Invoering van konditiebewaking van scheepswerktuigen bij rederij Broere te Dordrecht

1

GEER. BROERE B.V. WIELDRECHTSEWEG 50, DORDRECHT

INVOERING VAN KONDITIEBEWAKING VAN SCHEEPSWERKTUIGEN BIJ REDERIJ BROERE TE DORDRECHT

F.J. SERNE

toil

eA.

LAte,

/1/4cd/e-4t-

oxt

/a,

42/tryt,-,,,

?

le", 06/

/4

rotAge

,wotZt4-6ett

,/

431-ae.

0CC-/47 / 2r e/c

z

aret

(La

fr

et efiwy

tieb

Si

76-41/

/a-L2r4..er-7 ceezt_

°ease^ OCR.

/ 4

e_42,4.,,4.4,

/

am-Ler99

?07,1

S /gar

dp \HA/A4n

_Vt)

olixt

Afstudeer TECHNISCHE VNIVERSITEIT DELFT

project Faculteit der WERKTVIGBOVWKUNDE en MARITIEME TECHNIEK

aani MEKELWEG 2 DELFT 1987

Delft

Faculteit dor. Maritieme Tecnniek,

Uw,kenmeth en datum Ons kenmeth Doothiesnummer Datum

KW/MM/423 015-781556 18 september 1987

Onderwerp Onderdeel

afstudeeropdracht vakgroep DEMO

Geachte hoer Sere,

Ti] dens het 5e jeers, cursuswerk heeft u een experimenteel, onderzoek

gedaan naar de mogelijkheden am de konditie van centrifugaalpompen

vast te stellen met behulp van metingen van de opvoerkarakteristiek.

In aansluiting hierop houdt ow arfstudeeropgave in, bet. ontwerpen van; een konditie bewakingssysteam voor Keen gedeelte van) de

machine-instal-iaties van de schepen van Rederiji Broere.

Uw opdracht kan hiertoe al's Volgt ingedeeld warden:

het uitvoeren van een onderzoek welke systemen/komponenten van de

machine installaties hiervoor in de eerste pleats in aanmerking

komen. Hrertoe een literatuurstudie uitvoeren naar diverse konditie= bewakings

meettechnieken-Nadat een keuze gemaakt is betreffende de te bewaken systemen/kampo-nenten en de bewakings meettechnieken dient u hiervoor

eentewakings-procedure to ontwerpen, kompleet met:.

een beschrrjving van uit te voeren metingert,

analyse van de metingen, eventuele trendvoorspelling,

to hanteren grenswaarden,

gegevens oRslag en verwerking.

Vermeld bijilbeentwoording kenmerk en datum. 8ehandeldniet rneer dan een ionderwerp per biief

Technische Universiteit Delft Postbus '5035 imekelweg 2

2600 'GA Delft 2628 CD Delft

Telefoon 10151 781111 Telex butud 38151 De heer F.J. Sere Dr. Kuyperstraat 46 2982 XD RIDDERKERK

-2-TECHNISCHE, HOGESCHOOL DELFT

Ceadresseerde Onskenmerk Datum: Blad

F.J. Bern KW/MM/423 september 1987 2.

Voor de gegevens opslag en verwerking kan dvitwogen worden een

computerprogramma te ontwikkelen.

Van de door u gemaakte keuzes dient een geargumenteerde toelichting

gegeven te worden met een gedetailleerde beschouwing van de te

han-teren meettechnieken.

De opdracht wordt uitgevoerd in samenwetking met Rederij Broere, waar

Int A., van Dorp uw begeleider is.

Namens de TU Delft zal Ir. G. Hommel als mentor optreden..

De opdracht is aangevangen per augustus 1[986n. hi] de uitvoering zijg

enige vertragingen opgetreden.

Het afstudeerverslag dient nu per 45 november 1987 ingeleverd te worden. Vanaf heden worden nog 2 tussenrapportages verwacht.

Hoogachtend, de afsIeerhoogleraar, /T " . J, Klein Woud 18

INHOUDSOPGAVE! VOORWOORD SAMENVATTING CONCLUSIES 3 INLEIDING LITERATUURSTUDIE 5

I CONDITIEBEWAKING VAN LEN CENTRIFUGAALPOMP 14

I1

Defectanalyse 14 1.2 Prestatiemetingen 20 1.3 Trillingsmetingen 1-3-1 Kurtosis 1.3.2 Shokpuls Meting 28 1.3.3 Spike Energy 32 II OPZET CONDITIEBEWAKINGSYSTEEK 34 11.1 Metingen 34 11.2 Meet procedure 11.2.1 Spike Energy 35 11.2.2 Drukmetingen 36

Bepalen van TiOrmeri 37

III ECONOMISCHE AFwEGINGEN 40

LITERATUUROVERZICHT 42 BIJLAGE BIJLAGE B: BIJLAGE C: BIJLAGE D: BIJLAGE Ei SYMBOLENLIJST INVENTARISATIE MEETTECHNIEKEN WERKTUIGENBESTAND OP DE BROERE-SCHEPEN ONTWERP VAN HET MEETFORMULIER

VERSLAGEN VAN GEVOERDE GESPREKKEN

1

2

22 22

VOORWOORD

In aansluiting op mijn vijfdejaars kursuswerk bii TNO-IWECO te

Delft ben ilk in augustus 1986 gestart met een onderzoek naar de

moqelijkheden voor de invoering van konditiebewaking bij rederij Gebroeders Broere BY. te Dordrecht.

Vooral de direkte inbreng van de praktijk in mijn afstudeerwerk

sprak mij aan.

Erop terugkijkend meet warden gezegd dat het een zeer leerzame

ervaring is geweest die voor meerdere studenten aan te raden is.

Mijn dank qaat dan oak uit naar alle medewerkers binnen GB die met hun aanmerkingen en advies een onschatbare bijdrage hebben geleverd aan dit rapport.

Tevens will ik ook mijn hoogleraar en, begeleiders bedanken, voor

bun inbrenq en geduld.

SAMENVATTING

In di ordt gekeken naar de toepasbarheid van konditiebewaking van scheepswerktuigen bij rederij Gebr. Broere

Nadat een literatuurstudie is verricht naar de verschillende bewakindstechnieken, is een reeks bezoeken afgelegd bij bedrijven die over ervarino beschikken bii het invoeren van

konditiebewaking. Een overzicht van bedrijven waar dere

gesprekken zijn gevoerd, is te zien in bijlage E.

Op basis van een aantal kriteria Xziei literatuurstudiel is gekozen voor de centrifimaalpomp.

Een defectanalyse is uitgevoerd am de

in kaart te brengen. Daarna is een

naar de toepasbaarheid van specifie kogellagers en mechanical seals.

Vanwecie goede resultaten in de praktijk en vanwege de goads,

reproduceerbaarheid (zje Lit[351) is dekozen voor Spike Energy. Nadat een financiele analyse van de totale bewakingsprocedure is gemaakt, is een meetprocedure opgesteld voor

zoet/zout-koelwater-pompen. Naast aanbevelingen betreffende plaats waar gemeten meet

worden en meetperiodiciteit, is oak rekening gehouden met

eventuele storindsoorzaken. Als laatste punt is ee

voegdc

de faaloorzaken studie verricht ingstechnieken voor

itgebreide literatuurlijsf, toege-EV.

CONCLUSIES

Invoering van konditiebewaking is zinvol. flit blijkt uit de vele

rapporten die over dit onderwerp depubliceerd zijn alsmede uit

dit rapport.

De economische voordelen warden pas op iandere termijn zichtbaar.

II:

In het aldemeen zal voor de kleine handelsvaart op een besparing

van zo'n zes brocent van het totale onderhoudsbuddet derekend kunnen warden. (zie Lit[21])

Om ervarind op te doen met deze nieuwe onderhoudstechniek, wordt

aanbevolen am met een relatief simpel werktuid zoals de centrifugaalpomp, te beginnen omdat:

De interpretatie van de gegevens eenvoudig is. De initiele investerinden derind zijn.

Deze bescheiden start moet gezien warden als een investerind jr

kennis, waar in een tweede fase effectief clebruik van kan warden

demaakt.

Om de betrouwbaarheid van konditiebewakind aan te tonen en te

verhoden, zal in deze erste fase kanditiebewakind parallel aan

het preventieve--6nderhoudmoeten warden uitdevaerd.

Voor de centrifudaalpomp warden de volgende meettechnieken your-gesteld:

Periodieke drokmetingen bij oeslaten persafsluiter Periodieke k gellagercantrale middels Spike Energy

Periodieke c ntrole van het mechanical seal middels Spike Energy

Laagfrekwente trillingen komen niet in aanmerking vanwede de

grate invloed van'externi=. storingen zie bijlage.E, en LitC31])

-/ALLGet

°tie-

Ices

a-et_

°A

C), _AA- Mt-,

INLET DING

De laatste jaren blijkt het onderhoud van technische syste en steeds duurder te warden vanwege de hoge personeelskostextBij de Koninklijke Marine blijkt 25 procent van het totale op te

qaan aan onderhoud.0 zip Lit[97>

Daarbij komt dat onderhoud gepleegd.terwijj het niet nodig is,vaak zelf weer aanleidinq is tot storingen.

Het is duidelijk dat hier een spanningsveld ligt dat am een opins-sing vraagt. Het onderhoud moet geoptimaliseertworden!

Er moet sheen onderhoud worden uitgevoerd als uit de konditie

van het betreffende werktuig blijkt dat onderhoud NU noodzakelijk 1

IS omdat het risicoL enders te groat wordt.

In dit risico moet bijvoorbeeld ingecalculeerd zitten, het gevadr voor grate volgschade en het gevaar voor milieu en bedienend personeel.

Pf-ts-

ref.° Cu,.

Om te weten wanneer onderhoud nodig is, is konditiebewaking nodig. In de literatuur warden vele technieken en meetmethoden genoemd am de konditie van een werktuiq te bewaken. Dit is niet algemeen toepasbaar want het blijkt in de praktijk zeer moeilijk te

am middels metingen aan de buitenkant van een werktuig de

condi-tie,

vast te stellen,

Dit is de conclusie die getrokken kan warden uit de vele III besprekken die met mensen uit het bedrijfsleven( zowel maritiem als niet-maritiem) zijn gevoerd. Een lijst met bezochte bedrijven is te vinden in bijlage E.

Sommige technieken geven resultaten die minder afhankelijk zijn

van tupe werktuig en bedrijfsvoering, bijvoorbeeld visuele

in-specties en wentellagerbewaking. Deze warden reeds intensief Rebruikt in de industrie.

Een ander aspect is de inspanning die gepaartaat met het

perio-diek bepalen van de konditie van een werktuig. Dit kost veel hooggekwalificeerde

mankracht-Ondanks deze problemen zijn er met deze technieken reeds aanzienlijke besparingen behaald in de industrie. Lit.r6,8,121

Een belangrijk nevoid van deze onderhoudsmethode is oak dat het rendement van werktuigen tot het einde van hun levensduur hocier

komt te ligqen en dat de betrouwbaarheid toeneemt.

Conditiebewaking als alternatief voor het "continuls survey of

tAjLEMA

Afra"td

adt:Wr

1.

LITERATUURSTUDIE

Allereerst moet vastgesteld warden waarom onderhoud in het algemeen nodig is, en wat het precies inhoudt.

Onderhoud is het handhaven van, of het terugbrengen naar een gespecifieerde konditie van een object- Lit C93

De eisen waaraan die konditie meet voAdoen itiggen op het oebied van

veiligheid/betrouwbaarheid milieubelasting

energieverbruik prestaties

Het kan voorkomen dat in de loop van de gebruiksduur, betere apparaten/componenten ter beschikking komen. Vervanging van de oudere door de nieuwere apparatenicomponenten met betere prestaties, behoren niet meer tot het begrip "onderhoud". Ook door veranderingen van de normen (veiligheid!) kunnen

aanpassingen noodzakelijk zijnt. Dit valt oak niet ((leer ender het hoofdstuk nonderhoud".

Onderhoud wordt in de literatuur i drie boofdgroepen

onderverdeeld. Zie schema (1)

Storings-Afhankelijk Onderhoud SAO Schema (1) Gebruiks-Afhankeli k Ondierhoud GAO Toestands-Afhankelijk Onderhoud TAO II Periodiek op tijdsbasis

Op basis van gebruiksduur of gebruiksbelasting

_

SAO

Houdt in dat het werktuig in bedriAf blijft totdat een

storing optreedt. flit gebeurt meestal met kleine werktuigen waarvan de gevolgen bij storing gering zijn.

GAO

Dee methods

wordt het meest in de industrie toegepast.

Hierbij wordt op gerette tijdsintervallen een standaard pakket "onderhoud" aan het werktuig aangeboden. Dit gebeurt ongeacht de konditie van het werktuig. Vaak ral dit onnodig rijn (met als gevoig verspilling van tijd en geld!) en er kunnen door het veelvuldig gepleegde onderhoud, storingen neintroduceerd warden.

Eon betere toepassing van GAO wort bereikt wanneer rekening gehouden wordt met gebruiksduur en gebruiksbelasting. Een

good voorbeeld van het laatste riet men biA kolenvergruirers. Hierbij worden de vergruirers telkens vervangen nadat een bepaalde hoeveelheid kolen vermalen is. Doze methode is echter alleen modelijk als de relatie

Tslijtage/gebruiksbelasting

_{ogeringe spreiding in dere verhouding optreedt.}vooraf bekend is, en or eon

TAO

Doze methods komt vooral de laatste jaren in de belangstelling vanwege de nadelen die kleven aan GAO. Bij TAO wordt eerst bepaald wat de konditie is. Doze wordt

vergeleken met de minimaal vereiste konditie, waarna al of

niet stapgen worden ondernomen. Dit is in veel gevallen

goedkoger.

Het beoalen van de konditie kan echter gepaard qaan met hoge kosten vanwege personeel en meetapparatuur.

Wanneer overwogen wordt TAO toe to passen, moet eerst worden nagegaan welke technieken toegepast kunnen worden.

Globaal kunnen vier hoofdgroepen onderscheiden worden. 1 Visuele inspectie

flit is de oudste methods die gebruikt is. Tegenwoordig rijn er hulpmiddelen em ook moeilijk richtbare defecten op to sporen. Voorbeelden rijn: boroscopie, microscopie stroboscobie en thermografie. Scheurdetectie gebeurt met ultrasoon-, magnetisch- en penetrant onderzoek.

2 Prestatiemet'ng

Hierbij wordt de invoer en de uitvoer van eon werktuig

gemeten. De verhouding tussen in- en uitvoer ligt

theoretisch vast of is bekend bij het in bedrijf

stellen van het werktuio. _{Tijdens de gebruiksduur kan}

doze verhoudina veranderen. flit kan op zich weer eon

indicatie zijm van een verslechterende konditie.

a

Si ijtagedeelt jesonderzoek

Veel hierover kan gevonden warden in Lit [17-Bij diesel

motoren en gasturbines wordt doze methode intensief gebruikt. Veel _{informatie is to krijgen Lilt de vorm,} samenstelling en concentratie van de _{slijtagedeeltjes.} Een plotselinge toename betekent vaak

en

zich snel

ontwikkelend defect.

4. Trill ingsanaluse

Dit is _{eon van de oudste methodes on, de konditie van} eon werktuig vast te stellen. Rathbone en Yates hebben hiervoor als eerste normen opgesteld. Zie LitE413

Volgens Lit Cab] kunnen trillingen drie _{verschillende} oorzaken hebben. Trillingen kunnen volgen uit de normale werking van eon, werktuig. _{voorbeelden zijn} trilzeven en compressoren- Wanneer de bedrijfskondities echter niet optimaal zijn, kunnen parasitaire trillinoen geintroduceerd warden, of de bestaande trillingen nemen in sterkte toe. Voorbeelden zijn uitlijnfouten en blokkacie van het procesmedium in strominosmachines. Uiteindelijk kunnen oak defecten

optreden die extra trillingen _{produceren. Voorbeelden}

zijn losse fundaties% _{breuken in het materiaaI van het}

werktuig-De vier _{genoemde hoofdgroepen kunnen weer onderverdeeld}

warden in afzonderlijke _{bewakinostechnieken. Eon overzicht}

wordt clegeven in bijlaoe

Het werktuioenbestand aan board V,-ari de GS-vloot kani

volbt warden gerubriceerdz

Statische werktuicen

-Transport van media -Sturing van media

Mediabehandeling

Statische werktuioen voor eneroieconversie

Dunamische -werktuioen Zuiver roterend

-Roterend/translerend Zuiver translerend

Dee

onderverdeling van werktuigen wordt nader ingevuld in bijlage

Wanneer de lijst met bewakinostechnieken op de horizontale as en de lijst met werktuiggroepen op de vertikale as uitoezet warden,

ontstaat een matrixstruktuur waarin aangegeven ken warden welke bewakingstechniek van toepassino kern zijn voor een bepaalde werktuiggroep.

Vaak zal gebruik gemaakt worden van een combinatie van meet-technieken. Een overzicht

is to

zien in Tabel(1). Met behuip van Bijlage B en Bijlage C is een veel gedetaileerdere indeling te

maken. Dit is echter voor de begripsvormino niet noodzakelijk en

ken zelfs storend werken

Tabel<l) atrixoverzicht meetmethodieken/werktuiggroepen

ooc000 Wordt haast altijd toeoepast noon Wordt vaak toecepast

inoo Wordt soms toegepast

oo Wordt zelden toegepast

o Wordt niet toegepast

m i i I Statische Jwerktuioen Visuele inspektie Slijtage- deeltjes-onderzoek Trillings-analyse Prestatiel metingen

00000

o o 000 Dynamische werktuigen Zuiver ₁ roterend uoo

'000

0000

0000 Roterend/ trans-lerend

epoo

op000

no: nood

Zuiver

trans-lerend

0000

00000 oo boob

Statische werktuiben warden over het algemeen qekontroleerd met

visuele technieken. Cook rontgen- en ultrasoontechnieken warden hieronder verstaan.) Oak prestatiemetingen kunnen een belangrijke aanvullinq rijn. De geringe toepasbaarheid van slijtagedeeltjes-onderroek en trillingsanalyse volqt uit net felt dat er been

bewebende delen aanweriq zijn.

Corrosie en vervuiling vormen bier de meeste problemen. Dere processen kunnen some in korte tijd aanrieniiike schade

aan-richten. Corrosie verloopt aanzienlijk sneller bij een

tempera-tuurverhoginq.

Voor de bewakinq ziAn vele niet-destruktieve meettechnieken beschikbaar.

Dynamische werktuicien ziAn vaak gekompliceerder en vertonen een

duidelijk "sliitage" gedrag. Op schepen rijn re van direkt

belang voor de bestuurbaarheid en

voortstuwing

waardoor de

veiliqheid en de beschikbaarheid in qevaar kunnen komen bij

falen.

Steeds meer gaan dieselmotorfabrikanten ertoe over om het slijta- gebeeld middels konditiemetingen to verifieren.

Wartsila, MAN, MAK en vole andere fabrikanten hebben reeds

sustemen op de markt qebracht. Dit is vooral toe te

schrij-ven aan de voortschrijdende techniek op computerbebied en datatransmissie. Eon zeer belancirijk aandachtsgebied is het betrouwbaarder maken van de sensoren. Dat dit nodig was

bewiAst Litre].

In sommiqe bevallen wordt door de klasseburo's dispensatie

(lege- ven voor de periodieke demontage van onderdelen, wan-neer konditiebewakinq wordt toeqepast. (rie oak LitE2]) De

ekonomische voordelen hiervan spreken voor rich. (Minder

downtime en labere onderhoudskosten bij eon verhoogde be-trouwbaarheid.) Een probleem wat nog bestaat is de prijs die

voor eon bewakinqssysteem moet warden, betaald. Dere kan oplopen tot 25% van de nieuwwaarde van eon kleinere medium speed dieselmotor. ( WENECOM-bewakingssusteem voor (4arsila

medium speed motoren rond de 3500 Hp). flit wordt veroorzaakt doordat de bow kingsprijs vriiwel constant blijft terwijl de motorpriis bij afnemende grootte. Doze bewakinbspriis

ral in de oekomst wellicht dalen ale gevolg van

stan-daardiserinq en prijsdaling van de komponenten.

Uit gesprekken met de onderhoudsdienst en studie van de Under-houdsgebevens blijkt echter dat het zwaartepunt van de onder-houdskosten ligt bij de omringende hulpsustemen. Hierbij is oak

het aantal manuren betrokken wat besteed wordt aan schoonmaken, afstellen, storinqszoeken, repareren en periodieke vervanqing van onderdelen (by. filters). Eon susteem wat bijvoorbeeld veel

on-derhoud vergt is het brandstofsysteem.

-Is .10 9 _31, (IAAAO C(4

&ALL

)i

jao

111 aal

frt.-044

Konditiebewakino

licit eenvoudioer bij zuiver roterende machines.

Hiervoor zijn trillingsmetinoen eon belangriike methode.

Op

het

oebied van grate stoomturbines

en oasturbines zijn dan ook reeds

de nodioe successen geboekt.(zie oak Lit C37).Kleinere werktuioen

zoals

pompen

zijn oak gored to bewaken indien or weiniq storende

invloeden van de omoevino aanwezio zijn.(landinstallaties)

hit de

qesprekken (bijlage.E) blijkt dat trillinosmetinoen

aan

board van schepen zeer moeilijk uitvoerbaar zijn voor de kleinere

werktuioen zoals

;Dampen,

ventilatoren enz.. De omoevindsinvloeden

bederven in vele qevallen de meting.

Tevens blijkt het

moeilijk

to

zijn

am de beladinoskondities in de hand to houden am

iden-tieke meetomstandigheden to kreeren.

_Del!

moeiliAkheden

werden nag eens gedemonstreerd

tijdens

eon

(fiefci4ost met

van Rietschoten en Houwens aan board van eon van de

---echepen

van rederij Broere (Lit[38]).

In dit geva1 word van een

van

de zoutkoelwaterpompen het trillinosspectrum van alle

lager-punten

bepaald.

Slechts

na intensief speurwerk kon

aanoetoond

warden dat eon van de dieseigenerators verantwoordelijk

was veer

eon

foutieve

interpretatie van de oeoevens.

Oak bleek de

zeer

hinderlijke

resonantie van het pijpleidinosusteem eon grate

in-vloed to hebben op de meetresultaten.

Overioens komen doze aspecten (helaas!) niet voor in Lit[ 393. Oak

veroelijking

van verschillende werktuigen van

onoeveer

delijke

drootte en qelijk werkincisprincipe kan,

onder identieke

meetom-standioheden,

foutieve

informatie

opleveren.

flit

zal moor

in

detail aanoetoond warden in hoofdstuk 1.3

Wanneer

nu elk van de wertuiqen

in }tillage

C getoetst wordt

aan

de

voloende kriteria,

blijkt de centrifuldaalpomp in eerste

in-tantic=, de

voorkeur to oenieten.

flit

kan als

valet

verklaard

warden:

Het belang

van het werktuig voor het funktioneren van het gehele

sys teem

Naarmate

het

belang

toeneemt,

is men corder

oeneigd

am

konditiebewaking toe to passen.

Er kan dan rekeninq

houden

warden

met doze konditie tijdens het operationele

oebruik.

Wat

betreft koelwaterpompen,

Ran

gezeod warden dat het

be-lang groat is

aanoezien bij storing de hoofdmotor niet

moor

kan funktioneren. Het gevolg van storingen Lan stork beperkt

worden door pompon in duplo uit

to

voeren. Het totale belanq

Het aantal gelijksoortige werktuigen dat in het bedrijf aanwezig is

Naarmate er Meer werktuigen in bedrijf zijn met gelijk wer-kinqsprincipe en van qelijke grootte, neemt de toepasbaar-beid van konditiebewaking toe. Dit kan als volgt verklaar worden:

= Met betrekking tot de meetprocedure ontstaat een

grotere routine waardoor er sneller en effektiever qemeten kan warden (qoedkopere resultaten).

- Door de grotere hoeveelheid vergelijkbare informatie, kan eenvoudig middels statische technieken een goede norm ontwikkeld warden. Oak warden chronische

gebre-ken aan het licht qebracht die

verhol pen

kunnen warden. (betere resultaten)

indien oak ladingpompen en andere pompen hierbij betrokken

warden, is het duidelijk het grate aantal pleit voor

invoering van konditiebewaking_

De grootte

van de

huidige onderhoudsbehdefte

Wanneer de onderhoudsbehoefte groat is, zijn besparingen

to

bereiken door dit onderhoud zo lane mogelijk ,(middels Pon-uditiemetingenl uit te

stellen-Het is bekend dat de onderhoudsbehoefte ander andere

afhan-kelijk is van het procesmedium. Bij hydrolieksustemen

bijvoorbeeld is het onderhoud zeer beperkt vanwege de

zui-verheid en smerende eigenschappen van hydroliekolie. Volgens het Amerikaanse klasseburo ABS hoeft zelfs aeon inspektie

to

warden uitgevoerd wanneer

or goon

voorafqaande problemen gemeld zijn.

flit ligt qeheel anders voor systemen die werken met/in corrosieve en/of aggressieve media. (zoutwater, chemikalien)

De gevoeligheid voor doze media is afhankelijk van de qebruikte materialen.

1

Voor _{zoutkoelwaterpompen blijkt dat jaarlijks zo'n 20% van}

_\raj\

de nieuwwaarde wordt besteed aan onderhoud. Dit is berekend !Or Jo aan de hand van de bekende storingsgegevens met eon

qemid-1

delde reparatieduur per storing en eon vijfjaarlijkse revi- c!, UPI 1

sie. _{Vergeleken met de 257. van het budget dat de marine} jaarlijks kwiit is aan onderhoud, kan dit getal hoog genoemd ( worden.(Lit[91) Temeer daar de marine een zeer onderhoudsin= tensieve bedrijfstak genoemd kan

warden-Doze berekening pleit voor invoering van Ronditiebewaking.

De storingskans en de spreiding van 4e storingskans

Naarmate de storingskans en de spreiding toenemen wordt

konditiebewaking interessanter. ,Een grote storingskans vermindert het effect van prevent,Lef onderhoud terwijl sen

grate spreidinn aanleiding geett tot te vroeg of te

lat

enderhoud. Met betrekking tot lie kans en de spreiding, rijn

er verschillende bronnen die zhierover getallen beschikbaar Een zo'n bran is ORSA van det Norske Veritas. Deze genevens zijn vooral uit de offshore afkomstig maar rijn

behoudens enkele uitzonderingen oak voor de scheepvaart

bruikbaar. De resultaten voor een zoutkoelwaterpomp luiden

als volgt:

Th.

f ermiddele.e. storingsdichtheith 1 storing. per 5.2 maanden

4,'"----Bij een 907. zekerheidsinterval, ligt de storingsdichtheid

e"----tussen 1 per 3.5 maanden en 1 per 8.6 maanden.

Indien deze cijfers vergeleken warden met de vijfjaarlijkse

inspektiecyclus van de klasseburo's, dan blijkt dat in vijf

jaar tussen de 17 en 7 storingen opnetreden rijn. Deze

storingen rijn niet alien even ernstig en er moet rekening gehouden warden met het felt dat zoutkoelwaterpompen in du-pip uitgevoerd warden (redundantie). Indien de eis is dat ten she tijden ten minste een pomp beschikbaar is, wordt de kens op een, fatale storing aanzienlijk kleiner.

Vergelijken we echter de gemiddelde tijd tussen twee storing

(53

maanden) met het vijfjaarlijkse survey van de

klasseburo's, dan Lan deze storingskans hang genoemd worden, Dit pleit voor invoering van konditiebewaking.

Ervaring die bestaat met bepaaLde meettechnimken

Met betrekking tot kogellagerbewaking en drukmetingen, is in

vele bedrijfstakken reeds voldoende ervaring opgedaan. Dit

heeft neresulteerd in een aantal meetinstrumenten met hoge

betrouwbaarheid en een goede begeleiding van de fabrikant

bij invoering van deze meettechnieken. Alleen voor bewakina van het mechanical seal zijn nog geen genevens beschikbaar.

Deze moeten nog in eigen beheer ontwikkeld warden.

Laanfrekwente trillingsmetingen blijken een groat potentieel te hebben bij detektie van uitlijnfouten, onballans en losse verbindingen maar deze metingen warden vaak bemoeilijkt door externe storingsoorzaken. Voor een betere detektie is veel

duurdere apparatuur nodin, welke gezien de te bewaken werk-tuigen (zoutkoelwaterpomp) economisch niet verantwoord is.

tyclx

ps-ir

De toegankelijkbeid van het werktuig voor metingen

Als defekten niet middels meettechnieken aan het licht ge-7

bracht kunnen warden is het werktuip ontoegankelijk

vont-metingen.

De meest voorkomende defecten blijken zeer goed meetbaar.

Dit is voor een groat gedeelte het oevolg van het eenvoudige werkinosprincipe. talleen roterende delen)

Deze opede meetbaarheid maakt de invoerino van konditiebewa-king mogelijk.

Gezien deze over het aloemeen gunstige uitslag en omdat voor de bewaking van pompen een relatief kleine investering nodig is, is duidelijk dat konditiebewaking mocieliak en zelfs aan te bevelen is.

1,19-`

til

014

(An

auk

0,,,,JA4_

too,

el-4.1),

ko Li

a oca,___

(A,-;

v-taLvt.

f 3 19, oticia,31-1:46,

AAA.

-

Ott-L(1mm

1144 1.1

fittvirm-olltr-tteed

tat

j

Defectanalyse

I CONDITIESEWAKING AANI CENTRIFUGAALPOMPEN

Wanneer een werktuig bewaakt dient te worden, 'wet eerst qekeken warden naar de verschillende oorzaken die een,

storing tot gevolq hebben. Hierbij wordt gebruik gemaakt van defectanalyse. Dit is een schematische benadering waarbij het effect van verschillende tauten aangegeven wordt_

Er uordt gebruik gemaakt van de volgende symbolenr

flit is een basisgebeurtenis die

geen verdere uitwerking nodig heeft

Vaak is dit een tout op ander-delennivo

flit symbool stelt een gebeurtenis

voor die niet verder wordt uit-

bewerkt-De rechthoek stelt een gebeurtenit voor die verder wordt uitgewerkt,

De "of' poort Uit de booleaanse algebra wordt gebruikt cm aan te

geven dat slechts een van de

gebeurtenissen hoeft op, te treden am een foutsignaal door te

geven-De driehoek geeft aan dat er van de ene plaats in de foutenboom naar de andere plaats gesprongen meet worden.,

Bij pompen, uitgerust met kogellagers en een mechanical sea/ zoals in Fig(1.1-1) is aangegeven, kunnen vier meetbare hoofdgebeurtenissen onderscheiden warden.

Fig(1.1-1) Opstelling, "zoutwatercentrifugaalpomp

De vier hoofdgebeurtenissen zijnt Te laag debiet of te lage druk

II Te hoge lekkage van afdichting of huis

III Te veel trillingen

IV Te vee vermogensverlies

AP'

Deze oebeurtenissen zullen in. de praktijk vaak tegelijk

voorkomen_ Vooral I en Iv komen haast altijd gekoppeld voor-Overinens kan oak een te hoge druk/debiet of een te hope

vermociensopname, een aanleiding zijn tot latere storingen.

Dit kan bijvoorbeeld veroorzaakt warden door een te hoge

De lijst van basisgebeurtentssen ziet er als volpt aft:

Xi

Gesloten afsluiters

N2

Geen procesvloeistof aanwezig

X3h

Te lage druk aan de zuipzijde waardoor cavitatie

X4

Lekkape in de zuigleiding (lucht aanpezopen)

-

-X5

Falen rotor door corrosie/erosie/breuk/slijtage/vuil

X6

Falen van de spieverbindingen/koppeling

X7

Asbreuk door vermoeiinesscheurvorminp/ Koppelingbreuk

X8

Te slappe as door corrosie/scheurvorming

X9

Resonantie van pompopstellinp

Uosse veribindipen)

X10

Uitlijnfouten

X11

Onbalans geintroduceerd door de koppeling

X12

Lekkape van pomphuis veroorzaakt door erosie/corrosie

X13

Lekkage van persleidinpen

X14

0-ring van het seal faalt

X15

Aandrukveer van het seal faalt

X16

Drooplopen van het seal

X17

Vuil in en stollen van de procesvloeistof

--X18

verkeerd bedrijfspunt

X19

peen smeermiddel in lagers

X20

Te grote axiale spelinp van

de lagers

X2I

Defecten aan

de lagers

X22

Verkeerde faseaansluiting

X23

Verkeerde netspanning

X24

Verkeerde netfrekwentie

X25

Water/vuil in electromotor

X26

Interne kortsluiting door beschadigingt

X27

Ventilator voor koelinp kapot

N28

Onbalans rotor door corrosielerosie/breuk/slijtage/vui

Citattt..

P Vcs Vt.a

Vis /SE

SE -

SE

Slijtage op de waaierafdichting Te grote ass1incieringen Falen van de porno #4 y_

teoP

)1u(

)0C

je9iw

caim,

6AAmft

Te lase debiet of te lade druk Falen van de overbrencling

Aril

X13

Falen van de aandrijving Electromotnr is defect Te hoge temperatuur I 17

Te hode temperatuur Beschadigde glijvlakken II Te grote lekkage

Mechanical seal faalt

Glijviak daat lekken

Slijtade door abbrasieve

deelfjes

X17 Te grote asslinderingen

a

Mechanische oorzaak Waagfrekwente trillingen

a

Hoogfrekwente trill ingen Hwdraulische oorzaak Aanlopen van de waaier etfirr Vastlopen van de kooellagers

bl

Artwom

III Ter veel trillingen

19 IV Te ''eel vermociensverlies Electromotor faalt !Mechanical seal loopt ivast

ED

40,

CD

e

I-

-Pr

°Iced e(gr:

1.2 Orestatiemetingen,

flit is uitgebreid behandeld

in

Lit (3031.De conclusies warden

hier samencievat weergegeven. De berekening van de gehele

opvoerkromme

is

to

onnauwkeurig cm als

basis

to

dienen waarmee een individuele meting van de pomp met slijtage vergeleken kan warden. Er zal gebruik qemaakt moeten warden

van de opvoerkromme van de pomp zoals die geinstalleerd

wordt. Daarna zal middels periodieke metingen gecontroleerd

moeten warden of de pomp wel aan de eisen voldoet. De

slijtage op de slijtringen van de waaier in de pomp, kan

geconstateerd warden door de opvoerdruk

to

meten bij qesloten persafsluiter. De drukdaling die optreedt bij toegenomen slijtage is in principe beter

to

detecteren wanneer de pomp in zijn optimale werkgebied functioneert.

( Het rendement is dan oak het hoogst!) Dit maakt het echter

noodzakelijk am oak het debiet te meten.

Als alternatief wordt er dan qemeten met gesluten pers-afsluiter. Towel de pers- als de zuigdruk moeten dan qemeten

warden. Het verschil vormt de

opvoerboogte-Als norm kan gesteld warden dat de opvoerhooqte 107. mag

zakken ten opzichte van de opvaerhoogte bii de afnameproef.

Aileen

voor grotere pompon

wet

een nadere berekeninq gemaakt warden, omdat anders te laat een indikatie van

slijtage ontstaat.

Eli

het onderscheid tussen grate en kleine pompon mOet gebruik qemaakt warden van het specifiek toerental

no.

no = 60*n*05-4/Hu1 F<1.2-1>

Grote ncrwaarden horen bij pompen met een groat debiet in

verhouding tot toerental en diameter van de

impeller.

Pompon kunnen nog els klein warden, beschouwd, wanneer nct

kleiner is als

In de praktijk blijkt bij

doze pompon

een opvoerhoogtedaling bij gesloten persafsluiter van 107. nog geen gevolgen

to

Kebben voor het operationele bedrijf vanwege de meestal

aanwezige overkapiciteit in het systeem. Bij de berekening

van zeekoelwaterpompen wordt bijvoorbeeld 207. weerstand extra in rekening gebracht vanwege toekomstige vervuilinq cq corrosie in het koelsysteem ( bront Collegediktaat Maritieme

werktuigkunde).

1

Naarmate no grater wordt Ms 30, zijn de prestaties minder gevoeliq voor slijtage en 10% opvoerhoogteverIies kan dan

oak gepaard qaan met aanzienliike slijtage/schade zoals in

LitE30] vermeld is.

In dat geval moet per geval een percentage

opvoerhoogtever-lies naargelang de grootte van no in rekening gebracht wor den.

Oak moet rekening gehouden warden met de eventuele geringer overkapaciteit van deze pompen.

21

ipa

1.3 Trillingsmetingen

I-2.1 Kurtosis

acc

aafrriu

Kurtosis is een methode waarmee in een vroeg stadium

schade aan kogellagers ken warden gedetecteerd. Hierbij wordt uitgegaan van de statistische verdelinn

van de amplitude van het versne/lingssignaal in ver-schillende frekwentiebanden.

Omdat de statistische verdelinn van, het signaal minder gevoelig is voor belasting- en toerental-varieties den de absolute sterkte van het signaall kunnen de resultaten betrouwbaarder

zijn-In de praktijk werkt de, methode els volgtr

Stel dat het opgenomen versnellingssignaal eruit

als in Fig(I.3-1). Dit sinnaal wordt gelijk gericht waardoor Fig( I.3-2) ontstaat.

Versnellinnssinnaal

Pe40a4

acolm LIX

kAsauttAkaaiAltAt

-Fig(I.3-4) ziet

Het amplitudebereik van 0 tot accmax, wordt nu

onderverdeeld in zeer kleine deelintervallen. Eon

waarde voor het aantal deelintervallen Ron niet verkre-den worverkre-den. Echter, met de huidide diditale techniek Ran het sidnaal reeds in 65536 amplitudebanden worden onderverdeeld wanneer elks bemonsterind wordt

gerepresenteerd door een binair detal van 16 bit breed.

Het totale versnellindssidnaal wordt voorqesteld door

X(t). Per deelinterval xi, wordt de tijd bepaald dat het signaal X(t) rich bevindt in de zone [xi,xi+Ax]. Er wordt een nieuw diagram devormd waarbij horizontaal eon maat voor de versnellindsamplitudes wordt uitgezet.

De horizontale amplitudeschaal wordt denormaliseerd

door alle amplitudes to verminderen met de demiddelde

amplitude en te delen door de spreidind van doze

amplitudes. Vertikaal wordt de tijd dat een amplitude rich bevindt in de betreffende amplitudeklasse uitgezet

De vertikale schaal wordt denormaliseerd door de tijd

dat eon sidnaal rich bevindt in dat bepaalde amplitude-interval, to delen door de sampletijd T.

In formulevorm:

P(x<=X(t)<=x+ox)= ti/T F<I.3-1> Het histogram dat op doze manier ontstaat Ran opgevat warden als eon kansdichtheidsfunktie wanneerAx klein

denoed is. Het totale opperviak is immers geliik aan

d4n en de integraal tussen xl en x2 geeft de kans dat het signaal rich tussen doze grenren bevindt.

De denormaliseerde kansdichtheidsfunktie riot or uit

als in Fid(I.3-3)

O.f

-* 41 a

Fig(I.3-3) Genormaliseerde kansdichtheidsfunctie

23 046c4ad001

tithe

e/T Arscialgoed .(0g,e1/0:iept_ Jt-x

Wanneer nu een defect optreedt, :al het

versnellings-signaal een grotere spreiding vertonen vanwege de

sterke pieken die optreden bij het passeren van het

defect. flit komt naar voren in de toename van de

kansdichtheid in de staarten van de kansdichtheids=

functie. Om dit goed zichtbaar te maken wordt gebruik

gemaakt van een logaritmische schaal op de vertikale as.

Om de invloed van de vorm van de kansdichtheids-functie te karakteriseren, wordt gebruik gemaakt van het statistisch moment van pix).

in formulevormt 4 AD Mn- Pcx}dx M

-_-(r;

F I 3=', '

Dit statistisch Moment van de or e n,

wordt menorma=

liserldivoloens:

1.40

10(

C75(1

(in-2

Oft praktijkproeven bleek n=4 een goed kompromis. Bij

hogere orden wordtNte gevoelig voor toevallicie sto-ringen en bij lagere n wordt te onoevoelig voor

schadedetectie.

Voor oneven n bliikt de integraal telkens near te naderen. flit is een indikatie dat p(x) summetrisch is.

Een amplitudeverdelino volgens Gauss leidt tot

A

=3.

Dit komt overeen met het geluid dat een kogellager goede konditie produceert. Het is ook de amplitudever-deling van een natuurlijk ruissignaal.

Wanneer de 4L-waarde bekeken wordt tiidens de le=

vensduur van een kogellaper, zien we een zeer grillig

verloop. Bij de eerste tekenen van een defekt reageert

bier zeer sterk op, om later bij vergevorderde schade teruo te vallen naar de waarde S. C voor een, praktijk=

test zie Fig(I.3-4)

=

ACC l ARS) 36 to 01 / /h. 6 3 /2

PAtVuranso,a1

Jt4,./6.4.64.1i.c

Meetresultaat bij bebroevingen

Meer informatie kan verkrecten warden wanneer de waarde in verschillende frekwentiebanden bekeken wordt. Voor een overzicht van deze frekwentiebanden zie tabel

in Fig(I.3-5)

44105iSg

itacd

40-1k, de 4,vaa46y fe%

van pe ?germ (skew./

Fio(I.3-5) label met overzicht van frekwentiebanden

Wanneer de verd ling van over de frekwentiebanden f1,f2,f3,f4 als functie van de tijd bekeken worth,

volgt Fig(I.3-6) fl 3 Hz - 5 kHz f2 5 kHz - 10 kHz f3 10 kHz - 15 kHz f4 15 kHz - 20 kHz ZO

4C Cte6( la& 4u4_11131.

IC

Fig(I.3-4Y

Iz 3 i-I 52 is beginnehatc -"idtaate 15+-IL 3

I

it

13 ft.,

itunfuale

4C14.01.4.4 1, ft h 44/0(.5h20144*t

Fig(I3-6)

Kurtosis in verschillende frekwentiebanden als functie van het schadebeeld.

Het blijkt,dat vooral de lace frekwenties gevoelig zijn

voor eon zich ontwikkelend defect. Dit kan als volat

verklaard worden:

Eij een beginnende schade zullen or duideliik

geschei-den pieken in het versnellingssionaal aanwezio zijn. Deze pieken zullen het gemiddelde nivo nauwelijks

be-invloeden tewijl kurtosis hier juist zeer gevoelig voor is vanweqe het vierdeordemoment van de amplitudeverde-ling. Wanneer de schade zich uitstrekt tot het gehele

lager, vloeien de pieken in elkaar over tot eon

ge-lijkmatig sionaal met hoge versnellingswaarde maar lage kurtosiswaarde. Dit geldt voor de lagere

frekwentie-banden.

De kurtosis voor hogere frekwentiebanden geeft slechts

een waarde aan wanneer de pieken boven het achtergrond-geruis uitkomen. De spreidinn blijkt nu in deze gebiem

den toe to nemen omdat de pieken niet :Langer overstem4i warden door laagfrekwente trillingen.

Hierdoor kan in eon enkele meting afgeleid warden, in

hoeverre eon defect zich ontwikkeld heeft wanneer de kurtosiswaarde voor de verschiliende frekwentiebanden tenelijkertijd opgenomen en vergeleken wordt.

shAbp'sche

v ens& 407 /*Mt

Avers actsolots

0

ii

FicskI,3-7) Meetketen

Uit L1t[35] blijkt echter dat deze Methode, hoewel theoretisch.

aantrekkelijk, in de praktijk te onnauwkeurig blijkt om de

ver-schillende fasen waarin de schade zich bevindt te kunnen

onder-kennen. Ifs is 9 frt., 6 27 3

1.3.2 Schokpulsmeting

Schokpulsen treden op wanneer de kogels van een

kogellaaer elkaar raken in plaats van rollen, en wanneer de kogels een defect raken in de binnen- of

buitenring. Uit proeven Lit [42] is debleken dat de

spanning, gegenereerd door een accelerometer (piezzo),

evenredig is met het kwadraat van de impactsnelheid van twee voorwerpen.

P 1.7-4

E stelt de spanning voor, a een materiaalkonstante en V de botsingssnelheid.

De spanning E kan ppdevat warden als vorm waarin de kinetische energie zich openbaart.

We beschouwen nu de snelheden die optreden in een

kodellager afhankelijk van afmetingen, toerental en grootte van het defect. Zie Fig(I.3-8)

x.

MI/

Fig(1.3-8) Afmetingen en snelheden van een theoretisl-h kogel lager

Wanneer het defect zeer klein ten opzichte van rollend element verondersteld wordt, kan de volgende formule

afgeleid warden:

Vs=w14-D3.4)

Vs stelt de impactsnelheid veer van de kogel op de

bui-tenring. De kodel wentelt rand punt B waardoor Vs

loodrecht op de koorde AB staat. De vol1edipe afleiding staat in Lit [42].

E=a*V

Vaine.

A sf:,

jhel- verSki-le-41

0ve4sc14etyd1-hAT

/

7ifiev.rtj vPilAIan

-79 5/?nale IV _ #7*

aid,/ m4)

hanly

Oak aselicriee4t ekt. -yeomen/al

_ de -took _{C/Cih kokSidWe itt40414-11}

-

4i

Yak .y.c(sct.zaic.

) Verwerking van Schokpuisen door de

SPM-meter.

Het signaal wordt eerst defiiterd door eon

hood-dooriaatfilter met eon kantelfrekwentie van 10 kHz. Daarna wordt het ver=.terkt. De versterkingsfaktor is afhankelijk van de omtreksnelheid van de binnenrind van het kociellader. Omdat de diameter van de binnenring niet direkt beschikbaar is wordt debruik gemaakt van de asdiameter. Met dezelfde potentiometer wordt nu een

nivo ingesteld. Telkens wanneer de pulsen dit nivo

overschri.iden wordt een konstante toon van korte- maar

delijke duur gegenereerd. Aan de hand van het patroon van doze tonen, [an het maximale en minimale five van de puisen vastoesteld warden.

Eon en ander [an duidelijk gemaakt warden aan de hand

van Fid(I.3-10)

c.nge,telci 4-7,Co

afied

c/ctit

-

a.z6oimelet

_ - 06-nekti-cte

Q'e,e/e A; leIczq cled

toori#-reit

ioom fe9e

7f1

Ae eg67 Zoositigh

46,44,,

744.4xe..°

oicl"a4'

Fig(1.3-10) Omzettind van trillindspieken in tenon van konstante frekwentie en tijdsduur.

Wanneer Net aantal overschrijdinoen van Net schokpulse-nivo uitgezet wordt tegen de overschreden, waarde, volt Fig( 1.3-14)

aantat

4a4:24,00.6 ch. pa ass n7/0sefrat-t°

in iv/

icehjeckh occw.

4ei

ter,

Scol/714.4 wzatok

Schokpulseaantal als functie van schokpulse waarde.

Voor Net detecteren van de schokpulsen wordt gebruik gemaakt van de eioenfrekwentie van het opneemkristal.

(fr=32 kHz)

Voor een optimale detectie is de geluidssne/heid in Net lagermateriaal van groat belano. De geluidssnelheid in staal bedraaot 5100 m/5.

Wanneer de golflengte bepaald wordt bij 32 kHz blijkt deze 16 cm te zijn- flit kan bepaald warden aan de hand van F<I.3-0>.

oolflenate

geluidSsnelheid/frekwentle F<I.3-6>

De geluidsoolven die van beiang zijn voor schokpuls-metingen, Iopen nu lands de buitenomtrek van het lager.

De meest gunstige situatie ontstaat wanneer de golf-lengte gelijk is aan de buitenomtrek van Net lager. De maximale

gevoelioheid

wordt dan bereikt omdat de kans op interferrentie Net kleinst is.

De meest ounstioe buitendiameter blijkt dan 5.1 cm te

zijn.( Dit oak

meestal

de orootte van het lager dat voor demonstraties gebruikt wordt.) Voor afwijkende maten zou eigenlijk een ander kristal gebruikt moeten warden.

Bij grate lagers, blijkt de eigenfrekwentie van het

kristal rover te moeten zakken, dat oak laagfrekwente Fig(I.3-11)

kifikv,016,

44.114"

Ay/

or-4a

Zet-ei

_{/to-c,ezde.e4,}

_ecc,/

/1/L-f-44/1n-ae- .

ea

4,

_et.)-e..-e,4

/

14-(-e-t_ tA..)

a

/

It/LI+1

A/1.4-d (ftctf-tvit.t.

Wat betreft de meetwaarde die verwacht 'an worden, is het volgende te reggen:

De meetwaarde wordt uitgedrukt in dEn. flit is de

_

gekorrigeerde logaritmische schokpulswaarde.

Elk lager heeft een bepaalde beginwaarde dBi wanneer het in doede konditie verkeerd. Dere bedinwaarde is

afhankelijk van lagerdiameter en astoerental. In pla,=tts

van de lagerdiameter wordt om praktische redenen de asdiameter genomen.

Nadat de dbi-waarde indesteld is (door astn.eri=ntal en

asdiameter in te stellen). kan de genormaliseerde dEn-waarde warden afgelezen.

De br=rekening die door het meetapparaat wordt wordt

uitgevoerd verl000t voloens F<I.3-7>

dEn = dEsv-dEi F<I.3-7>

Hierin =.te,1t dBsv de ongekorrideerde meetwaarde voor.

De volnende orenzen gelder, nu:

dEn<20 Dit impliceert eon goede lagerkonditie. 20<dEn<35 De bedrijfstoestand is verminderd. Het

is aan to radon nm v..1.kf=r to mi=tPm. 35<dEtn Slechte bedrijfstoestand. In di+ neval

is zichtbare schade aanwezig. Vervanging dient zo spoedig mogelijk te deschieden.

1.a.,3, Spike Energy

Spike energy is een methode maarmee kogellagers op schade gekontroleerd kunnen warden. Hiertoe wordt

gebruik aemaakt van Net gegenereerde

versnellings-signaal. Oak spike energy maakt gebruik van de

eigen-frekwentie

van Net ooneemkristal (32 kHz). De verwer-king van Net signaal gebeurt op vrijwel dezelfde wijze als bij de SPM-techniek. flit is qebleken uit qesprekken bij SKF to Nieuwegein.

Spike energy zou in dat geval een methode zijn our Net

SPM-oktrooi to omzeilen.

De Gse-waarde waarin spike energy wordt uitgedrukt heeft neen directe relatie tot een fusische

grootheid-Gse is een mast veer Net aantal optredende versnel. lingspieken in de tijd en hun grootte.

De, aanwijzing van, de, Gse-waarde gebeurt met behulp van

een meter. Deze afleesmethode zorgt er in principe viper

dat de qemeten waarde onafhankelijk is van de operator-In tegenstelling tot wat beweerd wordt, zou, zowel

toe-rental als binnendiameter van Net lager in de beaorde-ling betrokken moeten warden. De binnendiameter van Net

lager kan oak vervangen warden door de asdiameter.

Voor de berekening van daze korrectie kan verwezen

warden naar hoofdstuk 1.3.2

Voor een grove indicatie kan doze [korrectie rachterwege blijven.

Veer de beschrijving van de- meter volcit een klittrekseI Lilt LitE341

Toepassingsgebied

Spike energy wordt gebruikt veer conditiebewaking aan

raterende machines met wentellaqers. Oak voor controle na revisies is de methode bruikbaar.

Aanpassingen, aan machineS

De, spike eneraie meting is geintegreerd in een, totaal

apparaat dat ook trillingen meet. Spike energy hoeft

slechts in een richting gemeten to warden, horizontaal haaks op de as. Meetpunten moeten gemarkeerd warden waarna telkens up dat meetpunt gemeten meet warden.

11

.32

Meet procedure

De meetprocedure bedraaot onoeveer 1 a 2 keer per maand tot 1 keer per 1 of 2 daqen voor vel-sleten lagers. De

bedieninq is eenvoudio maar de meetomstandioheden moeten identiek ziin.(toerental, vermogen en..)

Tnterpretatie van de gegevens

De meetoeoevens warden bijoehauden op eon machinekaart Bij de beaordeling kan aanqeoeven warden welke meetpunten aandacht verdienen. Voor machines met eon

toerental van 600-3600 geldt een 0.5 q-SE waarde

doorgaans voor laoerschade. Vergelijkinq met identieke apparaten oeeft natuurlijk eon beter beeld. Oak trend analuse oeeft meer zekerheid over de aanoecieven waarde. Eon constante waarde

over lange

tijd duidt op eon cloede

conditie. Oak tandwielkasten kunnen hiermee bewaakt

warden.

Gebruikers ervaring

Spike eneroie wordt ander andere gebruikt to Almelo door UON voor bewaking van oereedschapswerktuioen.

Merk meetopnemer

IRD model 811 batterijvoedind, gewicht 940 g ultrasoon frekwentiebereik 0 - 100

kHz,

trillinosmetinoen tot 10 kHz

uitoebreidere

apparatuur is oak lever baar. Appara-ten zijn intrinsiek veiliq. Prijs type 811 is ongeveer Fl

8500.-Leverancier, verteoenwoordigers

Van Rietschoten houwens to Rotterdam

Doze leveren oak de opleidingen die qevolod kunnen

warden.

Voor de bewakino van kooelladers en het mechanical seal is

uiteindelijk oekozen voor

Spike Energy

omdat de gemeten waarde in

tegenstellinq tot de SPM-techniek. direkt van eon meter is af to

lezen.

Dit sluit iterpretatieverschillen

Lilt

van verschillende

opera-tors, zoals die ontstaan wanneer (=.en meter moot warden inoesteld

naar oelano het aantal hoorbare deluidspieken.

Verder bied de Spike Enemy-meter het voordeeel dat oak

qemiddel-de trillinosnivo's kunnen warden oemeten.( Doze optic

worth

niet

oebruikt in de beschreven bewakinqsprocedure)

1

II-1 Metingen

II Opzet konditiebewakingssmsfeem

In

totaal

warden drte meettechnieken

gehruikt--Visuele inspectie iClekkage, abnormale

qeluiden,warmte-antwikkelinci/

Kociellacierbewaking met Spike Energy;

Opvoerhooqtebepaling (persdruk=zuigdruk) bij qesloten

persafsluiter

Van

de belangrijkste pompen

die colder

TAO vallen

moet een

loq-kaart gemaakt warden.

Een log-kaart is een kaart waarop

elle qegevens staan met betrekking tot de betreffende pomp.

2A,

Tevens is Ben invulgedeelte beschiktaar waarop ails qeqevens

kunnen warden

genoteerd.

11

Uit

LitC35] blijkt

en me

etiL

val van zes weken

aanbevo-

.1.411S

ten

te warden voor

.-S-F-i-Wrg-El-lergw--Tevens-worden dan-opvoer---/

hoogte

en visuele inspecties bepaald.

Het meetinterval

is

geen

absoluute grootheid en blijkt van geval tot

geval

te

kunnen

verschillen afhankeliAk van de konditie en de

rungs-.

lijkheid tot meten.

Grenswaardem

Voor

de opvoerhoogte wordt een dalinq van 107. ten

opzichte

van

de afnameproef toegestaan.

Hierboven moet

zo

spoedig

mogelijk

de

schade

vastqesteld

warden

door

middel

van

demontage-Voor spike energy' geldt een cirenSwaarde van i0.5 Gse bij

ko-qellagerbewaking.

cidba"--L

34

t

Utp

MOV -

of:m/t/A mnA-114-kAcimAnA'

Ltd

Cft- kiloaAdA.

OS

air

/,

GAI4hLitiAmoot4,044

013-i-teet-j

tatfiAir!/te, 6444--,

fiar

i(I h

11.2 Meet procedure

11.2.1 Spike Energui

Storinosbronnen

voor Spike Energy, Opmerkingen

-Defedte aphemer

Cavitatie

Losse verbinclingen. Verbindingen vastretten

an

npnieuw

meten -Mechanical seal

rOmcievingsinvloeden

Plotselinge te hocie of te lags meet-waarden kunnen een aanwijring zijn. Kontroleer of de opnemer nog goed

functioneert door op een ander lager te meten. Indien oak daze waarde afwijkt en Indian aeen andere sto-ringsbronnen de porraak rijn, is de meter defect_

Kontroleer de ruigdruk en vergelijk dere met de NPSH van de betreffende pomp. Indien bier geen verandering in aan te brengen is, most de meting uitgesteld warden.

Het mechanical seal kan, oak een hogp Gse waarde veroorraken wanneer re aroogloopt of versleten is. Hier -rijn echter geen grenswaarden voor

bekend.

Vooral schokbelastingen en metal:-lisch kontakt kunnen een_storende invloed op de meting hebben. flit kan warden veroorraakt doordat het

werktuig trilt, en de opnemer niet stevig genoeg aangedrukt kan warden. Alhoewel de meting niet aevoelig is voor laagfrekwente trillinaen, ver-oozaakt het klapperen van de opnemer tegen het werktuig een verkeerde aanwijring. hef de trilling op of meet op een later tijdstip opnieuw:

De meting ligt bene-den de 0.5 GSE.

Het lager verkeeri

in goeae staat. Het meetinterval blijft hetzelfde. Ga door met de standaardprocedure.

XEETPROCEDURE VOOR SPIKE ENERGYJOEGEPAST OP KOGELLAGERS.

START:- -Maak een logkaart van het betreffende werktuig. Sensel de plaatsen wear gemeten wordt en markeer dela.

Leg de startdatum vast. Het meetinterval is zes weken_

Be trendlijn zal tinnen het meetinterval de OLS GSE

, overschrijden.

Kohtroleer of er storingsbronnen aanwezig zijn.

Ms er geen verbetering

is opgetreden moet het meetintervai gehalveerd warden.

Doe de volgende meting en ooteer deze op 'de logkaart.

De meting ligt boven

Er zijn geen

storingsbronnen

aanwezig.

Sneer het lager en kontroleer opnleuw

wanneer het vet

goed' is ingeloperb.

Ms er geen

verbete-ring is opgetreden moet het lager zo snel mogelijk gedemonteerd warden en vervangen. Kontroleer het schade-beeld en meldt dit aan-kantoor wanneer het

11

niet overeenstemd met de afkeurnorm.

e 0.5 GSE.

Kontroleer of er storingsbronnen aanwezig, zijn.

* Indien het lager herhaaldelijk defekt raakt, moet nader onderzoek de foutoorzaak aan het licht brengen.

* Een plotselinge onverklaarbare afname van de GSE-waarde ken duiden_{op een defekt in de meter.}

Er zijn geen storingsbronnen

aanwezig.

Smeer het lager en

kontroleer opnieuw, wanneer het vet goed is ingelopen.

Er zijn storingsbronnen,

anwezig.

Probeer den storings-1

bronnen op te heffen.

Ms dit niet lukt,

meet dan op een later tijdstip opnieuw.

Ft

Er zijn.

storingsbronnen

aanwezig,

Probeer deze storings-bronnen op te heffen.

Als dit niet lukt, meet

dan op een later

rEr

is een geringe toename van de meetwaarde.

gr

Indien oak geen lekkage of andere mankementen optreden, kan doorgegaan warden met de standaardprocedure.

MEETPROCEDURE VAN HET MECHANICAL SEAL,

Kontroleer of er storingsbronnen aanwezig zijn.

Er zijn geen

Demonteer de seal voor inspektie.. Koppel het schade- I

beeld aan de laatste meetwaarde.

Gebruik den als

norm.

Doe de volgende meting en noteer deze op de logkaart.

Er ijn,

bronnen

Probeer deze storings-laronnen op te heffen. IAls dit niet lukt, moet

lop een later tijdstip opnieuw gemeten warden.

)ied

//ev,

ibt

ett

Er zijn geen

elijkbaar is deze meet-methode niet geschikt voor deze toepassing. Stop de metingen en rapporteer naar het Ikantoor.

Kontroleer of er storingsbronnen aanwezig zijn.

Wanneer de test-levensduur verstreken is, moet na demontage het schadebeeld gekoppeld worden _{aan de ftaatste meetwaarde.}

Er zijn

Probeer deze storingS-bronnen op te heffen. Als dit niet lukt, moet!,

op een later tijdstip II

opnieuw gemeten worden.; Storingsbronnen storing _{storingsbronnen}

storingsbronnen aanwezig. _aanwezig.

aanwezig. _aanwezig.

Er is een Corse toename van de meetwaarde. _{Het signaal vertoont een grate spreiding.}

' START: Gebruik dezelfde logkaart als voor spike energy metingen.

Ook nu is het meetinterval zes weken. De normen, zijn onbekend.

I 1. 2. 2 Drukmet ingen

Storingsbronnen

voor drukmetingep Opmerkingen

Defecte drukmeters Sontroleer de opnemers regelmatig met bijvoorbeeld persluchtdruk. Afwijkend toerental Kontroleer het toeren wanneer

een onverklaarbare optreedt

7-Afwijkende dichthei

van de verpomote vloeistof

/"----Lewater geeft een 2.4% hogere aan-wijzing ten opzichte van zoet water vanwege de hogere dichtheid.

36

Tabel(II.2-11 Storingsbronnem woo,. drukmetingen

De meting ligt beneden de 10%-opvoerhoogtedaling. De pomp verkeerd in guede staat. Het meetinterval blijft hetzelde. Ga door met de standaardprocedure.

MEETPROCEDURE VAN DE OPVOERHOOGTE-DALING.

START: Gebruik dezelfde logkaart als voor spike energy metingen. Dok nu is het meetinterval zes weken.

Doe de volgende meting en noteer deze op de logkaart.

De trendlijn *zal binnen het meetinterval de 10%-upvuerhooytedaling overschrijden.

Kontroleer of er storings-bronnen aanwezig zijn.

Halveer het meet-interval en ga

door met de standaardprocedup

Probeer deze storings-bronnen op te heffen. Als dit niet lukt, meet dan op een later tijdstip opnieuw.

De meting ligt buven de i0%-upvoerhoogtedaling.

Demonteer de pomp. Vervang de versleten delen en rock de eventuele fout-oorzaak.

Vergelijk het schade-beeld met de

afkeur-norm.

Kontroleer of er storings-bronnen aanwezig zijn.

* Indien de pomp herhaaldelijk defekt raakt, moet nader onderzoek de foutoorzaak _{aan het licht brengen.}

Probeer deze storing.-bronnen op te heffen. Als dit niet lukt, meet dan op een later tijd-stip opnieuw.

Er zijn geen Er zijn Er zijn geen Er zijn storingsbronnen storingsbronnen storingsbronnen storingsbronnen

11.3 Bepalen van normen

Bekend is dat het faaltempo van werktuioen een verloop in

de tijd heeft zoals in Fin(II.3-1) is geschetst. Dee fiouur

wordt oak wel de badkuipkromme denoemd LitE63. ZiA bestaat

uit drie fasen:

Face 1

Fase 2

Fase 3

l'att6e."

Afnemend faaltempo.

flit is het zodenaamde "in/oop"-effect. Bij het in

bedrijf nemen zullen veel fouten aan het licht

komen die vooral te maken hebben met slecht!=

afstelling, montagefouten enz. Veel van deze

tauten

warden verholpen order de oarantiereoelino. Konstant laao faaltempo.

In deze

nerode

zal het werktuio relatief

storingsvrij in taken vervullen. Het onderhoud

beperkt zich tot een voorspelbaar "laaq"

kosten-nivo.(smeren, schoonmaken, kontroleren) Toenemend faaltempo.

Het werktuig nadert nu het einde van zijn technische ievensduur. De prestaties nemen af en er moeten versieten onderdelen vervanden warden. De onderhoudskosten stijoen sterk en de kans op

een break-down nemen toe.

Met behulp van konditiemetingen wordt nu juist geprobeerd cm fase 3 ten voile to benutten.

De mate waarin slijtage in de tijd toeneemt, Ran voorgesteld

warden door F<II.3-1>.

De

e(:xponentitoename

is eon praktijkgegeven welke in vole

\raprorten op dit gebied vermeld wordt. Ze kan als

volt

rden verklaart:

Door de toenemende slijtage ontstaat meestal eon verhoogde energiedissipatie in het betreffende onderdeel. Doze ener-giedissipatie kan zich openbaren in eon toename van kinetische energie (wervels waardoor erosie ontstaat,

tril-lingen) en/of het deformeren van materiaal (aanlopen van la-gers uitwalsen van oneffenheden). Doze processen verhogen op hun beurt weer de slijtage waardoor eon cumulerend effect ontstaat ofwel eon

exponentiel.E

toename van de slijtage. S=A-4-B*t+C*t*t

hierin hebben de variabelen de volgende betekeLis: A,B C Konstanten (niet dimensieloos!)

Sljtagegrootheid (Sneling, Ruwheid enz..) Tijd

De variabelen AB en C zijn onbekend en hangen stork af van

het werktuiq (cg werktuidonderdeel) en de omstandigheden waaronder het zijn task moet verrichten.

Daze formule is slechts eon benadering. Wanneer zeer

veal

identieke werktuigen aanwezio zijn on or genoed

meetresulta-ten bekend zijn, kan eventueel op statistisch verantwoorde wijze overgegaan

warden

op eon andere vorm van de kromme met als devoid eon kleinere spreiding en nauwkeuriger uitspraken

over de konditie.

De slijtagegrootheid S kan direkt gemeten warden of indien

dit niet mogeliik is. indirect. Vaak wordt indirekt gemeten. Eon bepaalde grootheid (trillingen, drukval enz..) wordt dan maatgevend geacht voor de opgetreden al i.1 In dit geva1

gaat het am

Spike Energy

voor de bepaling van slijtage van

bet

mechanical seal.

De figuur kan er in de praktijk uitzien als in Fig(II.3-2) T stelt hierin de uiteindelijk bereikte ievensduur voor.

38

tfrd

atk-klawesciwkia4 s

a

tun lens

Acoorgitqwc7

Fig(113-2) Presentatie van de meetwaarden in de grafiek

De

procedure

cm de afkeurgrens te bepa,leni verloopt Ant_ als

volgt

tiasuAAt-

AM-L"

Otivt

et,

6,.d ,AA.4

Zet op de tildsschaa de

gemiddelde

levensdu uit- Zet

()indien

deze onbekend is e-1 s de fabrikant neer. Indien ook deze onbekend is meet een schatting gemaakt warden.

Doe elke zes weken eem meting- Er zijn drie mogenlijkthedenti,

1 Het werktuig bereilkt zonder storingen de

testlevensduur

T Afhankelijk van de toename van de meetwaarde sinds de installatie, kan besloten warden tot verlenging van de levensduur of demontage ter controle van het

slijtage-beeld.

2 Er treedt een relatief dnbelangrijke Storing op

In dit geval kan volstaan warden met een aantekening op

het meetprotokol en een schatting van de invloed van de storing op de gemeten waarde.

3 Er treedt een fatale storing op

Na demontage moet dient het schadebeeld gerelateerd te

warden aan de laatste meetwaarde en de trend van de

meetwaarden voorafgaande aan de storing.

4

Repeal nu A,E,C en s en teken deze lijnen in de figuur.

'In-then niet met een computer gewerkt wordt, _{kan ook een} hand-schets uitkomst bieden. Er onstaat nu een band waarin de

, gegevens zich bevinden. ten tijde van de uitendelijke

le-vensduur geeft de bovenste grens de afkeurnorm en de ander-ste grens de waarschuwingsnorm. Indien een grate toename in de tijd te verwachten is kan op de Y-schaa/ een logarit-mische verdeling gebruikt worden.

(An

iaigt,

ate

acctetytAps..,.;

telel

4e1 f;

/144-td toti

ktAt.A.Q

air

inzea

/

'Cl14

peas SCA.,

ejlett_Zi

toeS,

₄₄₄

_ea/

4/276t,

Otern C9 trAstha

_{(et- des, VI GAO_}

aclir

oâ'

c, frh

le-e-c-7If tcnik-e-e, °cal

/7.4,W; 066-1 5,4

4Ct.l4;e4,t./StieCoar eat/reel tRrea

0-1/1c2"v-d-41"-tcl`n"

4L-a-Li

etc*

2 144-rd4-, At4.44/

%/fat"?

earteeets,

frat.,

16-4...9,4'

(Ant,

)4.,

twat erpa.,,,,,

Uit LitC217 blijkt dat op langere termijn onqeveer 6.1 % bespaard Ran warden op het totale onderhoudsbudget, wanneer dit onderhoud qestruktureerd wordt aangepakt en konditiebewaking wordt

toecte-past. In het begin moet gerekend warden met hoge initiele

inves-teringen in apparatuur en kennis. In deze aanloopfase moet this

niet direkt op financiele voordelen gerekend warden, oak al omdat naast konditiebewaking, het traditionele preventieve onderhoud gehandhaafd :al blijven. flit is nodig am de juiste

ervarliflorte

doen met konditiebewakina.

Om to4.k. een voorbeeld te geven van de potentieel te behalen

be-sparingen, zal hier een berekening gegeven warden voor de zout-koelwaterpomp zoals die op een van de GB-schepen is geinstalleerd Volgens O4DA (faalgegevens van werktuigen in de offshore, bran:

det Norske Veritas) is de qemiddelde storinqsdichtheid 1 per 5.3

maanden met een gemiddelde reparatietijd van 16 manuren per sto-ring. Over

een periode van

5 jaar gelden de volgende getallenA-Storingskosten: 16*(5*124 5-5=181 manur a

Vijfjaarlijkse re isle" Totaali

Jaarlijks (qedeeld door 12)

Jaarlijkse afschrijving over 15 jaar bij 62 rente volqens

890,-gegevens van Houttuin-Allweiler (nieuwpri 7000,-)

Dit wil zeggen dat jaarlijks 657. van de t ale kosten aan order-baud besteed

worth.

Van deze 657. wordt 61/. besteed aan het

oplos-:-sen van storingen.

Indien in een latere fase 6 metingen r jaar warden yerricht-, volgt de volgende berekening:

Volgens LitE361 moet gerekend warden m t 0.2 manuur per meting Per meetpunt (incl administratieve ver rking). Bij 5 meetpunten (4 kogellagers, 1 mechanical seal en 1 drukmetinq) betekend dit 1 manuur per meting.

Investerinq Rietschoten 30 uur is is

2210,-III ECONOMISCHE AFNEG,INGEN

00./

fr9

igh

1/-2'd

/IA

_f4

co,a"

99L °-6"

coi- 5430,- 3000,- 8430,-1686,e

in meetapparatuur: olAgeveer 8500,-

(bran:

van

Houwens). Totale mee tijd per jaar: 46 weken a ur per jaar. afschr'jving in 5 jaar bij 67. rente

jaar- lkosten, per uur: 10,-/1380,- = 1,60 Gld/uur

1,60 .= 51,60

doo

45/11;--('

ectiAld (IAAA,oLtmA-

Aro-40fit

cAI

Iv/

(2-61.141/

fa

4.1

tobittey

re-

et-/

wirCKANvietli

100-Itilr IA.. Ilott,. Een meting kost dusil 1 manuur

Op jaarb sis 6 metingen)

Ale met deze metingen 30% van de storinqen kan worden voorkomen,

wordt het susteem reeds rendabel vanweqe de besparinq op

sto-rinqskosten

Deze berP.k,=..ning is beslist niet vollediq, maar qeeft wel een

aardiq inzicht in de verhoudinqen van de bedragen.

In een later stadium zouden de metincien wel eens veel qoedkoper

kunnen uitvallen door toepassinq van de computer in de verwerkino van de qeoevens.

LITERATUUROVERZICAT

1 A GUIDE TO THE CONDITION MONITORING OF MACHINERY

Prepared for the department of industru by M. Neale e.a London, Her Majesty's stationary office, 1979

APPROVED PLANNED MAINTENANCE SCHEMES; AN ALTERNATIVE TO C-S.M. Lloyds Register of Shipping. London', 1984

3 CONDITION MONITORINGAND MAINTENANCE - FOUR YEARS FLEET

EXPERIENCE

Speed, Smedley, Loynes (BP Tanker Companu Ltd) The Institute of Marine Engineers, 1977

4 CONDITIEBEWAKING EN KOOPVAARDIJ

Schuringa, Koninklijke Marine, 1980

5 CONDITION MONITORING METHODS AND' ECONOMICS Bruel and Kjear, 1975

CONDITIEBEWAKING VAN I TECHNISCHE SYSTEMEN ir. H. Toersen

De constructeurd", nr., 11, november 1984

CONDITIEBEWAKING VAN WERKTUIGEN AAN DE HAND VAN HET TRILLINGSGEDRAG, MEETMETHODIEKEN EN NORMSTELLING. Bond voor materialenkennis (1978)

CONDITION MONITORING, TREND ANALYSIS AND MAINTENANCE PREDICTION

ir. W. de Jong en R.J. de Vries

CMO project CETEC 005/C-I-5, 1985

CONDITIEBEWAKING, TOESTANDSAFHANKELIJK ONDERHOUD EN KONIKLIJKE MARINE

Bleecke A.J., Habets G.W.H. en Boersma Koninklijke Marine, 1984

Ministerie van defensie, Directie materieel/KM ns Eravenhage

10 EFFECTIVENESS OF VIBRATION ANALYSES AS A MAINTENANCE TOOL

Institute of Marine Engineers

"Transactions", Vol. 86, series A, part 2, 11974

11 HANDLEIDING KONDITIEBEWAKING AAN' BOORD VAN SCHEPEN relEt BEHULP VAN DRAAGBARE MEETAPPARATUUR

C.Th.J. Dorrestein en Th.H.W. Janssen

Rijncconsult in opdracht van CMO, rapport., 1984

12 INLEIDING IN TRILLINGSMETINGEN TEN BEHOEVE VAN HET ONERHOUD

VAN WERKTUIGEN A. Broekmate, DSM, Geleen, 1978 42 " =S. 2 6 7 8 9 W.H.

13 ISO NORM 2372 + AANHANGSEL

14 KONCEPT RAPPORT KONDITIEBEWAKING AAN BOORD VAN. SCHEPENI

MET BEHULP VAN DRAAGBARE MEETAPPARATUUR - II ir. Th.H.W. Janssen

Rijnconsult in opdracht van CHO orojectcode E4.C./.4, 1985 15 KONDITIEBEWAKING

ir. H. Toersen

Technische Hogeschool Eindhoven'.;

16 MECHANICAL FAULT DIAGNOSIS AND CONDITION. MONITORING Collacott R.A.

Chapman and Hall - London 17 MACHINE HEALTH MONITORING

Bruel and Kjear, 1984

IS MINIMISING DOWNTIME BY MAINTENANCE MANAGEMENT

Maurice Storelu Mer, december 1984

19 MACHINETRILLINGEN

Scientific Atlanta, Oss

20 ONDERHOUD, VAN INTUITIE NAAR RATIONALITEIT

Smit K.

Kluwer Technische Bdeken By., 1991 21 ONDERHOUDSBEHEERSING, ( koepelrapport

G.G. Hut jes

MARIN, december 1993,

22 ONDERHOUDSTERMEN BIJ HET COLLEGE ONDERHOUDSBEHEERSING W.M.J. Eeraerds, Technische HogeschoOl Eindhoven, 1984 ONDERZOEK TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN DRAAGBARE CONDITIEMEET APPARATUUR VOOR ONDERHOUD AAN BOORD VAN SCHEPEN

C.Th.J. Dorrestein en P.P. Wessel

Mann rapport 82-C.1.4.0982

24 _{ONDERZOEK DRAAGBARE CONDITIEMEETAPPARATUUR AAN BOORD VANE SCHEPEN} Dorrestein J. en Wessel P.P.

C.M.O. rapport 82-C.1.4, november 1992

25 PRACTISCHE TIPS FUR SCHWINGUNGSANALYSEN

F.H. Van Der Weerdt

Grothus Verlag, Dorsten, 1976

26 PRACTICAL CONDITION MONITORING OF ROTATING ".MACHINERY BY VIBRATION ANALYSES