią

gają

2-:-0,5 mm

średnicy i wykazują dość

dobre obtoc'zenie. Obolk kwarcu

w warstewkach

tkwią słaboobtoczone

fragmenty

białych

wapieni (za- pewne malmu) oraz

mały~ ułamków

konkrecji krzemiennych. Otoczaki te

tkwią

w tak obfitym marglistym spoiwie,

że

trudno utwór ten

nazwać zlepieńcem. Wykształceniem

litologicznym przypomina on tzw.

"błoto skamieniałe",

znane z utworów fliszowych Karpat. Omawiana seria wa- pieni zawiera w

spągu cienką, Około

10 cm,

wkładkę

jasnoszarego drob'""

noziarnistego

zlepieńca,

utworzonego z ziarn kwarcu, okruchów krze-o mieni (zapewne malmu). Lepiszcze jest tu

dość

liczne, wapienne, jednak nie w takim stopniu jak w warstewkach

wyżej

opisanych.

Obecność

pia- skowców

wśród

opisanych wapieni wskazuje

już

na

wyraźny wpływ

utworów

brzeżnych.

Bardzo

interesująca

jest tu

obecność

ziarn kwarcu.

których nie napotyka

się

w utworach malmu, okolic Krakowa i nie jest znana poza

jurą

z Raciboro, wic, gdzie stwierdzono

również

cienkie war- stewki piaszczystego marglu oraz warstewki zielonego piaskowca (S. Bu- kowy, 1961).

Od

głębokości

828,50 do 845,70 m przewiercono

czterometrową

war-

stwę·

wapieni piaszczystych, krynoidowych, gdzie o bok okruchów kry- noidów

są małe

fragmenty

łupków

serycytowych, chlorytowych, blaszki hluskowitu i ziarna kwarcu, oraz fragmenty wapieni malmu. Poszcze- . gólne klastyczne fragmenty

mają średnicę

do 1 cm i

ułożone są bezład

nie. Spoiwo jest wapienne, stosunkowo nieliczne, jednak tak spoiste,

że

tworzy

zwięzłą skałę. Ilość

okruchów w skale jest zmienna. Mie-iscami

brak ich

zupełnie

lub

wśród

wapiennego, pelitycznego (drobnokrystalicz-

nego) spoiwa

tkwią

tylko okruchy krynoidów, ale tak liczne,

że skałę

(12)

Jadwiga Burtan

należy nazwać

wapieniem krynoidowym. Wapienie krynoidowe nie

mają

odpowiednika litologicznego w jurze

krakowsko-częstochowskiej,

tylko W. PetrasC'heck (1909) wspomina o "Echinodermen Breccie" jury otworu I,tzeszotary 1. Wiek wapieni krynoidowych z Rzeszotar l nie

został

de- finitywnie ustalony (S.

Z.Różycki,

1953),

przypuszczać

jednak

należy,

że odpowiadać

on

może

newizowi. W opisanej serii

ilość materiału

kla-

.

stycznego ku

spągowi wyraźnie

wzrasta, tak

że wapień

krynoidowy

przechodzi w

wapień

piaszczysty, a ten w opisany zlepieniec.

Pod

zlepieńcem

znajduje

się

piaskowiec o spoiwie wapiennym,

zło

zonym z otoczaków kwarcu,

łupków

mikowych, zielonego

łupku

chlory- towego i skaleni. Spoiwo w tym piaskowcu jest wapienne.

Ilość

jego jest

bardzo

mała. Składem

chemicznym spoiwa utwory te

wiążą się

z nad-

ległymi

wapieniami,

wiążą się również

sedymentacyjnie, w obydwóch przypadkach jest to bowiem facja sublitoralna.

Różnią się

nalomiast

ilością materiału

terygenicznego, którego

ilość

ku górze zmniejsza

się.

-

Podobne utwory znane

są również

w otworze Rzeszotary l, gdzie, jak podaje S. Z.

Różycki

(1953),

mają

18 m

miąższości.

Podczas gdy W.Petrascheck zalicza je do doggeru, S. Z.

Różycki

przyjmuje,

że

re-

,prezentują

one

cały

kelowej,

porównując

je z piaskowcami

Dąbia koło

Krakowa. W

związku

z tym trudno

mieć pewność,

czy piaskowce te re-

prezentują

tu (Rzeszotary 2)

cały

kelowej, czy tylko jego

niewielką część.

Wapienie skaliste

są spękane

we wszystkich kierunkach. Na

po-

wierzchni

spękań są

"leptochloryty" o zmiennym

natężeniu

barwy zie- lonej. Powstanie tych "leptochlorytów"

należy tłumaczyć tektoniką.

Im silniejsze lustra z kierunkowym

poślizgiem,

tym barwa zielona jest intensywniejsza. Niektóre lustra skalne

są

skierowane ku górze.

Powyż

sze cechy tektoniczne

(poślizgi,

zlustrowania)

można odnieść

do ruchów

.

górotwórczych

związanych

z

nasunięciem

Karpat. Podobne zjawiska tektoniczne w otworze Rzeszotary 2

wykazują również

osady

tortońskie.

Wapienie jurajskie natomiast w okolicach Krakowa nie

wykazują

tak licznych

poślizgów.

Wapienie jurajskie w otworze Rzeszotary 2

są spę

kane, z rdzawymi nalotami na powierzchni.

Głębokość w m '845,10.+850,20 _850,2()+882,10

882,10+886,30 :886,30+903,50 '903,50+931,70 ''!J31,70-7-952,50

KRYSTAoLI'NIK (845,70+965,10 m)

LUJlki chllory1;owo-muskowitowe z C!Zel"M)II)ymi nalotami herna1;y:to- wyroi.

Lup(k:i chlaryto.wo-musc1rowi-towe z żyłkami i 'S()CZe!W!ka~ SIkalenda.

Ku dołoWi. Stają się gruboziarniste i przeahodrzą w gnejsy musko- wirowe z żyłami skalenia. Upad 60°.

Gnejsy biotytowo-skaleniowo-muskowitowe.

Amfibolid;y oinlielkowrune-Slkaleniiami, z soczew1raml kwarcu, z1l\lS1t:r()-' wane tekItloIn!icznie.

GnejJSy amfibolitoWe iniekowane !rÓŻOwym Skaleniem, z granatami .i. wkładkami łupków biotytowo-muskowitowych.Upad· 60° •

AmfdlboJdty g,ruhokr}'Sta'l!iC2Jlle zgranatam.i, iniekowane skaleniam;!, z nalotami i żyłkami hematytowymi. Na szczelinach widoazny epl- .dot. 41us1rowooie

:teIktoruc:zne.

Upad 60 - 34°.

(13)

Wierce-nie Rze-szotary '257

. __ ^..._ -- _._ - - - -

;952,50+965,10 Lupki muskow:itowe z. ob:fJitymi ar:terytami skalenia różo.wegOj

am:fJi-

bo1ity z 1'lltie'kcjami skalenia, z wkladJka.mi luiPkóW' chlorytowo-muskowit()wych, z nalotami i cietn!kimi żyłlkami hematyWwyrru, znacm.l.e tekt()nicznie zilustrowane. Na tej głębokości wiercenie zakończono.

Przewiercono tylko 119,3 m krystaliniku

^wrosłego.

Na podstawie na- wet megaskopowych obserwacji ponownie nawiercone krystalinikum

można określić

jako

serię

± diaftoretycznie zmienionych amfibolitów

i

gnejsów, iniekowanych, a

więc wykazujących

cechy granityzacji.

Prawdopodobnie

stanowią

one

osłonę głębiej leżącego

granitu.

O transg,resji jury na krystalinik

świadczą

drobniejsze i grubsze fragmenty

skał

metamorficznych,

łupków

chlorytowych, czy muskowi- towych

vi

osadach jurajskich. Pojedyncze skalenie w dolnej

części

wa- pieni jurajskich

znajdują się

na

głębokości

832+845 m.

W wierceniu w

Dąbiu występują łupki

serycytowe, ktÓre S.Z. Ró-

życki uważa

za starszy paleozoik.

Możliwe, że

w wierceniu w

Dąbiu

na- wiercono

wyższe

warstwy

wrosłego

krystaliniku, w otworach

zaś

Rze- szotary 1 i 2

na,wierconoskały głębsze

krystaliniku

wrosłego. Wznosił się

on zapewne

dość długo, gdyż

na zachodzie w wielu wierceniach stwierdzono osady karbonu nad osadami jurajskimi; w wierceniach w Rzeszotara' ch na krystailiniku

zjawiają się

dopiero utwory jury górnej.

Krystalinik wykazuje

zresztą ślady

wietrzenia, liczne naloty hematy- towe.

Kąty

upadu w

skałach

krystalicznych

są różne, dochodzą

nawet do 60°.

Tektonikę tę można uznać

za

przedhercyńską.

Na zachód od Rzeszotar

(około

10 km), w Chorowicach, pod

jurą występują

piaskowce zaliczane

przęz

Z. Wernera do karbonu dolnego.

Krystalinik ten

został

zatem

wypiętrzony wcześniej

i przykryty dopiero 05adami górnej jury. Krystalicik ten podobny jest do serii amfibolitowej Cameny w

^Dobr.udży

wieku algonckiego !(Guide, 1961).

Karpacka Stacja Terenowa I. G.

Nadesłano dnia 18 grudnia 1961 r.

PISMIEN~ICTWO

BARTO NEC F. (11912) - U:bei" die weitere Umgebung des miiluisch--sc!hłes:lsch-pod-

1Il1schen KohlenbeClkens.

Os:ter.

Zs. Berg. u. H'llttenW., 60, p. 181j-...,J.90.

203-205, 221-222. Wien.

BUKOlWY St. (1960) - Uwagi o sedymetntacji i diageneziealibu okoliC Krakowa~

Biul. Inst. Geol. 152, p. 243-271. Warszawa.

BUIKOWY' St. (1961) - Uwagi o mineralizacji sikał paleozoiozn~oh w okolicY Kra- kowa. Kwart. geoll.., 5, p. 338-343, m" 2. Warszawa.

BU&TAN J. (l954) - S.zczeg:óIlowa MaJPa Polsiki, ark. Wiel!ic.Zka. Profil B.

CE'BUUAiKSit. (1958) -Zlepieńce .pa'leozoi,c:zne w BaItoWticach k. Krakowa. Pl'ż:.

geol., 6,

p.

^395,^IlIr^~.^Warszawa.

CZA:R.lNOCK'I S. (19'35) - PoILsikiie Zag!łęlbie Węglowe w świetle badań geologl.~

ny!Ch ostatnich lat diwiUdzi.estu 1914-1934: Mrupa· szczegół.' Pol. Za~

Węgl., z. 1. PańSItw. linst. Geol. Warszawa.

Guide des exclH'siOlIls (1961) D. - Dobrogea. Bucuresti, p. 7'9.

(14)

258

Jadwiga Burtan

KRASZEWSKI W., ZNOSKO J. (1958) - Prafile ważniejszych otworów wiertni'- czych wPo1Jsce według. stanu na 1.VI.1958. Atlas GeoJogiczny Polski, tabl. 16. Inst. Geo!. Wamzawa.

KSIĄŻKIEWICZ M. (1951) - Objaśnienie ark. Wadowice. Szczegółowa Ma,pa Gt.'01.

Polsiki IW sikall 1: 50 000. Państw. Inst. Geol. Wamzawa.

MICHAEL R. (1913) - Die Geologię des obersdMesiSIChen Steinkohlenlbezi1'k-es . .Nbh.

!preuss. geo1. L.-A., iN. F., 71, :pp. 415. Berlin.

NOWAK J. (1927) - TektOlllika PolsIki, p. 131-133. Praha.

PETRASCHECK W. (1909) - Ergebn!isse nwer Aufschli.isse :im Randgeibiete des ga1i2lischen Karbons. Verh. geol. Anst., p. 36~78. Wien.

RÓŻYCK:I S. Z. (1953) - Górny dogger i dolny malm JIll'Y KTakowsk.o-C2ęstocbQw

Skiej. Pr. linst. Geol., 17. Warszawa.

SOKOlJOWSKI S. (1947) - OsUJWliSkQ w Sadowiiu w lP1"Zekopie Lii1llii kolejowej Tu- ne1-KiI.'ak6w. Bi.ul. Państw. Iinst. Geol., 32, !p. 5--2'1. Warszawa.

w.oOWIARZ J. ~1954) - Zarys wgłębnej tektoniki strefy na południQWy wSchód.

od Gór Świętokrzyskich. Biul. Inst. Geol., ,[b.n.], p. 29. Warszawa.

WERNER Z. (1956) - Utwory karbonu w Chorowicach na południe od Krakowa.

Pm. geol., 4, p. 372-373, nr 8. Warszawa.

~Kl'a BYPTAH

BYPOBAJI CKBAlKJIBA 1KEJBOTAPLI 2

(Dpe~apJlTeJlJ>uoe OO06m;eBBe)

Pe3IOMe

B 1909 r. B. IIeTpaweK OIIHCaJl 6ypoByro CKBaJKMHy pacnoJIOlKeHHyIO B :>Kemo- Tapax, K ceBepo-BOCTOKY OT KpaxoBa, a K 3an~ OT BeJIJ!l'łKH. nQ ~a.mn.IM 9TOro aBTOpa 6ypeHJ!leM 6hIJIJ!l npO~~eHDl <pJIHIIIeBhIe OTJIOOKem!R MeJIa, HJ!lJKHeTPeTJ!l"Ułaa

'l'O.ItIqa, rora, Kap60H J!l 3aTeM BCKpblT J.q>HCTaJIJIJ!l"IecKJ!l1ł <PYH~aMeHT Ha rJIy6HHe 849 M.

HJITepnpeT~H B. IIe-rpaweKa B036y~JIa COMHełUle He TOJIbKO OTHOCHTeJIbHO OCa~E)'mhIX rropo~ HO H HaC'łeT HaJIJ!l"IJ!lR KpJ!lCTaJIJIJ!l'lecKJ!lX nopo~ in situ, 'reM 60JIee, :'fl'O H caM .aBTOp B STOM COMHeBaJICR.

B CBR3H c· HeHCHOCTbIO B HHTepnpe'l'~J!l CKB8.lKJ!lHbI :2KewOTapbI 1

IlPO<P.

M. l{CE!BJKKeBJ!l'l npeAJIOlKJ!l'JI HOBoe 6ypeHJ!le B6JIJ!l3J!l rrepBoro - :>KemOTaphI 2.

HOBblM 6ypelłJ!leM, nOCTaBJIeHHhIM Ha nepCTpbIX rO~JIbCKHX . CJIa~ax, npo~eHa

<PJIJ!lDIeBaJt CBJ!lTa, a 3aTeM ~O rJIy6HHbf 170 ^..te,nOCJIe~OBaTe.ltbHO OT BepXHJ!lX lt RiiOK- BHM - rOpJ!l3OHThI CJ!lJIe3CKOrO HJ!llKHeTO MeJIa (CJIaHltbI TeMHhIe rJIJ!lHJ!lCTbIe, CJI~bI

MepreJmCThIe c J!l3Bec'l'KOBbIlIm lIeC'ł8HHKaMJ!l). OHH npHHaAJIeJKa'l' K BeJKOBCKHM

ą rpO~3J<'{CKJ!lM CJIOHM J!l K BepXHJ!lM n;emJ!lHCKJ!lM CJI~aM. Ha. l'JIy6J!l'He 170-176,6 ^wit nOBBJ!lJIHCb s<meHoBhle rJIaYKOHJ!l'l'OBhIe rrec'laHHKJ!l H ;aepXHeMeJIOBhIe rrecrpble Mepre-

JIH. ·.(aeHrJIeB~e) rrO~CHJIroCKoro 3neMeHTa, -KOTophIe 3~ecb C'OJ.q>aID;aIO.TCJI ~o He- CKOJIhBXX, M •. OT rJIY6J!lHhI 176,6-750,4 M IIPO~eHbI MJ!lOn;eHQBbIe OTJIOlKeHmI (BJ!llKHełł

ToproB). STO rrepecJIaJ!lBaIOIqJ!lecs: aJleBpOJIHTOBbIe MepreJIJ!l, necKJ!l, neC'łaHJ!lKJ!l ^{H KOH-} J'JrOMepaThI c <paYHo1il:. no~ MHOn;eHOM, ~o rJIy6J!lHbI 845,7 M 3aJIeralOT OTJIOOKemU.

(15)

streszczenie

259 -

--- ---_._--- - - --- -_._--- - - --

npe~roPbH. 3TO BepXHeropcKHe (popaK) CKaJIHCTble Jf3BeCTHRKK C -KpeMHSiMJf. 3aTeM npo~em.I KPJfHOJf~e Jf3BecTHRKK (HeBJf3a), nec'IaHJfCThle B xpoBJIe, c lIIeJIKJQIH

<pparMeHT!llIIJ1 KOHrJIOlllepaTOB.

Bypelme OCTaHOBJIeHO Ha rJIy6JfHe 965,1 .Al B KPJfCTaJ1JIH'leCKOM <pYH~aMeHTe, CKPbIBaR 119,3,Al KPJfCTUJIJf'lecJmX nopo)!; • . Ha OCHOBamGr MaKPOCKOIm'leCKJfX ua- 6JIIO~euJfH KpJfCTaJIJrn'leClOle nopo~ MOlKHO onpe~eJmTh KaK· AHa<i>TopeTJAecKl1f H3111eueumo cepmo aM<pJf6oJIJITOB Jf HH'beKTHPOBaHHbIX ruet!:COB, C RBJIeHJfRMH rpa-

HWl'J<!:3aQJfH.

Jadwiga BURTAN

BORE-HOLE RZESZOTARY 2 (PreUmlnary ra-port)

Summary

In 1909, W. Petraschek described the bore-hole drilled at Rzeszotary, SE of Cracow and W of Wieliczka. According to this author, this drilling perforated sticcessively the Fly-6ch Cretaceous, the Palaeogene Tertiary, the JuralSsic and the Carboniferous, and then penetrated the crystalline substratum at the depth of 849m.

W. Petraschek'lS interpretation was questioned not only as regards- the sedi- mentary-rocks pierced, but also as to the crystalline substratum having been encountered in situ. This the more so, since the author himself had doubts regarding his interpretation.·

In view of-this controversy regarding the interpretation of the Rzeszotary 1 bore-hole, Professor M. KlSi~zkiewicz suggested drHling, in the vicinity of the' first, a new well - Rzeszotary 2.

This new bore-hole, locat&i on variegated Godula shales, pierced the flysch series; then it entered, as far as the depth of 170 m., successively older strata of the Silesian Lower Cretaceous (dark argillaceous shales, marly shales with calcareous sandstones). They belong to the Wierzowice, Grodziszcze and the upper Cieszyn beds. At the depth of 17Q-176,6ni. there appeared Eocene glauconitie sandstones and Upper Cretaceous variegated marls (WElgl6wka beds) of the Subsi- lesian unit, reduced here. to a thickness of barely several meters. From 176,6 m.

to 750 m. Miocene sediments (of the Lower TortiOnian) were perforated. These are alternatebedded marls, silty sands, sandstones and conglomerates with fauna. Un- derneath the Miocene as far as depth 845,7 m, lie sediments of the fore-land; they consist of Upper Jurassic (Rauracian) rocky limestones with flints. Furthermore, crinoid limestones (Neuvizyan) were perforated, sandy in their bottom part. and containing small conglomerate fragments .

. Drilling operations were interrupted at the depth of 965,Om. in the crystalline substratum. Thus only 119,3 m. were drilled in this substratum, in situ. On the basis of megascopic observations, the crystalline substratum may be describe_d as a series of diaphioretically altered amphibolites and injection gneisses, showing features of granitization. -

Wiercenie Rzeszotary2