Edmund Szabłowski
Data 1. X. 1960 r. a przedawnienie
roszczeń majątkowych
Palestra 4/11(35), 86-87
8 6 Z Y G M U N T W A Ł E C K I N r 11 s ię żad n e ryzyk o. Z ty ch za sa d za p a try w a n ie, ja k o b y art. 393 k.p.k. n ie o d n o sił s ię do w yp a d k u , gd y w y ro k n ie z o sta ł u c h y lo n y , le c z u z n a n y z o sta ł z a n ie w a ż n y (art. 377 k.p.k.), a zatem za n ie b y ły , jest op arte n a d o g m a ty czn o w erb a ln ej p rze sła n c e , n iezgod n ej z zasad am i p ro ceso w y m i P a ń stw a L u d o w eg o ”.
P ogląd ten w y d a je się słu szn y. A rt. 393 k.p.k. d aje p ełn ą g w a ra n cję o ch ro n y p ra w osk arżon ego, je ś li w y ro k z o sta ł zask arżon y ty lk o p rzez niego, przy czym je s t rzeczą ob ojętn ą, czy w y ro k ten będziie u ch y lo n y , c z y te ż u zn an y za n iew a żn y . P o jęcie „ u ch y len ia w y r o k u ”, o k tórym m ó w i art. 393 k.p.k., n ie odnosi się je d y n ie do w erb a ln eg o zn aczen ia w y ra zu „ u ch y lo n y ”, lecz d o k ażd ej sy tu a cji, która w w a r u n
k a ch p r zew id zia n y ch w tr e ś c i tegoż p rzep isu p o w o d u je p o n o w n e o są d zen ie o sk a r żonego.
U zn a n ie zatem w y ro k u sąd u I in sta n c ji za n ie w a ż n y n ie m oże w n iczym o g ra n i czać czy te ż u szczu p la ć p ra w osk arżon ego za g w a ra n to w a n y ch m u p rzep isem art. 393 k.p.k.
P rzy to czo n e w w y m ie n io n y c h w y żej o rzeczen ia ch S ąd u N a jw y ższeg o d w a z a sa d n iczo różne p ogląd y w ta k w a żn ej k w e stii, d otyczącej za g w a ra n to w a n ia p ra w o sk arżon ego w p ro cesie k arn ym , sp ow od u ją n ie w ą tp liw ie różnorodną p ra k ty k ę w sto so w a n iu p rzez są d y n iższych in sta n cji p rzep isu art. 393 k.p.k. D la teg o też w y d a je s ię rzeczą k on ieczn ą, a b y w ta k w a żn ej k w e s tii zap ad ła u c h w a ła całej Izby Karnej- S ąd u N a jw y ższeg o , 'która b y sta n o w iła o b o w ią zu ją cą w tej m a terii zasad ę p raw n ą.
Z y g m u n t W a łe c k i
I I
Data 1. X . 1 9 6 0 r. a przedaw nienie roszczeń majątkowych
K od ek s zo b o w ią za ń zu n ifik o w a ł różn e o k r e sy p rzed a w n ien ia roszczeń m a ją tk o w y c h p rzew id zia n e w u sta w o d a w stw a ch , ja k ie o b o w ią zy w a ły w ó w cza s n a ob szarze P o lsk i, w p ro w a d za ją c je d n o lity n a jd łu ższy o k res p rzed a w n ien ia 20 -letn i oraz je d n o lite o k resy p rzed a w n ień krótk ich .
A r ty k u ł X L III przep. w p ro w . kod. zob. p r z e w id y w a ł czas p rzejścio w y d la o k r e só w p rzed a w n ień w stosu n k u do zob ow iązań p o w sta ły c h przed datą w e jśc ia w ż y c ie k o d ek su (1 lip ca 1934). T en cza s p r z e jśc io w y d la n a jd łu ższeg o p rzed a w n ien ia 2 0 -le tn ie g o m ia ł tr w a ć la t 20 i u p ły w a łb y w dniu 1 lip ca 1954. D o tej c h w ili w s t o su n k u do zo b o w ią za ń p o w sta ły c h przed 1 lip ca 1934 ok res n ajd łu ższego p rzed a w n ie n ia — je ś li w e d łu g d o ty ch cza so w y ch p rzep isó w b y ł d łu ższy n iż la t 20 — podle g a ł o k r e śle n iu w za le ż n o śc i od o k oliczn ości d otyczących d an ego sto su n k u p ra w n eg o . Z an im w p ro w a d zo n e p rzez kod. zob. 2 0 -le tn ie p rzed a w n ien ie zaczęło o b o w ią zy w a ć w ca łej p ełn i, w e sz ły w ż y c ie w dniu 1 p a źd ziern ik a 1950 p rzep isy o g ó ln e p ra w a c y w iln e g o z dn. 18 lip c a 1950 (Elz. U. N r 34, poz. 311), k tóre, ja k w ie m y , sk ró ciły n a j d łu ższy ok res p rzed a w n ien ia roszczeń m a ją tk o w y c h do la t 10.
S to so w a n ie teg o n o w eg o o k resu n a jd łu ższeg o p rzed a w n ien ia r ó w n ież o b ję te je s t czasem p rzejścio w y m (art. X I X przep. w p ro w . przep. og. pr. cyw .), je ś li ch od zi o z o
N r 11 G Ł O S Y P R A K T Y K I 87
b o w ią za n ie p o w sta łe przed w e jśc ie m w ży cie p rzep isó w o g ó ln y ch pr. cyw . (1.X.1950 r.) — ta k sam o ja k to m ia ło m ie jsc e z p rzed a w n ien iem 2 0 -letn im z kod. zob. T en czas p rzejścio w y u p ły n ą ł z d niem 1 p aźd ziern ik a 1960 r., a w łaściw i© z d n iem 30 w rześn ia 1960 r., gdyż w tym dniu u p ły n ęło 10 la t od d aty w e jśc ia w ż y cie przep. og. pr. cyw .
A zatem od dnia 1 p aźd ziern ik a 1960 r. w e w sz y stk ic h w y p a d k a ch sto so w a n ia n a j d łu ższeg o ok resu p rzed a w n ien ia roszczeń m a ją tk o w y ch o b o w ią zu je p o w szech n ie je d n o lity okres 10-le tn i — beiz ża d n eg o w y ją tk u , w ty m ró w n ież b e z w z g lę d u n a d atę p o w sta n ia zobow iązania.
T a sta b iliza cja w za k resie sto so w a n ia n ajd łu ższego ok resu p rzed a w n ien ia jest d o n io sły m zd arzen iem praw n ym , z k tórego p o w in n iśm y zd aw ać sob ie sp raw ę. O bec n ie w ię c w e w sz e lk ic h bez w y ją tk u sy tu a cja ch p raw n ych , je ś li ch od zi o roszczenia m a ją tk o w e, w y sta rcza p ow ołać się n a u p ły w 10-letn iego p rzed a w n ien ia . D ziś n ie b ęd zie ju ż m ia ł za stosow an ia art. X I X p kt 2 przep. w p row . p rzep. og. pr. cyw .
Z d n iem 1.X.1960 r. u le g ły p rzed a w n ien iu w sz e lk ie roszczen ia m a ją tk o w e p ocho d zące sp rzed d aty 1.X.1950 r., w ty m ta k że roszczenia z ok resu w o jen n eg o , a tak że p rzed w o jen n e. Jak m ożn a sądzić z co d zien n ego d ośw iad czen ia, roszczeń ty ch jest dużo. W szystk ie w ię c on e będą o b ję te w sp o m n ia n y m p rzed a w n ien iem , je ż e li p o w ó d ztw a n ie z o sta ły w n ie sio n e do sądu najp óźn iej w dniu 30.IX.1960 r.
N ajp raw d op od ob n iej osoby za in tereso w a n e n ie zdają sobie sp ra w y z p rzed sta w io n e g o w y ż e j stan u rzeczy, a to ty m b a rd ziej, że w sp o m n ia n a w a ż n a data 1.X.1960 r. n a stą p iła n iesp o strzeżen ie. A szkoda, że nie zo sta ła ona p op rzedzona pu b liczn y m i in fo rm a cja m i i o str z e ż e n ia m i w p ra sie i radio. P rzecież ta data — to jed n o cześn ie d ziesięcio lecie o b o w ią zy w a n ia og ó ln y ch p rzep isó w p ra w a c y w iln eg o .
N a leży dodać, że u w a g i p o w y ższe n ie d o ty czą p rzed a w n ien ia n ab yw czego, czyli zasied zen ia.
