Wieś zabytkowa - ośrodkiem turystyki

(1)

Stanisław Hiż

Wieś zabytkowa - ośrodkiem

turystyki

Ochrona Zabytków 21/1 (80), 51-52

(2)

N astępna grupa referatów poświęcona była niszczącemu działaniu św iatła. Na problem atykę tę składają się następujące zagadnienia: * 1. zróżnicowanie rodzajów św iatła z punktu widzenia jego działania n a poszcze gólne kategorie zabytków muzealnych;

2. określenie sposobów w ykryw ania i elim inow ania prom ieniowania niszczącego; 3. określenie racjonalnych norm oświetlenia.

W toku obrad uwzględniono również kwestie dotyczące transportu muzealiów. R eferaty zwracały uwagę n a konieczność w ypracowania metod przygotow ania obiektów do tran sp o rtu i jego realizacji, które w w arunkach rozwoju wym iany kulturalnej i unowocześniania środków transportu zapewniałyby pełne zabezpiecze nie nie tylko przed uszkodzeniami mechanicznymi, wodą i ogniem, ale również przed niedostrzegalnym w pierwszej fazie niszczącym działaniem zmiennych czyn ników klimatycznych.

Wiele uwagi poświęcono wreszcie praktycznym rozwiązaniom w zakresie urządzeń klim atyzacyjnych i autom atycznie działającej regulacji intensywności oświetlenia. Jako przykład spraw nie działającego systemu takiej regulacji podano rozwiązanie zastosowane w N ational Gallery w Londynie. Urządzenia klim atyzacyjne można by podzielić n a trzy grupy: 1. dla całych budynków; 2. dla części budynków; 3. rucho me do zastosowania w wyodrębnionych niewielkich pomieszczeniach (np. magazy nach lub gablotach).

Praktycznym osiągnięciem konferencji było opracowanie standardów wilgotności, oświetlenia, dopuszczalnego zapylenia i zanieczyszczenia powietrza gazami spalino wymi. Standardy takie będą miały duże znaczenie dla projektow ania budynków i urządzeń muzealnych.

R eferaty dostarczono uczestnikom konferencji w formie powielanej, k tó ra jest za powiedzią późniejszego wydania bardzo potrzebnej muzeologom i konserw atorom publikacji podręcznej, w yczerpującej zagadnienia klimatologii m uzealnej.

Janusz Lehm ann

WIEŚ ZABYTKOW A - OŚRODKIEM TU RYSTYKI

Pod tym hasłem odbyło się w dniach 15—16 w rześnia 1967 r. sympozjum, zorga nizowane przez M inisterstw o K ultury i Sztuki — Zarząd Muzeów i Ochrony Z abyt ków oraz Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Wydział K ultury, Woje wódzki K onserw ator Zabytków.

Sympozjum poświęcone było omówieniu roli wsi zabytkowej w rozwoju turystyki i k u ltu ry , jak też w ym ianie poglądów na tem at zagadnień związanych z zachow a niem i udostępnieniem społeczeństwu zabytków budow nictw a i twórczości ludowej. Sympozjum, które odbyło się w okresie Międzynarodowego Roku T urystyki, miało również na celu zwrócenie uwagi na w artości zabytkowego budow nictw a ludowego dla wzbogacenia zainteresow ań turystyki krajow ej i zagranicznej.

Obrady toczyły się w Kielcach i w Opocznie i były powiązane z obchodam i „Dni Folkloru Opoczyńskiego”.

Uczestnicy sympozjum wzięli udział w objeździe, um ożliwiającym im zwiedzenie szeregu zabytkowych wsi regionów świętokrzyskiego i opoczyńskiego. Zapoznali się z ciekawym ośrodkiem garncarskim we wsi Chałupki, z pracow nią rzeźbiarza ludo wego Józefa P iłata w Dębskiej Woli, zwiedzili we wsi K akonin zespół zabytkowy, gdzie mieli możność obejrzenia interesujących obiektów dawnego budow nictw a lu dowego, jak też rzadkich już dziś eksponatów w postaci narzędzi produkcji i zdob nictw a ludowego. W Bielinach, po zwiedzeniu chaty, będącej znanym i

odwie-51

(3)

dzanym przez liczne wycieczki punktem etnograficznym , w ysłuchali popisu recy tatorskiego cenionej poetki ludowej M arii Cedro-Biskupowej. We wsi Libiszów uczestnicy sympozjum zapoznali się z wycinankarstw em i tkactwem na specjalnie dla nich urządzonym pokazie. Uroczystość uśw ietniły gawędy i przyśpiewki opo czyńskie w wykonaniu miejscowej kapeli ludowej i mieszkańców wsi. , R eferaty w czasie sympozjum wygłosili: dyrektor ZMiOZ m gr Mieczysław P taś- nik — „Rola wsi zabytkowej w rozwoju turystyki i ku ltu ry narodow ej” ; prof, dr M aria Z nam ierow ska-Prüfferow a — „Folklor w w iejskich ośrodkach tu ry sty k i” ; dr Olaf Rogalewski — „Wieś zabytkow a w zagospodarowaniu turystycznym ” i mgr M aria Gąszczyk — „W iejskie Izby Pam iątek źródłem wiedzy o regionie”.

Szeroko dyskutow ali nad referatam i etnografowie, konserwatorzy, opiekunowie za bytków, dziennikarze, organizatorzy turystyki, działacze społeczni, dając dowód zainteresow ania społeczeństwa problem em rozszerzania masowej turystyki na w y brane obiekty zabytkowe wsi polskiej, tak charakterystyczne do niedaw na, a giną ce w zastraszającym tem pie w obliczu przem ian gospodarczych i kulturalnych wsi obecnej.

W dyskusji, podsumowanej przez dyrektora ZMiOZ m gra M. P taśnika, podkreślono w ydatne korzyści płynące z zainteresow ań turystyki wsią. Spraw ą natom iast nadal otw artą, w ym agającą starannych przemyśleń, jest kw estia upowszechnienia i re a lizacji hasła „Wieś zabytkowa — ośrodkiem tu ry sty k i”.

Stanisław Hiż

W YSTAWA KONSERWATORSKA MALOWIDEŁ ŚCIENNYCH

Z FARAS

Drugą M iędzynarodową Kam panię Muzealną zainaugurow ało Muzeum Narodowe w W arszawie otw arciem w dniu 1 października 1967 r. w ystaw y m alowideł z Faras. Nie można chyba było znaleźć bardziej trafnego akcentu, uświetniającego to ważne m iędzynarodowe wydarzenie. Z jednej bowiem strony przedstaw iono dorobek pol skiej nauki, która odkryciam i w Faras w niosła istotny w kład w światową historię sztuki; z drugiej zaś — ukazano osiągnięcia polskiego konserw atorstw a.

W ielka ekspozycja malowideł, uzupełniona detalam i architektonicznym i i ceram iką, niew ątpliw ie znajdzie szersze omówienie w „M uzealnictwie”. W zam ykającej tę wystaw ę sali umieszczono dokum entację i m ateriały w yjaśniające zabiegi konser w atorskie, którym poddane były przywiezione do Polski m alowidła. Publikow ana notatka omawia tylko tę część wystawy.

Gwoli ścisłości kronikarskiej należy przypomnieć dzieje m alowideł z F aras na te re nie Polski, w yjaśniając, że w szystkie te dzieła pochodzą z w ykopalisk kierow anych przez prof, dra K azim ierza Michałowskiego. W m iarę postępu prac odkrywczych m alow idła były przysyłane do k raju . Pierw sze dw a fragm enty przywiezione zostały do Polski latem 1962 r. i — po spiesznie przeprowadzonych pracach konserw ator skich — w m arcu 1963 r. były eksponowane w Essen, następnie w Zurychu, W ied niu i na w ystaw ie UNESCO w Paryżu, a powróciły do k ra ju w 1965 r. w dosko nałym stanie. Latem 1964 r. przybył tran sp o rt pozostałych 62 obiektów. Uczestnicy odbytej w K rakow ie 22—24 października 1964 r. konferencji, której tem atem były „Zagadnienia technologiczne konserw acji m alowideł ściennych”, pam iętają dysku sję negatyw nie oceniającą użycie w F aras wosku i kalafonii do wstępnego zw iąza nia m alowideł z zabezpieczającą w arstw ą nośną; pam iętają również podaw ane wówczas w w ątpliw ość oświadczenie doc. dr H anny Jędrzejew skiej, że mimo wszystko uda się przywrócić pierw otny stan malowideł. I oto mamy okazję prze konać się, że m alow idła eksponowane w Muzeum Narodowym prezentują się do brze i w trakcie autopsji nie sugerują techniki użycia wosku do zaklejania