Dnia 26 listopada 2010 roku o godzinie 8,30 osiem osób z klasy II A, biorących udział w projekcie Commenius wraz z opiekunami: p. ElŜbietą Pragłowską oraz p.
Jolantą Holeczek zebrało się na placu parkingowym naszej szkoły, aby wyruszyć na wycieczkę do Rud Raciborskich. Głównym celem wycieczki było zabranie informacji dotyczących ekologicznych rozwiązań, jakie zastosowano przy odbudowie klasztoru cystersów.
NajwaŜniejszym wydarzeniem była rozmowa z księdzem Janem Rośkiem, dyrektorem ds. odbudowy Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego Diecezji Gliwickiej w Rudach (uff…), który przekazał nam wiele cennych informacji i opowiedział historię powstania i budowy zakonu:
Początki klasztoru cystersów sięgają roku 1528, gdy przybyli tu zakonnicy z Jędrzejowa, sprowadzeni przez księcia Władysława.
Klasztor wraz z kościołem w przeciągu jego istnienia był wiele razy remontowany i przebudowywany. Świątynia była wybudowana w stylu gotyckim na planie krzyŜa łacińskiego, później dobudowano zakrystię, a takŜe kaplicę z kryptą ku czci NMP. Po groźnym poŜarze zmieniono frontową elewację i połączono go z wieŜą. Całemu wnętrzu nadano wystrój barokowy.
Dzień 26 listopada 2010, w którym gościliśmy w Rudach, jest niezwykle waŜnym i symbolicznym dniem. Równo dwieście lat temu dekretem carskim wszystkie dobra kościelne i zakonne zostały zsekularyzowane. Konwent w Rudach liczył wtedy 23 członków. Ojcowie musieli opuścić klasztor. Stał się on siedzibą ksiąŜąt raciborskich.
Kolejne nieszczęście, jakie spotkało klasztor, to poŜar spowodowany przez Armię Czerwoną w czasie II wojny światowej.
Obecnie klasztor cystersów składa się z części kościelnej i części klasztorno- pałacowej. Niestety, wymaga on bardzo kosztownych prac remontowych. Część została odnowiona, ale nadal widoczne są pęknięcia murów, obiekt wymaga równieŜ gruntowej odbudowy zewnątrz i wewnątrz. Ksiądz Rosiek, który nadzoruje oraz sam bierze udział w pracach remontowych otrzymał dofinansowanie z Unii Europejskiej na dalszy remont opactwa. NajwaŜniejszą ideą, która mu towarzyszy jest ekonomia, wydajność oraz dbałość o tereny przyrodnicze znajdujące się na terenie klasztoru. Cystersi są uwaŜani za prekursorów ekologii, więc rozwiązania proekologiczne, jakie zastosowano w
budynkach, pięknie się wpisują w ich długą historię.
Główną inwestycją było ocieplenie budynku. Wykorzystano pompy cieplne składające się ze spręŜarek. Ciepło jest pobierane z ziemi przez nośnik - ergolit, lecz równieŜ z powietrza. Na dachu budowli znajdują się 84 metry kwadratowe kolektorów słonecznych. Energia słoneczna docierająca do kolektora zmieniana jest na energię cieplną, którą wykorzystuje się głównie do podgrzewania wody. Dodatkowym plusem jest moŜliwość regulacji ciepła w kaŜdym pomieszczeniu.
Klasztor ma równieŜ własną oczyszczalnię ścieków. Oczyszczona woda trafia do
pobliskich stawów.
W planach na kolejne lata jest wybudowanie elektrowni wodnej, parkingu i koła młyńskiego.
Atrakcją dla licznie przybywających turystów i pielgrzymów jest Park
Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich". Stworzono tutaj ogród przypałacowy w stylu angielskim. Cenne są jego walory przyrodnicze i
kompozycyjne. Park przeszedł inwentaryzację, sklasyfikowano wszystkie drzewa i krzewy. Sprowadzono kilka gatunków z innych krajów np. świerk syberyjski. Są podejmowane próby odtworzenia parku zabytkowego dla celów estetycznych,
naukowych itp. lecz z powodu przeszkód prawnych oraz braku ludzi zajmujących się sprawami ekologicznymi, jak i braku porozumienia z odpowiednimi organizacjami jest to w tej chwili niemoŜliwe.
Bardzo duŜym problemem, z którym boryka się ksiądz. Rosiek, jest pojawienie się w parku nowych gatunków fauny: bobrów i kormoranów. Bobry zjadają i niszczą cenne gatunki drzew, charakterystyczne dla parku, natomiast kormorany rujnują stawy m.in. słynny staw szwajcarski oraz wyjadają ryby będące atrakcją i ozdobą. Jest to ewidentny kłopot, gdyŜ niewiadomo co począć z tymi osobnikami. Są to bowiem gatunki będące pod ochroną.
Tutaj zakończyła sie nasza rozmowa z księdzem dotycząca ekologii na terenie tego jakŜe pięknego klasztoru cystersów. Zafascynowani opowieściami proboszcza Ŝałowaliśmy, Ŝe to juz koniec. Czas minął nam niesamowicie szybko. Mamy nadzieję, Ŝe powrócimy w to miejsce by znów wysłuchać ciekawych opowieści o białych mnichach, ekologii i o tym, jak w historycznie cennych obiektach moŜna Ŝyć w zgodzie z naturą.
Patrycja Neumann IIA
