Strony stosunku praca: pracodawca i pracownik

(1)

Strony stosunku praca:

pracodawca i pracownik

Podstawy prawa pracy SSA/SNA Dr Jacek Borowicz

(2)



strona stosunku pracy



partner prawny pracownika



podmiot uprawniony i zobowiązany z tytułu

nawiązanego stosunku pracy

Kim jest pracodawca?

(3)

Art. 3 k.p.

Pracodawca

(4)

PRACODAWCA

jednostka organizacyjna osoba fizyczna

nie posiadająca osobowości prawnej

posiadająca osobowość prawną

Pracodawca

(5)

PRACODAWCA – OSOBA FIZYCZNA

 pełnoletnia

 posiadająca pełną zdolność do czynności pranych

Pracodawca

(6)

Pracodawca - jednostka organizacyjna samodzielna niesamodzielna

(np. wewn. os. pr.) z osobowością prawną

bez osobowości prawnej

Pracodawca

(7)

Art. 3 k.p.

„…jeżeli zatrudniają one pracowników”.

Pracodawca

(8)

Problem wewnętrznych jednostek organizacyjnych

jako pracodawców.

Przypadek Zenona B.

Pracodawca

(9)

Przypadek Zenona B.

Rury Polskie SA ma strukturę wielooddziałową:

we Wrocławiu prowadzi swoją działalność w zakładach A,B,C,D mieszczących się w różnych częściach miasta. Zenon B. jest operatorem maszyny i wykonuje swoją pracę codziennie w zakładzie C, wskazanym mu w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy.

Kto jest jego pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p.?

Pracodawca

(10)

Pracodawca

- ten, kto zatrudnia pracowników na zasadach określonych przez k.p.

Zatrudnia w sensie prawnym a nie faktycznym!!!

Problem wewnętrznych jednostek organizacyjnych

(11)

Art. 3 k.p.

Pracodawca – także jednostka organizacyjny choćby nie

posiadała osobowości prawnej

(12)

Pracodawca - podmiot :



dopuszczony przez prawo,



wyodrębniony organizacyjnie,



wyodrębniony majątkowo,

…czyli może występować w obrocie w pozycji dłużnika i

wierzyciela.

(13)

Pracodawca:

ten, kto ma „własne” prawo do

zatrudniania w sensie prawym czyli :

 nawiązywania stosunku pracy,

 zmieniania treści stosunku pracy, oraz

 rozwiązywania stosunku pracy…

…we własnym imieniu!!!

(14)

Przypadek Jacka B.

Dr Jacek Borowicz pracuje w Zakładzie Prawa Pracy wchodzącym w skład

Instytutu Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii

Uniwersytetu Wrocławskiego .

Kto jest jego pracodawcą?

(15)



Pracodawcą nie jest jednostka organizacyjna/komórka

organizacyjna, w której

faktycznie wykonuje się pracę.



Typowo traktujemy je jako

„miejsce wykonywania pracy”

(16)

W przypadku podmiotów o strukturze złożonej np. przedsiębiorstw

wielozakładowych pracodawcą może być:

 osoba prawna ( np. SA jako właściciel

poszczególnych zakładów) jeżeli rezerwuje statutowo dla siebie nawiązywanie, zmianę i rozwiązywanie stosunków pracy z osobami wykonującymi pracę w poszczególnych

należących do niej zakładach

(17)

W przypadku podmiotów o strukturze złożonej np. przedsiębiorstw

wielozakładowych pracodawcą może być:

 Wewnętrzny zakład pracy (oddział) osoby prawnej - jeżeli osoba prawna ( np. SA jako właściciel poszczególnych zakładów) przyzna mu statutowo prawo do samodzielnego (w jego własnym imieniu) nawiązywanie, zmianę i

rozwiązywanie stosunków pracy z osobami

wykonującymi pracę w tym zakładzie zakładach

(18)

Pracodawca a zakład pracy

Pracodawca

(19)

zakład pracy

przedsiębiorstwo wg. k.c.

Pracodawca

(20)

ZAKŁAD PRACY = „PLACÓWKA ZATRUDNIENIA”

Czyli: ………?

Pracodawca

(21)

PRACOWNIK

Pracownik w rozumieniu

prawa pracy

(22)

PRACOWNIK JAKO STRONA STOSUNKU PRACY



Konstytucja RP art. 65 ust. 3



art. 2 k.p.



art. 22. § 2-3



Dział IX k.p. „Zatrudnianie młodocianych” (art. 190 – 206 k.p.)



art. 304

⁵

k.p.

Pracownik

(23)

PRACOWNIK

1/indywidualna osoba fizyczna

2/zatrudniona w ramach stosunku pracy

3/na określonej w kodeksie pracy podstawie prawnej

Pracownik - art. 2 k.p.

(24)

„PRACOWNICZA” ZDOLNOŚĆ PRAWNA

Kto może być pracownikiem?

Pracownik - art. 22. § 2-3 k.p.

(25)

„PRACOWNICZA” ZDOLNOŚĆ PRAWNA

Przesłanka minimalnego wieku osoby fizycznej

Pracownik - art. 22. § 2-3 k.p.

(26)

art. 22. § 2 k.p.



PRACOWNIK



PRACOWNIK „MŁODOCIANY”

Pracownik - art. 22. § 2 k.p.

(27)

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH

zawieranie umowy o pracę

i dokonywania innych czynności z zakresu stosunku pracy

Pracownik

(28)

ODMIENNOŚCI W PORÓWNANIU Z PRZEPISAMI KC

Pracownik

(29)

ZAWARCIE UMOWY O PRACĘ Z MŁODOCIANYM PONIŻEJ 18 ROKU

ŻYCIA

Nie stosuje się art. 14 § 1 k.c.

(nieważność czynności prawnych

dokonanych przez osoby nie mające zdolności do czynności prawnych)

Pracownik

(30)

ZATRUDNIENIE OSOBY NIE MAJĄCEJ ZDOLNOŚCI PRACOWNICZEJ

Nieważność? Obowiązek rozwiązania stosunku pracy?

Pracownik

(31)

ZATRUDNIENIE OSOBY NIE MAJĄCEJ ZDOLNOŚCI PRACOWNICZEJ

Ponieważ nie stosujemy art. 14 § 1 k.c.

brak jest sankcji bezwzględnej nieważności umowy (art. 58 k.c.)

Pracownik

(32)

umowa zawarta z młodocianym który nie ukończył 15 lat ale

ukończył 13

bez zgody przedstawiciela ustawowego

JEST ZAWARTA SKUTECZNIE

Pracownik

(33)

 Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać

stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku.

 Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może

stosunek pracy rozwiązać.

Pracownik - art. 22. § 3 k.p.

(34)

Młodociany zatrudniony wbrew zakazowi

 Powinien być odsunięty od pracy

 Umowa powinna być rozwiązana z

wszystkimi wynikającymi stąd skutkami prawnymi

Pracownik - art. 22. § 3 k.p.

(35)

Konstytucja RP art. 65 ust. 3

ZAKAZ (STAŁEGO!)ZATRUDNIANA DZIECI

WYJĄTKI USTAWA

Pracownik młodociany

(36)

KODEKS PRACY:



młodocianym jest osoba, która

ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat,



zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 15 lat

(wyjątki!!!).

Pracownik młodociany

(37)

Warunki zatrudniania pracownika młodocianego wg KP:



ukończenie co najmniej ośmioletniej szkoły podstawowej,



świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

Pracownik młodociany

(38)

MŁODOCIANY

bez kwalifikacji zawodowych

Do wykonywania tzw. prac lekkich Tylko w celu

przygotowania zawodowego!!!

Pracownik młodociany

(39)

MŁODOCIANI

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE NOWE PRZEPISY KP

ART.191 § 2

¹

. - 2

⁷

.

Pracownik młodociany

(40)

MŁODOCIANI

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE ukończona / nie ukończona ośmioletnia szkołą podstawową

X

ukończone / nie ukończone 15 lat

Pracownik młodociany

(41)

MŁODOCIANI

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE 1

Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15 lat,

może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie

nauki zawodu.

Pracownik młodociany

(42)

MŁODOCIANI

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE 2

Osoba, która nie ukończyła ośmioletniej szkoły podstawowej, niemająca 15 lat,

może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej

pracy.

Pracownik młodociany

(43)

MŁODOCIANI

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE 3 Z osobą, która ukończyła 15 lat i nie ukończyła ośmioletniej szkoły

podstawowej, może być, na wniosek jej przedstawiciela ustawowego lub opiekuna,

zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie

przyuczenia do wykonywania określonej pracy, jeżeli spełnione sa dodatkowe warunki

określone w kp.

Pracownik młodociany

(44)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

z dnia 28 maja 1996 r.

w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania

Dz.U.2018.2010 t.j.

Pracownik młodociany

(45)



Przygotowanie zawodowe

młodocianych pracowników, zwanych dalej "młodocianymi", może odbywać się przez:

1) naukę zawodu;

2) przyuczenie do wykonywania określonej pracy.

Pracownik młodociany

(46)

Nauka zawodu ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze:

1/ wykwalifikowanego pracownika lub 2/ czeladnika

i obejmuje praktyczną naukę zawodu, która jest organizowana u pracodawcy na

zasadach ustalonych w odrębnych

przepisach, oraz dokształcanie teoretyczne.

Pracownik młodociany

(47)

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy

- ma na celu przygotowanie

młodocianego do pracy w charakterze przyuczonego pracownika i może

dotyczyć wybranych prac związanych z nauką zawodu

Pracownik młodociany

(48)

DZIECKO:

OSOBA FIZYCZNA DO

UKOŃCZENIA PRZEZ NIĄ 16 ROKU ŻYCIA

Dopuszczalność zatrudniania dzieci

(49)

art. 304

⁵

k.p.

(50)

Zatrudnianie dzieci - osób

fizycznych poniżej 16 roku życia czyli

nawet poniżej bariery 13 roku życia (dzieci nie mające zdolności czynności

prawnych)

Wtedy przez przedstawicieli ustawowych – ale za zgodną dziecka

(zakaz pracy przymusowej)

(51)

PRZESŁANKI:



praca wyłącznie na rzecz podmiotów określonej kategorii wskazanych w k.p.



uprzednia zgoda przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka



zezwolenie właściwego inspektora pracy.

(52)

USTALENIE CZY SĄ ZAGROŻENIA:



PSYCHO-ROZWOJOWE?



ZDROWOTNE?



DLA REALIZACJI OBOWIĄZKU SZKOLNEGO?

(53)

 opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

 orzeczenie lekarza stwierdzające brak

przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

 opinia dyrektora szkoły, do której dziecko

uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania