Prawa Człowieka i systemy ich ochrony

Prawa Człowieka i systemy ich ochrony

Prawa człowieka- geneza, podział, funkcje

1. Prawo a wolność

2. Definicja pojęcia praw człowieka 3. Cechy szczególne praw człowieka 4. Funkcje praw człowieka

5. Obowiązywanie praw człowieka 6. Podział praw człowieka

7. Geneza

Prawo

Karta Praw Wirginii – 12 czerwca 1776 r.

Article I

That all men are by nature equally free and independent, and have certain inherent rights, of which, when they enter into a state of society, they cannot, by any compact, deprive or divest their posterity; namely, the enjoyment of life and liberty, with the means of acquiring and possessing property, and pursuing and obtaining happiness and safety.

Artykuł I

Wolność

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (26 sierpnia 1789 r.)

Artykuł IV

Wolność polega na możności czynienia wszystkiego, co nie szkodzi drugiemu; w ten sposób wykonywanie praw naturalnych każdego człowieka nie ma innych granic niż te, które zapewniają korzystanie z takich samych praw innym członkom społeczeństwa. Granice te może określać tylko ustawa.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (1948 r.)

Artykuł 29 ust. 2

Prawa człowieka

„Prawa człowieka to powszechne prawa moralne o charakterze podstawowym, przynależne każdej jednostce w jej kontaktach z państwem”

W. Osiatyński „Wolności, środki ochrony oraz świadczenia, których respektowania właśnie jako praw, zgodnie ze współcześnie respektowanymi wolnościami, wszyscy ludzie powinni się móc domagać od społeczeństwa, w którym żyją”

„doniosłe prawa, które służą jednostce według jakiejś koncepcji filozoficznej odnoszącej się do jej pozycji w państwie (płaszczyzna filozoficzna), czy też służą jej w świetle norm prawa międzynarodowego, wewnątrzkrajowego lub ponadnarodowego (płaszczyzna prawna)”

Prawa człowieka

Prawa człowieka opierają się na następujących tezach: 1. Każda władza jest ograniczona

2. Każda jednostka posiada sferę autonomii, do której nie ma dostępu żadna władza

Prawa Człowieka

powszechne niepodzielne pierwotne przyrodzone niezbywalne

Prawa człowieka- funkcje

1. Ochrona wolności jednostki przed jej naruszeniem przez państwo 2. Konieczność stworzenia przez państwo możliwości realizacji praw

jednostki

Prawa człowieka- płaszczyzna obowiązywania

Prawa człowieka

Materialne

Zalicza się do nich wolności i prawa przysługujące człowiekowi, takie jak np.

prawo do życia, nauki, wolność słowa,

Proceduralne

Pozwalają jednostce wyegzekwować przestrzeganie jej praw i wolności np.

prawo do sprawiedliwego procesu,

e pr

aw

człowie

ka

I generacja

II generacja

III generacja

I generacja – prawa obywatelskie i polityczne

• Określa się je również jako prawa wolnościowe • Wywodzą się już z Oświecenia

II generacja – prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne

• Po raz pierwszy pojawiły się w ustawodawstwie państw Europy Zachodniej w XIX wieku

III generacja – prawa kolektywne (solidarnościowe)

• Najmłodsza generacja praw

• Wielu badaczy poddaje w wątpliwość ich wyróżnienie

Geneza praw człowieka

• Starożytna Grecja- szczególna rola stoików i sofistów, wyróżnienie praw naturalnych i stanowionych

• Średniowieczna filozofia chrześcijańska • Magna Charta Libertatum

• Odrodzenie- szczególny rozwój w Anglii (Bill of rights, Habeas Corpus

Act)

• Oświecenie- umowa społeczna jako podstawa równości i wolności • 1776 – Deklaracja Niepodległości – uznanie praw naturalnych za

niezbywalne, uzasadnienie prawa do oporu,

Geneza praw człowieka

• 1789- Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela

„nieznajomość i lekceważenie praw człowieka są przyczynami nieszczęść i korupcji rządów, co zrodziło konieczność wyrażenia w uroczystej deklaracji naturalnych, niezbywalnych i świętych praw człowieka”

• XIX wiek – odwrót od idei praw człowieka na rzecz utylitaryzmu i idealizmu

• Rozwój ustawodawstwa socjalnego na przełomie wieków • Upadek praw człowieka w trakcie I i II wojny światowej • Rozwój idei praw człowieka po 1945 r.

Wpływ filozofii na rozwój praw człowieka

• Stoicy i sofiści

potrzeba odróżnienia naturalnych praw natury od praw stanowionych przez władzę równość obywateli oraz prawo do posiadania przez nich własnych poglądów

człowiek jest istotą niezależną od państwa, człowiek nie może być właścicielem drugiego człowieka,

wolność to władza do decydowania o sobie samym • Filozofia chrześcijańska

„Wtem nadszedł ktoś i oznajmił im: «Ci ludzie, których wtrąciliście do więzienia, znajdują się w świątyni i nauczają lud». Wtedy dowódca straży poszedł ze sługami i przyprowadził ich (…). Przyprowadziwszy ich stawili przed Sanhedrynem, a

Wpływ filozofii na rozwój praw człowieka

• Liberałowie angielscy – J. Locke, T. Hobbes, J. Milton

władza państwowa zostaje powołana przez jednostki i wywodzi się z umowy zawartej między równymi i wolnymi ludźmi, gotowymi zrzec się części swej naturalnej wolności w zamian za gwarancje wygody, bezpieczeństwa, pokojowego współżycia, ochrony własności

prawa naturalne są nieodłącznie związane z istotą człowieczeństwa, a celem umowy społecznej jest ich wzmocnienie

• J. J. Rousseau - celem umowy społecznej jest tworzenie prawa pozytywnego oraz gwarantowanie wolności i innych praw

Wpływ filozofii na rozwój praw człowieka

Formuła Radbrucha

Źródła praw człowieka

1. Umowy międzynarodowe a) Wielostronne

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych Konwencja o Prawach Dziecka

b) Dwustronne

Umowy bilateralne np. o wzajemnej pomocy prawnej, uznawaniu dyplomów itd.

Źródła praw człowieka

2) Konstytucje państw Art. 31. Konstytucji RP

1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

3) Ustawy