Funkcjonowanie giełdy
Agenda
1) Rys historyczny
2) Funkcje giełdy w gospodarce
3) Ryzyko na rynku kapitałowym
4) Najważniejsze instytucje rynku kapitałowego
5) Rynki giełdowe
6) System notowań
7) Podstawowe zlecenia giełdowe
8) Informacje giełdowe
Rys historyczny
Giełda Papierów Wartościowych
12.05. 1817
uruchomienie pierwszej giełdy na ziemiach polskich, skupiała się ona na obrocie towarami i walutami.
1920 uruchomienie giełdy w Warszawie, jako jednej z 9 giełd funkcjonujących na ówczesnych
ziemiach polskich.
Giełdę można określić jako regularne, odbywające się
w określonym czasie i miejscu podporządkowane
określonym normom i zasadom spotkanie osób
zawierających transakcje kupna oraz sprzedaży.
Giełda Papierów Wartościowych
Najważniejszy wydarzenia w historii Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA (GPW):
▪ 1991: rozpoczęcie działalności operacyjnej z jedną sesją w tygodniu;
▪ 1993/1994: pierwsza hossa i bessa na GPW: w ciągu roku wartość indeksu WIG zyskała 1000%, a potem spadła o 40%;
▪ 1998: wprowadzenie do obrotu kontraktów terminowych na indeks WIG20;
▪ 2000: przeniesienie do siedziby przy ul. Książęcej i wdrożenie systemu Warset;
▪ 2007: uruchomienie rynku NewConnect;
▪ 2009: uruchomienie rynku Catalyst;
▪ 2010: debiut spółki GPW na giełdzie;
▪ 2013: wdrożenie systemu transakcyjnego UTP;
▪ 2018: agencja FTSE Russel uznaje polski rynek kapitałowy za
rozwinięty.
Giełda Papierów Wartościowych
Podstawy prawne działania GPW:
Kodeks spółek handlowych,
Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi,
Ustawa o ofercie publicznej, warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,
Statut Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA,
Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA (GPW jako spółka publiczna).
Funkcje giełdy w gospodarce
Funkcje giełdy w gospodarce (1)
Źródło finansowania przedsiębiorstw
Giełda pozwala na sprawny przepływ kapitału od tych, którzy aktualnie mają jego nadwyżkę do tych, którzy mają niedobór w stosunku do swoich potrzeb.
Dzięki temu kapitał trafia tam, gdzie aktualnie jest potrzebny.
Dobra alokacja kapitału pozwala na rozwój działalności
przedsiębiorstw, poprawę ich wyników oraz wzrost kursu akcji.
Funkcje giełdy w gospodarce (2)
Barometr gospodarki
▪ Ceny na giełdzie wynikają m.in. z oczekiwań inwestorów co do
kształtowania się sytuacji gospodarczej w przyszłości, umożliwiają więc pewnego rodzaju prognozę.
▪ Giełda antycypuje trendy w gospodarce: im wyższy udział giełdy
w gospodarce, tym giełda ma na nią większy wpływ (kapitalizacja/PKB):
▪ 30% , rynek rozwijający się,
▪ 50-80%, rynek rozwinięty.
▪ Znaczenie giełdy w gospodarce jest również pochodną jej struktury
branżowej oraz struktury akcjonariuszy spółek giełdowych.
Funkcje giełdy w gospodarce (3)
Wycena przedsiębiorstw
▪ Giełda pozwala określić np. wartość spółki na podstawie kursu jej akcji, dzięki temu, że kurs ten wyznaczany jest na podstawie realizowanych transakcji, odzwierciedlających zainteresowanie inwestorów danymi akcjami.
▪ Notowanie akcji, określenie ich kursów pozwala na wycenę wartości innych aktywów, w których skład wchodzą akcje spółek (fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne).
▪ Wycena spółek publicznych może być podstawą do wyceny
podmiotów niepublicznych charakteryzujących się tą samą
specyfiką.
Funkcje giełdy w gospodarce (4)
Wspieranie innowacji
▪ Giełda pozwala na pozyskanie kapitału dla przedsiębiorstw innowacyjnych, którym trudno jest pozyskać środki finansowe w tradycyjny sposób.
▪ Spółki, które pozyskują kapitał na giełdzie charakteryzują się często wyższą niż przeciętne spółki, innowacyjnością.
▪ Wiele spółek giełdowych rozwijaj się szybciej niż
przedsiębiorstwa niepubliczne.
Business case spółki nr 1 notowanej na GPW
Kurs spółki nr 1 w latach 2001-2019
0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Wolumen obrotu
Kurs (zł)
Data sesji
Ryzyko na rynku kapitałowym
Ryzyko na rynku kapitałowym
Ryzyko inwestycyjne na rynku kapitałowym w istotny sposób jest związane z samą decyzją: im wyższy zysk, tym wyższe ryzyko
Przy podejmowaniu decyzji o zakupie papierów wartościowych należy brać pod uwagę następujące czynniki:
▪ określenie poziomu środków finansowych przeznaczonych na inwestycję na rynku kapitałowym,
▪ ustalenie, jakich przychodów oczekuje inwestor w trakcie trwania inwestycji,
▪ wyznaczenie horyzontu inwestycyjnego.
▪ określenie poziomu ryzyka akceptowalnego przez inwestora
▪ informacje o przedmiocie inwestycji
Ryzyko na rynku kapitałowym (mikro)
Ryzyko specyficzne ze względu na system transakcyjny:
▪ likwidacja brokera,
▪ zawieszenie notowań,
▪ awaria systemu transakcyjnego,
▪ wstrzymanie obrotu ze względu na zbyt duży popyt lub podaż (OK, OS).
Ryzyko specyficzne ze względu na emitenta:
▪ ogłaszanie wyników finansowych,
▪ ryzyko zawieszenia obrotu akcjami,
▪ ryzyko wycofania akcji z notowań,
▪ ryzyko związane ze zmianą kontroli nad emitentem,
▪ ryzyko utraty kontrahentów,
▪ podjęcie decyzji o przejęciu innych podmiotów.
Ryzyko na rynku kapitałowym (makro)
Ryzyko walutowe:
▪ istotne z punktu widzenia powiązania rynku krajowego z rynkami zagranicznymi, im powiązanie wyższe, tym ryzyko ważniejsze,
▪ ma istotny wpływ na emitenta z punktu widzenia jego odbiorców – im jest ich więcej z zagranicy, tym ryzyko walutowe jest wyższe.
Ryzyko polityczne:
▪ na rynek kapitałowy ma wpływ wiele czynników pozaekonomicznych,
▪ zmiany polityczne mogą wpływać na zmiany na rynku finansowym, szczególnie duża niepewność
polityczna (brak rządu, oczekiwania zmian) może znajdować swój wyraz w notowaniach instrumentów.
Ryzyko inflacji:
▪ w różny sposób wpływa na zachowanie cen instrumentów finansowych,
▪ decyduje o inwestycji w obligacje (przy dużej inflacji), akcje (przy niskiej).
Inwestowanie długoterminowe
Stopy zwrotu z inwestycji w okresie 10 lub 20 lat w wybrane klasy aktywów:
DJIA – indeks rynku amerykańskiego (liczone w $),
WIG- indeks rynku polskiego (liczone w PLN),
Lokata – stopa zwrotu z inwestycji w lokatę oprocentowaną zgodnie ze stopą referencyjną NBP (liczone w PLN)
Źródło: obliczenia własne, Fundacja GPW
DJIA – indeks cenowy, stopy zwrotu w USD
WIG – indeks dochodowy, stopy zwrotu w PLN
0%
200%
400%
600%
800%
1000%
1200%
1400%
1600%
1800%
2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018
10 letnie stopy zwrotu
DJIA WIG LOKATA
0%
500%
1000%
1500%
2000%
2500%
3000%
3500%
4000%
4500%
5000%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
20 letnie stopy zwrotu
DJIA WIG LOKATA
Business case spółki nr 2 notowanej na GPW
Kurs spółki nr 2 w latach 2014-2019
0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000
0 10 20 30 40 50 60 70
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Wolumen obrotu
Kurs (zł)
Data sesji
Najważniejsze instytucje rynku kapitałowego
Architektura rynku kapitałowego
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)
▪ KNF jest to państwowy organ o charakterze kolegialnym, sprawujący nadzór nad: sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzoruje także instytucje płatnicze i biura usług płatniczych, instytucje pieniądza elektronicznego, sektor spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz pośredników kredytu hipotecznego z ich agentami.
▪ Celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku.
▪ KNF jako organ sprawujący nadzór nad rynkiem finansowym pełni ponadto, obok Przewodniczącego KNF, funkcję
organu Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, będącego państwową osobą prawną. Nadzór nad działalnością
Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego sprawuje Prezes Rady Ministrów
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) - nadzór nad rynkiem kapitałowym
Komisja Nadzoru Finansowego rozpoczęła działalność w dniu 19 września 2006 r. z dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym. Przejęła ona zadania zniesionej przepisami ww. ustawy Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.
Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór, m.in. nad podmiotami prowadzącymi działalność na rynku kapitałowym, w tym: firmami inwestycyjnymi, emitentami dokonującymi oferty publicznej, funduszami inwestycyjnymi, towarzystwami funduszy inwestycyjnych, spółkami prowadzącymi rynek regulowany oraz giełdy towarowe, spółką prowadzącą depozyt papierów wartościowych, bankami powierniczymi i innymi podmiotami wymienionymi w Ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.
Do zadań Komisji w zakresie rynku finansowego należy, m.in.:
▪ podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku kapitałowego;
▪ sprawowanie nadzoru nad działalnością podmiotów nadzorowanych oraz wykonywaniem przez te podmioty obowiązków związanych z ich uczestnictwem w obrocie na rynku kapitałowym;
▪ podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku kapitałowego;
▪ wykonywanie innych zadań określonych ustawami;
▪ przygotowywanie projektów aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem rynku kapitałowego.
Celem nadzoru nad rynkiem kapitałowym jest zapewnienie jego prawidłowego funkcjonowania, w szczególności bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony inwestorów
i innych jego uczestników, a także przestrzegania reguł uczciwego obrotu.
Pośrednicy obrotu giełdowego
Każdy inwestor zamierzający działać na rynku kapitałowym powinien podpisać umowę o świadczenie usług brokerskich z domem maklerskim, bankiem prowadzącym działalność maklerską, zagraniczną firmą inwestycyjną lub zagraniczną osobą prawną z państw należących do OECD. Na jej podstawie firma inwestycyjna będzie mogła w imieniu klienta składać zlecenia w obrocie na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu.
Działalność maklerska obejmuje takie usługi jak:
▪ przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych;
▪ wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia tych instrumentów;
▪ nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych;
▪ zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych;
▪ doradztwo inwestycyjne;
▪ oferowanie instrumentów finansowych;
▪ świadczenie usług w wykonaniu zawartych umów o subemisje inwestycyjne i usługowe lub zawieranie i wykonywanie innych umów o podobnym charakterze, jeżeli ich przedmiotem są instrumenty finansowe;
▪ przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów finansowych, w tym prowadzenie rachunków papierów wartościowych i rachunków zbiorczych, oraz prowadzenie rachunków pieniężnych;
▪ organizowanie alternatywnego systemu obrotu;
▪ udzielanie pożyczek pieniężnych w celu dokonania transakcji, której przedmiotem jest jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, jeżeli transakcja ma być dokonana za pośrednictwem firmy inwestycyjnej udzielającej pożyczki;
▪ sporządzanie analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych.
Działalność maklerska wymaga zezwolenia KNF.
Fundusze inwestycyjne
Fundusz inwestycyjny jest tworzony i zarządzany przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych działające w formie spółki akcyjnej, będące organem funduszu i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi.
Jego celem jest lokowanie zebranych publicznie środków pieniężnych. Zatrudnieni w towarzystwie pracownicy starają się lokować powierzone środki pieniężne w określony portfel aktywów zgodnie z przepisami prawa i modelem funduszu.
TFI najczęściej oferują portfele o wysokim, średnim i niskim poziomie ryzyka, gdzie poziom ryzka wynika z klas aktywów znajdujących się w portfelu.
Towarzystwo może zarządzać kilkoma funduszami inwestycyjnymi. Każdy z funduszy charakteryzuje się
różnym poziomem ryzyka w zależności od tego, w jakie papiery wartościowe i instrumenty finansowe
lokuje środki.
BondSpot
Bond Spot S.A. (wcześniejsza nazwa spółki to Centralna Tabela Ofert S.A.) jest obok Giełdy Papierów Wartościowych jednym z dwóch funkcjonujących dotychczas w Polsce systemów obrotu papierami wartościowymi, dopuszczonymi do obrotu publicznego.
Celem spółki jest prowadzenie regulowanego pozagiełdowego publicznego obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi oraz alternatywnego systemu obrotu i jednocześnie mogącą tworzyć inne platformy elektronicznego obrotu instrumentami finansowymi. Główne obszary działalności to:
▪ Rynek Treasury BondSpot Poland (dawniej MTS Poland),
▪ Regulowany Rynek Pozagiełdowy,
▪ Alternatywny System Obrotu (Catalyst).
Zadaniem BondSpot S.A. jest :
▪ Wspomaganie rozwoju małych, dynamicznych spółek o stosunkowo krótkiej historii, mających dobre perspektywy rozwoju, poszukujących środków na rozszerzenie skali działalności,
▪ Budowanie publicznego rynku obligacji komunalnych i korporacyjnych oraz rynku dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej.
Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych
Powołany w listopadzie 1994 roku w wyniku wyodrębnienia ze struktur GPW; Jego akcjonariuszami mogą być wyłącznie: spółka prowadząca giełdę, domy maklerskie, skarb państwa, Narodowy Bank Polski i banki; Obecnie w skład KDPW wchodzi KDPW_CCP oraz KDPW_TR; Z punktu widzenia biznesowego działa w formule non-profit;
Funkcje rozliczeniowo-rozrachunkowe
rozliczanie transakcji (rynek regulowany, alternatywny system obrotu) ,
rozrachunek transakcji w instrumentach finansowych i środkach pieniężnych (rynek regulowany, alternatywny system obrotu),
prowadzenie systemu zabezpieczania płynności rozliczeń, w tym systemu gwarantowania rozliczeń transakcji zawartych na rynku regulowanym.
Funkcje depozytowe
prowadzenie depozytu papierów wartościowych,
nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych znajdujących się w obrocie, realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych.
Inne funkcje
realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych, zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat,
prowadzenie Repozytorium Transakcji KDPW_TR,
funkcje Agencji Numerującej
Emitenci
Emitenci to spółki dokonujące emisji papierów wartościowych (akcje, obligacje), w tym spółki, których akcje są przedmiotem obrotu na rynku zorganizowanym (GPW, ASO).
Spółka publiczna to spółka, której co najmniej jedna akcja została dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzona do alternatywnego systemu obrotu.
Dematerializacja papierów wartościowych następuje z chwilą ich rejestracji w depozycie papierów
wartościowych. Od tego momentu przestają mieć one formę dokumentu.
Rynki giełdowe
Rynek regulowany
▪ Uruchomiony w 1991 roku jako miejsce obrotu papierami wartościowymi oraz instrumentami pochodnymi.
▪ Miejsce obrotu akcji, praw do akcji, obligacji, praw poboru, certyfikatów inwestycyjnych, ETF, ETP i instrumentów pochodnych.
▪ Funkcjonuje w ramach rynku podstawowego (dla papierów
spełniających kryteria wielkości, rozproszenia akcjonariatu, publikacji
sprawozdań za 3 ostatnie lata) i równoległego (niższe wymogi wielkości
i akcjonariatu niż na podstawowym).
Rynek podstawowy i równoległy
W ramach rynku regulowanego występują dwa rynki:
▪ podstawowy - rynek GPW, na który kwalifikowane są akcje rynku publicznego, mające nieograniczoną zbywalność, spełniające kryteria odpowiedniej kapitalizacji i
rozproszenia albo warunki dopuszczenia na GPW zawarte w jej regulaminie, których emitenci ogłaszali sprawozdania finansowe za ostatnie trzy lata, a w stosunku do nich nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne.
▪ równoległy - rynek GPW, na który kwalifikowane są akcje rynku publicznego, mające
nieograniczoną zbywalność, których emitenci ogłaszali sprawozdania finansowe za
ostatnie trzy lata, a w stosunku do nich nie toczy się postępowanie upadłościowe lub
likwidacyjne.
Rynek NewConnect
▪ Uruchomiony w 2007 roku jako zorganizowany, alternatywny system obrotu.
▪ Oferta dla małych i średnich rozwijających się firm z różnych branż, w tym działających w obszarze nowych technologii.
▪ Miejsce obrotu dla akcji, praw do akcji, praw poboru.
Rynek Catalyst
▪ Platforma obrotu uruchomiona w 2009 roku.
▪ Prowadzony jest na platformach transakcyjnych GPW i BondSpot, tworząc tym samym cztery platformy obrotu: po dwie platformy GPW i BondSpot w formule rynku regulowanego i ASO.
▪ Jednostką transakcyjną na GPW jest jedna obligacja, zaś na BondSpot jednostka transakcyjna ma wartość co najmniej 100 tys. zł.
▪ Miejsce obrotu skarbowych i nieskarbowych instrumentów dłużnych,
obligacji komunalnych, korporacyjnych oraz listów zastawnych.
Systemy notowań
Notowania jednolite
Notowania w systemie kursu jednolitego mają na celu wyznaczenie ceny papieru wartościowego na podstawie złożonych zleceń.
Zasady wyznaczania kursu w notowaniach jednolitych:
▪ maksymalizacja wolumenu obrotu,
▪ minimalizacja różnicy między liczbą instrumentów w zleceniach sprzedaży i kupna, możliwych do zrealizowania po określonym kursie,
▪ minimalizacja różnicy między kursem bieżącym a kursem odniesienia.
Zasady dogrywki:
▪ Dogrywka to faza sesji, podczas której inwestorzy mogą dokonać dodatkowych transakcji danym instrumentem finansowym.
▪ Transakcje w fazie dogrywki w danym dniu można zawierać po ostatnim znanym kursie transakcyjnym zarówno w systemie
notowań jednolitych, jak i ciągłych.
Harmonogram sesji – notowania
jednolite
Ograniczenia kursu w notowaniach jednolitych
Instrument Dopuszczalna zmiana kursu Rynek regulowany
Dopuszczalne zmiany kursu Rynek alternatywny
Akcje, prawa do akcji
+/- 10% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
(z możliwością rozszerzenia do 21%)
+/- 20% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
(z możliwością rozszerzenia )
Prawa poboru
+/- 100% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
(z możliwością rozszerzenia)
+/- 100% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
(z możliwością rozszerzenia)
Produkty strukturyzowane +/- od 5 do 15 pkt. proc. od kursu
zamknięcia
Notowania ciągłe
W trakcie notowań ciągłych kupujący i sprzedający składają zlecenia, które po przekazaniu na giełdę są realizowane na bieżąco, pod warunkiem zgodności cen lub trafiają do arkusza zleceń czekając na pojawienie się odpowiednich ofert przeciwstawnych.
Przy realizacji zleceń w notowaniach ciągłych obowiązują dwa priorytety:
▪ cena: zlecenia z najwyższym limitem będą realizowane w pierwszej kolejności,
▪ czas: zlecenia tego samego typu z tym samym limitem skutkują realizacją zlecenia złożonego wcześniej.
Harmonogram sesji – notowania ciągłe
Ograniczenia kursu w notowaniach ciągłych. Rynek regulowany
Instrument Dopuszczalna zmiana kursu w trakcie sesji Rynek regulowany
Dopuszczalna zmiana kursu w trakcie sesji Rynek alternatywny
Akcje, prawa do akcji, certyfikaty
inwestycyjne +/- 10% od kursu otwarcia +/- 20% od kursu zamknięcia (z możliwością rozszerzenia do 44%)
Prawa poboru +/- 100% od kursu otwarcia +/- 100% od kursu zamknięcia
Obligacje +/- od 5 do 15 pkt. proc. od kursu zamknięcia +/- od 5 do 15 pkt. proc. od kursu zamknięcia
Produkty strukturyzowane +/- 10% (+/- 100 pkt.) od kursu otwarcia
Kontrakty indeksowe +/- 5% od kursu otwarcia
Opcje indeksowe
+/- 5% ze średniej z ostatnich 20 kursów zamknięcia instrumentu bazowego w poprzednim miesiącu - od kursu
otwarcia
Zlecenia giełdowe
Zlecenia giełdowe
Zlecenie giełdowe – informacja o tym, co i na jakich warunkach inwestor chce kupić lub sprzedać na giełdzie.
Zlecenie zawiera:
▪ stronę/rodzaj oferty (kupno / sprzedaż),
▪ limit ceny lub rodzaj zlecenia bez limitu,
▪ nazwę instrumentu finansowego, przedmiotu transakcji,
▪ wolumen zlecenia – liczbę instrumentów do kupna lub sprzedaży,
▪ termin ważności zlecenia,
▪ informacje dodatkowe (zasady realizacji zlecenia).
Zlecenia giełdowe - uwagi
Inwestor może złożyć zlecenie z limitem ceny lub bez limitu ceny.
Należy jednak pamiętać:
▪ W zleceniach na akcje, prawa poboru, prawa do akcji, certyfikaty inwestycyjne i warranty limit podawany jest w złotych.
▪ W zleceniach na obligacje limit podawany jest w procentach wartości nominalnej.
▪ W zleceniach na kontrakty terminowe limit określany jest w punktach (kontrakty na indeksy) lub w złotych (kontrakty na kursy walut i akcji).
▪ W zleceniach na opcje indeksowe limit ceny podawany jest w punktach.
Zasady realizacji zlecenia giełdowego
Zlecenie z limitem – przykład realizacji
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
ILOŚĆ AKCJI CENA CENA ILOŚĆ AKCJI
10 100 101 20
20 98 103 10
105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
ILOŚĆ AKCJI CENA CENA ILOŚĆ AKCJI
30 103 101 20
10 100 103 10
20 98 105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
ILOŚĆ AKCJI CENA CENA ILOŚĆ AKCJI
10 100 105 10
20 98
1. Arkusz zleceń w notowaniach ciągłych dla akcji 2. Inwestor składa zlecenie zakupu 30 akcji po 103
3. Arkusz po realizacji zlecenia
Zlecenie będzie realizowane w całości:
inwestor kupi 20 akcji po cenie 101
i 10 akcji po cenie 103.
Zlecenie PKC (Po Każdej Cenie)
▪ stosowane jest wówczas, gdy inwestorowi zależy na szybkim zawarciu transakcji, nie chce ryzykować, że zlecenie może nie zostać zrealizowane w całości, a jednocześnie akceptuje cenę ustaloną przez rynek,
▪ może być zrealizowane częściowo,
▪ ma taki sam priorytet realizacji jak zlecenie PCR,
▪ można je składać w fazie przed otwarciem, przed zamknięciem oraz w fazie notowań ciągłych,
▪ jest realizowane z najlepszymi aktualnie dostępnymi zleceniami po przeciwnej stronie arkusza i może być zrealizowane w kilku transakcjach po różnych cenach; składający nie ma możliwości kontroli kursu
realizacji,
▪ część zlecenia niezrealizowanego na fixingach pozostaje w arkuszu nadal jako zlecenie PKC,
▪ w czasie notowań ciągłych zlecenie PKC można złożyć nawet wtedy, gdy w arkuszu nie ma innych zleceń.
Zlecenie PKC - przykład
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY LICZBA
AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
10 100 101 20
20 98 103 10
105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
30 PKC 101 20
10 100 103 10
20 98 105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
10 100 105 10
20 98
1. ARKUSZ ZLECEŃ W NOTOWANIACH CIĄGŁYCH DLA AKCJI
2. INWESTOR SKŁADA ZLECENIE ZAKUPU 30 AKCJI PKC
3. ARKUSZ PO REALIZACJI ZLECENIA
Uwaga: zlecenia PKC w rzeczywistości nie widać w arkuszu w notowaniach ciągłych – po prostu jest składane i realizowane lub nie.
Zlecenie będzie realizowane w całości:
inwestor kupi 20 akcji po cenie 101
i 10 akcji po cenie 103.
Zlecenie LimAkt
(z warunkiem Limitu Aktywacji)
ZLECENIA Z WARUNKIEM LIMITU AKTYWACJI (LIMAKT), ZWANE ZLECENIAMI TYPU STOP:
▪ Składając zlecenie inwestor określa dwa limity, tj. limit realizacji kupna/sprzedaży oraz limit aktywacji zlecenia.
▪ Dwa rodzaje zleceń:
▪ STOP LIMIT (nazwa potoczna) - zlecenie z limitem ceny, w którym podany jest limit aktywacji.
▪ STOP LOSS (nazwa potoczna) - zlecenie PKC, w którym podany jest limit aktywacji:
▪ jest nieaktywne, jeśli kurs nie osiągnął poziomu aktywacji,
▪ pojawia się w arkuszu zleceń dopiero po osiągnięciu przez kurs ostatniej transakcji (ewentualnie przez teoretyczny kurs otwarcia) limitu aktywacji podanego w zleceniu,
▪ aktywacja następuje wyłącznie w trakcie określania kursu otwarcia, kursu zamknięcia, kursu jednolitego lub kursu określanego w wyniku równoważenia oraz w fazie notowań ciągłych,
▪ może być składane w systemie notowań ciągłych oraz w systemie kursu jednolitego (poza fazą interwencji i fazą
dogrywki).
Zlecenie WiN (Wykonaj i Anuluj)
ZLECENIE WAŻNE DO PIERWSZEGO WYKONANIA (Wykonaj i Anuluj, WiN):
▪ umożliwia kupno lub sprzedaż chociaż części instrumentów,
▪ zlecenie z limitem, jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji z nim związanej, jednak nie dłużej niż do końca fazy przyjmowania zleceń na otwarcie następnej sesji,
▪ jeżeli jest to zlecenie z limitem aktywacji jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji z nim związanej,
▪ może być zrealizowane częściowo (pozostała część zlecenia traci ważność),
▪ może być składane we wszystkich fazach w systemie notowań ciągłych oraz w systemie notowań
jednolitych (poza fazą interwencji).
Zlecenie WiN - przykład:
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
10 100 101 20
20 98 103 10
105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
30 (WIA) 102 101 20
10 100 103 10
20 98 105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
10 100 103 10
20 98 105 10
1. ARKUSZ ZLECEŃ W NOTOWANIACH CIĄGŁYCH DLA AKCJI
2 . INWESTOR SKŁADA ZLECENIE ZAKUPU 30 AKCJI Z LIMITEM 102 – Z WARUNKIEM WIN, ZLECENIE POJAWIA SIĘ W ARKUSZU:
3. ARKUSZ PO REALIZACJI ZLECENIA
Zlecenie będzie zrealizowane w części: inwestor
kupi 20 akcji po cenie 101. Pozostała część
zlecenia zostanie usunięta (niezrealizowana).
Zlecenie WuA (Wykonaj lub Anuluj)
▪ jest składane, gdy inwestor chce kupić/sprzedać określoną liczbę akcji i nie chce, by jego zlecenie zostało zrealizowane w kilku transakcjach,
▪ musi być natychmiast zrealizowane w całości lub wcale,
▪ jest składane wyłącznie w fazie dogrywki oraz w fazie notowań ciągłych (poza
równoważeniem).
Zlecenie WuA - przykład
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
10 100 101 20
20 98 103 10
105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
30 (WuA) 103 101 20
10 100 103 10
20 98 105 10
ZLECENIA KUPNA ZLECENIA SPRZEDAŻY
LICZBA AKCJI CENA CENA LICZBA AKCJI
10 100 105 10
20 98
