Z perspektywy historycznej za prekursora „kobiecej”
kryminologii uważani są Lambrosso i Ferrero, autorzy książki „Kobieta jako zbrodniarka i prostytutka” (1893),
Lambrosso zapoczątkował nurt biologiczny, odznaczający się znacznym determinizmem; w odniesieniu do kobiet zbrodniarek próbował przykładowo udowadniać, że „czaszka kobiety sprawczyni stoi bliżej czaszki męskiej, tak zbrodniczej
…, a oddala się od typu kobiecego”.
Nie tylko czaszka, ale również inne aspekty anatomiczno – biologiczne czynią kobietę według Lambrosso zbrodniarką, np. „wczesna siwizna u zbrodniarek zdarza się częściej niż u kobiet normalnych, (…) kobieta taka ma przytępione czucie jednak musi odczuć i mieć zadowolenie po spełnionym czynie”,
Na podstawie badań anatomiczno – fizjologicznych
kobiet Lambrosso i Ferrero starali się dowieść, że w
porównaniu z mężczyzną kobieta pozostaje na etapie
rozwoju dziecięcego; jest mniejsza, słabsza, a zatem
psychicznie i fizycznie staje się niedorozwiniętym
mężczyzną, te kobiety, które popełniają zbrodnie
mają jednak więcej cech męskich
Kryminolodzy dokonali rozróżnienia kobiet na zbrodniarki z 1) urodzenia i z 2) przypadku jednocześnie uznając, że przyczyna przestępczości tkwi w naturze kobiety poprzez wrodzony jej pęd do zbrodni,
Teoria niniejsza została poddana druzgocącej krytyce,
zarzucano jej brak naukowej ścisłości, subiektywne
interpretowanie faktów, skrajną tendencyjność,
gromadzenie dowodów wbrew ustaleniom
W 1876 r. swoje badania przedstawił L.O. Pike, który podkreślał, że niższy udział kobiet w ogólnej liczbie przestępstw jest wynikiem ich predyspozycji biologicznych. Kobiety bowiem są zwykle słabsze, uległe, pasywne,
Podkreślał także, że kobiety mają psychiczny nawyk unikania agresji, stąd w ciągu stuleci stały się one
„nieprzestępczyniami”,
Kobiety, które nie miały oparcia w rodzinie, były
wyobcowane, słabe schodziły na drogę prostytucji
W 1923 r. własną koncepcję przestępczości kobiecej przedstawił Thomas, łącząc w niej ze sobą nie tylko aspekty biologiczne, lecz również pozycję kobiety w rodzinie i społeczeństwie,
Wedle niego kobiety są „anaboliczne”, podobne do roślin, trwają bezczynnie pochłaniając energię z innych. Inteligencja kobiet w oczywisty sposób nie może równać się męskiej,
Thomas podkreśla, że kobiety popełniają
przestępstwa, gdy są niezadowolone z pełnionych ról
seksualnych,
Thomas uważał, że: „Do popełnienia czynu
zabronionego popycha kobiety chęć przeżycia czegoś
nowego, podniecającego, pewnej przygody, zdobycia
nowych ubrań, pozycji, statusu w świecie. Potrzeby
seksualne zazwyczaj są przyczyną popełniania przez
kobiety przestępstw (…). Płeć jednakże stanowi ich
kapitał, ponieważ wiedzą w jaki sposób
wykorzystywać ją w manipulowaniu mężczyznami do
osiągnięcia własnych celów”.
Jednym z ważniejszych badaczy problematyki przestępczości kobiet był Pollak (1950).
Uznawał, że ze względu na swoją specyfikę (drobne kradzieże, aborcja, prostytucja, dzieciobójstwo) przestępczość kobieca zwykle pozostaje nieujawniona,
Kobietę charakteryzuje „pasywność, chłód, perfidia,
skłonność do knowań, preferowanie ofiar,
związanych z typowym środowiskiem domowym
(mężów, dzieci, innych członków rodziny)”.
Pollak wiązał przyczyny przestępczości kobiet z ich biologicznymi uwarunkowaniami psychicznymi i fizycznymi,
Stał się twórcą określenia „zamaskowana zbrodnia”
– przejawiającego się w pełnieniu przez kobietę roli inspiratora przestępstwa dokonanego wspólnie z mężczyzną, który zwykle ukrywał udział kobiety biorąc na siebie odpowiedzialność za czyn,
Był przekonany, że kobiety są łagodniej traktowane
przez wymiar sprawiedliwości niż mężczyźni,
I. Teoria anomii
Za twórcę teorii uznaje się R.K. Mertona (1982)
Wedle jej założeń miarą sukcesu społecznego jest pozycja materialna jednostki. Do jej uzyskania wiodą zinstytucjonalizowane środki – praca i nauka.
W przypadku rozbieżności między oznaczonymi celami, a środkami które służą ich osiągnięciu występuje anomia, a jednostka odczuwa napięcie.
Możliwość osiągnięcia bogactwa nie jest przeznaczona dla wszystkich, przedsiębiorcze osoby uzyskały swój status, stąd pojawia się konieczność anomijnej adaptacji, czyli poszukiwania innowacyjnych metod osiągnięcia sukcesu przez inne osoby (także kobiety),
Za ową innowatorkę może także uchodzić kobieta, np.
prostytutka. Prostytucja to zachowanie sprzeczne z prawem, ale wedle jego wykonawczyni, dające możliwość osiągnięcia określonej pozycji,
Teoria ta tłumaczy przestępczość kobiety nie tylko w
ujęciu jednostkowym, ale także społecznym,
II. Teoria zróżnicowanych powiązań
Za twórców uchodzą: Sutherland i Cressey (1978)
Teoria ta zakłada, że zachowanie kryminogenne to zachowanie wyuczone, o tym czy jednostka je przyswoi decyduje ilość i jakość kontaktów z innymi osobami.
Zwykle zachowań przestępczych jednostka uczy się w grupie pierwotnej (intimate personal group),
Dla kobiety pierwotną grupą staje się rodzina, jeśli jest
restrykcyjna, nie stanowi podłoża kryminogennego, jeśli
natomiast pojawiają się w niej różne formy patologii,
kobieta jest w stanie je sobie przyswoić,
III. Teoria napięcia
Jedną ze współtwórców tej teorii była Morris (1964)
Morris uważała, że kobiety angażują się w zachowania niezgodne z prawem, ponieważ nie potrafią utrzymać pozytywnych związków uczuciowych z innymi ludźmi.
Przyczynami niepowodzeń kobiet jest ich pochodzenie społeczne, szczególnie jeśli wywodzą się z rodzin rozbitych, nie są w stanie stworzyć trwałych relacji uczuciowych i społecznych, nie potrafią kontrolować emocji,
Morris zwracała także uwagę na dążenie do wyzwolenia
kobiet z dominacji mężczyzn (zwłaszcza w płaszczyźnie
seksualnej).
IV. Przestępczość a rodzina
Twórcą był Parsons (1954)
Przyczyn przestępczości kobiet oraz jej nasilenia, Parsons dopatruje się w dominacji mężczyzn w strukturze rodziny,
Głównym zadaniem kobiety jest wychowanie i socjalizacja dzieci, stąd jeśli uczestniczą w przestępstwach dzieje się to w sposób zupełnie pasywny, poprzez ich
„milczącą zgodę” na kradzieże, włamania lub inne zachowania kryminalne najbliższych,
