ul. Wspólna 1/3, 00-529 Warszawa, tel. (22) 52 92 623, sekretariat.minister@mein.gov.pl, www.mein.gov.pl
Warszawa, 09 marca 2022 r.
DSW-WPS.8600.1.2022.1
Pan
Prof. dr hab. Przemysław Wiszewski Rektor
Uniwersytetu Wrocławskiego
Na podstawie art. 125 ust. 6 w związku z art. 125 ust. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478, z późn. zm.), dalej „ustawa PSWN”,
stwierdzam
wygaśnięcie mandatu Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego
- Pana prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego.
Mandat wygasa z dniem doręczenia niniejszego stwierdzenia.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 125 ust. 4 ustawy PSWN wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego przez rektora uczelni publicznej wymaga uzyskania zgody rady uczelni. Zgoda ta jest wydawana na okres kadencji. Zgodnie zaś z art. 125 ust. 6 ustawy PSWN w przypadku wykonywania dodatkowego zajęcia zarobkowego bez zgody rady uczelni minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki stwierdza wygaśnięcie mandatu rektora, a wygaśnięcie mandatu następuje z dniem doręczenia tego stwierdzenia.
Działem administracji rządowej – szkolnictwo wyższe i nauka kieruje Minister Edukacji i Nauki na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 października 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji i Nauki (Dz. U. z 2022 r. poz. 18).
W dniu 10 czerwca 2020 r. do Ministerstwa Edukacji i Nauki, dalej „MEiN”
(wówczas Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego) wpłynęło zawiadomienie
2 od Przewodniczącej Uniwersyteckiego Kolegium Elektorów o wyborze prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego na Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego (dalej „Rektor UWr”) na kadencję 2020-2024.
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy PSWN kadencja rektora uczelni publicznej trwa 4 lata i rozpoczyna się w dniu 1 września roku, w którym został wybrany.
W związku z powyższym kadencja Rektora UWr prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego rozpoczęła się w dniu 1 września 2020 r.
Pismem z dnia 14 sierpnia 2020 r. znak DSW.WSP.5601.105.2020.1.LJ minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki (wówczas: Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego) poinformował Rektorów Elektów nadzorowanych uczelni publicznych m. in. o obowiązkach związanych z pełnieniem funkcji, z którą wiąże się konieczność dopełnienia stosownych procedur i formalności, w tym dotyczących uzyskania zgody rady uczelni w przypadku wykonywania dodatkowego zajęcia zarobkowego przez rektora uczelni publicznej.
W dniu 13 grudnia 2021 r. do MEiN wpłynęło pismo od p. Andrzeja Jabłońskiego Przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”
Uniwersytetu Wrocławskiego z prośbą o wykonanie przez Ministra Edukacji i Nauki dyspozycji zawartej w art. 125 ust. 6 ustawy PSWN, w związku z faktem, iż Rektor UWr w 2020 r. wykonał bez zgody Rady Uczelni Uniwersytetu Wrocławskiego (dalej „Rada UWr”) trzy umowy, za które otrzymał wynagrodzenie. Zgodę Rady UWr na dodatkowe zajęcie zarobkowe miał uzyskać dopiero w lutym 2021 r.
Na podstawie art. 427 ust. 1 ustawy PSWN Minister Edukacji i Nauki pismem z dnia 17 grudnia 2021 r. nr DSW-WPS.8601.11.2021.JA zwrócił się do Rektora UWr prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego z prośbą o przekazanie informacji i stosownych dokumentów dotyczących wykonywania przez Niego wszystkich dodatkowych zajęć zarobkowych w obecnej kadencji, w tym również tych zajęć, których wykonywanie rozpoczęło się wcześniej, ale było kontynuowane z chwilą objęcia funkcji Rektora UWr.
W odpowiedzi – przy piśmie z dnia 22 grudnia 2021 r.
nr BR.SR.070.37.2021.PW (data wpływu do MEiN: 28 grudnia 2021 r.) Rektor UWr przysłał następujące dokumenty:
1. Wniosek Rektora UWr prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego z dnia 26 stycznia 2020 r. (powinno być 2021 r.) nr BR.SR.1123.1.2021.MS skierowany do Rady UWr w sprawie dodatkowego zajęcia zarobkowego (kserokopia poświadczona za zgodność z oryginałem). Z okoliczności sprawy wynika, że na wniosku omyłkowo wpisano rok 2020 zamiast 2021. Wniosek wpłynął do Biura Rektora – Sekretariat Rektora – w dniu 27 stycznia 2021 r.
2. Uchwałę nr 3/2021 r. Rady Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 9 lutego 2021 r.
w sprawie wyrażenia zgody na wykonywanie dodatkowego zajęcia
3 zarobkowego przez Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego (kserokopia poświadczona za zgodność z oryginałem).
3. Wyciąg z protokołu Nr 1/2021 posiedzenia Rady UWr, które odbyło się w dniu 29 stycznia 2021 r. przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (Teams).
4. Dwanaście umów cywilnoprawnych, które Uniwersytet Wrocławski, reprezentowany przez prorektora do spraw relacji i projektów międzynarodowych, zawarł z prof. dr. hab. Przemysławem Wiszewskim, dotyczących wykonywania dodatkowych zajęć zarobkowych (kserokopie poświadczone za zgodność z oryginałem): umowa zlecenia zawarta 2 stycznia 2020 r., dwie umowy o dzieło zawarte 20 października 2020 r., umowa zlecenia i umowa o dzieło zawarte 1 marca 2021 r., umowa o dzieło zawarta 26 kwietnia 2021 r., umowa o dzieło zawarta 1 lipca 2021 r., umowa zlecenia i umowa o dzieło zawarte 22 lipca 2021 r., umowa o dzieło zawarta 1 sierpnia 2021 r., umowa zlecenia z 4 października 2021 r., umowa o dzieło zawarta 2 listopada 2021 r.
Z przekazanej dokumentacji w sprawie wynika, że w stosunkowo krótkim okresie, bo od dnia 2 stycznia 2020 r. do dnia 2 listopada 2021 r. Uniwersytet Wrocławski zawarł z Rektorem UWr szereg umów o wartości od 3 656,15 zł do 30 000,00 zł (o łącznej wartości 152 451,71 zł). Niektóre umowy były zawierane tego samego dnia albo w niewielkich odstępach czasowych. Umowy te dotyczyły prac związanych z leksykonem tematycznym (8 umów), redakcji merytorycznej artykułów anglojęzycznych do publikacji (2 umowy), przygotowania wstępów do dwóch anglojęzycznych książek, wstępów do poszczególnych części jednej z nich i podsumowania projektu w przypadku drugiej (2 umowy).
Rektor UWr prof. dr hab. Przemysław Wiszewski wnioskiem nr BR.SR.1123.1.2021.MS z dnia 26 stycznia 2020 r. (powinno być 2021 r.) zwrócił się do Rady UWr o wyrażenie zgody na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego na czas kadencji, która kończy się z dniem 31 sierpnia 2024 r., w zakresie dodatkowej działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej, w tym z tytułu sporządzania recenzji, opinii, opracowań eksperckich oraz udziału w projektach badawczych.
Rada UWr w dniu 9 lutego 2021 r. podjęła uchwałę nr 3/2021 w sprawie wyrażenia zgody na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego przez Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, w której wyraziła zgodę na wykonywanie przez JM Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego – prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego dodatkowych zajęć zarobkowych nieprowadzących do konfliktu interesów lub zobowiązań własnych, w tym majątkowych, z interesami Uniwersytetu oraz niezwiązanych ze współpracą z podmiotami, w tym gospodarczymi, których interes jest sprzeczny z interesami Uniwersytetu:
4 1) w zakresie dodatkowej działalności naukowej i dydaktycznej polegającej między innymi na sporządzaniu recenzji, opinii, opracowań eksperckich oraz udziału w projektach badawczych,
2) w zakresie dodatkowej działalności organizacyjnej, polegającej między innymi na udziale w pracach Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola, Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich, Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
W kolejnych postanowieniach uchwały określono, iż zgoda jest wydana na okres kadencji Rektora UWr, która kończy się w dniu 31 sierpnia 2024 r., oraz że uchwała wchodzi w życie z dniem podpisania.
Minister Edukacji i Nauki pismem z dnia 28 stycznia 2022 r. nr DSW- WPS.8601.11.2021.JA.5 skierowanym do Przewodniczącego Rady UWr poinformował o otrzymaniu odpowiedzi od Rektora UWr i załączonej do niej dokumentacji oraz trwającej analizie tych materiałów. W piśmie tym wskazano jednocześnie na kwestię zawierania umów między osobą sprawującą funkcję rektora a uczelnią reprezentowaną przez prorektora i kwestię ogólnego charakteru zgody udzielonej przez Radę UWr oraz zwrócono się o stanowisko Rady UWr.
W odpowiedzi z dnia 7 lutego 2022 r. nr BR.SR.000.2.2022.WH Rada UWr przedstawiła stanowisko, w którym stwierdziła m.in., że art. 125 ust. 4 ustawy PSWN nie wskazuje, kiedy należy podjąć uchwałę w sprawie zgody na wykonywanie przez rektora dodatkowego zajęcia zarobkowego i że zgoda może być udzielona przed rozpoczęciem przez rektora dodatkowego zajęcia, a jeżeli zostanie udzielona już po podjęciu takiej aktywności, to należy uznać, że doprowadza ona do legitymizacji dodatkowego zajęcia zarobkowego. Rada UWr odniosła się także do kwestii reprezentacji uczelni przy zawieraniu umów z rektorem i ogólnego charakteru udzielonej zgody.
Minister Edukacji i Nauki zważył, co następuje:
Pojęcie „dodatkowego zajęcia zarobkowego", którym posłużył się ustawodawca w art. 125 ust. 4 ustawy PSWN, jest szerokie i nie ogranicza się tylko do dodatkowego zatrudnienia, ale oznacza wykonywanie przez rektora uczelni publicznej dodatkowej czynności w jakiejkolwiek formie, która wiąże się z zarobkiem (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 lutego 2021 r. II SA/Wa 811/20).
W ramach prowadzonego w trybie nadzoru postępowania wyjaśniającego Minister Edukacji i Nauki przeanalizował dwanaście potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii umów dotyczących dodatkowych zajęć zarobkowych Rektora UWr, z których wynika, iż trzy z nich – wskazane poniżej – zawarte pomiędzy
5 Uniwersytetem Wrocławskim, reprezentowanym przez prorektora, a Panem Przemysławem Wiszewskim:
1) umowa zlecenia z dnia 2 stycznia 2020 r. dot. „Zarządzania projektem badawczym nr 0303/8129/15, „Leksykon śląskich artystów plastyków i twórców rzemiosła artystycznego/Künsterlexikon Schlesien” w roku 2020 r.”;
termin wykonania zlecenia od: 2.01.2020 r. do: 15.12.2020 r.; wartość umowy brutto: 16 620,00 zł,
2) umowa o dzieło zawarta w dniu 20 października 2020 r. dot. wykonania:
„Redakcja merytoryczna artykułów anglojęzycznych do publikacji pt. „Social Groups and Relations in Multi Ethnic Societies i Early Europe” w zakresie zgodności treści merytorycznej, struktury i celów przekazanych opracowań z założeniami projektu, konsultacja poprawności terminologicznej, opracowanie indeksu, spisu tabel i ilustracji.”; termin wykonania i dostarczenia dzieła: od dnia 20.10.2020 r. do dnia 5.12.2020 r.;
wynagrodzenie brutto: 25 000,00 zł,
3) umowa o dzieło (autorska) zawarta w dniu 20 października 2020 r. dot.
wykonania: „Przygotowanie autorskie w języku angielskim tekstu wstępu do książki pt. „Social Groups and Relations in Multi Ethnic Societies i Early Europe” oraz wstępów do poszczególnych części tej publikacji.”; termin wykonania i dostarczenia dzieła: od dnia 20.10.2020 r. do dnia 4.12.2020 r.;
wynagrodzenie brutto: 10 000,00 zł
– zostały zawarte przez prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego przed datą podjęcia przez Radę UWr uchwały w sprawie wyrażenia zgody na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego przez Rektora UWr. W związku z objęciem przez prof. dr. hab. Przemysława Wiszewskiego funkcji Rektora UWr z dniem 1 września 2020 r., wyrażenie zgody przez Radę UWr na kontynuowanie dodatkowego zajęcia zarobkowego wynikającego z umowy z dnia 2 stycznia 2020 r. powinno było nastąpić niezwłocznie po objęciu funkcji Rektora UWr, natomiast w odniesieniu do zajęć zarobkowych wynikających z obydwu umów z dnia 20 października 2020 r. – przed tą datą.
Ponadto należy podkreślić, iż umowa zawarta z dniem 2 stycznia 2020 r.
obowiązywała do dnia 15 grudnia 2020 r., natomiast dwie kolejne, zawarte z dniem 20 października 2020 r., obowiązywały odpowiednio do dnia 4 i 5 grudnia 2020 r. Zatem zarówno złożenie wniosku z dnia 26 stycznia 2020 r. (powinno być 2021 r.) o wyrażenie zgody na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego, jak i podjęcie przez Radę UWr uchwały w sprawie wyrażenia zgody nie nastąpiło przed rozpoczęciem wykonywania zajęć zarobkowych wynikających z ww.
umów, ani w trakcie ich wykonywania, ale już po wykonaniu umów. Dodatkowe zajęcia zarobkowe wynikające z ww. umów cywilnoprawnych zostały wykonane.
Uwzględniając treść uchwały Rady UWr, nie można uznać, iż wyrażona zgoda na wykonywanie dodatkowych zajęć zarobkowych objęła takie zajęcia,
6 których wykonywanie się zakończyło. Konsekwentnie do powyższego należy stwierdzić, że zawarcie i zrealizowanie do dnia 9 lutego 2021 r. (dzień podjęcia uchwały Rady UWr) bez zgody rady uczelni ww. trzech umów stanowiło naruszenie art. 125 ust. 4 ustawy PSWN.
Przy określaniu następstw naruszenia przez rektora uczelni zakazu wykonywania dodatkowego zajęcia zarobkowego bez wymaganej zgody, wynikającego z art. 125 ust. 4 ustawy PSWN, należy uwzględniać cel wprowadzenia przez ustawodawcę tego zakazu. Celem tym było przede wszystkim ograniczenie aktywności rektora mogącej zagrozić efektywnemu wykonywaniu jego obowiązków związanych z kierowaniem uczelnią – przez kontrolę takiej aktywności ze strony rady uczelni. Jak stwierdził WSA w Warszawie w wyroku z dnia 9 lutego 2021 r. (II SA/Wa 811/20): (…) ustawodawca przyjął, że rektor uczelni publicznej nie może swobodnie wykonywać dodatkowej działalności zarobkowej, bez względu na jej formę prawną, jeśli nie uzyska uprzedniej zgody właściwego podmiotu (…). (…) pełnienie funkcji rektora uczelni publicznej wiąże się z dużym nakładem pracy, odpowiedzialnością, dyspozycyjnością, więc osoby zarządzające uczelnią podlegają ostrzejszym wymaganiom w zakresie uzyskiwania zgody na wykonywanie dodatkowych zajęć (…). Ustawodawca poprzez takie, a nie inne sformułowanie art. 125 ust. 4 u.P.s.w.n. uznał, że rektorzy uczelni publicznych, którzy dobrowolnie przyjmują obowiązki rektora i otrzymują za to zwiększone wynagrodzenie, powinni być podporządkowani szczególnym uwarunkowaniom i obowiązkom wynikającym m.in. z u.P.s.w.n., które stanowią częściowe ograniczenie praw w stosunku do pozostałych pracowników naukowych uczelni (nauczycieli akademickich). (...) Zgoda odpowiedniego organu na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego powinna mieć, o czym mowa wyżej, charakter uprzedni w stosunku do podjęcia planowanego przez rektora dodatkowego zajęcia zarobkowego. U.P.s.w.n. nie określa terminu, w jakim rektor uczelni publicznej - organ jednoosobowy uczelni - musi wystąpić o zgodę na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego, niemniej jednak, zdaniem Sądu, rektor uczelni publicznej, aby nie narazić się na zarzut naruszenia przepisów u.P.s.w.n., taką zgodę powinien uzyskać przed podjęciem dodatkowego zajęcia zarobkowego.
Zatem należy stwierdzić, iż realizując także aspekt celowościowy przepisu, Rada UWr powinna wiedzieć o dodatkowych zajęciach zarobkowych Rektora UWr, które mogą mieć wpływ na pełnienie przez niego funkcji, jeszcze przed ich podjęciem oraz wyrazić zgodę na ich wykonywanie. Czynności Rady UWr winny być co do zasady uprzednie w stosunku do podjęcia zajęcia zarobkowego, zaś następcza zgoda powinna dotyczyć jedynie tych zajęć, których wykonywanie rozpoczęło się przed objęciem funkcji i ma być kontynuowane w trakcie jej pełnienia. Tylko w takiej sytuacji może zostać zrealizowany wymóg określony w art. 125 ust. 4 ustawy PSWN.
7 Reasumując, wykładnia językowa przepisu reglamentującego wykonywanie przez rektorów dodatkowego zajęcia zarobkowego, jak również wykładnia celowościowa oraz systemowa tego przepisu, przesądzają o tym, że każda dodatkowa czynność wykonywana przez rektora uczelni publicznej, która wiąże się z zarobkiem, wymaga co do zasady uprzednio wyrażonej zgody rady uczelni. Należy odnotować, że Minister Edukacji i Nauki nie podziela w tym zakresie poglądu wyrażonego przez Radę UWr.
Nie bez znaczenia w zaistniałej sytuacji, w której uczelnia reprezentowana przez prorektora zawarła z Rektorem UWr szereg umów o łącznej wartości 152 451,71 zł, z których trzy o łącznej wartości 51 620,00 zł zostały zrealizowane z naruszeniem art. 125 ust. 4 ustawy PSWN, jest również fakt, iż o obowiązujących przepisach w tym zakresie Rektor UWr został poinformowany odrębnym pismem, jeszcze przed objęciem funkcji (data doręczenia pisma do Uczelni – 17.08.2020 r.). Brak jest więc wyraźnych podstaw do uznania, że mógł nie wiedzieć o ciążących na nim szczególnych obowiązkach oraz wymaganiach i ograniczeniach związanych z wykonywaniem dodatkowego zajęcia zarobkowego.
Minister Edukacji i Nauki, w wyniku podjętych czynności wyjaśniających w sprawie wykonywania przez Rektora UWr dodatkowego zajęcia zarobkowego, ustalił na podstawie uzyskanych informacji i dokumentów, że Rektor UWr w roku 2020 wykonał bez zgody Rady UWr trzy umowy cywilnoprawne, za które otrzymał wynagrodzenie.
Przepis art. 125 ust. 6 ustawy PSWN stanowi, że w przypadku wykonywania dodatkowego zajęcia zarobkowego bez zgody rady uczelni minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki stwierdza wygaśnięcie mandatu rektora. Wygaśnięcie mandatu następuje z dniem doręczenia tego stwierdzenia.
Należy podkreślić, że z treści tego przepisu wynika dla ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki obowiązek stwierdzenia wygaśnięcia mandatu rektora w przypadku zaistnienia wskazanej w ustawie przesłanki, tj. wykonywania przez rektora dodatkowego zajęcia zarobkowego bez zgody rady uczelni. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki jest zobligowany do zastosowania wynikającej z ww. przepisu sankcji w odniesieniu do rektora uczelni publicznej, jeżeli ustali, że został naruszony art. 125 ust. 4 ustawy PSWN.
Ustawodawca, kierując się zasadą podwyższonych wymagań wobec osoby kierującej uczelnią publiczną, zarządzającej jej majątkiem i dysponującej środkami publicznymi, nie umożliwił ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego i nauki dokonywania oceny stopnia naruszenia przepisu ani nie
8 przewidział fakultatywności w stosowaniu instrumentu określonego w art. 125 ust. 6 ustawy PSWN.
Mając powyższe na względzie, Minister Edukacji i Nauki postanowił jak na wstępie.
Pouczenie:
Na podstawie art. 53 § 2 oraz art. 54 § 1 w związku z art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329) na niniejszy akt przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, którą wnosi się za pośrednictwem Ministra Edukacji i Nauki w terminie 30 dni od dnia doręczenia niniejszego aktu.
Otrzymują:
1. Pan prof. dr hab. Przemysław Wiszewski - Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego,
2. Pan Wojciech Hann - Przewodniczący Rady Uczelni,
3. Przewodniczący Uczelnianej Komisji Wyborczej Uniwersytetu Wrocławskiego,
4. MEiN - a/a.
Przemysław Czarnek Minister
/ – podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym/
