Zasiłki rodzinne oraz dodatki

Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Bożena Kołaczek

Bożena Kołaczek

Pomoc rodzinom w trudnych sytuacjach

Seminarium: Polityka rodzinna w krajach Unii Europejskiej.

Wnioski dla Polski Wnioski dla Polski.

Warszawa, 20 października 2008 r.

Uprawnienia dochodowe do zasiłku rodzinnego

• 1.M.socjaldemokratyczny: Finlandia, Szwecja - do zasiłku rodzinnego

• niezależnie od dochodu

• 2.M.konserwatywny: Niemcy, Francja -2.M.konserwatywny: Niemcy, Francja niezależnie od dochodu

• 3 M liberalny: Irlandia Wielka Brytania

• 3.M.liberalny: Irlandia, Wielka Brytania – niezależnie od dochodu

4 M ł d i j ki G j i l ż i

• 4.M.południowoeuropejski: Grecja -niezależnie od dochodu; Włochy: zależnie od dochodu

d i

rodziny

• 5.Nowe kraje UE: Czechy, Polska -zależnie od j y,

Górna granica wieku dziecka uprawniająca do zasiłku

• 1.M.socjaldemokratyczny: Finlandia 17 lat

• Szwecja 16 lat

• 2.M.konserwatywny: Niemcy 18 lat (21n)

• Francja 20 lat (21n)j ( )

• 3.M.liberalny: Irlandia 16 lat (19n) Wielka Brytania 16 lat (20n) Wielka Brytania 16 lat (20n)

• 4.M.południowoeuropejski: Grecja 18 lat (22n)

• Włochy 18 lat

• Włochy 18 lat

• 5.Nowe kraje: Czechy 15 lat (26n);

E t i 16 l t (19 )

• Estonia 16 lat (19n);

• Polska 18 lat (21n)

System zasiłków rodzinnych podstawowych czy uwzględnia wielodzietność?y g ę

• 1.M.socjaldemokratyczny: Finlandia - tak? (progresja na kolejne dzieci) Szwecja nie (jednolity)

na kolejne dzieci), Szwecja - nie (jednolity)

• 2.M.konserwatywny: Niemcy – tak (progresja od

t d i k ) F j t k? ( d i

czwartego dziecka), Francja – tak? (prawo do… i progresja zasiłku od drugiego dziecka)

• 3.M.liberalny: Irlandia - tak (progresja od trzeciego dziecka), Wielka Brytania - nie (według wieku dziecka)

• 4.M.południowoeuropejski: Grecja - tak? (progresja na p p j j (p g j kolejne dzieci), Włochy - nie (jednolity)

• 5 Nowe kraje: Czechy - nie (wiek dziecka)5.Nowe kraje: Czechy nie (wiek dziecka),

Dodatki do zasiłków rodzinnych dla rodzin wielodzietnych

• 1.M.socjaldemokratyczny:Szwecja: comiesięczny dodatek od drugiego dziecka rosnący progresywnie

wielodzietnych

dodatek od drugiego dziecka, rosnący progresywnie na kolejne dziecko (11, 39, 95, 116 euro),

• Finlandia-brak

• 2.M.konserwatywny:Francja: powyżej 11 lat -33,51;

powyżej 16 lat – 59,57 euro (dla rodzin z 3+dzieci)

• Niemcy: brak

• 3.M.liberalny: brak

• 4.M.południowoeuropejski: brak

• 5.Nowe kraje: Czechy-brak; Estonia: raz na kwartał na trzecie dziecko – 2-krotność zasiłku rodzinnego

czwarte i kolejne - 3-krotność zasiłku rodzinnego

Zasiłki rodzinne oraz dodatki

d iłkó d i h

do zasiłków rodzinnych we wszystkich krajach we wszystkich krajach

nie podlegają opodatkowaniu p g ją p

(niezależnie od modelu polityki społecznej i rodzinnej)

Preferencje inne świadczenia Preferencje-inne świadczenia

• Wydłużony urlop rodzicielski/wychowawczy: y y p y y Francja, Estonia

• Zwiększony zasiłek rodzicielski na trzecie i

• Zwiększony zasiłek rodzicielski na trzecie i kolejne dziecko: Francja

• Wydłużone zwolnienie opiekuńcze: Francja

• Wniosek: preferencje dotyczą głównieWniosek: preferencje dotyczą głównie Francji, w innych brak

System podatkowy dla rodzin wielodzietnych

Ulgi z tytułu utrzymania dziecka/dziecig y y

• 1.M.socjaldemokratyczny: Finlandia i Szwecja: brak

• 2.M.konserwatywny: Francja: iloraz rodzinny (pierwsze i drugie dziecko- 1/2; każde kolejne-1,małżeństwo-2)

• Niemcy (kwota odliczenia 3,6 tys. euro na dziecko) 3 M lib l Wlk B t i (k t d dli i 218

• 3.M.liberalny: Wlk.Brytania (kwota do odliczenia 218 euro na dziecko dla rodzin z niskimi dochodami)

• Irlandia: zwiększenia limitu dochodu wolnego od podatkuIrlandia: zwiększenia limitu dochodu wolnego od podatku

• 4.M.południowoeuropejski: Włochy: dodatkowe ulgi dla rodzin z 3+: dziecko do 3 lat – 900 euro, pow.3.lat 800 euro + (rodzin z 3+) 200 euro na każde dziecko (max.1200)

• Grecja: brak

5 N k j ł k ki UE

• 5.Nowe kraje członkowskie UE:

• Estonia (rodziny z 3+ zwolnione z podatku), Czechy: brak Polska (liczba dzieci x 1173 70 zł odliczenie od podatku)

• Polska (liczba dzieci x 1173,70 zł –odliczenie od podatku)

Opieka instytucjonalna nad małymi dziećmi z rodzin wielodzietnych

• Preferencje w przyjęciach: brak danych

• Preferencje w korzystaniu/ w opłatach:Preferencje w korzystaniu/ w opłatach:

Szwecja (więcej niż jedno dziecko to bezpłatna opieka przez 3 godziny

bezpłatna opieka przez 3 godziny

dziennie; ulgi w opłatach zależnie od )

liczby dzieci)

Rodziny niepełne - system zasiłków rodzinnych

• 1 M socjaldemokratyczny: Szwecja odrębny system zasiłków

• 1.M.socjaldemokratyczny: Szwecja -odrębny system zasiłków (gwarantowany dodatkowy dochód w wys.141 euro niezależnie od wysokości alimentów), Finlandia - dodatek do zasiłku

rodzinnego (w wys 36 60 euro na każde dziecko (36% zasiłku rodzinnego (w wys. 36,60 euro na każde dziecko (36% zasiłku rodzinnego),

• 2.M.konserwatywny: Niemcy - brak specjalnych zasiłków;

F j d d k d iłk d i (18 06 € k d

Francja-dodatek do zasiłku rodzinnego (187,06 € na każde dziecko),

• 3.M.liberalny: Wielka Brytania- zwiększony zasiłek rodzinny na3.M.liberalny: Wielka Brytania zwiększony zasiłek rodzinny na każde dziecko; Irlandia - odrębny system zasiłków (185,80 euro tygodniowo + dodatek 22 euro na dziecko),

• 4 M południowoeuropejski: Grecja Włochy zwiększony zasiłek

• 4.M.południowoeuropejski: Grecja, Włochy- zwiększony zasiłek rodzinny na każde dziecko

• 5.Nowe kraje członkowskie UE:

• Estonia (= 2 x zas.rodz.), Polska (400 zł) - dodatek do zasiłku rodzinnego

• Czechy - odrębny system zasiłków(57 euro miesięcznie dla

• Czechy - odrębny system zasiłków(57 euro miesięcznie dla

Rodziny niepełne - zasiłki alimentacyjne, jeśli drugi z rodziców nie płaci alimentów jeśli drugi z rodziców nie płaci alimentów

• Niemcy: na dzieci poniżej 12 lat przez max 6 lat, max.170 euro (stare landy),151 euro (nowe landy)

• Francja: zależnie od dochodu - zasiłek

częściowy 83,76 euro, całkowity 111,68 euro częściowy 83,76 euro, całkowity 111,68 euro

• Polska: dochód nie więcej 725 zł na osobę, kwota do 500 zł na każde dziecko

kwota do 500 zł na każde dziecko

• Estonia: świadczenie alimentacyjne zwolnione d d tk

od podatku

• Zasiłki alimentacyjne, dodatki do zasiłków yj

Dodatkowe świadczenia

• Wydłużone zwolnienie opiekuńcze – Czechy ( z 9 do 16 dni)y ( )

• Wydłużony okres urlopu macierzyńskiego (o 9 tygodni czyli wynosi 37 tygodni):

(o 9 tygodni czyli wynosi 37 tygodni):

Czechy

Rodziny niepełne –renty rodzinne y p y

• Wiek dziecka: generalnie jak przy

zasiłkach rodzin. (Polska 16 lat, 25 nauka)

• System dualny: państwowa rentaSystem dualny: państwowa renta minimalna + renta z ubezpieczenia

społecznego (Estonia Finlandia Szwecja) społecznego (Estonia, Finlandia, Szwecja)

• System ubezpieczeniowy: pozostałe kraje

• Warunek podstawowy nabycia uprawnień:

minimalny okres ubezpieczenia rodzica minimalny okres ubezpieczenia rodzica

Wysokość renty rodzinnej

t d l

system dualny

• Estonia: 1/ państwowa renta minimalna p

gwarantowana; 2/ z ubezpieczenia społecznego zależna od liczby uprawnionych członków rodziny:

• a/ jedna osoba - 50% antycypowanej emerytury /emerytur obojga rodziców dla sieroty pełnej

• b/ dwie osoby- 80% ; c/ trzy i więcej – 100%.

• Finlandia: 1/ renta państwowa przez 6 miesięcyFinlandia: 1/ renta państwowa przez 6 miesięcy

• 230-86 – 275,85 euro miesięcznie (kontynuowana, jeśli dziecko na utrzymaniu w wys.88,02 euro) + 2/

jeśli dziecko na utrzymaniu w wys.88,02 euro) 2/

renta z ubezpieczenia społecznego od 33 do 83 % zależnie od liczby dzieci uprawnionych

Renty rodzinne cd.

S j 30% k t d t j 30% l ż i d

• Szwecja: 30% kwoty podstawowej + 30% zależnie od antycypowanej emerytury rodzica/rodziców

• Ogółem= nie więcej niż 40% kwoty bazowej i nie więcej niż 100% emerytury rodzica/rodziców

System ubezpieczeniowy

• Niemcy: renta dla dziecka -półsierota: 10% emerytury rodzica, sierota pełna- 20% (jako dodatek do renty

wdowiej, wynoszącej 55% podstawy)

• Francja: renta wdowia 54% podstawy + dodatek 87,76 euro na dziecko do 16. roku; dla sieroty 50% , ; y podstawy (jeśli rodzic był pracownikiem) 30% (jeśli w kadrze kierowniczej)j)

Włochy: 1/ 60% renta wdowia + 20% na dziecko (jeśli troje lub więcej do 40%); 2/ jeśli brak renty wdowiej to troje lub więcej do 40%); 2/ jeśli brak renty wdowiej to renta na dzieci =40% na każde; w tym dla

3+dzieci=100% podstawy 3+dzieci=100% podstawy

dla sieroty pełnej - 40%

;

minimalna renta/emerytura =436,14 euro

C ech półsierota 40% ant c po anej emer t r marłego Czechy: półsierota- 40% antycypowanej emerytury zmarłego rodzica; sierota pełna-40% podstawy obojga rodziców

Min renta wdowia =14 euro+ zasiłek 57 euro Min. renta wdowia 14 euro zasiłek 57 euro

Min.renta dzieci =11 + zasiłek 57 euro miesięcznie

Polska: Dla jednego uprawnionego -85% renty z tytułu całkowitej j g p g y y j niezdolności do pracy, która przysługiwałaby zmarłemu

Dla dwóch osób uprawnionych – 90% „-”

Dla trzech i więcej 95%

Dla trzech i więcej -95%.

Rodziny niepełne – ulgi podatkowe

• Zwolnienie rent rodzinnych do określonego pułapu dochodu (kwota dochodu rocznego wolna od podatku, por. Niemcy, Czechy, p , p y, y, Polska)

• Wspólne rozliczenie dochodu samotnej

• Wspólne rozliczenie dochodu samotnej matki/ojca z dzieckiem na utrzymaniu:

• a/ (iloraz stały=2): Irlandia, Polska

• b/ (iloraz=1 matka+1/2 na pierwsze +1/2 na

• b/ (iloraz=1 matka+1/2 na pierwsze +1/2 na drugie + każde kolejne -1) Francja

Zwolnienia podatkowe Zwolnienia podatkowe

• Ulga rodzinna-odliczenie od podatku określonej kwoty na dziecko: Wlk.Brytania, Irlandia (1830 y y , ( Euro)

• System mieszany: przychody rodziców do

• System mieszany: przychody rodziców do

określonej wysokości (kwota wolna) i odliczenie

ń 1

kwoty na każde dziecko do ukończenia 17.

roku życia: Estoniay

Opieka instytucjonalna nad małymi dziećmi z rodzin niepełnych

• Preferencje w przyjęciach: brak danych

• Preferencje w korzystaniu: SzwecjaPreferencje w korzystaniu: Szwecja

(rodziny niepełne o niskich dochodach- pokrycie kosztów opieki z pomocy

pokrycie kosztów opieki z pomocy społecznej)

Rodziny z niepełnosprawnym dzieckiem- zasiłki specjalne i dodatki

zasiłki specjalne i dodatki

• 1.M.socjaldemokratyczny: Finlandia-zasiłki specjalne;

specjalne;

• Szwecja- brak systemu

dodatkowego/uzupełniającego zasiłków na dzieci niepełnosprawnep p

• 2.M.konserwatywny: Francja-zasiłki specjalne, Niemcy przedłużony wiek pobierania zasiłku Niemcy - przedłużony wiek pobierania zasiłku rodzinnego (bez limitu, jeśli niepełnosprawność przed 25.rokiem życia)

• 3.M.liberalny:3.M.liberalny: Irlandia, Wlk.Brytania - dodatki doIrlandia, Wlk.Brytania dodatki do

Zasiłki specjalne i dodatki na niepełnosprawne dziecko

dziecko

• 4.M.południowoeuropejski: Grecja-zasiłki specjalne;

Wł h b iż i ł d h d

Włochy- obniżenie pułapu dochodu

uprawniającego do zasiłków rodzinnych/dodatków

i dł ż i k bi i iłk d i

i przedłużony wiek pobierania zasiłku rodzinnego (ponad 18.rok życia)

• 5.Nowe kraje członkowskie UE: Estonia, Polska-

dodatki do zasiłku rodzinnego, ponadto w Polsce obniżenie pułapu dochodu uprawniającego do zasiłków rodzinnych/dodatków ; Czechy-brak

systemu dodatkowego/uzupełniającego zasiłków na dzieci niepełnosprawne

Specjalne zasiłki-zasady

• Estonia: zróżnicowany zależnie od stopnia niepełnosprawności: a/średni -270% zasiłku niepełnosprawności: a/średni 270% zasiłku

socjalnego b/ głęboki -315% zasiłku socjalnego

– (zasiłek socjalny=26 euro por zasiłek rodzinny=9 59 euro)(zasiłek socjalny 26 euro, por. zasiłek rodzinny 9,59 euro)

• Finlandia: zależny od wymaganego zakresu opieki:

1/ 79 83 e ro miesięc nie 2/ 186 28 3/ 361 21 e ro

• 1/ 79,83 euro miesięcznie; 2/ 186,28; 3/ 361,21 euro (por. zasiłek rodzinny na pierwsze dziecko=100 euro)

• Francja: specjalny zasiłek edukacyjny w wys.119,72 euro do 20.roku życia, niezależnie od dochodu +

dodatek z tytułu opieki - sześć stopni zależnie od wysokości wydatków, od 89,79 do 999,83 euro miesięcznie + dodatek dla samotnych rodziców –

Specjalne zasiłki cd.

• Irlandia: dodatek w wys.250,90 euro mies. na dziecko do 16.roku życia + zasiłek

pielęgnacyjny na utrzymanie w wys.22 euro tygodniowo

• Wlk.Brytania: 1/dodatek do zasiłku rodzinnego 291 euro na w pełni niepełnosprawne dziecko;

291 euro na w pełni niepełnosprawne dziecko;

• 117 euro na częściowo niepełnosprawne;

2/ W d t i b i ł j

• 2/ W gospodarstwie osoby niepełnosprawnej dodatek na dzieci na utrzymaniu: 14 euro na

i 17 k żd k l j d ł

pierwsze, 17 euro na każde kolejne, na dorosłą osobę pozostającą na utrzymaniu- 42 euro

Dodatkowe świadczenia

• Włochy: 1/ zasiłek z tytułu niepełnosprawności niezależnie od dochodu; 2/ zasiłek dla

niezależnie od dochodu; 2/ zasiłek dla opiekuna ciężko niepełnosprawnego dziecka/członka rodziny

dziecka/członka rodziny

• Czechy: 1/ specjalny zasiłek opiekuńczy; 2/

zasiłek pielęgnacyjny w czterech wysokościach zależnie od stopnia wysokościach zależnie od stopnia niepełnosprawności

Inne świadczenia Inne świadczenia

• Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna

dziecka niepełnosprawnego, rezygnującego z pracy: Szwecja (7,5-krotność zasiłku

p y j ( ,

rodzinnego), Polska (7-krotność), Włochy (422 19 Euro mies )

(422,19 Euro mies.)

• Możliwość wydłużenia urlopu wychowawczego:

Włochy (o 2 lata w stosunku do wymiaru

podstawowego), Polska (z 24 do 72 miesięcy)

p g ) ( ę y)

Ulgi i zwolnienia podatkowe dla rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem

z niepełnosprawnym dzieckiem

• 1/ Odliczenia od podatku na niepełnosprawne dziecko ( l i d i t ) Wł h k t 220

(ulgi podmiotowe): Włochy: kwoty 220 euro

• Wielka Brytania: kwoty 291 euro (całkowita, głęboka niepełnosprawność), kwota 117 euro (częściowa)

Irlandia (3660 Euro)

• 2/ Odliczenie od podatku kosztów opieki nad

niepełnosprawnym dzieckiem, zatrudnienie opiekuna p p y , p (ulga przedmiotowa) – Francja (+ podniesienie ilorazu podatkowego o 0,5), Irlandia (do określonego pułapu

p g , ), ( g p p

dochodu, kwota 900 Euro)

• 3/odliczenie wydatków na leki rehabilitację3/odliczenie wydatków na leki, rehabilitację,

Opieka instytucjonalna nad dzieckiem niepełnosprawnym

• Preferencje w przyjęciu: Finlandia (pierwszeństwo)

(p )

• Preferencje w korzystaniu: brak danych

Rodziny ubogie

I Model Nowe kraje członkowskie

I. Model - Nowe kraje członkowskie

• 1/ Estonia: osoba samotna = 58 euro, kolejna = 46 euro

euro,

• dodatkowo na dziecko do 18.roku życia i na każdą osobę pozostającą na utrzymaniu =13 euroę p ją ą y

• Proporcje: osoba samotna =100%, kolejny członek=80%

• Małżeństwo bez dzieci = 104 euro,

• Małżeństwo z 1. dzieckiem = 162 euro

• Małżeństwo z 2.dzieci = 221 euro

• Małżeństwo z 3.dzieci = 280 euro

• Samotny rodzic z 1. dzieckiem = 116 euro

• Samotny rodzic z 2. dzieci = 175 euro

2/ Czechy

• Minimum egzystencji = 73 euro

• Osoba samotna = 114 euroOsoba samotna 114 euro

• Pierwsza osoba w gospodarstwie domowym = 105 euro druga i kolejna (bez dzieci) = 94 euro

euro, druga i kolejna (bez dzieci) = 94 euro

• Dziecko poniżej 6 lat = 58 euro

• Dziecko 6-15 lat = 71 euro

• Dziecko 15-26 lat = 82 euro

• Nieopodatkowane

• 3/ Polska: osoba samotna 461 zł (=100%)

• 3/ Polska: osoba samotna 461 zł (=100%),

• na 1 osobę w rodzinie 316 zł (68,5%)

II. Model socjaldemokracji

• 1/ Finlandia Osoba samotna =389,37 euro

• Małżeństwo = 661,9 euro,

• Dziecko poniżej 10 lat = 245,30 euro

• Dziecko 10 17 lat = 272 56 euro

• Dziecko 10- 17 lat = 272,56 euro

• Dziecko powyżej 17 lat = 284,24 euro

• Proporcje: dochód gwarantowany osoby samotnej A=

100%

• Dla małżonka = 85% A

• Dla dziecka powyżej 17 lat = 73% ADla dziecka powyżej 17 lat 73% A

• Dla dziecka w wieku 10-17 lat = 70%

Dl d i k iż j 10 l t 63% A

• Dla dziecka poniżej 10 lat = 63% A

2/ Szwecja

K t b b t 293

• Kwota bazowa: osoba samotna = 293 euro

• Para = 529 euro

D i i l ż i d i k 0 1 l t 173

• Dzieci zależnie od wieku: 0-1 lat = 173 euro

• 1-2 lata =196 euro 3 l t 161

• 3 lata = 161 euro

• 4-6 euro = 196 euro 7 10 l t 219

• 7-10 lat = 219 euro

• 11-14 lat = 252 euro 15 18 l t 283

• 15-18 lat = 283 euro

• Dodawana specjalna kwota zależna od liczby osób w gospodarstwie domowym: 1 osoba = 92 euro 2 osoby gospodarstwie domowym: 1 osoba = 92 euro, 2 osoby

= 103, osoby = 129 euro, 4 osoby = 148, 5 osób = 170 euro, 6 osób = 193 euro, 7 osób = 212 euro.

III. Model konserwatywny

1/ Ni O b t i b 345

• 1/ Niemcy: Osoba samotna, pierwsza osoba = 345 euro

• Para bez dzieci = 622 euro

• Para z 1. dzieckiem (poniżej 10 lat) = 829(p j )

• Para z 2. dzieci (8, 12 lat) = 1036 euro

• Para z 3 dzieci (8 10 12 lat) = 1243 euro

• Para z 3. dzieci (8,10,12 lat) = 1243 euro

• Samotny rodzic z 1. dzieckiem (10 lat) = 593 euro

• Samotny rodzic z 2. dzieci (8,10 lat) = 883 euro

• Proporcje: Głowa gospodarstwa =100% p j g p

• Kolejna osoba (14 lat i więcej) = 80%

• Kolejna osoba (poniżej 14 lat) = 60%

• Kolejna osoba (poniżej 14 lat) = 60%

cd. Niemcy

K t t

• Kwoty gwarantowane:

• 1/ standardowa1/ standardowa

• 2/ chorobowa

• 3/ integracyjna (zasiłek dla niepełnosprawnych)

• 4/ zasiłek pielęgnacyjny4/ zasiłek pielęgnacyjny

• 5/ pomoc pieniężna celowa

• 6/ zasiłek z tytułu innych trudności (starość,

prowadzenie gosp.domowego, dla niewidomych)

p g p g , y )

7/ dodatki z tytułu kosztów utrzymania mieszkania

mieszkania

2/ Francja

• Kwota bazowa: samotna osoba pierwsza osoba w

• Kwota bazowa: samotna osoba, pierwsza osoba w gospodarstwie domowym = 440,86 euro=100% =A

• Druga osoba = + 50%

• Druga osoba = + 50%

• Trzecia osoba = + 30%

C t i k l j b + 40%

• Czwarta i kolejna osoba = + 40%

• Przykład: osoba samotna = 440,86 euro

• Para bez dzieci = 661,29 euro (100+50%)

• Samotny rodzic z 1. dzieckiem=661,29 (100+50%)

• Samotny rodzic z 2. dzieci= 793,55 euro (100+50+30%)

• Para z 1. dzieckiem=793,55 (100+50+30)

• Para z 2. dzieci =925,81 euro(100+50+30+40%), ( )

IV. Model liberalny

• 1/ Wielka Brytania:

• 1/ Wielka Brytania:

Warunek: dochody rodziny <23.756 euro rocznie

rocznie

• Samotna osoba 25 lat i więcej=85 euro

• Samotny rodzic (18 lat i więcej)=85 euro

• Para (oboje 18 lat +) =134 euroPara (oboje 18 lat +) 134 euro

• Dziecko na utrzymaniu (poniżej 18 lat)=68

P j 100%

• Proporcje: samotna =100%

• druga dorosła +65%; pierwsze g ; p

dziecko+74, drugie+60%, trzecie+52%

cd. Wielka Brytania

• Premie-dodatki do kwoty podstawowej:

• Rodzina=24 euro

• Rodzina=24 euro

• Emeryci (samotna+84 euro, para+125 euro)

• Inwalidzi (samotna+36 euro, para+52 euro)

• Niepełnosprawne dziecko+67 +27 euro

• Niepełnosprawne dziecko+67 +27 euro

• Dzieci w wieku 16-19 lat z rodzin z niskimi dochodami: dodatek edukacyjny w okresie

kształcenia do wysokości 45 euro tygodniowo kształcenia do wysokości 45 euro tygodniowo (zależnie od wysokości dochodu)

Ni d tk

• Nieopodatkowane

2/ Irlandia

O b t 805

• Osoba samotna = 805 euro

• Para bez dzieci = 1339 euroPara bez dzieci 1339 euro

• Para z 1. dzieckiem = 1435 euro

• Para z 2. dzieci = 1530 euro

• Para z 3 dzieci = 1625 euroPara z 3. dzieci 1625 euro

• Samotny rodzic z 1. dzieckiem = 900 euro

• Samotny rodzic z 2. dzieci = 996 euro

• Wszystkie dzieci niezależnie od wieku =16 80Wszystkie dzieci niezależnie od wieku =16,80 euro tygodniowo

cd. Irlandia

R l j b t 100%

• Relacje: osoba samotna 100%

• Druga osoba +66%Druga osoba 66%

• Dziecko +30%

• Drugie dziecko + 30%

• Trzecie dziecko +35%Trzecie dziecko 35%.

• Warunek dla rodzin z dziećmi :uwzględnia się ( j i j 19 d i

czas pracy (przynajmniej 19 godzin

tygodniowo) i wiek dzieci (do 18 lat, jeśli uczy się do 22 lat).

• Nieopodatkowane

• Nieopodatkowane

Rodziny o niskich dochodach z dziećmi uczącymi się – przykład Irlandii

• 1/ zasiłek na ubranie i obuwie

• 2/ pomoc na zakup podręczników2/ pomoc na zakup podręczników

• 3/ zwolnienie z opłat za dojazdy do szkoły

• 4/ dodatkowe zajęcia wyrównawcze

• 5/ dożywianie dzieci w szkołach

• 5/ dożywianie dzieci w szkołach

• 6/ akcja mleko w szkole

• 7/ dostęp do opieki pozarodzinnej

» (porównaj Polska)(p j )

V. Model południowoeuropejski

1/ Włochy: Regulacje zróżnicowane regionalnie

• 1/ Włochy: Regulacje zróżnicowane regionalnie

• Osoba samotna = min.232 – max.269 euro

• Dwie osoby = min.338 – max.542 euro

• Trzy osoby = min.440 - max.697 euro

• Cztery osoby = min.542 - max. 852 euro

• Pięć osób = min.594 - max.914 euroę

• Relacje szacunkowe:

• Osoba samotna 120%Osoba samotna 120%

• Druga osoba +75%

• Dziecko +50%

• Dziecko +50%

• Drugie dziecko +20%, trzecie +20%

Ni d tk

• Nieopodatkowane

2/ Grecja

• Brak ogólnego systemu minimalnego dochodu gwarantowanego

gwarantowanego

• Minima dla grup specjalnych ludności, np.:

• 1/ zasiłki dla bezrobotnych poszukujących pierwszej pracy

pierwszej pracy

• 2/ zasiłki mieszkaniowe dla dzieci -sierot

Opieka instytucjonalna nad małymi dziećmi z rodzin ubogich

z rodzin ubogich

• 1. Kraje nowe

1 1 E t i ki d t i i k d ł t ść d i ó

• 1.1.Estonia: szeroki dostęp i niska odpłatność rodziców

• 2. Model socjaldemokracji

• 2 1 Szwecja: szeroki dostęp i niska odpłatność rodziców

• 2.1.Szwecja: szeroki dostęp i niska odpłatność rodziców, preferencje i zwolnienia z opłat dla rodzin ubogich

• 2.2.Finlandia: szeroki dostęp i bezpłatność usług dla rodziców,2.2.Finlandia: szeroki dostęp i bezpłatność usług dla rodziców, preferencje i zwolnienia z opłat dla rodzin ubogich

• 3. Model liberalny

• 3.1. Francja: szeroki dostęp i niska odpłatność rodziców

• 4. Model konserwatywny

• 4.1. Irlandia: preferencje i zwolnienia z opłat dla rodzin ubogich

• 5.Model południowoeuropejski: brak danych

Wnioski dla Polski

• 1/ W większości analizowanych krajów nie ma kryterium dochodowego

uprawniającego rodziny do zasiłku rodzinnego na dziecko/dzieci.

• Wniosek: podwyższenie lub zniesienie progu dochodowego

progu dochodowego

• 2/ System zasiłków rodzinnych opiera się na granicy wieku dziecka sięgającej

na granicy wieku dziecka, sięgającej zwykle 19 lub 22 lat, w powiązaniu z

przeciętnym okresem pobierania nauki przeciętnym okresem pobierania nauki.

Podobnie w Polsce.

Wnioski dla Polski Wnioski dla Polski

• 3/ W większości analizowanych krajów ę y j progresja poziomu zasiłku rodzinnego

podstawowego na kolejne dziecko /lub od podstawowego na kolejne dziecko /lub od trzeciego/. W Polsce dodatek do zasiłku

rodzinnego na trzecie i kolejne dziecko rodzinnego na trzecie i kolejne dziecko.

• 4/ Systemy podatkowe części krajów UE uwzględniają liczbę dzieci w rodzinie.

Podobnie obecnie w Polsce. W Estonii Podobnie obecnie w Polsce. W Estonii zwolnienie z podatku rodzin z 3+ dzieci.

Wnioski dla Polski

• 5/ Wszędzie (poza Niemcami) dodatkowe

zasiłki i dodatki dla rodzin niepełnych w tym zasiłki i dodatki dla rodzin niepełnych, w tym w Polsce.

6/ R t d i dl d i i d i

• 6/ Renty rodzinne dla dzieci z rodzin

niepełnych i sierot całkowitych, częściej o

h kt b i i

charakterze ubezpieczeniowym.

• Podobnie w Polsce.

• Sposób naliczania w Polsce relatywnie

korzystny w porównaniu z analizowanymi y y p y

krajami (choć przypadki dla rodzin niepełnych wielodzietnych 100% podstawy)y p y)

Wnioski dla Polski

• 7/ Polski system podatkowy dla rodzin

i ł h ól li i

niepełnych – wspólne rozliczanie dochodu, odliczenia podatku na

dziecko/dzieci. Korzystny z perspektywy rozwiązań w analizowanych krajach.

rozwiązań w analizowanych krajach.

• 8/ W większości krajów dodatki lub j l iłki dl d i

specjalne zasiłki dla rodzin z

niepełnosprawnym dzieckiem. W Polsce różnorodność świadczeń-korzystnie.

Wnioski dla Polski

• 9/ Odliczenie od podatku kosztów opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, p p y ,

zatrudnienia opiekuna (Francja, Irlandia).

Wniosek: stopniowe wprowadzenie tego

• Wniosek: stopniowe wprowadzenie tego rozwiązania w Polsce, ewentualnie także dla rodzin pracujących z małymi dziećmi

Wnioski dla Polski

• 10/ Dochód gwarantowany/zasiłki

socjalne dla ubogich/pozbawionych j g p y dochodu rodzin z dziećmi zwykle

zróżnicowane według kryterium wieku g y

dziecka i typu rodziny oraz liczby osób. W Polsce system uproszczony. y p y

• Wniosek: większe zróżnicowanie zasiłków z pomocy społecznej ze względu na liczbę z pomocy społecznej ze względu na liczbę osób/dużą liczebność

( ż i bó t d i

• (zagrożenie ubóstwem rodzin

wielodzietnych i bardziej licznych)

Wnioski dla Polski Wnioski dla Polski

• 11/ W Polsce relatywnie niski udział dzieci y objętych opieką w przedszkolach.

• Generalnie w badanych krajach preferencje dla

• Generalnie w badanych krajach preferencje dla dzieci rodziców pracujących.

• W niektórych krajach preferencje w przyjęciach dla dzieci: z rodzin niepełnych, z większą liczbą p y , ę ą ą dzieci oraz dla dzieci niepełnosprawnych, przy tym z rodzin o niskich dochodach

tym z rodzin o niskich dochodach.