KA ZIM IER Z STARZYŃSKI, BOŻENA O LSZA ŃSK A
UDZIAŁ C O2 P O B R A N E G O KOR ZEN IA M I W O G Ó L N E J ASYM ILA CJI
WĘG LA P R Z E Z ROŚLINY
Z Z akładu Clhemii Roilniczej SGGW — W.a.rs-zaiwa i Rolniczej Pnaioownf Izotopow ej PAN Kieirowiniik .p.rof. dir M. Górski
Stw ierdzenie pobierania C O2 korzeniam i i prz era b ia n ia go przez rośli
ny było powodem, zainteresow ania się stopniem za o p atry w a n ia się na tej drodze roślin w węgiel. P ie rw sz e prace ‘K u r s a n o w a i K u z i n a z lat 1951 — 1953 w ykazyw ały [2, 3], że ilość w ęgla pobranego przez rośliny 'korzeniami może sięgać 25 i więcej procent całości w ęgla za sy m ilo w a nego w drodze fotosyntezy. Świadczyłoby to więc o dużej roli pobierania
C O2 korzeniam i w ogólnej asymilacji węgla. P ra c e innych autorów (jak
Z a 1 e ń s к i i ostatnio w 1958 r. W o z n i e s i e n s k i [2] ), podają, że ilości w ę gla p o bra nego korzeniami są m niejsze i m ogą najwyżej wynosić
1—5% w ęgla zasym ilow anego liśćmi.
Z punktu w idzenia praktyki rolniczej stwierdzenie znacznego udziału pobierania w ęgla korzeniami w ogólnej asymilacji miałoby duże znaczenie M ożna byłoby w ów czas mówić o dodatkowym wpływie naw ożenia gleby w ę g la n a m i i w innym świetle p rzedstaw iałoby się np. z a gadnienie produ'k- cji w ęg la n u am onu jako nawozu. Ze w zględu na duże różnice w ocenie
ilości C O2 pobieranego korzeniam i w dotychczasowych publikacjach, w Z a
kładzie naszym prow adzono doświadczenia na ten tem at.
P ierw sze doświadczenie polegało na um ieszczeniu roślin fasoli i k u k u rydzy na pożywce zaw ierającej 0,2% Na^COa za zn ak o w a n e g o 14C (10 u-c na 200 ml pożywki) i stw ierdzeniu m etodą a u to ra d io g ra m ó w pobierania
C O2 korzeniam i oraz szybkości jego przem ieszczania się do części n a d
ziemnych rośliny (3, 7, 10 i 21 g odz). Stw ierdzono, że C O2 jest p o b ie ra
ny korzeniam i zarów no na świetle, ja k i w ciemności, przy czym na świetle pobierany jest w większym stopniu i przemieszcza się do liści, a w ciem ności praw ie całkowicie pozostaje w korzeniu.
W dośw iadczeniach z 10- i 21-dniowymi roślinam i owsa, przy stężeniu
ï 44 Kazimierz Starzyński, Bożena Olszańska
w wodzie tw ardej (44 m g/C C b/litr), stwierdzono, że udział p o branego
C O2 korzeniam i w ogólnej asym ilacji wynosi tylko 1,7— 2,6%, a więc nie
odg ry w a tu poważniejszej roli. O znaczenia radioaktyw ności C O2 zostały
w ykonane za pomocą licznika w e w nętrzne go nape łn ia n ia , z h eksanem jako su b s ta n c ją g a sz ą c ą [ 1 , 4 ] .
Wyniki ra d io m e try c z n eg o o z n ac z a n ia C02 pobranego k o rz e n ia m i 1 asym ilowanego l i ś ć m i . R o ślin y owsa 10 i 21 dniow e, pożywka M eviusa o z a w a rto ś c i 0 ,1 g / l s t ę ż e n i e COg
w a tm o sfe rz e 0,3%, c z a s trw a n ia d o św iad czen ia 7 g o d z. (ś r e d n ie z 4 wazonów R e s u lts o f ra d io m e tric d e te r m in a tio n o f C02 u p ta k e by r o o t s and a s s i m i l a t i o n by le a v e s .
10 and 21 days p l a n t s , Meviua medium c o n ta in in g to^COg 0 ,1 g / 1 , СО? c o n c e n tr a tio n i n atm osphere 0 ,3 $ , e x p e r . tim e 7 h r s . (means tram 4 p o ts )
Sposób p o b ra n ia zaznakowanego C02
Uptake o f marked C02 by
L i ś c ie
Leaves KorzeńRoot
C zęść nadziemna + k o rz e ń Green p a r t + ro o t P o b ra n ie C02 k o rz e n ia m i ш 4k Aflvml 1 ол 14 rad io ak ty w n o ść^ CO2 w lmp/min C02 r a d i o a c t i v . lm p /u ln r a d io a k ty v/noé Ć C02 w lmp/min C02 r a d i o a c t i v . lmp/min i l o ś ć pobranego C02 (mg) Amount C02 u p ta k e (mg) W W CWyiUllaG CO« r o o t u p ta k e i n % o f a s s i m i l a t i o n
P.oślir^y 10-xlniowe — 10 days p l a n t s A sy m ilacja A ss im ila tio n 2301,5+32,8 368,8 ± 3 2 ,7 3,439 1 0 0 ,0 P o b ra n ie k o rzen iam i R oots 5 1 ,1 ± 3 ,0 7 1 ,6 ± 3 ,2 R o ślin y 21-dniow 0,061 в - 21 days p l a n t s 2 ,3 A sym ilacja A ss im ila tio n 1498,1± 39,9 208,4±12,4 8 ,3 1 7 1 0 0 ,0
P o b ran ie k o rzen iam i
R oots 6 6 ,7 ± 5 ,4 7 4 ,6 ± 1 ,4 0,219 2 ,6 P o b ra n ie k o rzen iam i p rzy z a w a rto ś c i Ć02 0,^3% w atm . Root u p tak e a t 0,03% C02 c o n t. i n atm osph. 3 1 ,2 ± 2 ,9 5 8 ,6 ± 2 ,5 0 ,145 1 ,7
x Czas pomiarów 8 x 10 min. daw ał b łą d l i c z e n i a rz ę d u 2%.
Tiwe o f d e te rm in . (8 x 10 m in ,) gave co m p u tatio n e r r o r o f 2% o r d e r .
ST R E SZ C ZE N IE
Załączona w komunikacie tablica przedstaw ia wyniki b ad a n nad a s y
m ilacją C O2 roślin przez liście i przez korzenie za pomocą 14C.
LITER A TU R A
[1] S t a r . z y ń . s k i K-, O l s z a ń s k a B.: Roczn. Glebozn., t, V II (dodatek,, 1958,
s. 195--199.
---[2] W o z n i e s i e n s к i W. L.: Fizj. R ast., t. V, 1958, s. 329—336.
[3] Z a ;l<en s k i O. W.. S e.m i c h a t o w a O. A., W o z n i e s i e.n sik i W. L.: 'Mieto-■d'y 'prim ienienija radioaktiw m ego .uglioroda 14C dla uziicz'enija fotosi'ntieza. Izd. A. N.
SSSR , M oskw a— L en in g rad , 1955, s. 88.
t)dział CO pobranego korzeniami w ogólnej asymilacji węgla przez rośliny 145 К. СТЯЖ ИНЬСКИ И Б. О Л Ь Ш Я Н ЬС К Я К О Л И Ч Е С Т В О С 0 2 П О Г Л О Щ Е Н Н О Г О К О Р Н Я М И к а к ч а с т ь ОТ О Б Щ Е Г О У С В О ЕН И Я УГЛЕРОДА РАСТЕНИЯМИ Л а б о р а т о р и я Я гр о н о м и ч еск о й Химии В ар ш ав ско й Г лавн ой С ел ьско х о зяй ствен н о й Ш колы и С ел ьско х о зяй ств ен н о й Л а б о р ато р и и И зотопов П ольской Я кад ем и и Н аук Р е з ю м е В п р и л о ж е н н о й к с о о б щ е н и ю т а б л и ц е п р и в е д е н ы р е з у л ь т а т ы и с сл е д о в а н и й при п о м о щ и 14 С над у с в о е н и е м С 0 2 листьями и корням и рас тен и й . •К. -STARZYŃSKI, В. O LSZAŃSKA
PA R T O F С 0 2 U P T A K E BY R OOTS IN TOTAL CARBON A S S IM IL A T IO N O F P LA N TS
Dept, of A gric. C hem istry, C entr. Sdi-nol of Agric. Economics
A gric. Isotope R esearch C entre, W arsaw S u m m a r y
The tab le p resented with this com m unication shows the re sults of
studies on C O2 assim ilation in plans th ro u g h leaves and roots, determined
