Warszawa, 13 kwietnia 2022
RKLU.050.6.2022.AC
Pani
Elżbieta Witek Marszałek Sejmu RP
Szanowna Pani Marszałek,
na podstawie art. 115 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) oraz art. 193 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32, z późn. zm.), przekazuję poniższą odpowiedź na Interpelację nr 32434 Pani poseł Hanna Gill-Piątek - Interpelacja w sprawie zapaści w pediatrii w woj. opolskim.
Odpowiedź na pytanie 1: „W jaki sposób Ministerstwo Zdrowia planuje przeciwdziałać problemom w dostępie dzieci do opieki pediatrycznej?” oraz odpowiedź na pytanie 4:
„W jaki sposób ministerstwo planuje rozwiązać problem braku oddziału neurologii dziecięcej dla dzieci do lat 3 w województwie opolskim?”.
Ministerstwo Zdrowia wraz z NFZ podjęło szereg działań, mających na celu poprawę dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej realizowanych na rzecz pacjentów pediatrycznych. Jednymi z najistotniejszych działań w tym zakresie jest wprowadzenie m.in. nielimitowanego finansowania świadczeń udzielanych na rzecz tej grupy pacjentów, co w praktyce oznacza, że NFZ sfinansuje każde świadczenie wykonane pacjentowi do 18 r.ż., jak również wprowadzenie w lecznictwie szpitalnym wyodrębnionych świadczeń zabiegowych dedykowanych jedynie pacjentom pediatrycznym, które ze względu na swoją specyfikę, posiadają wyższą wycenę niż analogiczne świadczenia udzielane osobom dorosłym. Działania te są zbieżne ze
zgłaszanymi przez środowisko postulatami i mają przełożenie na poprawę dostępności do świadczeń wykonywanych na rzecz dzieci.
Odrębną kwestią jest zagadnienie związane z tworzeniem nowych jednostek organizacyjnych w podmiotach leczniczych. Zainicjowanie działań mających na celu przekształcenie istniejącego podmiotu leczniczego (np. poprzez utworzenie nowego oddziału szpitalnego czy też poradni specjalistycznej) należy do zadań właścicieli lub podmiotów założycielskich podmiotów leczniczych. Uzasadniając powyższe, informuję, iż ustrój podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą, a także inne sprawy dotyczące jego funkcjonowania nieuregulowane w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r.
o działalności leczniczej (tj. Dz.U. z 2022 r. poz. 633) określa statut nadany przez podmiot tworzący, w którym określa się m.in. cele, zadania oraz strukturę organizacyjną podmiotu.
Mając na uwadze powyższe, uprzejmie informuję, iż decyzje dotyczące zmian w strukturze organizacyjnej samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, w tym dotyczące restrukturyzacji komórek organizacyjnych w podmiotach leczniczych, są decyzjami autonomicznymi kierowników nadzorujących podmioty wykonujące działalność leczniczą, a ich zakres regulowany jest przez obowiązujące przepisy prawa.
Odpowiedź na pytanie 2: „Czy planowane jest zwiększenie limitów specjalizacyjnych dla pediatrów?” oraz odpowiedź na pytanie 3: „W jaki sposób systemowo ministerstwo planuje sobie poradzić z brakiem lekarzy, czy planowane jest zwiększenie limitów przyjęć na studia medyczne?”.
Wskazane w interpelacji problemy związane są bezpośrednio z brakami kadrowymi w polskim systemie zdrowia w dziedzinie pediatrii. Potwierdza to również opinia konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii, który w rocznym sprawozdaniu za 2020 r.
wskazał, że: „Woj. Opolskie od lat boryka się z najniższa ilością pediatrów na liczbę mieszkańców w kraju. Problemem jest słaba dostępność do opieki specjalistycznej (niewielka poprawa po otwarciu Wydziału Lekarskiego UO).”
Aktualnie w woj. opolskim funkcjonuje jeden podmiot leczniczy (Kliniczne Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu), który realizujące świadczenia w zakresie dziecięcej opieki koordynowanej (DOK), której celem jest wczesne diagnozowanie i leczenie dzieci urodzonych z ciężkimi dysfunkcjami. Ta forma rozliczania świadczeń pozwala sfinansować zintegrowaną opiekę neonatologiczną, wielospecjalistyczną opiekę pediatryczną - zgodnie z indywidualnymi wskazaniami oraz
programy rehabilitacyjne dla tych dzieci. Świadczenia skierowane są do dzieci do ukończenia 3 r. ż, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą ich życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Świadczenia te dedykowane są także noworodkom urodzonym przedwcześnie z ciąży o czasie trwania poniżej 33 tygodni, klasyfikowanym jako noworodki VLBW (z ang. very low birth weight). Warunkiem niezbędnym do zawarcia umowy na DOK jest zapewnienie konsultacji specjalistycznych, w tym - lekarzy specjalistów w dziedzinie neurologii dziecięcej.
Poniżej przedstawiam działania, które zostały podjęte a które mają na celu zwiększenie kadr lekarskich.
Minister Zdrowia podejmuje działania mające na celu zapewnienie na rynku pracy optymalnej liczby lekarzy specjalistów, w tym również specjalistów z dziedziny pediatria.
W tym celu podejmowane są działania mające na przykład na celu wyodrębnienie dziedzin najważniejszych z punktu widzenia epidemiologicznego kraju (dziedziny priorytetowe – jedną z tych dziedzin jest właśnie pediatria) i ustanowienie dla nich specjalnych zasad. Główną zachętą do podejmowania kształcenia w dziedzinach priorytetowych jest wyższe wynagrodzenie przysługujące lekarzom odbywającym szkolenie specjalizacyjne w tych dziedzinach w trybie rezydenckim (finansowanym przez Ministra Zdrowia). Zaliczenie dziedziny do dziedzin priorytetowych skutkuje corocznie (od lipca) przyznaniem wyższego wynagrodzenia zasadniczego lekarzom w trybie specjalizacji rezydenckim, a także przyznawaniem większej liczby miejsc szkoleniowych rezydenckich w stosunku do pozostałych dziedzin. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wynagrodzenie zasadnicze brutto lekarza odbywającego specjalizację z grupy specjalizacji priorytetowych wynosi od 1 lipca 2021 roku (uwaga: aktualnie jest nowelizowane rozporządzenie o wynagrodzeniach zasadniczych dla tej grupy lekarzy od 1 lipca 2022 roku):
w pierwszych dwóch latach zatrudnienia w trybie rezydentury 5 752 zł (wzrost o 2150 zł w stosunku do lipca 2016 (stan na lipiec 2016: 3 602 zł),
a po dwóch latach zatrudnienia w tym trybie 5 862 zł (wzrost o 1972 zł w stosunku do lipca 2016 (stan na lipiec 2016: 3 890 zł).
W celu zachęcenia młodych lekarzy do pracy w polskich podmiotach leczniczych, finansowanych ze środków publicznych, po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego, wprowadzono rozwiązanie, dzięki któremu lekarze odbywający szkolenie
specjalizacyjne w ramach rezydentury mogą otrzymać wynagrodzenie zasadnicze wyższe o 600 zł miesięcznie (w dziedzinie niepriorytetowej) lub wyższe o 700 zł miesięcznie (w dziedzinie priorytetowej). Aby otrzymać to wynagrodzenie lekarz musi zobowiązać się do przepracowania – w podmiocie leczniczym, finansowanym ze środków publicznych – łącznie 2 lata w ciągu kolejnych pięciu lat następujących po zakończeniu szkolenia specjalizacyjnego.
Należy również wskazać, że począwszy od 2016 r. Minister Zdrowia znacznie zwiększył limity przyjęć na kierunek lekarski (czyli kierunek, po którym można realizować staż a później specjalizację w dziedzinie pediatrii).
Limity na studia na kierunku lekarskim i liczba studentów tego kierunku:
W roku akademickim 2021/2022 w porównaniu z rokiem akademickim 2015/2016 limit przyjęć na studia na kierunku lekarskim zostały zwiększone o 2 851 miejsc. Limit przyjęć na rok akademicki 2021/2022 na kierunek lekarski wynosił łącznie 9 039 miejsc (w tym 1 824 to limit na jednolite studia magisterskie prowadzone w formie stacjonarnej/niestacjonarnej w języku innym niż język polski). Dla porównania w roku akademickim 2015/2016 limit ten wynosił łącznie 6 188 miejsc (w tym 1 551 to limit na jednolite studia magisterskie prowadzone w formie stacjonarnej/niestacjonarnej w języku innym niż język polski). Wzrost limitów spowodowany jest zwiększeniem liczby uczelni kształcących na tych kierunkach i działaniami Ministra Zdrowia mającymi na celu, zwiększenie w przyszłości liczebności kadr lekarskich i lekarsko dentystycznych. W 2015 roku liczba uczelni kształcących na kierunku lekarskim i wynosiła 15. Aktualnie w 2022 roku liczba uczelni wynosi 22 (od roku akademickiego 2015/2016 zwiększyła się liczba szkół nadzorowanych przez MEiN (w roku akademickim 2022/2023 funkcjonują już 4 uczelnie niepubliczne, kształcące na kierunku lekarskim; pierwsza uczelnia niepubliczna uzyskała akredytację zaś w roku akademickim 2016/2017).
Należy jednak wspomnieć, że limit na uczelniach jest uwarunkowany możliwościami lokalowymi, dydaktycznymi i finansowymi danej uczelni.
Pierwsze roczniki ze zwiększonych naborów będą kończyć studia w 2022 roku, a w 2023 roku będą kończyć staż podyplomowy i rozpoczynać specjalizację.
Ponadto pod koniec 2021 r. wprowadzono regulacje, które przewidują wsparcie, ze środków budżetu państwa, osób podejmujących i odbywających odpłatne studia w języku polskim na kierunku lekarskim z obowiązkiem ich późniejszego odpracowania
w publicznej służbie zdrowia. Zgodnie z treścią ww. regulacji, o kredyt na studia medyczne będą mogli ubiegać się studenci odbywający studia na kierunku lekarskim prowadzone w języku polskim na warunkach odpłatności w polskich uczelniach wyższych począwszy od roku akademickiego 2021/2022. Studenci, którzy zdecydują się na skorzystanie z kredytu na studia medyczne, uzyskają możliwość całkowitego lub częściowego kosztu kształcenia na tych studiach ze środków pochodzących z budżetu państwa, a następnie po spełnieniu warunków określonych w projektowanej ustawie, jego częściowego lub całkowitego umorzenia. Umorzenie kredytu w całości, na kierunku lekarskim, będzie możliwe, pod warunkiem spełnienia łącznie następujących warunków:
1) obowiązku odpracowania studiów po ich ukończeniu przez okres nie krótszy niż 10 lat w okresie 12 kolejnych lat liczonych od dnia ukończenia studiów, w podmiotach wykonujących działalność leczniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które udzielają świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
2) obowiązku uzyskania tytułu specjalisty w wyżej wskazanym okresie, w dziedzinie medycyny uznanej za priorytetową w dniu rozpoczęcia przez lekarza szkolenia specjalizacyjnego.
Przewiduje się, że wyżej wspomniane rozwiązania spowodują znaczny wzrost liczby młodych lekarzy, a szczególnie liczby lekarzy specjalistów w dziedzinach priorytetowych (w tym w pediatrii).
Warto również wskazać, że wprowadzono też zmiany w procesie naboru na szkolenie specjalizacyjne dzięki, którym większa liczba miejsc szkoleniowych zostanie wykorzystana (tzw. Nabór Centralny), w tym możliwość ubieganie się o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego we wszystkich województwach jednocześnie oraz możliwość wskazania 15 wyborów obejmujących dziedzinę, tryb i miejsce odbywania szkolenia specjalizacyjnego w preferowanej kolejności. W przypadku niezakwalifikowania się przez lekarza do odbywania specjalizacji w preferowanym województwie lub w preferowanej dziedzinie będzie on mógł zostać zakwalifikowany na jeden z kolejnych „wyborów” wskazanych we wniosku o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego, co do tej pory nie mogło mieć miejsca. Pierwsze postępowanie kwalifikacyjne na nowych zasadach odbędzie się jesienią 2022 r. Powyższe rozwiązanie ma na celu zwiększenie liczby lekarzy odbywających szkolenie specjalizacyjne w dziedzinach, które cieszą się mniejszym zainteresowaniem lekarzy, poprzez
umożliwienie im zakwalifikowania się do odbywania danej specjalizacji w przypadku jeżeli lekarz nie zakwalifikuje się na preferowaną przez niego dziedzinę. Zakłada się, że dzięki temu rozwiązaniu zostanie wykorzystana znacznie większa liczba miejsc w dziedzinach priorytetowych (w tym w pediatrii).
Inne działania mające na celu zwiększanie liczebności kadr medycznych :
1. w celu zwiększenia potencjału dydaktycznego uczelni medycznych, zarówno w aspekcie personalnym, jak również inwestycyjnym (laboratoria, biblioteki, domy studenckie, centra symulacji, baza kliniczna) w Krajowym Programie Odbudowy przewidziane zostały środki w wysokości ponad 700 mln EUR dla uczelni publicznych prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych, ze szczególnym uwzględnieniem kierunku lekarskiego i pielęgniarskiego. Przy zachowaniu troski o jakość kształcenia, otworzymy możliwość prowadzenia kierunku lekarskiego np. w uczelniach, które obecnie prowadzą kształcenie na kierunku pielęgniarskim. Pozwoli to wygenerować kolejne miejsca szkoleniowe dla osób chcących wykonywać zawód lekarza.
2. Od lipca 2020 r. wprowadzono wiele rozwiązań poprawiających proces kształcenia lekarzy, które w przyszłości zaowocują zwiększeniem liczby specjalistów i zmniejszeniem czasu oczekiwania na świadczenia zdrowotne.
Najważniejsze z nich to:
a) umożliwienie przystąpienia o rok wcześniej niż dotychczas do LEK i LDEK lekarzy, którzy ukończyli przedostatni rok studiów, co skraca lukę czasową oczekiwania na egzamin, który jest jednym z niezbędnych warunków do spełnienia przy otrzymaniu PWZ,
b) umożliwienie przystąpienia o rok wcześniej niż dotychczas do PES lekarzy, którzy ukończyli przedostatni rok szkolenia specjalizacyjnego, c) wprowadzenie rozwiązania zgodnie, z którym lekarze dentyści w czasie stanu
zagrożenia epidemicznego lub stanu mogą udzielać świadczeń zdrowotnych zarezerwowanych dotąd dla lekarzy,
d) wprowadzenie przepisów umożliwiających uzyskiwanie uprawnień do wykonywania zawodu lekarzom i lekarzom dentystom, którzy uzyskali swoje dyplomy poza krajami UE poprzez zaliczenie Lekarskiego Egzaminu Weryfikacyjnego i Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Weryfikacyjnego sprawdzającego wiedzę na poziomie określonym wymogami unijnymi.
3. wprowadzenie działań mających na celu poprawę atrakcyjności zawodów medycznych i warunków pracy pracowników medycznych dotyczące aktualizacji najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce,
4. Wprowadzono przepisy, mające na celu zachęcenie lekarzy i lekarzy dentystów, także specjalistów (w tym specjalistów z dziedziny pediatrii; osoby, które uzyskały kwalifikacje poza terytorium Unii Europejskiej) do podejmowania pracy na terytorium Polski na podstawie tzw. systemu uproszczonego.
Z poważaniem
z upoważnienia Ministra Zdrowia Piotr Bromber
Podsekretarz Stanu
/dokument podpisany elektronicznie/
