Jan Charytański
"Liturgische Katechese : die Liturgie
als Strukturprinzip der Katechese",
Josef Dreissen, Freiburg-Basel-Wien
1965 : [recenzja]
Collectanea Theologica 38/4, 225-226
RECENZJE
225
P rz e k sz ta łc a n ie se rc a człow ieczego na w zór serca Jezu sa, oto m yśl p r z e w o d n ia trze cie j części om aw ianej p u b lik a c ji. W łaściw e zrozum ienie m iste riu m S erca Jezusow ego um ożliw ia h a rm o n ijn y rozw ój a fe k ty w n e j sfery życia ch rz eśc ija n in a w ra z z życiem ro zu m u i w oli; rów nocześnie stan o w i zab ezp ie czenie p rze d s ta le a k tu a ln y m i i żyw ym i te n d e n c ja m i do nieufności w zględem serca w życiu re lig ijn y m i m o raln y m .
L e k tu ra k sią żk i vo n H i l d e b r a n d a to ru je drogę dla pop raw n eg o i zarazem pogłębionego u jm o w a n ia życia psychicznego, m oralnego i ascety cz nego. Może się ró w n ież w y d a tn ie przy czy n ić do p rzezw yciężenia se n ty m e n ta ln e j d ew ocji w p o d ejściu do nab o żeń stw a k u czci S erca Jezusow ego.
zp
JO S E F D R EISSEN , L itu rg isch e K a te c h e se . D ie L itu rg ie ais S tr u k tu r p r in z ip
der K a tec h ese, F re ib u rg —B asel—W ien 1965, H e rd e r, s. 184.
Od k ilk u d z ie sięc iu la t te o re ty c y k atec h ez y sto ją p rze d o tw a rty m p ro b le m em w łaściw ego u ję cia litu rg ii w k atec h ez ie. D o strzegli to now e za g ad n ien ie dzięki* ru ch o w i litu rg iczn e m u . P ró b o w a li je rozw iązać w ró żn ej form ie. S tw orzono osobny p rze d m io t, litu rg ik ę , obok in n y c h p rze d m io tó w k a te c h e
tycznych. W n a s tę p n y m etap ie postaw io n o p o s tu la t u w zg lę d n ie n ia ele m e n tu litu rg iczn eg o w k aż d ej katechezie. K o n s ty tu c ja o L itu rg ii św ię te j n a d a ła tym po szukiw aniom zup ełn ie now y k ie ru n e k . W łaśnie w op arciu o w sk az an ia soborow ej k o n sty tu c ji o ry g in aln e u ję c ie ro li litu rg ii w k atec h ez ie p o d su w a Jo se f D r e i s s e n, p ro fe so r k a te c h e ty k i w A k w izg ran ie i zn an y a u to r szeregu p u b lik a c ji k atec h ety c zn y c h .
Z d an iem a u to ra litu rg ia n ie m oże b y ć p rze d m io te m obok innych, an i elem en tem o żyw iającym le k cję re lig ii czy śro d k iem w ychow aw czym ; ro la je j nie je st w łaściw ie o k reślo n a n a w e t w u z n a n iu je j za isto tn e źródło k atec h ez y obok P ism a św iętego. L itu rg ia je s t w e w n ę trz n ą , s tru k tu r a ln ą za sa d ą k a te chezy, ja k to sp e cja ln ie p o d k re śla a u to r w p o d ty tu le sw ej p ra c y .
M om entem d ecy d u ją cy m d la a u to ra je s t stw ie rd z en ie w ew n ętrz n eg o zw iązku m iędzy słow em a sa k ra m e n te m , P ism em św ięty m a litu rg ią . Słow o Boże głoszone w K ościele p ro w a d zi zaw sze do życia sa k ra m e n ta ln e g o . P o nad to w łaściw y m m ie jsc em głoszenia słow a Bożego je s t zgrom adzenie l i t u r giczne. P o n iew aż zaś k atec h ez a je s t je d n ą z fo rm głoszenia słow a w K ościele, pow in n a ró w n ież p ro w a d zić do w ia ry , z n a jd u ją c e j sw ą p ełn ię w życiu lit u r gicznym , sa k ra m e n ta ln y m . W te n sposób litu rg ia s ta je się celem katechezy. D latego w ła śn ie p o w in n a p rzy b liży ć się do fo rm y , ja k ą o d n a jd u je m y w l i t u r gii słow a zg rom adzenia euch ary sty czn eg o . P ow yższe rozw ażan ia a u to ra s ta n o w ią n a jb a rd z ie j tw órczą część jego książki.
P rzechodząc do szczegółów a u to r w y k az u je n iew y starczaln o ść stosow ania d y d ak ty cz n y ch stopni fo rm a ln y c h i p odsuw a zastą p ien ie ich u jęciem , ja k ie w łaśn ie o d n a jd u je m y w litu rg ii słow a: głoszenie słow a Bożego, m e d y tac ja , m o d litw a i d ziałanie. O dnośnie m e d y ta c ji i m o d litw y rad z i w p ro w ad zić p a ra litu rg ię , po w o łu jąc się przy ty m na bogate dośw iadczenie ru c h u f r a n cuskiego. B ardzo m ocno p o d k re śla znaczenie ta k ie j c e le b ra cji dla w ia ry dziec ka. P o n ad to je d n a k w p a r a litu r g ii dostrzeg a isto tn y m o m en t a k tu a liz a c ji słow a Bożego, k tó re je s t zaw sze w ezw aniem , sk iero w an y m do k o n k retn e g o człow ieka.
W litu rg ii, jej sym bolice, obrazow ości a zarazem w działan iu , zw iązanym n ierozdzielnie z litu rg ią , w idzi a u to r n ajle p sz ą drogę p rzezw yciężenia in te - le k tu a liz m u i w erb alizm u , ciągle jeszcze p a n u jąc eg o w katechezie. Dla p rzy b liżen ia k atec h ec ie ty ch w ła śn ie elem en tó w om aw ia szczegółowo w o s ta t n iej części sw ej k sią żk i cały szereg sym boli i czynności litu rg iczn y c h
226
RECENZJEz p o d k reśle n ie m ich znaczenia k atechetycznego. N asuw a się je d n a k w ą tp li wość, czy dobór tych znaków litu rg iczn y c h w sk a z u je na n a jisto tn ie jsz e sym bole litu rg iczn e .
P ra c a J. D r e i s s e n a , m im o że je st sk ie ro w a n a do k a tec h etó w n ie m ieckich, m oże być o g rom nie ow ocna zarów no d la p ro fe so ró w k a te c h e ty k i, ja k ró w n ież i d la k atec h etó w p ra c u ją c y c h w te re n ie.
KS. JA N C H A R Y TA N SK I S J, W A RSZA W A
A D O LF EX ELER , R ec h tze itig e E rstk o m m u n io n und P farrseelsorge, D ü sse l d o r f2 1964, P a tm o s—V erlag, s. 122.
K siążka A. E x e l e r a nie je s t p ra c ą nau k o w ą, choć o piera się na bogatej i p o w ażnej lite ra tu rz e . A utorow i, docentow i k a te c h e ty k i w M ü n ster, p rzy św iecały p ra k ty c z n e cele d u sz p aste rsk ie. P ra g n ie on dopom óc d u s z p a s te rzom , p rze d e w szy stk im diecezji M ü n ster, do w łaściw ego ro zw iązan ia za g a d nien ia p ierw szej kom u n ii dzieci. W sk az an ia a u to ra są całkow icie zgodne z m y ślą o rd y n a riu sz a diecezji, ja k n a to w sk a z u je jego słowo w stęp n e.
A u to r w oparciu o d ane h isto ry czn e stw ie rd z a, że uroczystość o ficjaln a p ierw szej k o m u n ii w ra z z tow arzyszącym je j długim przy g o to w an iem je st dziełem późnym , p o zostającym nieco pod w p ły w em jan sen izm u . W iek O św ie cenia, ja k rów n ież w pro w ad zen ie relig ii ja k o p rze d m io tu szkolnego, d o p ro w ad ziły p o n ad to do p rze su w a n ia czasu p ierw szej k om unii aż do ukończenia szkoły lud o w ej to je st na 12—13 ro k życia. P rz ez długie n a to m ia st w iek i o dopuszczeniu dziecka do pierw szej k o m u n ii decydow ali rodzice. D la u k a zan ia obecnej n a u k i K ościoła a u to r a n a liz u je d e k re ty P i u s a X.
D la polskiego cz y te ln ik a n ajcie k aw sz ą i najow ocniejszą część k sią żk i stan o w i d y sk u sja a u to ra z oporam i, ja k ie w czesna kom unia, p rzy g o to w a n a przez rodziców , z n a jd u je w śród d u sz p aste rzy p ra k ty k ó w . A u to r po d su w a w łaściw e rozw iązania, a dla ich głębszego u d o k u m e n to w an ia p rze d sta w ia k o n k re tn e p ró b y przep ro w ad zo n e w w ie lu i b ard z o ró żn orodnych śro d o w is kach. N ie p o p rz e sta je je d n a k na om ów ieniu p ro b lem u w czesnej k om unii. P o d a je p o n ad to sch em at k atechezy e u c h ary sty c zn e j, o b ejm u ją ce j cały tok n au c za n ia relig ii, uw zg lęd n iając w kl. I II (odpow iednik naszej II kl.) u ro czystość społecznego przeżycia przez klasę u czestn ictw a w Mszy św iętej. W o sta tn ie j części k siążki p o d a je gotow e w zory k o n fe re n c ji i k az ań w o p raco w an iu innych ju ż au to ró w . Z ałącza rów nież b ib lio g ra fię dotyczącą om aw ianego zagadnienia.
KS. JA N CH A R Y TA N SK I SJ, W ARSZAW A HANS und W A LTER G O D D IJN , S ic h tb a re K irche, Ö ku m en e un d P a sto ra ł,
E in fü h ru n g in die R eligionssoziologie, tłu m . z h o lenderskiego M. R. H a h n -
- H a h n , W ien—F re ib u rg —B asel 1967, H e rd e r, s. 313.
K siążk a ta je s t ow ocem w sp ó ln e j p ra c y W a lte ra G o d d i j n, d y re k to ra holen d ersk ieg o In s ty tu tu D uszpasterskiego, i jego b r a ta H ansa, p ro fe so ra państw ow ego u n iw e rsy te tu w L ejdzie. O baj au to rz y zdobyli sław ę m ię d z y narodow ą sw ym i licznym i p u b lik a c ja m i, tłu m aczo n y m i rów nież n a obce języki.
N iełatw o je s t je d n a k o kreślić c h a ra k te r te j w łaśn ie pozycji. N ie je st ona w ścisłym tego słow a znaczeniu m o n o g rafią określonego zag ad n ien ia, choć ta k ie u ję cie pod su w a zasadniczy ty tu ł. N ie je s t rów nież p odręcznikiem , ja k k o lw iek na to w sk azy w ałb y p o d ty tu ł dzieła. N ie za jm u je się ona zupełn ie
