ROCZNIKI GEOMATYKI 2016 m TOM XIV m ZESZYT 4(74): 413–426
Wykorzystanie pañstwowych rejestrów
geoprzestrzennych w œrodowisku GIS
do identyfikacji œrodowiskowych i spo³ecznych
konfliktów spowodowanych odkrywkow¹ eksploatacj¹
z³ó¿ surowców zwiêz³ych
Using of geospatial national registers in GIS environment
for identification of social and environmental conflicts
caused by opencast exploitation of solid raw materials
Joanna Bac-Bronowicz1, Justyna Górniak-Zimroz1, Katarzyna Pactwa2
Politechnika Wroc³awska, Wydzia³ Geoin¿ynierii, Górnictwa i Geologii
1 Zak³ad Geodezji i Geoinformatyki 2 Zak³ad Ekonomiki Przemys³u i Geoekonomii
S³owa kluczowe: górnictwo odkrywkowe, rejestry pañstwowe, z³o¿a surowców zwiêz³ych, ochrona œrodowiska, Dolny Œl¹sk
Keywords: surface mining, national data registers, deposits of raw materials, environmental protection, Lower Silesia Province
Wprowadzenie
Górnictwo definiowane jest jako nauka obejmuj¹ca ogó³ zagadnieñ zwi¹zanych z wydo-bywaniem kopalin lub jako zespó³ czynnoœci wymaganych w tym zakresie (Glapa, Korze-niowski, 2005). Czynnoœci te to: poszukiwanie i rozpoznanie z³o¿a, roboty przygotowawcze i udostêpniaj¹ce, eksploatacja, transport, przeróbka kopalin oraz rekultywacja i zagospodaro-wanie terenu pogórniczego. Górnictwo rozumiane jako ga³¹Ÿ przemys³u ma znacz¹cy wp³yw na gospodarkê krajow¹. Powszechnie znane i skupiaj¹ce na sobie uwagê administracji rz¹do-wej i mediów s¹ zagadnienia dotycz¹ce eksploatacji surowców energetycznych oraz rud metali. Niemniej istotne jest górnictwo kopalin skalnych, dostarczaj¹ce surowców miêdzy innymi do budowy infrastruktury drogowej i kolejowej lub mieszkalnictwa. Do tej grupy kopalin zaliczamy:
m surowce ilaste – bentonity i i³y bentonitowe, gliny ceramiczne i ogniotrwa³e, surowce
ilaste: ceramiki budowlanej, do produkcji kruszywa lekkiego, dla przemys³u cemento-wego oraz surowce kaolinowe,
m surowce okruchowe – piaski i ¿wiry, piaski: formierskie, podsadzkowe, kwarcowe
do produkcji ceg³y wapienno-piaskowej, z minera³ami ciê¿kimi, surowce szklarskie oraz ¿wirki filtracyjne,
m surowce zwiêz³e – dolomity (stosowane w hutnictwie, przemyœle szklarskim i
rolnic-twie), gipsy i anhydryty, kalcyt, kamieñ ³amany i bloczny, kreda, krzemienie, kwarc ¿y³owy, kwarcyty ogniotrwa³e, ³upki fyllitowe, kwarcytowe i ³yszczykowe, magne-zyty, surowce skaleniowe oraz wapienie i margle dla przemys³u cementowego i wa-pienniczego.
Wymienione grupy surowców nie wystêpuj¹ równomiernie na obszarze ca³ego kraju. Najwiêcej z³ó¿ (ok. 12% wszystkich z³ó¿ surowców skalnych bêd¹cych na ró¿nym etapie zagospodarowania) znajduje siê w województwie mazowieckim, nastêpnie w województwie wielkopolskim (ok. 10% z³ó¿), w województwach ³ódzkim i lubelskim (po ok. 9% z³ó¿) oraz w podkarpackim i dolnoœl¹skim (po ok. 8%). Je¿eli w grupie surowców skalnych przeana-lizujemy lokalizacjê z³ó¿ surowców zwiêz³ych, to oka¿e siê, ¿e ich najwiêksze skupisko stanowi Dolny Œl¹sk z 335 z³o¿ami stanowi¹cymi ok. 27% wszystkich z³ó¿ tego typu w Polsce (Bilans zasobów, 2015).
Poœród z³ó¿ surowców zwiêz³ych najliczniej wystêpuj¹ z³o¿a kamieni ³amanych i blocz-nych, do których zaliczane s¹ ska³y: magmowe, metamorficzne i osadowe. S¹ one zlokalizo-wane w znacznej czêœci w województwie dolnoœl¹skim. Ogó³em, zasoby przemys³owe tych z³ó¿ czyli takie, co do których eksploatacji istniej¹ przes³anki ekonomiczne, wynosz¹ 3644,57 mln Mg, a na Dolnym Œl¹sku szacuje siê, ¿e jest ich 2657,57 mln Mg, czyli ponad 70%. Czêœæ z³ó¿ jest zagospodarowana. S¹ to z³o¿a zak³adów czynnych lub takie, które s¹ eksploatowane okresowo. Pozosta³e z³o¿a, to z³o¿a rozpoznane szczegó³owo lub wstêpnie, jak równie¿ z zaniechan¹ eksploatacj¹. Eksploatacja z³ó¿ rozpoznanych mo¿e okazaæ siê niemo¿liwa ze wzglêdu na ograniczenia zwi¹zane miêdzy innymi z: ochron¹ œrodowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych; ochron¹ wód podziemnych; obecnoœci¹ trwa³ej infrastruktury lub prawami w³asnoœci terenu, na którym udokumentowane jest z³o¿e (Radwanek-B¹k, 2008, 2009; Bilans perspektywicznych zasobów, 2009). Szczególnie wa¿ny wydaje siê byæ wp³yw wydobycia kopalin na ró¿norodnoœæ biologiczn¹. Prowadzenie dzia³alnoœci górniczej mo¿e mieæ wiele negatywnych skutków w tym zakresie, a mianowicie: mo¿e powodowaæ pogor-szenie stanu siedlisk, ich degradacjê b¹dŸ ca³kowit¹ utratê, zak³ócenia w funkcjonowaniu gatunków i ich przesiedlenie. Zakres oddzia³ywania kopalni na œrodowisko ma charakter indywidualny, zale¿ny od wielu czynników, w tym miêdzy innymi od: rodzaju kopaliny, wiel-koœci wydobycia, technologii wydobycia i przeróbki, ale równie¿ znacz¹ca jest wra¿liwoœæ œrodowiska, w obrêbie którego przewidziane jest prowadzenie eksploatacji. W celu ochrony najrzadszych i zagro¿onych gatunków i siedlisk powsta³a w Unii Europejskiej sieæ obszarów Natura 2000. Ich lokalizacja nie zawsze wyklucza prowadzenie wydobycia surowców nie-energetycznych (w tym skalnych), ale musi byæ zgodna z dyrektywami unijnymi siedli-skow¹ i ptasi¹ (NEEI, 2010).
Wszystkie aspekty, o których wspomniano, s¹ analizowane i rozpatrywane przed podjê-ciem dzia³alnoœci górniczej, ze wzglêdu na istnienie wymogów prawnych w tym zakresie. W dalszej czêœci artyku³u przedstawiono i omówiono dokumenty wymagane do uzyskania koncesji, w których analizuje siê wp³yw planowanej dzia³alnoœci górniczej na œrodowisko oraz zaprezentowano narzêdzia pozwalaj¹ce na analizê danych przestrzennych wspomagaj¹-cych podejmowanie decyzji œrodowiskowych.
Wp³yw dzia³alnoœci górniczej na œrodowisko
Na ka¿dym etapie gospodarowania z³o¿em wystêpuj¹ ró¿ne formy jego oddzia³ywania na œrodowisko naturalne i antropogeniczne. G³ówne zagro¿enia bêd¹ce udzia³em dzia³alnoœci górniczej, to miêdzy innymi (Burnat, Korzeniowski, 2003; Dz.U.2011.163.981; Glapa, Ko-rzeniowski, 2005; Górniak-Zimroz, Pactwa, 2015a; Górniak-Zimroz, Pactwa, 2015b; Ochrona œrodowiska na, 1998; Popio³ek, 2009):
m zmiany morfologii i charakteru terenu powoduj¹ce degradacjê terenu, spowodowane
robotami przygotowawczymi i udostêpniaj¹cymi z³o¿e oraz eksploatacj¹ z³o¿a. Regu-lacje prawne w tym zakresie okreœla rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska w sprawie standardów jakoœci gleby oraz standardów jakoœci ziemi (Dz.U.2002.165.1359);
m ha³as i wibracje towarzysz¹ce wiêkszoœci prac prowadzonych w górnictwie
odkryw-kowym. Maszyny i urz¹dzenia (m.in.: wiertnice, ³adowarki, koparki, wozid³a, kru-szarki, przesiewacze) generuj¹ ha³as ci¹g³y, a ha³as impulsowy powstaje w trakcie robót strza³owych. Jest on niebezpieczny dla pracowników oraz stanowi zagro¿enie dla œrodowiska bêd¹cego otoczeniem kopalni (WUG, 2010). Dopuszczalne poziomy ha³asu w œrodowisku okreœla rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska (Dz.U.2007.120.826);
m zanieczyszczenie powietrza wskutek emisji spalin (tlenki azotu, tlenek wêgla,
dwutle-nek siarki, sadza, wêglowodory alifatyczne) odbywaj¹ce siê na wszystkich etapach dzia³alnoœci górniczej, ale równie¿ zwi¹zane z niezorganizowan¹ i zorganizowan¹ emisj¹ py³ów, które powstaj¹ w trakcie urabiania kopaliny, przeróbki oraz za³adunku i trans-portu surowca. Regulacje prawne w tym zakresie zawarte s¹ w rozporz¹dzeniach Ministra Œrodowiska w sprawie wartoœci odniesienia dla niektórych substancji w po-wietrzu (Dz.U.2010.16.87) oraz w sprawie poziomów niektórych substancji w powie-trzu (Dz.U.2012.1031);
m zmiany struktury wód powierzchniowych i podziemnych spowodowane robotami
przygotowawczymi i udostêpniaj¹cymi z³o¿e oraz eksploatacj¹ z³o¿a;
m zanieczyszczenie wód gruntowych, powierzchniowych i podziemnych
niezorganizo-wan¹ i zorganizoniezorganizo-wan¹ emisj¹ zanieczyszczeñ pylastych oraz zanieczyszczeniami ko-munikacyjnymi (tlenki azotu, tlenek wêgla, dwutlenek siarki, sadza, wêglowodory alifatyczne, smary, oleje) emitowanymi na wszystkich etapach dzia³alnoœci górniczej. Regulacje prawne w tym zakresie zawarte s¹ w rozporz¹dzeniach Ministra Œrodowi-ska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych czêœci wód powierzchniowych oraz œrodowiskowych norm jakoœci dla substancji priorytetowych (Dz.U.2014.1482) oraz w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U.2008.143.896). Nale¿y jednak zauwa¿yæ, ¿e wymienione zagro¿enia s¹ przejœciowe, a rekultywacja i zagospodarowanie terenów pogórniczych przywracaj¹ zdegradowanym terenom walory przyrodnicze i krajobrazowe (np.: Sobczyk, Kowalska, 2014; Baszczyñska, KaŸmierczak, 2011).
Poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie kopaliny ze z³ó¿ surowców skalnych, w tym kamieni ³amanych i blocznych, jest objête procedur¹ uzyskania koncesji na prowa-dzenie wy¿ej wymienionej dzia³alnoœci przez u¿ytkownika z³o¿a (Dz.U.2011.163.981, Prawo geologiczne i górnicze, art. 21 ust. 1). We wniosku o udzielenie koncesji nale¿y do³¹czyæ dowody istnienia okreœlonych okolicznoœci, opisanych we wniosku, w tym okolicznoœci dotycz¹cych ochrony œrodowiska przewidzianych przepisami z zakresu ochrony œrodowi-ska. Do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin nale¿y do³¹czyæ decyzjê o
œrodowiskowych uwarunkowaniach realizacji danego przedsiêwziêcia (Dz.U.2008.199.1227, art. 72 ust. 1.4). Do wniosku o wydanie decyzji o œrodowiskowych uwarunkowaniach w przypadku przedsiêwziêæ mog¹cych zawsze znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko, do których zalicza siê wydobycie metod¹ odkrywkowa kopalin ze z³ó¿ o powierzchni 25 ha (Dz.U.2010.213.1397, § 2.1.27a), organ wystêpuj¹cy do³¹cza raport o oddzia³ywaniu przed-siêwziêcia na œrodowisko i/lub kartê informacyjn¹ przedprzed-siêwziêcia je¿eli wnioskodawca wyst¹pi³ z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu (Dz.U.2008.199.1227, art. 74. ust 1.1), a dla przedsiêwziêæ mog¹cych potencjalnie znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko, do któ-rych zalicza siê wydobycie ze z³ó¿ metod¹ odkrywkow¹ bez wzglêdu na powierzchniê zloka-lizowanych na obszarach bezpoœredniego lub potencjalnego zagro¿enia powodzi¹, na terenie gruntów leœnych lub w odleg³oœci nie wiêkszej ni¿ 100 m od nich; w parkach narodowych wraz z otulinami, w rezerwatach przyrody, w parkach krajobrazowych wraz z otulinami, w obszarach chronionego krajobrazu, na obszarach Natura 2000, na u¿ytkach ekologicz-nych i w zespo³ach przyrodniczo-krajobrazowych; od zabudowy mieszkaniowej, szpitali i domów opieki spo³ecznej, od budynków zwi¹zanych ze sta³ym lub wielogodzinnym poby-tem dzieci i m³odzie¿y, od terenów uzdrowiskowych i rekreacyjno-wypoczynkowych poza miastem w odleg³oœci nie wiêkszej ni¿ 250 metrów oraz je¿eli dzia³alnoœæ wydobywcza w z³o¿u bêdzie prowadzona z u¿yciem materia³ów wybuchowych lub je¿eli w odleg³oœci nie wiêkszej ni¿ 0,5 km od miejsca planowanego wydobywania kopalin metod¹ odkrywkow¹ znajduje siê inny obszar górniczy ustanowiony dla wydobywania kopalin metoda odkryw-kow¹ (Dz.U.2010.213.1397, § 3.1.40a), organ wystêpuj¹cy do³¹cza kartê informacyjn¹ przed-siêwziêcia umo¿liwiaj¹c¹ rozpoznanie wp³ywu na œrodowisko planowanego przedprzed-siêwziêcia (Dz.U.2008.199.1227, art. 74. ust 1.2). W tabeli 1 (za³¹cznik) przedstawiono wybrane do-kumenty potrzebne do uzyskania koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywa-nie kopaliny, w których potrzebne s¹ dane dotycz¹ce elementów œrodowiska otaczaj¹cych z³o¿e, na które poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie kopaliny ze z³o¿a mo¿e mieæ oddzia³ywanie.
Geoprzestrzenne bazy danych
jako Ÿród³a danych œrodowiskowych
Do sporz¹dzenia opisanych w tabeli 1 (za³¹cznik) dokumentów potrzebnych do uzyska-nia koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie kopaliny (miêdzy innymi raportu oddzia³ywania przedsiêwziêcia na œrodowisko oraz karty informacyjnej przedsiê-wziêcia) konieczne jest pozyskanie wysokiej jakoœci danych opisuj¹cych lokalizacjê poszcze-gólnych elementów œrodowiska przyrodniczego, zabudowy lub transportu w otoczeniu z³o-¿a, na które mo¿e oddzia³ywaæ planowana dzia³alnoœæ górnicza. îród³ami danych geoprze-strzennych, które definiujemy jako dane przestrzenne dotycz¹ce obiektów przestrzennych powi¹zanych z powierzchni¹ Ziemi (GaŸdzicki, 2002), do sporz¹dzenia dokumentów opisa-nych w tabeli 1, powinny byæ wykorzystane zasoby opracowane i zarz¹dzane przez instytu-cje wymienione w tabeli 2 (za³¹cznik). W tabeli tej przedstawiono zasoby tych instytucji i format danych oraz warunki udostêpniania zbiorów. G³ównymi dostarczycielami wiary-godnych danych geoprzestrzennych s¹: Generalna Dyrekcja Ochrony Œrodowiska (GDOŒ), Pañstwowy Instytut Geologiczny (PIG-BIP), G³ówny Urz¹d Geodezji i Kartografii (GUGiK), Centralny i Wojewódzkie Oœrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK,
WODGiK), Krajowy Zarz¹d Gospodarki Wodnej (KZGW), Lasy Pañstwowe (LP) i G³ówny Inspektorat Ochrony Œrodowiska (GIOŒ).
Wyjœciowymi, standardowymi opracowaniami georeferencyjnymi do sporz¹dzenia do-kumentacji wp³ywu planowanej dzia³alnoœci górniczej na œrodowisko s¹ Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT) o dok³adnoœci geometrycznej i tematycznej odpowiadaj¹cej mapie 1: 500. Baza ta, nazwana BDOT500, prowadzona jest dla terenów miast oraz obszarów wiejskich zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowê. Rozporz¹dzenie Ministra Admi-nistracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficz-nych oraz mapy zasadniczej (Dz.U.2015.2028) ustala, ¿e dane w BDOT500 s¹ zharmonizo-wane z pozosta³ymi rejestrami publicznymi i uzupe³nione o odpowiednie atrybuty dla obiek-tów gromadzonych w bazach GESUT, EGiB, EMUiA, PRPOG oraz BDSOG. Baza BDOT5000 jest podstaw¹ tworzenia standardowych opracowañ kartograficznych, o szczegó³owoœci zapewniaj¹cej uzyskanie opracowañ w skalach od 1:500 do l:5000. Zastêpuj¹ one dotychcza-sow¹, analogow¹ mapê zasadnicz¹ i s¹ prezentowane w zestandaryzowanych skalach mapy zasadniczej: 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000. Tak powstaj¹ce opracowania dla celów górni-czych stanowi¹ wyjœcie do przygotowania za³¹czników graficznych potrzebnych do opra-cowania: karty informacyjnej przedsiêwziêcia górniczego; dokumentacji geologicznej i hy-drogeologicznej z³o¿a; raportu o oddzia³ywaniu przedsiêwziêcia na œrodowisko (w okreœlo-nych w rozporz¹dzeniu RM z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie przedsiêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko (Dz.U.2010.213.1397) przypadkach); projektu zago-spodarowania z³o¿a i dokumentacji mierniczo-geologicznej wymaganych na etapie uzyskania koncesji na poszukiwanie, rozpoznanie lub wydobywanie kopaliny (Bac-Bronowicz i in., 2015). Nastêpnym niezbêdnym rejestrem przy sporz¹dzaniu wy¿ej wymienionych za³¹czni-ków jest Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu (GESUT), która jest rejestrem pu-blicznym prowadzonym na podstawie Prawa geodezyjnego i kartograficznego (Dz.U.1989.30.163), definiowanym jako system informacyjny zapewniaj¹cy gromadzenie, aktualizacjê i udostêpnianie informacji o sieciach uzbrojenia terenu. Aktualizacjê danych zgro-madzonych w bazie danych GESUT i BDOT500, wykonuje siê na bie¿¹co, niezw³ocznie po uzyskaniu nowych informacji. Do za³¹czników graficznych potrzebnych do prowadzenia dokumentacji górniczej konieczna jest te¿ baza wojewódzkich zestawieñ ewidencji gruntów, budynków i lokali o dok³adnoœci geometrycznej i tematycznej odpowiadaj¹cej mapie 1:5000 tzw. EGiB czyli ewidencja gruntów i budynków. Natomiast baza danych Pañstwowego Re-jestru Nazw Geograficznych (PRNG) zapewnia prawid³owoœæ w zakresie poprawnoœci nazw przenoszonych z innych dokumentów oraz po³o¿enia przestrzennego obiektu geograficzne-go opisywanegeograficzne-go nazw¹. Niezbêdne s¹ jednoznaczne i unikalne identyfikatory obiektów, dla-tego te¿ wykazy nazewnicze, musz¹ byæ wykorzystywane przez wszystkie bazy referencyj-ne (np.: EGiB, BDOT, Vmap, BDOO, HYDRO, SOZO, bazy bran¿owe).
Wykorzystanie geoprzestrzennych baz danych
do oceny wp³ywu planowanej dzia³alnoœci górniczej
na œrodowisko oraz na zdrowie i ¿ycie ludzi – przyk³ady
W artykule zaprezentowano sposoby wykorzystania wybranych danych pochodz¹cych z pañstwowych rejestrów geoprzestrzennych w procedurze oceny oddzia³ywania przedsiê-wziêcia na œrodowisko, na transport oraz na ¿ycie i zdrowie ludzi. Przyk³ady te maj¹ na celu przedstawienie wyselekcjonowanej treœci baz i map oraz prezentacjê wybranych narzêdzi geoprzetwarzania (np.: buforowanie, nak³adanie, selekcja) wraz z rezultatami wykonanych analiz. Zaprezentowany sposób postêpowania mo¿e pos³u¿yæ nie tylko badaniom wykony-wanym nie dla jednego planowanego przedsiêwziêcia – w rozpatrywykony-wanym przypadku rozpo-znanych wstêpnie lub szczegó³owo z³ó¿ kopalin. Mo¿e zostaæ wykorzystany do wielokrot-nych opracowañ na szersz¹, regionaln¹ skalê, przyk³adowo wp³ywu planowanej eksploatacji wybranej grupy kopalin na obszary chronione lub na zdrowie i ¿ycie ludzi. Przedstawione w artykule analizy wykonano w obrêbie województwa dolnoœl¹skiego. Na obszarze tym znajduje siê 114 z³ó¿ surowców zwiêz³ych rozpoznanych wstêpnie lub szczegó³owo (Bilans, 2015). Z³o¿a te zlokalizowane s¹ w 17 powiatach (rys. 1). Do nastêpnych analiz wybrano z³o¿a, które zlokalizowane s¹ w otoczeniu wybranych elementów œrodowiska naturalnego, obszarów zabudowanych oraz sieci transportowej.
W pierwszej kolejnoœci przyst¹piono do oceny wp³ywu planowanej dzia³alnoœci górniczej na zdrowie i ¿ycie ludzi. Kluczowe w ocenie szkodliwego oddzia³ywania kopalni w tym przypadku jest okreœlenie miêdzy innymi odleg³oœci z³o¿a od terenów zabudowanych oraz infrastruktury drogowej. Do analizy wyselekcjonowano dane topograficzne z WODGiK we Wroc³awiu (BDOT10k) przedstawiaj¹ce tereny zabudowane, sieæ dróg i kolei. Mapê przed-stawiaj¹c¹ lokalizacjê wymienionych obiektów dla wybranych z³ó¿ z województwa dolno-œl¹skiego pokazano na rysunku 2a. W granicach z³o¿a magnezytu „Grochów” znajduj¹ siê budynki mieszkalne i gospodarcze miejscowoœci Grochowa i Braszowice. Ze wzglêdu na obecnoœæ zabudowy mieszkalnej z³o¿e mo¿na rozwa¿aæ jako „konfliktowe”. Przez z³o¿e przechodz¹: droga g³ówna, drogi drugorzêdne i drogi lokalne. W drugim obiekcie badaw-czym przez z³o¿e kamieni ³amanych i blocznych Tomice przechodzi nieczynna linia kolejowa Ciep³owody-Z¹bkowice Œl¹skie. Obecnoœæ infrastruktury transportowej w granicach z³o¿a mo¿e utrudniaæ podjêcie eksploatacji. Zagadnienia dotycz¹ce ograniczenia eksploatacji z³ó¿ lub ca³kowitego braku mo¿liwoœci jej podjêcia wynikaj¹ce z rozwoju infrastruktury drogo-wej omówiono miêdzy innymi w Bia³ej ksiêdze ochrony z³ó¿ kopalin (2015). Nale¿y jednak wzi¹æ pod uwagê, ¿e bliskoœæ szlaków komunikacyjnych mo¿e byæ korzystna ze wzglêdu na dostêpnoœæ przysz³ych dróg wywozu surowców skalnych. Dostêpnoœæ komunikacyjna z³o-¿a, jako jedno z kryterium waloryzacji, zosta³a uwzglêdniona w pracach (miêdzy innymi Nieæ, Radwanek-B¹k, 2011; Radwanek-B¹k, Nieæ, 2015). Z przedstawionych przez autorów badañ wynika, ¿e bli¿sze usytuowanie z³ó¿ wzglêdem g³ównych szlaków komunikacyjnych jest po¿¹dane i stanowi jeden z czynników sprzyjaj¹cych ich ochronie. Z tej samej bazy wybrano dane dotycz¹ce lokalizacji obiektów u¿ytecznoœci publicznej, takich jak na przy-k³ad: obiekty kultury, obiekty sportowe, porty lotnicze, dworce, placówki administracji pu-blicznej, placówki oœwiatowe, placówki s¹dowo-prokuratorskie, posterunki policji i stra¿y miejskiej, obiekty sakralne i obiekty turystyczne. Na rysunku 2b pokazano lokalizacjê z³o¿a wapieni i margli przemys³u cementowego Podgrodzie Dolne, usytuowanego w pobli¿u miej-scowoœci Raciborowice Dolne w powiecie boles³awieckim.
W pracy Górniak-Zimroz i Pactwy (2015b) autorki zastosowa³y narzêdzia geoinforma-tyczne do wykreœlenia stref zagro¿enia ze wzglêdu na: dzia³anie powietrznej fali uderzenio-wej, rozrzut od³amków skalnych i drgania sejsmiczne górotworu dla planowanej eksploatacji z³o¿a granitu. Metodyka ta nie uwzglêdnia kierunku frontu eksploatacji generuj¹cego zagro-¿enie fali uderzeniowej, czêsto przekraczaj¹ce dookólne oddzia³ywanie fali sejsmicznej. Stre-fy te wyznacza siê na podstawie wzorów empirycznych i wytycznych zawartych w za³¹cz-niku nr 4 do rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej z dnia 1 kwiet-nia 2003 roku w sprawie przechowywakwiet-nia i u¿ywakwiet-nia œrodków strza³owych i sprzêtu strza³o-wego w zak³adach górniczych (Dz.U.2003.72.655). Odleg³oœci okreœlone w rozporz¹dzeniu uzale¿nione s¹ od metody wykonywania robót strza³owych w z³o¿u, zwi¹zanych z wyborem metody eksploatacji kopaliny. W analizowanym w pracy przypadku pokazano strefy rozrzu-tu dla wszystkich metod w celu zobrazowania przyk³adowego wp³ywu rozrzurozrzu-tu od³amków skalnych na otoczenie. Wizualizacja ta mo¿e pomóc przysz³emu u¿ytkownikowi z³o¿a zade-cydowaæ jak¹ przyj¹æ metodê wykonywania robót strza³owych i okreœliæ maksymalny ³adu-nek materia³u wybuchowego.
Przeanalizowano tak¿e konflikt planowanej dzia³alnoœci górniczej z formami ochrony œro-dowiska przyrodniczego. Dane geoprzestrzenne do analizy zosta³y uzyskane z Generalnej Dyrekcji Ochrony Œrodowiska oraz z WODGiK we Wroc³awiu (dane z mapy sozologicznej). Przyk³adowy przewidywany wp³yw przedstawiono na rysunku 3a. Z³o¿e kamieni ³amanych i blocznych Mszana-Ob³oga jest zlokalizowane na terenie parku Krajobrazowego Che³my, obszaru Natura 2000 Gór i Pogórza Kaczawskiego, rezerwatu przyrody Mszana i Ob³oga oraz w lasach ochronnych, co stanowi o konfliktowoœci z³o¿a. Konfliktowoœæ nie musi byæ zawsze znacz¹ca w rozumieniu oddzia³ywania prowadzonej dzia³alnoœci na wszystkie gatun-ki fauny i flory. W pracy (Sobczyk i in., 2014) autorzy stwierdzaj¹, ¿e wydobycie kruszywa naturalnego, w analizowanym przez nich przypadku, nie wp³ywa negatywnie na okoliczne obszary chronione, a zagro¿enia wynikaj¹ce z transportu kopalnianego dotycz¹ miêdzy inny-mi zwierz¹t inny-migruj¹cych.
W nastêpnym kroku przeanalizowano wp³yw planowanej dzia³alnoœci górniczej na sieæ hydrograficzn¹, na obszary zalewowe, na G³ówne Zbiorniki Wód Podziemnych oraz na grunty podatne na infiltracjê zanieczyszczeñ do wód podziemnych. Dane do analizy zosta³y pobrane z PIG-BIP (GZWP, JCWPd), z KZGW (JCWP) oraz z WODGiK we Wroc³awiu (dane z mapy hydrograficznej i z mapy sozologicznej). Wynik analizy zosta³ pokazany na rysunku 3b. Wybrane do analizy z³o¿a s¹ zlokalizowane na obszarze GZWP nr 317 Niecka Zewnêtrznosu-decka Boles³awiec, gromadz¹ce wody w kredowych utworach szczelinowo-porowych o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 80 tys. m3/dobê, objêtego ochron¹ zasobów wód podziemnych przed degradacj¹. Analizowany obszar nale¿y do: JCWPd PLGW600091 oraz do JCWP o kodach RW6000416386 (Bobrzyca od Ÿród³a do Osieki), RW60006163749 (Osownia) i RW600041386669 (Skora od Gajowej do Kraœnika), na terenie których wystê-puj¹ potoki i ma³e rzeki wy¿ynne krzemianowe i wêglanowe.
Z WODGiK we Wroc³awiu przeanalizowano dane dotycz¹ce kompleksów gleb ornych i kompleksów trwa³ych u¿ytków zielonych z mapy glebowo-rolniczej. Dane te zosta³y zaktu-alizowane w zakresie zmian u¿ytkowania gruntów z 2010 roku, na podstawie danych udo-stêpnionych przez Instytut Uprawy Nawo¿enia i Gleboznawstwa w Pu³awach. Na rysunku 4a pokazano lokalizacjê z³o¿a magnezytu Grochów oraz kamieni ³amanych i blocznych Z¹bko-wice Œl¹skie na tle analizowanych danych. Z³o¿e Grochów, a w³aœciwie poszczególne pola z³o¿a Grochów, zlokalizowane s¹ na glebach pszennych, ¿ytnich i zbo¿owo-pastewnych
nale¿¹cych do klas bonitacyjnych I, II, IIIa, IIIb, IVa i IVb, a z³o¿e Z¹bkowice Œl¹skie – na glebach pszennych nale¿¹cych do klas bonitacyjnych: II, IIIa, IIIb, IVa i IVb, co powoduje konfliktowoœæ planowanej eksploatacji w analizowanych z³o¿ach w stosunku do pokrycia terenu. W myœl ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leœnych (D.Z.1995.16.78) ochrona gruntów tych klas polega na ograniczeniu przeznaczenia ich na cele nierolnicze lub nieleœne, czyli na ograniczeniu odkrywkowej dzia³alnoœci górniczej na tych terenach.
Przeanalizowano tak¿e wp³yw planowanej eksploatacji na z³o¿a, które obecnie s¹ eksplo-atowane. Dane do analizy pozyskano z PIG-BIP. S¹ to dane przedstawiaj¹ce kontury z³ó¿ kopalin eksploatowanych okresowo i z³ó¿ zagospodarowanych zlokalizowanych na obszarze Dolnego Œl¹ska, a dane opisowe pochodz¹ z Bilansu zasobów z³ó¿ kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2014 (2015). Na analizowanym obszarze w 2014 roku by³o eksploatowanych 157 z³ó¿ surowców zwiêz³ych. Na rysunku 4b pokazano lokalizacjê tych z³ó¿ w powiecie œwid-nickim, na którym widaæ wp³yw planowanej eksploatacji na z³o¿a ju¿ eksploatowane. Wi-doczne s¹ tutaj z³o¿a niezagospodarowane kamieni ³amanych i bocznych – Kostrza Jerzy-Wschód, ¯ó³kiewka II i Strzegom II oraz z³o¿a zagospodarowane – Kostrza Jerzy, Kostrza-Wanda, Kostrza, Kostrza-Lubicz, Borów, Borów 17, Borów-Po³udnie, Borów I – kam. 49, Borów I – kam. 49A, ¯ó³kiewka I, III i IV, ¯ó³kiewka-Wiatrak, Strzegom-Artur, Strzegom, Strzegom Kamienio³om 25/26, Grabina Œl¹ska-Kam. 15/27, Gniewków i Gocza³ków.
Wnioski
W artykule pokazano mo¿liwoœci wykorzystania danych geoprzestrzennych, pochodz¹-cych z pañstwowych zasobów cyfrowych, do wykonania analiz zwi¹zanych z wp³ywem planowanej dzia³alnoœci górniczej na wybrane elementy œrodowiska oraz na zdrowie i ¿ycie ludzi. Wizualizacjê danych wraz z ich analiz¹ przeprowadzono korzystaj¹c z systemu GIS. Ocenie poddano oddzia³ywanie wybranych z³ó¿ kopalin skalnych wzglêdem: obszarów za-budowanych, infrastruktury transportowej, obszarów chronionych, sieci hydrograficznej oraz powierzchni Ziemi. Autorki przedstawi³y w jaki sposób systemy GIS mog¹ byæ pomoc-ne przy wizualizacji wp³ywu planowapomoc-nej odkrywkowej dzia³alnoœci górniczej na wy¿ej wy-mienione elementy. Do wizualizacji wykorzystano wybrane dane pochodz¹ce z pañstwo-wych rejestrów geoprzestrzennych – co pokazuje, ¿e dane te mog¹ wykorzystaæ do sporz¹-dzenia zobrazowañ kartograficznych osoby lub firmy zajmuj¹ce siê przygotowaniem doku-mentacji koncesyjnych. Przygotowane w ten sposób opracowania prezentuj¹ dowody istnie-nia okreœlonych okolicznoœci opisanych we wniosku o udzielenie koncesji na eksploatacjê, w tym okolicznoœci dotycz¹cych ochrony œrodowiska przewidzianych w przepisach z za-kresu ochrony œrodowiska.
Przedstawiony sposób analizy i wizualizacji kartograficznej mo¿e zostaæ wykorzystany dla wiêkszej liczby obiektów, a w konsekwencji pos³u¿yæ do opisu zagro¿eñ wobec œrodo-wiska naturalnego spowodowanych odkrywkow¹ dzia³alnoœci¹ górnicz¹ w wybranym miej-scu (obszarze, regionie). Metod¹ opisan¹ powy¿ej mo¿na równie¿ wskazaæ obszary konflik-towe w regionie, wynikaj¹ce z wp³ywu planowanej dzia³alnoœci górniczej na ¿ycie i zdrowie ludzi.
Literatura
Agreement between EEA and the participating member countries on common policy for the use and the dissemination of Image&CORINELandCover2000, 2003: umowa zawarta pomiêdzy Europejsk¹ Agencj¹ Œrodowiska a stron¹ polsk¹ reprezentowan¹ przez G³ówny Inspektorat Ochrony Œrodowiska i Instytut Geodezji i Kartografii.
Bac-Bronowicz J., Górniak-Zimroz J., Pactwa K., 2015: Wykorzystanie baz danych topograficznych do opracowañ kartograficznych w górnictwie odkrywkowym. Roczniki Geomatyki t.13 z. 4(70): 307-319, PTIP, Warszawa.
Baszczyñska M., KaŸmierczak U., 2011: Zachowanie bioró¿norodnoœci w ramach rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych kopalni wapienia „Góra¿d¿e”. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wroc³awskiej nr 132, Studia i Materia³y nr 39: 11-22.
Bia³a ksiêga ochrony z³ó¿ kopalin, 2015: Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa, 59 s.
Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.XII.2009 roku, 2011: Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa.
Bilans zasobów z³ó¿ kopalni w Polsce wg stanu na 31 XII 2014 roku, 2015: Szuflicki M., Malon A., Tymiñski M. (red.), praca zbiorowa, Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, Warszawa. Burnat B., Korzeniowski J.I., 2003: Prowadzenie ruchu zak³adu górniczego. Wydawnictwa i Szkolenia
Gór-nicze Burnat i Korzeniowski, Wroc³aw.
GaŸdzicki J., 2002: Leksykon geomatyczny. PTIP, Warszawa.
Glapa W., Korzeniowski J.I., 2005: Ma³y leksykon górnictwa odkrywkowego. Wydawnictwa i Szkolenia Górnicze Burnat i Korzeniowski, Wroc³aw, 139 s.
Górniak-Zimroz J., Pactwa K., 2015a: The use of spatial data in granite deposit life cycle assessment, Procedia Earth and Planetary Science vol. 15: 474-481, World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium, WMESS2015.
Górniak-Zimroz J., Pactwa K., 2015b: Rola systemów GIS w gospodarce z³o¿em – studium przypadku. Górnictwo Odkrywkowe t. LVI, nr 3.
Nieæ M., Radwanek-B¹k B., 2011: Kompleksowa waloryzacja i hierarchizacja z³ó¿ kopalin skalnych. Gór-nictwo Odkrywkowe t. LII, nr 6: 5-14.
Non-energy mineral extraction and Natura 2000: Guidance Document, European Commission, July 2010, 144 s. Ostrowski J. (red.), 1998: Ochrona œrodowiska na terenach górniczych. Praca zbiorowa, Szko³a Eksploatacji
Podziemnej, Kraków, 257 s.
Popio³ek E., 2009: Ochrona terenów górniczych. Wydawnictwa AGH w Krakowie, Kraków, 298 s. Radwanek-B¹k B., 2008: Dostêpnoœæ terenów z³o¿owych jako podstawowy warunek racjonalnej gospodarki
zasobami z³ó¿ kopalin cz. I. Surowce i Maszyny Budowlane nr 6: 20-23.
Radwanek-B¹k B., 2009: Dostêpnoœæ terenów z³o¿owych jako podstawowy warunek racjonalnej gospodarki zasobami z³ó¿ kopalin cz. II. Surowce i Maszyny Budowlane nr 1: 18-20.
Radwanek-B¹k B., Nieæ M., 2015: Valorization of undeveloped industrial rock deposit in Poland. Resources Policy vol. 45: 290-298.
Sobczyk W., Kowalska A., 2014: Ocena wp³ywu eksploatacji z³ó¿ ¿wirów w Myscowej na œrodowisko przyrodnicze doliny Wis³oki. Przegl¹d Górniczy nr 5: 117-123.
Sobczyk W., Kowalska A., Sobczyk E.J., 2014: Wykorzystanie wielokryterialnej metody AHP i macierzy Leopolda do oceny wp³ywu eksploatacji z³ó¿ ¿wirowo-piaskowych na œrodowisko przyrodnicze doliny Jasio³ki. Gospodarka Surowcami Mineralnymi vol. 30: 157-172.
Zagro¿enie ha³asem w górnictwie, 2010: Wy¿szy Urz¹d Górniczy, Katowice.
Akty prawne:
Dz.U.1989.30.163 ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne z póŸn. zm. Dz.U.1991.101.444 ustawa z dnia 28 wrzeœnia 1991 roku o lasach z póŸn. zm.
Dz.U.1995.16.78 ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leœnych z póŸn. zm. Dz.U.1997.78.483 Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku z póŸn. zm. Dz.U.2001.62.627 ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony œrodowiska z póŸn. zm.
Dz.U.2001.112.1198 ustawa z dnia 6 wrzeœnia 2001 roku o dostêpie do informacji publicznej z póŸn. zm. Dz.U.2002.165.1359 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 9 wrzeœnia 2002 roku w sprawie
standar-dów jakoœci gleby oraz standarstandar-dów jakoœci ziemi.
Dz.U.2003.72.656 rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej z dnia 1 kwietnia 2003 roku w sprawie przechowywania i u¿ywania œrodków strza³owych i sprzêtu strza³owego w zak³adach górniczych
Dz.U.2004.92.880 ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody z póŸn. zm.
Dz.U.2006.132.927 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 12 lipca 2006 roku w sprawie zakresu informacji z katastru wodnego podlegaj¹cych udostêpnianiu, sposobu ich przygotowania oraz wysokoœci op³at za ich przygotowanie i udostêpnianie.
Dz.U.L108 z 25.4.2007 Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 roku ustanawiaj¹ca infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE).
Dz.U.2007.120.826 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopusz-czalnych poziomów ha³asu w œrodowisku.
Dz.U.2008.143.896 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych.
Dz.U.2008.199.1227 ustawa z dnia 3 paŸdziernika 2008 roku o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronnie, udziale spo³eczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddzia³ywania na œrodowisko z póŸn. zm.
Dz.U.2010.16.87 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartoœci odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.
Dz.U.2010.213.1397 rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie przedsiêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko.
Dz.U.2010.215.1415 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 12 listopada 2010 roku w sprawie op³at za udostêpnienia informacji o œrodowisku.
Dz.U.2011.163.981 ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze z póŸn. zm. Dz.U.2011.282.1657 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 2011 roku w sprawie gromadzenia
i udostêpniania informacji geologicznej.
Dz.U.2011.292.1724 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie korzysta-nia z informacji geologicznej za wynagrodzeniem.
Dz.U.2012.0.125 rozporz¹dzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 stycznia 2012 roku w sprawie ewidencji miejscowoœci, ulic i adresów.
Dz.U.2012.511 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 24 kwietnia 2012 roku w sprawie szczegó³owych wymagañ dotycz¹cych projektów zagospodarowania z³ó¿.
Dz.U.2012.1031 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 18 wrzeœnia 2012 roku sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu.
Dz.U.2014.596 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-in¿ynierskiej.
Dz.U.2014.917 rozporz¹dzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 lipca 2014 roku w sprawie udostêpniania materia³ów pañstwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Op³aty.
Dz.U.2014.1482 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 22 paŸdziernika 2014 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych czêœci wód powierzchniowych oraz œrodowiskowych norm jakoœci dla sub-stancji priorytetowych.
Dz.U.2015.987 rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 1 lipca 2015 roku w sprawie dokumentacji geologicznej z³o¿a kopaliny, z wy³¹czeniem wêglowodorów.
Dz.U.2015.2028 rozporz¹dzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 roku w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej.
Streszczenie
Poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopaliny ze z³ó¿ zwi¹zane jest z wp³ywem dzia³alnoœci górniczej na elementy œrodowiska oraz na zdrowie i ¿ycie ludzi. Do okreœlenia wp³ywu górnictwa na poszczególne elementy œrodowiska potrzebna jest wiedza dotycz¹ca zarówno lokalizacji z³o¿a, jak i warunków spo³ecznych i œrodowiskowych w jego otoczeniu. Informacje mo¿na pozyskaæ z danych geoprzestrzennych bêd¹cych w posiadaniu licznych instytucji pañstwowych. W artykule podjêto próbê opisu zasobów geoinformacyjnych udostêpnianych z rejestrów pañstwowych wraz z opisem ich przy-datnoœci do analiz wspomagaj¹cych okreœlenie wp³ywu planowanej dzia³alnoœci górniczej na wybra-ne elementy œrodowiska, obszary zabudowawybra-ne i sieæ transportow¹.
Abstract
Prospecting, exploration and exploitation of mineral deposits are related to the impact of mining operations on the elements of the environment and the human health and life. To determine the impact of mining on the various elements of the environment, the knowledge of the location of deposits and the surrounding social and environmental conditions is required. This information can be obtained from geospatial data held by many state institutions as described in the article. An attempt to describe resources, as well as examples of their use in order to determine the impact of the planned mining operations on selected elements of the environment, the built-up areas and transport networks are presented in the article.
dr hab. in¿. Joanna Bac-Bronowicz joanna.bac-bronowicz@pwr.edu.pl
dr in¿. Justyna Górniak-Zimroz justyna.gorniak-zimroz@pwr.edu.pl
dr in¿.Katarzyna Pactwa katarzyna.pactwa@pwr.edu.pl
ij c a t n e m u k o d a w z a N Elementœrodowiska Formaprzedstawienia u i n a w y ³ a i z d d o o t r o p a R a n a i c ê i z w ê i s d e z r p o k s i w o d o r œ 7 2 6 . 2 6 . 1 0 0 2 . U . z D ( , 2 5 .t r a 7 2 2 1 . 9 9 1 . 8 0 0 2 . U . z D ) V ³ a i z d e i z d u l – a t ê z r e i w z – y n il œ o r – y b y z r g – e z c i n d o r y z r p a k s il d e i s – i m e i z a i n h c z r e i w o p – y d o w – e z r t e i w o p – t a m il k – e n l a i r e t a m a r b o d – y r u tl u k a r b o d – z a r b o j a r k – n il a p o k a ¿ o ³ z – , o g e i n d e r œ o p z e b ( u w y ³ p w o g e n a w y d i w e z r p s i p o i e i n e l œ e r k o – , -o k t ó r k ( u s a z c i ) o g e n a w o l u m u k s , o g e n r ó t w , o g e i n d e r œ o p ) o g e w o li w h c i o g e ³ a t s , o g e w o n i m r e t o g u ³ d i -o i n d e r œ h c a t n a i r a w h c y n a w o z il a n a w o k s i w o d o r œ a n a i n a w y ³ a i z d d o a i n e i p ¹ t s y w z a r o a i c ê i z w ê i s d e z r p o g e n a w o n a l p a i n a ³ a i z d ii r a w a a i c ê i z w ê i s d e z r p u i n a w o n o j c k n u f m y n a w o n a l p w a i n e i p ¹ t s y w j e j m e s a z c i m e i g ê i s a z z z a r w j e w o ³ s y m e z r p i m y n a w o z il a n a y z d ê i m a i n a w y ³ a i z d d o o g e n m e j a z w e i n e l œ e r k o – i m a t n e m e l e o g e w il ¿ o m m e i n e i n d ê l g z w u z a i c ê i z w ê i s d e z r p e i n a w o u t y s u – m y c ¹ j e i n t s i y z r p i c œ o n l ó g e z c z s w , a k s i w o d o r œ a l d a i n e ¿ o r g a z ê i s a i n a z c z s y z c o o m a s i c œ o n l o d z , u n e r e t u i n a w o k t y ¿ u , h c y n l a r u t a n w ó b o s a z ê i s a i n a i w a n d o i a k s i w o d o r œ ñ a w o k n u r a w u z a r o h c y w o z a r b o j a r k i h c y z c i n d o r y z r p w ó r o l a w o g e n n e z r t s e z r p a i n a w o r a d o p s o g a z w ó n a l p h c y w o c s j e i m a n j y c a m r o f n i a t r a K a i c ê i z w ê i s d e z r p 7 2 2 1 . 9 9 1 . 8 0 0 2 . U . z D ( ) 5 t k p 1 t s u 3 .t r a u n e r e t a i n h c z r e i w o p – a n n il œ o r a t a z s – e z c i n d o r y z r p o k s i w o d o r œ – e i n o r h c o e c ¹ j a g e l d o p y r a z s b o – y w a t s u e i w a t s d o p a n y d o r y z r p e i n o r h c o o ) 0 8 8 . 2 9 . 4 0 0 2 . U . z D ( y s a l – e w o i n h c z r e i w o p y d o w – e n m e i z d o p i y b e l g – e z r t e i w o p – z a r b o j a r k – a w o d u b a z – y r u tl u k i k t y b a z – ij c y t s e w n i i k t u k s e n z c i g o l o k e – d e z r p i z d u l e i w o r d z i o k s i w o d o r œ e c ¹ i n o r h c a i n a z ¹ i w z o r – a n a i c ê i z w ê i s d e z r p o g e n a w o n a l p m e i n a w y ³ a i z d d o o k s i w o d o r œ a i n a w o n o j c k n u f i y w o d u b e i p a t e a n a k s i w o d o r œ e z e i n a t s y z r o k – a i c ê i z w ê i s d e z r p a n z c i g o l o e g a j c a t n e m u k o D ) 7 8 9 . 5 1 0 2 . U . z D ( ––gbruudnotywraolgneeolkolgaisczIn-IaV I V -V s a l k e n l o r y t n u r g – e n œ e l y t n u r g – y d o r y z r p y t k e i b o i y r a z s b o – e n o i n o r h c e i n w a r p d ó w w ó k i n r o i b z e c i n a r g – h c y n m e i z d o p ¿ ó ³ z h c i n d e i s ¹ s e c i n a r g – y n il a p o k a ¿ o ³ z a n j y c a m r o f n i a t r a k – e i p a m a n a n o z d ¹ z r o p s y n il a p o k a ¿ o ³ z ij c a z il a k o l a p a m – il a k s w a ¿ o ³ z i c œ o k l e i w d o i c œ o n ¿ e l a z w ,j e n z c if a r g o p o t 0 0 0 0 5 : 1 o d 0 0 0 0 1 : 1 d o a ¿ o ³ z a i n a w o p ê t s y w u n o j e r a w o k s i w o d o r œ o e g a p a m – e c ¹ j a g e l d o p a k s i w o d o r œ i k i n d a ³ k s a c ¹ j a i w a t s d e z r p y n il a p o k m e i n a d o p z 0 0 0 0 5 : 1 il a k s w a n o z d ¹ z r o p s , e i n o r h c o a ¿ o ³ z a i n e ¿ o ³ o p a j c a t n e m u k o D a n z c i g o l o e g o r d y h ) 6 9 5 . 4 1 0 2 . U . z D ( a i g o l o f r o m – a if a r g o r d y h – e n z c y t a m il k i k n u r a w – e n m e i z d o p y d o w – h c y n m e i z d o p d ó w a i c ê j u – e n a w o t k e j o r p i e c ¹ j e i n t s i – d ó w æ ê j u e n n o r h c o y f e r t s h c y n m e i z d o p d ó w w ó k i n r o i b z i e n a w o t k e j o r p i e c ¹ j e i n t s i – , ¹ n o r h c o e t ê j b o y r a z s b o e n n e c i c œ o n l ó g e z c z s w e w o d ¹ l i e n d o w y m e t s y s o k e h c y n m e i z d o p d ó w d o e n ¿ e l a z a n z c i g o l o e g a w o d u b – e n z c i g o l o e g o r d y h i k n u r a w – u n e r e t e i n a w o k t y ¿ u – o g e n a w o t k e j o r p e i w t z d e i s ¹ s w a i c ê i z w ê i s d e z r p y r a z s b o e n a w o t k e j o r p i e c ¹ j e i n t si – ¹ n o r h c o e t ê j b o z a r w ¹ n o r h c o e t ê j b o y t k e i b o – c i n a r g h c i m e i n e i n d a s a z u z p a m e i z d a ³ k d o p a n a n o z d ¹ z r o p s a n j y c a t n e m u k o d a p a m – -o t k e j o r p u n e r e t ¹ j c a z il a k o l i m y n o z c a n z a z z h c y n z c if a r g o p o t w ó r o w t o i h c y n m e i z d o p d ó w æ ê j u , a i c ê i z w ê i s d e z r p o g e n a w , d ó w u g n i r o ti n o m ¹ i c e i s , h c y z c w a d a b w ó t k n u p , h c y z c i n t r e i w i c e i s m e i g e i b e z r p i h c y n z c i g o l o e g o r d y h w ó j o r k e z r p i m a i n il h c y n m e i z d o p d ó w w ó k i n r o i b z i m a c i n a r g ,j e n z c if a r g o r d y h w ó n e r e t i w ó r a z s b o i m a c i n a r g , h c y n n o r h c o w ó r a z s b o h c i i ¹ n o r h c o h c y t ê j b o w ó r a z s b o i m a c i n a r g z a r o h c y z c i n r ó g w ó n e r e t i ochronypoœredniejujêæwódpodziemnych o g e n t o t s i o g e n œ o n o d o w u m o i z o p a n z c i g o l o e g o r d y h a p a m – e ¿ o r g a z a n u d ê l g z w e z niejakoœciwódpodziemnych, ó g e z c z s w a c ¹ j a r e i w a z lnoœcihydroizohipsywykreœlone a ³ d a i c r e i w z u m o i z o p w ó r a i m o p h c y n a w o t a d e i w a t s d o p a n h c y n m e i z d o p d ó w Za³¹cznik
Tabela 1. Dokumenty potrzebne do uzyskania koncesji na poszukiwanie, rozpoznawania lub wydobywanie kopaliny
cd. tabeli 1
Tabela 2. îród³a danych wraz z zasobami do analizy wp³ywu planowanej dzia³alnoœci górniczej na œrodowisko ij c a t n e m u k o d a w z a N Elementœrodowiska Formaprzedstawienia a i n a w o r a d o p s o g a z t k e j o r P ) 1 1 5 . 2 1 0 2 . U . z D ( a ¿ o ³ z ––uuwwaarruunnkkoowwaanniiaagperaowgrnaeifczne a k s i w o d o r œ y n o r h c o i e i n e z c i n a r g o a n e c ¹ j a w y ³ p w ij c a t a o l p s k e i c œ o w il ¿ o m a ¿ o ³ z i c œ ê z c b u l a ¿ o ³ z w ó t k e i b o e j c a z il a k o l a n i o g e z c i n r ó g u d a ³ k a z z a r w ¹ n o r h c o e t ê j b o y t k e i b o – c i n a r g h c i m e i n e i n d a s a z u z e n o z d ¹ z r o p s e w o i c œ o k o s y w -o n j y c a u t y s y p a m b u l a p a m – u r a z s b o e i n e i w a t s d e z r p e w o ³ ó g e z c z s j e c ¹ j a i w il ¿ o m u il a k s w o d o g e n a i z d i w e z r p zagospodarowaniazzaznaczeniemgranic , a ¿ o ³ z granicprojektowanegoobszaruiterenugórniczego, h c y t a l d h c y z c i n r ó g w ó n e r e t i w ó r a z s b o h c i n d e i s ¹ s c i n a r g , h c y w o t n u r g i c œ o m o h c u r e i n c i n a r g , n il a p o k h c y m a s , y n w a r p ³ u t y t y c w a d o k s o i n w e j u g u ³ s y z r p h c y r ó t k o d w ó r a li f h c y n a w o n o p o r p c i n a r g i h c y n o i n o r h c w ó t k e i b o c s j e i m b u l a c s j e i m o g e n a w o n o p o r p , h c y n n o r h c o c s j e i m b u l a c s j e i m o g e n a w o n o p o r p z a r o a ¿ o ³ z a i n e i n p ê t s o d u u d a ³ k d a n a i n a w o d a ³ k s , a k s i w o d o r œ e z a i n a t s y z r o k b ó s o p s e c ¹ j a i w a t s d e z r p y p a m – y n o r h c o i ñ e c ³ a t z s k e z r p o g e j a w z a N i j c u t y t s n i Zasób dFoanrmycaht dîarónydc³oh koWrzayrustnakniia a n l a r e n e G a j c k e r y D y n o r h c O a k s i w o d o r Œ y d o r y z r p y n o r h c o y m r o F WMS S F W E P A H S /l p . v o g . s o d g . w w w / /: p t t h e n a d a t e m -i -e n a d . s o d g . s i w r e s o e g / /: p t t h / y p a m /l p . v o g ) 6 1 0 2 . 2 0 : p ê t s o d ( j e i k s l o P j e ti l o p s o p z c e z R a j c u t y t s n o K o a w a t s u , ) 3 8 4 . 8 7 . 7 9 9 1 . U . z D ( udostêpnianiu , e i n n o r h c o o g e j i u k s i w o d o r œ o i j c a m r o f n i e i n o r h c o w a w t s ñ e z c e ³ o p s e l a i z d u a i n a w y ³ a i z d d o h c a n e c o o z a r o a k s i w o d o r œ o k s i w o d o r œ a n (Dz.U.2008.199.1227), Œ M R wsprawieop³atzaudostêpnianiu o f n i rmacijoœrodowisku ) 5 1 4 1 . 5 1 2 . 0 1 0 2 . U . z D ( y w o w t s ñ a P t u t y t s n I y n z c i g o l o e G d ó W i k i n r o i b Z e n w ó ³ G h c y n m e i z d o P d ó W g n i r o ti n o M h c y n m e i z d o P a i n e ¿ o r g a z y r a z s b O i m a i n e i p o t d o p e n z c i g o l o e g o r d y h y t k e i b O e n z c i g o l o e g y p a M e z c i n r ó g y n e r e t i y r a z s b O n il a p o k a ¿ o ³ Z S M W S F W E P A H S / m d /l p . v o g .i g p . m d / /: p t t h . 1 v _ r e g a n a M d a o l n w o D x p s a . v o g .i g p .l a t r o p o e g / /: p t t h /l a t r o p / e g a p /l a t r o p /l p y s i w r e s /t e n a r t x E n i a M G I P ( s i g _ ) 6 1 0 2 . 2 0 : p ê t s o d e z c i n r ó g i e n z c i g o l o e g o w a r P , ) 0 9 1 1 . 0 1 1 . 1 0 0 2 . U . z D ( Œ M R wsprawiegromadzeniai j e n z c i g o l o e g i j c a m r o f n i a i n e i n p e t s o d u , ) 7 5 6 1 . 2 8 2 . 1 1 0 2 . U . z D ( Œ M R wsprawiekorzystaniazinformacji m e i n e z d o r g a n y w a z j e n z c i g o l o e g ) 4 2 7 1 . 2 9 2 . 1 1 0 2 . U . z D ( y n w ó ³ G d ¹ z r U i j z e d o e G ,i i f a r g o t r a K i e i k z d ó w e j o W i k d o r œ O ij c a t n e m u k o D j e n j y z e d o e G -a r g o t r a K i j e n z c i f w ó t k e i b O h c y n a D a z a B h c y n z c i f a r g o e g o n l ó g O ) O O D B ( w ó t k e i b O h c y n a D a z a B h c y n z c i f a r g o p o T k 0 1 T O D B h c y n a d a z a B u r t s e j e R o g e w o w t s ñ a P h c y n z c i f a r g o e G w z a N ) G N R P ( w ó t k e i b o h c y n a d a z a B j e n z c il b u p i c œ o n z c e t y ¿ u ) P U O B ( 2 L p a M V h c i k z d ó w e j o w a z a B i j c n e d i w e ñ e i w a t s e z il a k o l i w ó k n y d u b , w ó t n u r g o t o f o t r O e n z c i f a r g o p o t y p a M e w o z a r b o j a r k y p a M e n z c i f a r g o r d y h y p a M e n z c i g o l o z o s y p a M e z c i n l o r -o w o b e l g y p a M L M G E P A H S F F I T O E G ,/ l p . v o g . k i g u g . w w w / /: p t t h . k s a l s y n l o d . k i g w / /: p t t h a n w o l g -a n o r t s /t r a t s / b e w /l p ) 6 1 0 2 . 2 0 : p ê t s o d ( , ) 7 0 0 2 . 4 . 5 2 z 8 0 1 L . U . z D ( E R I P S N I a w y t k e r y D e n z c i f a r g o t r a k i e n j y z e d o e g o w a r P , ) 3 6 1 . 0 3 . 9 8 9 1 . U . z D ( C i A M R wsprawieudostêpnianiamateria u b o s a z o g e w o w t s ñ a p w ó ³ geodezyjnego i j c n e c i l a i n a w a d y w , o g e n z c i f a r g o t r a k i y t a ³ p O a i n e z c i l b O u t n e m u k o D u r o z w z a r o ) 7 1 9 . 4 1 0 2 . U . z D (
cd. tabeli 2 a w z a N ij c u t y t s n i Zasób Fdoanrmycaht dîarónydc³oh koWrzayrustnakniia y w o j a r K d ¹ z r a Z i k r a d o p s o G ,j e n d o W e n l a n o i g e R y d ¹ z r a Z i k r a d o p s o G j e n d o W a n z c if a r g o r d y h æ e i S y z c e z r o d y r a z s b O a i n e ¿ o r g a z y p a M o g e w o i z d o w o p a k y z y r y p a M o g e w o i z d o w o p S M W F D P hgottpv.:p//lgi/emoappor,/ta.lkzgw. /l p . v o g . k o s i. y p a m // : p tt h / p a m i ) 6 1 0 2 . 2 0 : p ê t s o d ( Œ M R wsprawiezakresuinformacji h c y c ¹ j a g e l d o p o g e n d o w u r t s a t a k z a i n a w o t o g y z r p h c i u b o s o p s , u i n a i n p ê t s o d u e i n a w o t o g y z r p h c i a z t a ³ p o i c œ o k o s y w z a r o iudostêpnianie(Dz.U.2006.132.927) y s a L e w o w t s ñ a P SLyasstóewmPInafñosrtmwaotwycyzcnhy WMS ph/lttpp:o//rwtaw/lmwa.bpdyll.asy.gov. ) 6 1 0 2 . 2 0 : p ê t s o d ( a w a t s U olasach(Dz.U.1991.101.444), j e n z c i l b u p i j c a m r o f n i o d e i p ê t s o d o a w a t s u a w a t s u , ) 8 9 1 1 . 2 1 1 . 1 0 0 2 . U . z D ( oudostêp -o g e j i u k s i w o d o r œ o i j c a m r o f n i u i n a i n e i n o r h c o w a w t s ñ e z c e ³ o p s e l a i z d u , e i n n o r h c o a i n a w y ³ a i z d d o h c a n e c o o z a r o a k s i w o d o r œ o k s i w o d o r œ a n (Dz.U.2008.199.1227) y n w ó ³ G t a r o t k e p s n I y n o r h c O k s i w o d o r Œ r e v o C d n a L E N I R O C ) 0 0 0 2 C L C ( 0 0 0 2 r e v o C d n a L E N I R O C ) 6 0 0 2 C L C ( 6 0 0 2 0 0 e E P A H S (hdttops:tê//cpl:c.0gi2o.2s.0g1o6v.)pl UAmgeonwcjaazŒarwoadrotawipsokmaaiêdPzoylsEku¹ro(Apegjrseke¹ment… ) 3 0 0 2 y w o t a i w o P b ó s a z y n j y z e d o e g -a r g o t r a k i y n z c if w ó t k e i b O h c y n a D a z a B h c y n z c if a r g o p o T 0 0 5 T O D B a j c n e d i w E a n j y z e d o e G u n e r e T a i n e j o r b z U i c e i S ) T U S E G ( ,i c œ o w o c s j e i M ij c n e d i w E ) A i U M E ( w ó s e r d A i c il U -o w t s ñ a p h c y n a d a z a B u r t s e j e r o g e w w ó n s o h c y w o w a t s d o p ) G O P R P ( h c y n j y z e d o e g -o ³ ó g e z c z s h c y n a d a z a B h c y n j y z e d o e g w ó n s o h c y w ) G O S D B ( L M U L M G T S K E T e n z c i f a r g o t r a k i e n j y z e d o e g o w a r P , ) 3 6 1 . 0 3 . 9 8 9 1 . U . z D ( w C i A M R sprawieudostêpnianiamateria -b o s a z o g e w o w t s ñ a p w ó ³ ugeodezyjnego z a r o i j c n e c i l a i n a w a d y w , o g e n z c i f a r g o t r a k i y t a ³ p O a i n e z c i l b O u t n e m u k o D u r o z w ) 7 1 9 . 4 1 0 2 . U . z D (
Rysunek 2. Wizualizacja lokalizacji:
a – obszarów zabudowanych oraz dróg i kolei w s¹siedztwie wybranych z³ó¿, b – obiektów u¿ytecznoœci publicznej znajduj¹cych siê w miejscowoœci Raciborowice Dolne
Rysunek 3. Wizualizacja wp³ywu przysz³ej dzia³alnoœci górniczej na: a – formy ochrony œrodowiska przyrodniczego, b – obiekty hydrograficzne
Rysunek 4. Wizualizacja lokalizacji w powiecie œwidnickim: a – przysz³ej dzia³alnoœci górniczej w otoczeniu gleb ornych i kompleksów trwa³ych u¿ytków zielonych, b – wybranych z³ó¿
