Na rysunkach przedstawiono wyniki przeprowadzonego doświadczenia uzyskane w zestawach A D.

Karta pracy

Kurs maturalny (k)rok do matury Biolchemiczna

Badania i doświadczenia Zadanie 1

Biologia - Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (stary)

Przy użyciu mikroskopu świetlnego przeprowadzono obserwacje przyżyciowe dwóch preparatów mikroskopowych w celu zaobserwowania zjawiska plazmolizy. Na szkiełku podstawowym umieszczono fragment skórki liścia spichrzowego cebuli, dodano kilka kropli wody i całość nakryto szkiełkiem nakrywkowym. Preparat umieszczono pod mikroskopem i wynik obserwacji jednej z komórek przedstawiono na rysunku 1. Następnie wykonano podobny preparat, ale zamiast wody użyto 10% roztworu chlorku sodu. Zaobserwowane zmiany przedstawiono na rysunku 2 ​.

Wybierz literę (A–E), którą oznaczono zdanie opisujące prawidłowy:

a) problem badawczy do przeprowadzonych obserwacji ……..

b) opis wyników przeprowadzonych obserwacji. ………

Plazmoliza w komórkach skórki liścia cebuli następuje zawsze na skutek odwodnienia jej protoplastu. Czy pod wpływem 10% roztworu chlorku sodu nastąpi plazmoliza w komórkach skórki liścia spichrzowego cebuli? W jaki sposób różne stężenia roztworu chlorku sodu wpływają na protoplasty komórek skórki liścia spichrzowego cebuli? Plazmoliza jest to zjawisko odstawania protoplastu od ściany komórkowej w komórce roślinnej pod wpływem roztworu hipertonicznego. Protoplasty komórek skórki liścia spichrzowego cebuli skurczyły się po ich umieszczeniu w 10% roztworze chlorku sodu, a więc nastąpiła w nich plazmoliza.

Zadanie 2 Matura Maj 2009, Poziom rozszerzony (stary)

Uczniowie otrzymali polecenie zaobserwowania zjawiska plazmolizy. W tym celu: Uczeń 1 umieścił w kropli wody na szkiełku przedmiotowym komórki zwierzęce, następnie dodał dwie krople stężonego roztworu chlorku sodu i rozpoczął obserwację pod mikroskopem.

Uczeń 2 umieścił w kropli wody na szkiełku przedmiotowym komórki zwierzęce, następnie

dodał dwie krople wody destylowanej i rozpoczął obserwację pod mikroskopem. Uczeń 3

umieścił w kropli wody na szkiełku przedmiotowym komórki roślinne, następnie dodał dwie

krople stężonego roztworu chlorku sodu i rozpoczął obserwację pod mikroskopem. Uczeń 4

umieścił w kropli wody na szkiełku przedmiotowym komórki roślinne, następnie dodał dwie krople wody destylowanej i rozpoczął obserwację pod mikroskopem.

Wymień ucznia, który ma szansę zaobserwować zjawisko plazmolizy. Podaj argument uzasadniający ten wybór, uwzględniając w nim badany obiekt oraz mechanizm

obserwowanego zjawiska.

Uczeń: ...,

ponieważ………

………

………

Zadanie 3 Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (nowy)

Przeprowadzono doświadczenie dotyczące warunków przebiegu fotosyntezy u moczarki kanadyjskiej. W tym celu przygotowano cztery zestawy doświadczalne A–D:

● Jednakowej długości pędy moczarki kanadyjskiej umieszczono w zlewkach z wodnym roztworem sody oczyszczonej, które następnie przykryto szklanym lejkiem.

Na szczycie każdego lejka umieszczono szklaną probówkę wypełnioną wodą.

● Wszystkie zestawy oświetlano światłem o takim samym natężeniu, ale w każdym zestawie utrzymywano inną temperaturę wody.

Na rysunkach przedstawiono wyniki przeprowadzonego doświadczenia uzyskane w zestawach A–D.

Na podstawie: http://www.proprofs.com/quiz-school/story.php?title=le-hw4111b

a.) Sformułuj problem badawczy przedstawionego doświadczenia.

………..

b.) Określ, w którym zestawie doświadczalnym (A–D) proces fotosyntezy zachodził z największą intensywnością. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do przedstawionych wyników doświadczenia.

………

………

Zadanie 4 Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (nowy)

Kwas abscysynowy (ABA) jest wytwarzany w liściach rośliny w warunkach niedoboru wody w glebie i stymuluje zamykanie się aparatów szparkowych, co wpływa na proces transpiracji.

Przygotowano cztery zestawy doświadczalne A–D (po trzy próby w każdym), do których

użyto pędów lilaka z liśćmi o jednakowej wielkości. Liście lilaka w dwóch zestawach opryskano syntetycznym kwasem abscysynowym (ABA), a w dwóch – pozostawiono bez oprysku. Następnie po dwa zestawy (z opryskiem i bez oprysku ABA) umieszczono w warunkach niskiej (20%) i wysokiej (90%) wilgotności powietrza, w temperaturze 25°C i w równomiernym oświetleniu. Podczas doświadczenia co 10 minut odczytywano z podziałki poziom wody w kapilarach.

Na rysunku przedstawiono jeden z przygotowanych zestawów, a w tabeli – schemat przebiegu doświadczenia.

Na podstawie: ​http://www.phschool.com/science/biology_place/labbench/lab9/design.html

a.) Wybierz spośród A–D i zaznacz dwa poprawnie sformułowane problemy badawcze przedstawionego doświadczenia.

A. Wpływ kwasu abscysynowego na transpirację w liściach lilaka w warunkach różnej wilgotności powietrza.

B. Czy wilgotność powietrza i oprysk ABA mają wpływ na transpirację wody?

C. Czy kwas abscysynowy stymuluje zamykanie się aparatów szparkowych lilaka niezależnie od wilgotności powietrza?

D. Czy na skutek oprysku ABA zwiększy się transpiracja u lilaka?

b.) Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało ono informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Zestaw B jest zestawem kontrolnym dla (zestawu A / zestawu C / zestawu D), natomiast zestaw D to zestaw (kontrolny / badawczy) dla (zestawu A / zestawu B / zestawu C).

c.) Określ, w którym z zestawów doświadczalnych: A, B, C czy D, będzie można po dwóch godzinach zaobserwować największy ubytek wody w kapilarach. Wyjaśnij wynik uzyskany w tym zestawie, uwzględniając w odpowiedzi proces transpiracji.

Zestawdoświadczalny……….Wyjaśnienie:………

……….

Zadanie 5 Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (nowy)

Badano wpływ umiarkowanego (ekstensywnego) wypasania bydła na różnorodność gatunkową roślin w naturalnym zbiorowisku trawiastym (pampa) Ameryki Południowej.

Porównano różnorodność gatunkową zbiorowiska, w którym rośliny były zgryzane przez

roślinożerców, z różnorodnością gatunkową w takim samym zbiorowisku, które nie było wypasane.

Wyniki przedstawiono na wykresie.

Na podstawie: K. Falińska, Ekologia roślin, Warszawa 1996; O.E. Sala, The effect of herbivory on vegetation structure,

​

a.) Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników badań.

Zadanie 6 Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (nowy)

Mikoryzacja to zabieg polegający na wprowadzeniu do podłoża, na którym rosną rośliny, określonej ilości zarodników i strzępek wyselekcjonowanych grzybów mikoryzowych. Badano wpływ

mikoryzacji roślin na ilość mikroelementów pobieranych z roztworu glebowego: żelaza, manganu i cynku – przez wilca wodnego (Ipomoea aquatica). Badania przeprowadzono na próbie 20 roślin uprawianych na podłożu ze szczepionką mikoryzową i na próbie 20 roślin uprawianych na podłożu bez szczepionki mikoryzowej. Wyniki doświadczenia przedstawiono na poniższym wykresie.

a.) Sformułuj wniosek na podstawie wyników przedstawionego doświadczenia.

………

………

………

Zadanie 7 Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (stary)

Przeprowadzono doświadczenie na hodowli ameb, którą podzielono na dwie próby: I i II. W obydwu próbach była taka sama liczba komórek. Do komórek w każdej z prób wprowadzono mikropętle, przy czym: w próbie I – z komórek za pomocą mikropętli usunięto jądra

komórkowe, w próbie II – z komórek mikropętle wycofano bez usunięcia jąder komórkowych.

Sposób przeprowadzenia doświadczenia przedstawiono na poniższych rysunkach.

Wyniki doświadczenia: w próbie I – po zabiegu ameby przestały rosnąć, przestały się dzielić i po pewnym czasie obumarły w próbie II – ameby nadal rosły i dzieliły się.

Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, Biologia, Warszawa 2011.

a) Sformułuj problem badawczy opisanego doświadczenia.

………..

b) Podaj, która grupa ameb – I czy II – była grupą kontrolną. Określ jej rolę w interpretacji wyników doświadczenia.

………

………

……….

Zadanie 8 Matura Maj 2018, Poziom podstawowy (stary)

Prowadzono obserwację zmian zabarwienia zawartości trzech probówek o jednakowej objętości roztworu wodnego zawierającego: taką samą ilość kleiku skrobiowego, enzymu trawiącego skrobię oraz odczynnika wykrywającego skrobię. Roztwory w poszczególnych probówkach różniły się odczynem:

● w probówce 1. – roztwór zakwaszono do wartości pH = 4

● w probówce 2. – roztwór zalkalizowano do wartości pH = 10

● w probówce 3. – roztwór pozostawiono bez zmian (pH = 7).

Wszystkie probówki umieszczono w temperaturze ok. 37°C.

Określ, jaki był cel prowadzonej obserwacji.

………

………

………

Zadanie 9 Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (nowy)

Na rysunku A przedstawiono siewki gorczycy hodowane na świetle i w ciemności, a na wykresie B – wyniki doświadczenia, w którym badano wpływ światła na wzrost wydłużeniowy komórek hipokotyla (części podliścieniowej) tych siewek. W każdym z tych doświadczeń użyto po 100 siewek.

Na podstawie przedstawionych wyników doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący wpływu światła na wzrost wydłużeniowy hipokotyla siewek gorczycy.

………

………

………

Zadanie 10 Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (stary)

Jeżeli uwzględni się rytmikę dobową aktywności ruchowej, zwierzęta dzieli się na dwa zasadnicze typy: zwierzęta dzienne i nocne. Wykonano eksperyment, w którym badano dobowy rozkład

aktywności lokomotorycznej karaczana amerykańskiego (Periplaneta americana), w warunkach cyklu (fotoperiodu) składającego z 12 godzin światła i 12 godzin ciemności. Wyniki eksperymentu

zilustrowano na wykresie​.

Sformułuj problem badawczy tego eksperymentu.

………

………

Zadanie 11 Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (nowy)

Enzym ureaza, który występuje m.in. w nasionach dyni, przeprowadza następującą reakcję:

H2N-CO-NH2 + H2O : 2 NH3 + CO2

Powstający w ten sposób amoniak powoduje alkalizację (wzrost zasadowości) środowiska reakcji.

Ureaza podana dożylnie jest śmiertelna dla człowieka nawet w niskich dawkach, ale nasiona dyni można jeść bezpiecznie. Przeprowadzono doświadczenie, w którym przesącz z nasion dyni

rozgniecionych w wodzie rozdzielono w równych ilościach do trzech probówek (I–III) i do każdej z nich dodano tak sam ilość mocznika. Stopień alkalizacji roztworu w probówkach mierzono za pomocą fenoloftaleiny, która w środowisku zasadowym przyjmuje barwę różową – tym intensywniejszą, im wyższe jest pH roztworu. Każdą probówkę inkubowano w innej temperaturze: I – 10°C, II – 35°C, III – 70°C. Po kilku minutach zaobserwowano zmian zabarwienia roztworów w I i II probówce,

natomiast w probówce III roztwór się nie zabarwił.

Na podstawie:

​

………

………

Zadanie 12 Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (nowy)

Grzyby pleśniowe bardzo często tworzą naloty pleśni na wilgotnych produktach spożywczych pozostawionych w temp. ok. 20°C. Aby wykazać wpływ niskiej temperatury na rozwój grzybów pleśniowych, do doświadczenia przygotowano: kromkę spleśniałego chleba, kilka kromek świeżego (wilgotnego) chleba oraz plastikowe torebki. Do trzech szczelnie zamykanych torebek włożono po kromce świeżego chleba oraz po kawałku chleba spleśniałego i zamknięto je na kilka dni w lodówce, w temp. 4°C.

a.) Zaplanuj i opisz prób kontrolną do powyższego doświadczenia.

Próba kontrolna:

………

………

b.) Zaproponuj hipotezę badawczą, którą można było zweryfikować dzięki przeprowadzonemu doświadczeniu.

………

………

Zadanie 13 Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (stary)

Przeprowadzono doświadczenie w dwóch wariantach (zestaw I i zestaw II) zilustrowanych na poniższych rysunkach. Do probówek nalano kolejno: w zestawie I – wody, w zestawie II - 0,1%

roztworu NaCl. Poziom cieczy w każdej probówce znajdował się 1 cm poniżej wylotu probówki. Do każdej probówki włożono po jednym liściu tej samej rośliny o zbliżonej wielkości i dodano kilka kropli oliwy, aby utworzyła ona warstwę na powierzchni wody. Po trzech dniach zaobserwowano: w zestawie I – obniżenie poziomu cieczy w probówce, a w zestawie II – spadek turgoru liścia

umieszczonego w probówce.

a.) Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia.

………

………

Zadanie 14 Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (nowy)

W komórkach mysich kubków smakowych reagujących na smak słodki wykryto trzy rodzaje białek receptorowych, oznaczonych jako: T1R1, T1R2 i T1R3. Aby sprawdzić, które z tych receptorów są odpowiedzialne za odczuwanie słodkiego smaku, przeprowadzono doświadczenie na myszach genetycznie zmodyfikowanych. Każdej z czterech badanych grup myszy wyciszono inne geny, co ujawniało się obecnością odpowiednio różnych rodzajów białek receptorowych. Badanym myszom podawano roztwory sacharozy o różnym stężeniu i obserwowano częstość ich lizania. Wyniki eksperymentu przedstawiono na wykresie. Krzywe dotyczą myszy z obecnością określonych receptorów.

Na podstawie wyników eksperymentu sformułuj wniosek dotyczący zależności między obecnością odpowiednich białek receptorowych a odczuwaniem słodkiego smaku.

………

………..

Zadanie 15 Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (nowy)

Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było sprawdzenie oporności pewnego gatunku bakterii na penicyliny. Dwa szczepy tej bakterii (I i II) wysiano równomiernie na osobnych szalkach i

następnie rozłożono na nie krążki bibuły nasączonej antybiotykami w jednakowych dawkach. Każdy ze szczepów inkubowano w tych samych optymalnych, dla tego gatunku bakterii, warunkach. Na poniższych rysunkach zaprezentowano wyniki hodowli obydwu szczepów bakterii po 48 godzinach, w obecności pięciu różnych antybiotyków (A–E). Zaciemnione pola wokół białych krążków z

antybiotykami wskazują zahamowanie wzrostu bakterii.

Zaznacz hipotezę badawczą, którą potwierdzają wyniki powyższego doświadczenia.

A. Oporność badanego gatunku bakterii na penicyliny zależy od szczepu bakterii.

B. Oporność badanego gatunku bakterii na penicyliny zależy od dawki antybiotyku.

C. Oporność badanego gatunku bakterii na penicyliny zależy od sposobu hodowli bakterii.

D. Oporność badanego gatunku bakterii na penicyliny zależy od czasu kontaktu z antybiotykiem.