Prawo rynku finansowego
dr hab. Witold Srokosz, prof. UWr
Wrocław 2019
Podstawowa literatura
W .Srokosz, P. Zawadzka, Prawo finansów publicznych z kazusami i
pytaniami. Rozdział IX, red. nauk. W.
Miemiec, Warszawa 2018
Literatura uzupełniająca
1. Z. Ofiarski, Prawo bankowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2017 2. W. Srokosz, Reglamentacja świadczenia usług finansowych,
Monitor Prawa Bankowego 2019, Nr 3, s. 92 – 108.
3. Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, red.
naukowa A. Jurkowska – Zeidler, M. Olszak, Warszawa 2016 4. System prawa finansowego, Tom IV, Prawo walutowe, Prawo
dewizowe, Prawo Rynku Finansowego, pod. red. Jana Głuchowskiego, Warszwa 2010.
5. Wykład prawa rynku finansowego, red. A. Jurkowska - Zeidler, A. Nadolska, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk 2017
Plan wykładu
1. Prawo bankowe i prawo rynku finansowego jako dział prawa oraz źródła prawa bankowego i prawa rynku finansowego
2. Rynek finansowy Unii Europejskiej i Polski
3. System bankowy Polski i Unii Europejskiej (pojęcie, struktura, elementy)
4. Rodzaje instytucji finansowych
5. Tworzenie i organizacja instytucji finansowych
6. Narodowy Bank Polski (status prawny, funkcje, cele i zadania oraz organy)
7. Nadzór finansowy
8. Usługi finansowe
Prawo bankowe a prawo rynku finansowego
prawo bankowe --- > dział prawa finansowego, do którego kwalifikuje się wszystkie normy regulujące organizację i funkcjonowanie systemu bankowego
prawo bankowe dotyczy również relacji pomiędzy bankami a ich klientami, które to relacje mają charakter cywilnoprawny
PRAWO BANKOWE
PUBLICZNE PRYWATNE
Prawo bankowe a prawo rynku finansowego
Prawo bankowe, jako pewien całościowy system norm prawnych, w którym nakładają się metody regulacji
cywilnoprawnej i administracyjnoprawnej w tym samym obszarze stosunków społecznych (działalność bankowa), znajduje się na pograniczu, między gałęziami prawa
finansowego i prawa cywilnego.
Prawo bankowe a prawo rynku finansowego
Prawo rynku finansowego
Prawo rynku finansowego kreuje infrastrukturę instytucjonalną świadczenia usług finansowych przez uprawnione podmioty.
prawo rynku finansowego :
- określa katalog usług finansowych,
- określa podmioty uprawnione do wykonywania usług finansowych,
- wskazuje warunki podejmowania przez te podmioty działalności polegającej na świadczeniu usług finansowych oraz warunki wykonywania przez nie tej działalności na rynku finansowym,
- reglamentuje prowadzenie działalności polegającej na świadczeniu usług finansowych poprzez
wprowadzenie obowiązku uzyskiwania stosowanych zezwoleń lub wpisów do odpowiednich rejestrów, - określa tzw. normy ostrożnościowe,
- w celu zapewnienia przestrzegania norm ostrożnościowych kreuje system kontroli i nadzoru na
podmiotami świadczącymi usługi finansowe.
Prawo rynku finansowego
Dla każdego, tradycyjnie wyróżnianego sektora rynku finansowego można wskazać osobny system norm prawnych, który zawiera się w prawie rynku finansowego.
- prawo bankowe
- prawo rynku kapitałowego, - prawo ubezpieczeniowe,
- prawo sektora rynku usług płatniczych
- prawo sektora spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych (z perspektywy
dydaktycznej i doktrynalnej regulację tego sektora należy objąć zakresem prawa bankowego) - regulacja prawna sektora rynku usług płatniczych (z perspektywy dydaktycznej i doktrynalnej regulację tego sektora należy objąć zakresem prawa bankowego)
Ponadto w ramach prawa rynku finansowego należy wskazać regulacje prawne
ponadsektorowe, które nie dotyczą poszczególnych instytucji finansowych, lecz
infrastruktury rynku finansowego (np. przepisy najważniejszej ustawy dla publicznego
polskiego prawa rynku finansowego, jaką jest ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym).
Źródła prawa rynku finansowego Konstytucja RP,
Traktaty (przede wszystkim Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej),
- dyrektywy,
- rozporządzenia unijne,
- ratyfikowane umowy międzynarodowe, - ustawy,
- rozporządzenia.
Źródła prawa rynku finansowego
soft law (miękkie prawo)
wyróżnia je to, że podmiot, którego takie prawo dotyczy, stosuje się do norm soft law, pomimo braku formalnego obowiązku
przestrzegania tego prawa, tj. normy soft law nie są zawarte w aktach prawa będących źródłem prawa powszechnie
obowiązującego.
Normy soft law
wprowadzane przy aktywnym udziale instytucji finansowych na zasadzie tzw. samoregulacji
wprowadzane samodzielnie przez organy nadzorcze
wydawane przez KNF wytyczne i rekomendacje
wytyczne i zalecenia wydawane przez europejskie organy
nadzoru finansowego
Źródła prawa – prawo bankowe
KONSTYTUCJA Art. 227 ust. 1
Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne
prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. NBP odpowiada za wartość polskiego
pieniądza.
Cele i zadania EBC i ESBC
TFUE
Głównym celem ESBC jest utrzymanie stabilności cen.
Bez uszczerbku dla celu stabilności cen, ESBC wspiera
ogólne polityki gospodarcze we Wspólnocie, mając na
względzie przyczynianie się do osiągnięcia celów
Wspólnoty (ustanowionych w artykule 2). ESBC działa w
poszanowaniu zasady otwartej gospodarki rynkowej z
wolną konkurencją, sprzyjając efektywnej alokacji
zasobów oraz zgodnie z zasadami określonymi w
artykule 4.
Źródła prawa (prawo bankowe)
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r.
w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru
ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi,
zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz
2006/49/WE
Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013 r.
Źródła prawa (prawo bankowe)
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE)
nr 575/2013
z dnia 26 czerwca 2013 r.
w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm
inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012
Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013
Źródła prawa (prawo bankowe)
1. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002, Nr 72, poz. 665, ze zm.)
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140, poz. 938, ze zm.)
3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach
zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 940, ze zm.)
4. Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o
funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich
zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U.
nr 119, poz. 1252)
System finansowy Polski i Unii Europejskiej – Jednolity Rynek Finansowy
R ynek finansowy (definicja ekonomiczna) - https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/rynek-finansowy miejsce, w którym są zawierane transakcje kupna i sprzedaży różnych form kapitału pieniężnego, na różne terminy i w oparciu o różne instrumenty finansowe. Uczestnikami rynku finansowego są z jednej strony podmioty potrzebujące kapitału, kreujące popyt, natomiast z drugiej strony – podmioty dysponujące
nadwyżkami finansowymi, tworzące podaż kapitału. Dzięki temu zwiększa się efektywność wykorzystania zasobów w gospodarce.
Instrument finansowy (W SENSIE EKONOMICZNYM!) jest umową, która reguluje wzajemne relacje finansowe pomiędzy stronami, w jakich one pozostają od chwili zawarcia tej umowy. Do instrumentów finansowych zalicza się m.in.:
- papiery wartościowe,
- jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych, - instrumenty rynku pieniężnego,
- instrumenty pochodne, - kontrakty na różnicę.
Współczesny rynek finansowy składa się z następujących segmentów:
-rynek pieniężny, -rynek kapitałowy, -rynek walutowy,
-rynek terminowy i rynek depozytowo- kredytowy.
Każdy z tych segmentów odgrywa inną rolę w zaspokajaniu potrzeb uczestników rynku
finansowego
Jednolity Rynek Finansowy
- Sytuacja, gdy rynek nie ogranicza się do obszaru jednego państwa, zwłaszcza państwa unitarnego, lecz obejmuje terytorium oznaczone w inny sposób. --- rynek wewnętrzny UE
- Zunifikowana organizacja i nadzór nad rynkiem finansowym, który istnieje w każdym z państw członkowskich UE, a nawet poza jej ramami (zrównanie państw należących do EOG z państwami członkowskimi UE)
- Organizacja rynku finansowego ma zapewnić bezpieczeństwo uczestnikom rynku.
- Chodzi o utworzenie STRUKTURY INSTYTUCJONALNEJ świadczenia usług finansowych przez podmioty dopuszczone do tego rodzaju działalności.
- W ramach tej struktury instytucjonalnej PAŃSTWO :
określa katalog usług finansowych,
- określa podmioty uprawnione do wykonywania usług finansowych,
- wskazuje warunki podejmowania przez te podmioty działalności polegającej na świadczeniu usług finansowych oraz warunki wykonywania przez nie tej działalności na rynku finansowym,
- reglamentuje prowadzenie działalności polegającej na świadczeniu usług finansowych poprzez wprowadzenie obowiązku uzyskiwania stosowanych zezwoleń lub wpisów do odpowiednich rejestrów,
- określa tzw. normy ostrożnościowe,
- w celu zapewnienia przestrzegania norm ostrożnościowych kreuje system kontroli i nadzoru na podmiotami świadczącymi usługi finansowe.
ZAŁĄCZNIK I do dyrektywy 2013/36/UE
(Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi)
WYKAZ RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI PODLEGAJĄCYCH WZAJEMNEMU UZNAWANIU (usługi wykonywane przez INSTYTUCJE KREDYTOWE – usługi bankowe i inwestycyjne)
1. Przyjmowanie depozytów i innych środków podlegających zwrotowi.
2. Udzielanie kredytów, w tym między innymi: kredyt konsumencki, umowy kredytowe dotyczące nieruchomości, faktoring z regresem lub bez, finansowanie transakcji handlowych (w tym forfeiting).
3. Leasing finansowy.
4. Usługi płatnicze zgodnie z definicją w art. 4 ust. 3 dyrektywy 2007/64/WE.
5. Emisja innych środków płatności i administrowanie nimi (np. czeków podróżnych i czeków bankierskich), o ile działalność ta nie jest objęta pkt 4.
6. Gwarancje i zobowiązania.
7. Obrót na własny rachunek lub na rachunek klienta dowolną z następujących pozycji:
a) instrumentami rynku pieniężnego (czekami, wekslami, certyfikatami depozytowymi itp.);
b) dewizami;
c) opcjami i terminowymi umowami na instrumenty finansowe typu „futures”;
d) instrumentami stopy procentowej i wymiany walutowej;
e) zbywalnymi papierami wartościowymi.
8. Uczestniczenie w emisji papierów wartościowych i świadczenie usług związanych z taką emisją.
9. Doradztwo dla przedsiębiorstw gospodarczych w zakresie struktury kapitałowej, strategii przemysłowej i kwestii z nimi związanych, jak również doradztwo i usługi dotyczące łączenia się oraz nabywania przedsiębiorstw gospodarczych.
10. Pośrednictwo na rynku pieniężnym.
11. Zarządzanie portfelem i doradztwo inwestycyjne.
12. Przechowywanie papierów wartościowych i administrowanie nimi.
13. Usługi w zakresie opiniowania kredytobiorców.
14. Przechowywanie w sejfach.
15. Emisja pieniądza elektronicznego.
Usługi oraz działalność przewidziane w sekcjach A i B załącznika I do dyrektywy 2004/39/WE odnoszące się do instrumentów finansowych przewidzianych w sekcji C załącznika I do tej dyrektywy, podlegają wzajemnemu uznawaniu zgodnie z niniejszą dyrektywą
.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE Tekst mający znaczenie dla EOG
ZAŁĄCZNIK I
WYKAZY USŁUG I DZIAŁALNOŚCI ORAZ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SEKCJA A
Usługi inwestycyjne i działalność inwestycyjna
1) Przyjmowanie i przekazywanie zleceń w odniesieniu do jednego lub większej liczby instrumentów finansowych;
2) Wykonywanie zleceń na rachunek klientów;
3) Zawieranie transakcji na własny rachunek;
4) Zarządzanie portfelem;
5) Doradztwo inwestycyjne;
6) Gwarantowanie emisji instrumentów finansowych lub subemisja instrumentów finansowych z gwarancją przejęcia emisji;
7) Subemisja instrumentów finansowych bez gwarancji przejęcia emisji;
8) Prowadzenie MTF (wielostronnych platform obrotu) 9) Prowadzenie OTF (zorganizowanych platform obrotu)
„wielostronna platforma obrotu” lub „MTF”
oznacza system wielostronny prowadzony przez firmę inwestycyjną lub operatora rynku, który
kojarzy wiele deklaracji gotowości zakupu i sprzedaży instrumentów finansowych przez osoby trzecie – w systemie i zgodnie ze swoimi zasadami niemającymi charakteru uznaniowego
– w sposób skutkujący zawarciem kontraktu, zgodnie z tytułem II niniejszej dyrektywy
„zorganizowana platforma obrotu” lub „OTF”
oznacza system wielostronny niebędący rynkiem regulowanym ani MTF, w ramach którego umożliwia się interakcję wielu deklaracji gotowości zakupu i sprzedaży obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji lub instrumentów pochodnych, składanych przez osoby trzecie w sposób skutkujący zawarciem kontraktu, zgodnie z tytułem II niniejszej dyrektywy
SEKCJA B
Usługi dodatkowe
1) Sprawowanie pieczy nad instrumentami finansowymi oraz administrowanie nimi na rachunek klientów, w tym przechowywanie i usługi powiązane, takie jak zarządzanie środkami pieniężnymi/zabezpieczeniem, z wyłączeniem prowadzenia rachunków papierów wartościowych na najwyższym poziomie ewidencji;
2) Udzielanie kredytów lub pożyczek inwestorowi, umożliwiając mu zawieranie transakcji obejmujących jeden lub większą liczbę instrumentów finansowych, w przypadku gdy firma udzielająca kredytu lub pożyczki jest zaangażowana w transakcję;
3) Doradztwo dla przedsiębiorstw odnoszące się do struktury kapitałowej, strategii i odnośnych kwestii, jak również doradztwo i usługi dotyczące łączenia się oraz nabywania przedsiębiorstw;
4) Usługi dewizowe, w przypadku gdy są one związane ze świadczeniem usług inwestycyjnych;
5) Badania inwestycyjne i analiza finansowa lub inne formy ogólnych rekomendacji odnoszących się do transakcji na instrumentach finansowych;
6) Usługi związane z ubezpieczaniem;
7) Usługi inwestycyjne i działalność inwestycyjna, a także usługi dodatkowe z rodzaju uwzględnionego na podstawie załącznika 1 sekcja A lub B, dotyczące instrumentów bazowych dla instrumentów pochodnych uwzględnionych na podstawie sekcji C pkt 5, 6, 7 i 10, w przypadku gdy są one związane ze świadczeniem usług inwestycyjnych lub dodatkowych.
EKCJA C
Instrumenty finansowe
1) Zbywalne papiery wartościowe;
2) Instrumenty rynku pieniężnego;
3) Jednostki uczestnictwa w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania;
4) Transakcje opcyjne, transakcje typu futures, swap, kontrakty terminowe typu forward oraz wszelkie inne kontrakty pochodne dotyczące papierów wartościowych, instrumentów
dewizowych, stóp procentowych lub oprocentowania, uprawnień do emisji lub innych instrumentów pochodnych, indeksów finansowych lub środków finansowych, które można rozliczać fizycznie lub w środkach pieniężnych;
5) Transakcje opcyjne, transakcje typu futures, swap, kontrakty terminowe typu forward oraz wszelkie inne kontrakty pochodne dotyczące towarów, które muszą być rozliczane w środkach pieniężnych lub które mogą być rozliczane w środkach pieniężnych według uznania jednej ze stron, w przypadku innym niż niedotrzymanie warunków lub innego rodzaju zdarzenie skutkujące rozwiązaniem kontraktu;
6) Transakcje opcyjne, transakcje typu futures, swapy oraz wszelkie inne kontrakty pochodne dotyczące towarów, które można rozliczać fizycznie, pod warunkiem że podlegają one obrotowi na rynku regulowanym, MTF lub OTF, z wyjątkiem produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, stanowiących przedmiot obrotu na OTF, które muszą być rozliczane fizycznie;
7) Transakcje opcyjne, transakcje typu futures, swap, kontrakty terminowe typu forward oraz wszelkie inne kontrakty pochodne dotyczące towarów, które można rozliczać fizycznie oraz które nie zostały wymienione w inny sposób w pkt 6 niniejszej sekcji i które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych;
8) Instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego;
9) Kontrakty finansowe na transakcje różnicowe;
10) Transakcje opcyjne, transakcje typu futures, swapy, kontrakty terminowe typu forward oraz wszelkie inne kontrakty pochodne odnoszące się do stawek klimatycznych, opłat
przewozowych lub stóp inflacji lub innych urzędowych danych statystycznych, które muszą być rozliczane w środkach pieniężnych lub można rozliczać w środkach pieniężnych według uznania jednej ze stron w przypadku innym niż niedotrzymanie warunków lub innego rodzaju zdarzenia skutkującego rozwiązaniem kontraktu, a także wszelkiego rodzaju inne kontrakty pochodne dotyczące aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz środków niewymienionych gdzie indziej w tej sekcji, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych, uwzględniając, między innymi, czy podlegają one obrotowi na rynku regulowanym, OTF lub MTF;
11) Uprawnienia do emisji obejmujące dowolne jednostki uznane za spełniające wymogi dyrektywy 2003/87/WE (system handlu uprawnieniami do emisji).
EKCJA D
Usługi w zakresie udostępniania informacji
1) Prowadzenie APA (zatwierdzonych podmiotów publikujących);
2) Prowadzenie CTP (dostawców informacji skonsolidowanych);
3) Obsługa ARM (zatwierdzonych mechanizmów sprawozdawczych).
„zatwierdzony mechanizm sprawozdawczy” lub „ARM”
oznacza osobę upoważnioną na mocy niniejszej dyrektywy do świadczenia usług polegających na zgłaszaniu szczegółów transakcji właściwym organom lub ESMA w imieniu firm inwestycyjnych;
„dostawca informacji skonsolidowanych” lub „CTP” oznacza osobę upoważnioną na mocy niniejszej dyrektywy do świadczenia usług polegających na gromadzeniu informacji dotyczących obrotu dla instrumentów finansowych wymienionych w art. 6, 7, 10, 12 i 13, 20 i 21 rozporządzenia (UE) nr 600/2014 z rynków regulowanych, MTF, OTF i APA oraz ich konsolidację w ciągły elektroniczny strumień danych bieżących, obejmujący dane o cenie i wolumenie dla poszczególnych instrumentów finansowych;
„zatwierdzony podmiot publikujący” lub „APA” oznacza osobę upoważnioną na mocy niniejszej dyrektywy do świadczenia usług polegających na upublicznianiu informacji dotyczących obrotu w imieniu firm inwestycyjnych zgodnie z art. 20 i 21 rozporządzenia(UE) nr 600/2014;
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, zmieniająca dyrektywy 2002/65/WE, 2009/110/WE, 2013/36/UE i rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 oraz uchylająca dyrektywę 2007/64/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG)
ZAŁĄCZNIK I
USŁUGI PŁATNICZE
(zgodnie z definicją w art. 4 pkt 3)
1. Usługi umożliwiające złożenie gotówki na rachunku płatniczym oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku płatniczego.
2. Usługi umożliwiające wypłatę gotówki z rachunku płatniczego oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku płatniczego.
3. Realizacja transakcji płatniczych, w tym transfery środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy usług płatniczych użytkownika lub u innego dostawcy usług płatniczych:
a) realizacja poleceń zapłaty, w tym jednorazowych poleceń zapłaty;
b) realizacja transakcji płatniczych przy użyciu karty płatniczej lub podobnego urządzenia;
c) realizacja poleceń przelewu, w tym zleceń stałych.
4. Realizacja transakcji płatniczych, jeżeli środki pieniężne mają pokrycie w linii kredytowej przyznanej użytkownikowi usług płatniczych:
a) realizacja poleceń zapłaty, w tym jednorazowych poleceń zapłaty;
b) realizacja transakcji płatniczych przy użyciu karty płatniczej lub podobnego urządzenia;
c) realizacja poleceń przelewu, w tym zleceń stałych.
5. Wydawanie instrumentów płatniczych lub usługi acquiringu transakcji płatniczych.
6. Usługi przekazu pieniężnego.
7. Usługi inicjowania płatności.
8. Usługi dostępu do informacji o rachunku.
Instytucje finansowe
Instytucja finansowa w wąskim znaczeniu :
Według art. 4 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia 575/2013/UE instytucja finansowa oznacza podmiot inny niż instytucja (czyli inny niż instytucja kredytowa lub firma inwestycyjna w rozumieniu rozporządzenia 575/2013/UE), którego podstawową działalnością jest nabywanie pakietów akcji lub wykonywanie co najmniej jednego spośród rodzajów działalności wymienionych w pkt 2–12 i pkt 15 załącznika I do dyrektywy 2013/36/UE (CRD IV).
Pojęcie to obejmuje również finansowe spółki holdingowe, finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, instytucje płatnicze w rozumieniu dyrektywy 2007/64/WE (PSD) i spółki zarządzania
aktywami. Pojęcie instytucji finansowej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia 2013/36/UE nie
obejmuje jednak ubezpieczeniowych spółek holdingowych i ubezpieczeniowych spółek holdingowych
prowadzących działalność mieszaną.
Instytucja finansowa w szerokim znaczeniu
Działalność na rynku finansowym jest co do zasady działalnością reglamentowaną. Według art. 22 Konstytucji RP ograniczenie działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Według dyrektywy 2013/36/UE (CRD IV) państwa członkowskie wymagają uzyskania przez instytucje kredytowe zezwolenia przed rozpoczęciem działalności.
Definicję instytucji kredytowej zawiera rozporządzenie 575/2013/UE – jest to podmiot, którego działalność polega na przyjmowaniu depozytów lub innych zwrotnych środków finansowych od ludności oraz na udzielaniu kredytów na swój własny rachunek.
Polskie prawo bankowe, implementując regulacje unijne, wymaga, aby podmiot wykonujący działalność instytucji kredytowej (działalność depozytowo-kredytową), czyli podmiot spełniający definicję banku wskazaną w art. 2 pr.
bank., uzyskał stosowne zezwolenie KNF. W ujęciu formalnym są to dwa odrębne zezwolenia. Założyciele banku
muszą najpierw uzyskać zezwolenie na utworzenie banku (art. 34 pr. bank.), a potem bank musi uzyskać zezwolenie
na rozpoczęcie działalności – z wnioskiem o wydanie takiego zezwolenia występuje zarząd banku (art. 36 pr. bank.).
Rodzaj instytucji finansowej w
szerokim znaczeniu Definicja ustawowa
Rodzaj
reglamentacji/organ nadzoru
SEKTOR BANKOWY
Bank Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym (art. 2 pr. bank.). Tylko banki mogą wykonywać czynności bankowe zastrzeżone dla banków (art. 5 ust. 1 w zw. z ust. 4 pr. bank.), z wyjątkiem określonym w art. 5 ust. 5 pr.
bank. Banki mogą wykonywać także czynności bankowe wymienione w art. 5 ust. 2 pr. bank. oraz usługi finansowe wskazane w art. 6 pr. bank.
zezwolenie/
KNF
Bank krajowy Bank mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 4 ust. 1 pkt 1 pr. bank.)
Bank spółdzielczy Bank będący spółdzielnią, do którego w zakresie nieuregulowanym w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych oraz w ustawie Prawo bankowe, stosuje się przepisy ustawy Prawo spółdzielcze (art. 2 pkt 1 u.f.b.s.)
zezwolenie/
KNF
Zrzeszony bank spółdzielczy
Bank spółdzielczy zrzeszony z bankiem zrzeszającym (art. 4 w zw. z art. 16 u.f.b.s.). Wykonuje ograniczony przedmiotowo, podmiotowo i terytorialnie katalog czynności bankowych określony przez u.f.b.s.
Niezrzeszony bank spółdzielczy
Bank spółdzielczy niezrzeszony z bankiem zrzeszającym (art. 16 ust. 4ab u.f.b.s.). Brak ustawowych ograniczeń katalogu czynności bankowych.
Bank zrzeszający Bank w formie spółki akcyjnej, utworzony przez banki spółdzielcze, jeżeli bank ten zrzesza co najmniej jeden bank spółdzielczy na zasadach określonych w art. 16 oraz posiada kapitał założycielski wynoszący co najmniej czterokrotność kwoty określonej w art. 32 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe lub dwukrotność tej kwoty w przypadku banku, którego działalność ogranicza się wyłącznie do świadczenia usług na rzecz zrzeszonych banków (apeksowy bank zrzeszający) – art. 2 pkt. 2 u.f.b.s.
Bank państwowy Brak definicji legalnej. Może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii KNF. Bank państwowy nie jest przedsiębiorstwem państwowym, państwową jednostką organizacyjną ani jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów (art. 14–19 pr. bank.).
rozporządze-nie RM/KNF
Bank hipoteczny Brak definicji legalnej. Bank hipoteczny jest tworzony wyłącznie w formie spółki akcyjnej. Statut banku hipotecznego określa jego nazwę, która zawiera dodatkowo wyrazy ,,bank hipoteczny''. Do zasad tworzenia, organizacji i działania banków hipotecznych nieuregulowanych u.l.z.b.h. stosuje się odpowiednio przepisy Prawa bankowego oraz przepisy o Narodowym Banku Polskim. Bank hipoteczny może wykonywać wyłącznie czynności określone w art. 12, 15 i 15a u.l.z.b.h.
Bank zagraniczny Bank mający siedzibę na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim (art. 4 ust.1 pkt 2 pr. bank.). WWN*
Oddział banku zagranicznego Jednostka organizacyjna banku zagranicznego wykonująca w jego imieniu i na jego rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego temu bankowi, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danego banku zagranicznego odpowiadające powyższym cechom, utworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uważa się za jeden oddział (art. 4 pkt 20 pr.
bank.)
zezwolenie/
KNF
Oddział banku krajowego za granicą Jednostka organizacyjna banku krajowego wykonująca w jego imieniu i na jego rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego bankowi krajowemu, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danego banku krajowego odpowiadające powyższym cechom, utworzone na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa, uważa się za jeden oddział (art. 4 pkt 19 pr. bank.).
zezwolenie /KNF
Instytucja kredytowa Instytucja kredytowa - instytucja, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 575/2013, mającą siedzibę na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego (art. 4 pkt 17 pr. bank).
WWN*
Oddział instytucji kredytowej Oddział, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 17 rozporządzenia nr 575/2013, niebędący oddziałem banku krajowego ani oddziałem banku zagranicznego (art. 4 pkt. 18 pr. bank.). notyfikacja/
WWN
SEKTOR USŁUG PŁATNICZYCH
Osoba prawna, która zgodnie z art. 60 ust. 1 u.u.p. uzyskała zezwolenie na prowadzenie działalności w charakterze instytucji płatniczej (art. 2 pkt 16 u.u.p.).
zezwolenie/
KNF
Instytucja płatnicza wykonująca oprócz usług płatniczych, wydawania pieniądza elektronicznego lub działalności, o której mowa w art. 74 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 u.u.p., inną działalność gospodarczą (art. 2 pkt 9 u.u.p.).
Osoba prawna, której właściwe organy nadzorcze wydały zezwolenie na świadczenie usług płatniczych (art. 2 pkt 32 u.u.p.).
WWN*
Osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, wpisana do rejestru biur usług płatniczych, prowadząca działalność w zakresie świadczenia usługi płatniczej, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 u.u.p. (art. 2 pkt 2a u.u.p.).
wpis do rejestru/KNF
Hybrydowe biuro usług płatniczych
Biuro usług płatniczych wykonujące oprócz usługi płatniczej, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 u.u.p., inną działalność gospodarczą (art. 2 pkt. 9a u.u.p.).
Krajowa instytucja pieniądza elektroniczne-go
Osoba prawna, która zgodnie z art. 60 ust. 1 u.u.p. uzyskała zezwolenie na
prowadzenie działalności w charakterze instytucji płatniczej (art. 2 pkt 16 u.u.p.). katalog instytucji finansowych
Katalog instytucji finansowych zezwolenie/
KNF Hybrydowa
instytucja pieniądza elektronicznego
Instytucja pieniądza elektronicznego wykonująca oprócz wydawania pieniądza elektronicznego, usług płatniczych lub działalności, o której mowa w art. 132j ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3, inną działalność gospodarczą (art. 2 pkt 8 u.u.p.).
Unijna instytucja pieniądza elektronicznego
Osoba prawna, której właściwe organy nadzorcze wydały zezwolenie na wydawanie pieniądza elektronicznego (art. 2 pkt 31a u.u.p.).
WWN*
Zagraniczna instytucja pieniądza elektronicznego
Podmiot z siedzibą w państwie niebędącym państwem członkowskim, inny niż bank zagraniczny, uprawniony zgodnie z prawem państwa siedziby do wydawania pieniądza elektronicznego (art. 2 pkt 35b u.u.p.).
WWN*
katalog instytucji finansowych
System bankowy
Zorganizowana według pewnych zasad
całość, której elementami są działające w
danym kraju i wdanym czasie banki oraz
te organy i podmioty, które powołane są
wyłącznie do działania na rzecz banków
lub ich klientów.
Czynności bankowe
Czynności bankowe zastrzeżone dla banków (sensu stricto)
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
2) prowadzenie innych rachunków bankowych, 3) udzielanie kredytów,
4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
5) emitowanie bankowych papierów wartościowych, 6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, 6a) wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,
7) wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
art. 5 ust. 1 pr. bank.
Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki (sensu largo):
1) udzielanie pożyczek pieniężnych,
2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu świadczenie usług płatniczych oraz wydawanie pieniądza elektronicznego, 4) terminowe operacje finansowe,
5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych, 8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych,
10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.
11) pośrednictwo w zawieraniu umów lokaty strukturyzowanej;
12) doradztwo w odniesieniu do lokat strukturyzowanych.
art. 5 ust. 2 pr. bank.
Art. 6. Poza wykonywaniem czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, banki mogą:
1) obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
2) zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych, 3) dokonywać obrotu papierami wartościowymi,
4) dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika,
5) nabywać i zbywać nieruchomości,
6) świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych, 6a) świadczyć usługi zaufania oraz wydawać środki identyfikacji
elektronicznej w rozumieniu przepisów o usługach zaufania, 7) świadczyć inne usługi finansowe,
8) wykonywać inne czynności, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je
do tego.
ochrona nazwy „bank” lub „kasa”
Art. 3. Wyrazy "bank" lub "kasa" mogą być używane w nazwie oraz dla określenia działalności lub reklamy wyłącznie banku w rozumieniu art. 2, z tym że:
1) nie dotyczy to jednostek organizacyjnych używających wyrazów "bank" lub "kasa", z których działalności
jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych,
2) wyraz "kasa" może być także używany w nazwie oraz do określenia działalności lub reklamy jednostki
organizacyjnej, która na podstawie odrębnej ustawy gromadzi oszczędności oraz udziela pożyczek
pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w tej
jednostce.
Sankcje za wykonywanie czynności bankowych bez zezwolenia
Art. 170.
1. Wykonywanie czynności bankowych bez zezwolenia nie stanowi podstawy do
pobierania oprocentowania, prowizji, opłat ani innego wynagrodzenia.
2. Kto otrzymał oprocentowanie, prowizję, opłatę lub inne wynagrodzenie za
czynności, o których mowa w ust. 1, jest
zobowiązany do ich zwrotu.
Art. 171. 1. Kto bez zezwolenia prowadzi działalność
polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, prawnych lub jednostek
organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób, podlega grzywnie do 5.000.000 10.000.000 złotych i karze pozbawienia wolności do lat 3 5.
2. Tej samej karze podlega, kto, prowadząc działalność zarobkową wbrew warunkom określonym w ustawie, używa w nazwie jednostki organizacyjnej niebędącej bankiem lub do określenia jej działalności lub reklamy wyrazów "bank" lub "kasa".
3. Tej samej karze podlega także ten, kto dopuszcza się
czynu określonego w ust. 1 lub 2 działając w imieniu lub
w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
niemającej osobowości prawnej.
Rodzaje banków
kryterium: forma organizacyjno – prawna - banki państwowe
- banki spółdzielcze
- banki działające w formie spółki akcyjnej kryterium: lokalizacja banku
- krajowe - zagraniczne
- instytucje kredytowe
Kryterium: rodzaj wykonywanych przez bank czynności bankowych - uniwersalne
- Hipoteczne
- Inwestycyjne
- domicylowe
Bank uniwersalny
Do zakresu działania banków uniwersalnych
należą czynności wymienione w art. 5 ust. 1 i
2 pr. bank. oraz działalność wskazana w art. 6
pr. bank.
banki hipoteczne:
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych – lex specialis w
stosunku do ustawy Prawo bankowe Art. 3.
1. Hipoteczny list zastawny jest papierem
wartościowym imiennym lub na okaziciela,
którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami, w którym to liście bank hipoteczny zobowiązuje się wobec uprawnionego do spełnienia
określonych świadczeń pieniężnych.
2. Publiczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku
hipotecznego z tytułu:
1) kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi odsetkami, gwarancją lub poręczeniem Narodowego Banku Polskiego, Europejskiego Banku
Centralnego, rządów lub banków centralnych państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,
z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat, oraz gwarancją lub
poręczeniem Skarbu Państwa zgodnie z przepisami odrębnych ustaw, albo 2) kredytów udzielonych podmiotom wymienionym w pkt 1, albo
3) kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi odsetkami, gwarancją lub poręczeniem jednostek samorządu terytorialnego oraz kredytów
udzielonych jednostkom samorządu terytorialnego.
O specyfice banku hipotecznego decyduje katalog podstawowych czynności, które
może wykonywać.
Art. 11a - Bank hipoteczny może wykonywać wyłącznie czynności
określone w ustawie o listach zastawnych
i bankach hipotecznych
Założenia szczegółowe polskiego modelu bankowości hipotecznej*
1. Ograniczenie możliwości udzielania zezwoleń na prowadzenie działalności bankowej do
wyspecjalizowanych podmiotów.
2. Ograniczenie zakresu działalności banku
hipotecznego do czynności o niskim stopniu ryzyka 3. Poddanie gospodarki finansowej banku
hipotecznego szczególnym wymogom, przede wszystkim:
a) ścisłego powiązania wielkości emisji listów
zastawnych z wysokością funduszy własnych
banków
b) Uzależnienie wysokości emisji listów zastawnych od sumy udzielonych
kredytów i bankowo – hipotecznej wartości nieruchomości
4. poddanie banku hipotecznego złożonemu nadzorowi powiernika i jego zastępcy oraz KNF
* za M. Olszak, Bank hipoteczny jako bank specjalistyczny, Przegląd
Ustawodawstwa Gospodarczego 1999, Nr 7-8, s. 15.
Bank spółdzielczy
USTAWA z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających
art. 1
1. Ustawa określa zasady:
1) organizacji, działalności oraz zrzeszania się banków spółdzielczych, z zastrzeżeniem ust. 2;
2) działalności oraz zrzeszania się banków zrzeszających banki spółdzielcze;
3) tworzenia i funkcjonowania systemu ochrony;
4) tworzenia i funkcjonowania zrzeszenia zintegrowanego.
2. Przepisów ustawy, z wyjątkiem art. 5a, art. 10a-10e, art. 11-13, art. 15 i art. 32-37, nie stosuje się do banków spółdzielczych, których kapitał założycielski wynosi co najmniej równowartość 5 000 000 euro, chyba że banki te są zrzeszone na zasadach określonych w art. 16 lub są uczestnikami systemu ochrony, o którym mowa w art.
22b ust. 1 albo zrzeszenia zintegrowanego, o którym mowa w art. 22o ust. 1.
Art. 2 ustawy
bank spółdzielczy - należy przez to rozumieć bank będący spółdzielnią, do którego w
zakresie nieuregulowanym w ustawie o bankach spółdzielczych oraz w ustawie - Prawo bankowe mają zastosowanie
przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze.
To wyróżnia banki spółdzielcze od innych banków a nie katalog wykonywanych
przez nie czynności bankowych.
Banki spółdzielcze Zrzeszone niezrzeszone
Kapitał niższy niż kapitał wyższy 5 000 000 euro niż 5 000 000 euro Mają obowiązek nie mają obowiązku zrzeszania się zrzeszania się
Teren powiatu obszar całego kraju Obszar województwa
Niektóre czynności bank --- wszystkie
Art. 5.
1. Bank spółdzielczy prowadzi działalność na terenie powiatu, w którym znajduje się jego siedziba oraz na terenie powiatów, w których w dniu wejścia w życie ustawy znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe, o których mowa w art. 6 ust. 1.
1a. Bank spółdzielczy posiadający fundusze własne wyższe niż
równowartość 1 000 000 euro, lecz niższe niż równowartość 5 000 000 euro, może prowadzić działalność na terenie województwa, w którym znajduje się jego siedziba oraz na terenie powiatów, w
których znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 3.
1b. Bank spółdzielczy posiadający fundusze własne równe lub wyższe niż równowartość 5 000 000 euro może prowadzić działalność na obszarze całego kraju.
2. Bank spółdzielczy, za zgodą banku zrzeszającego, z którym zawarł umowę zrzeszenia, może prowadzić działalność także na terenie powiatów sąsiadujących z terenem określonym w ust. 1 i ust. 1a.
Działalność obejmująca inne powiaty niż sąsiadujące, wymaga uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego.
5. Ograniczeń, o których mowa w ust. 1a i 2, nie stosuje się do banku spółdzielczego będącego uczestnikiem systemu ochrony, w przypadku:
1)gdy bank ten jest stroną umowy o utworzeniu konsorcjum bankowego, z zastrzeżeniem, iż siedziba kredytobiorcy powinna znajdować się w zakresie działania przynajmniej jednego z uczestników konsorcjum;
2)udzielania kredytów jednostkom podporządkowanym bankowi zrzeszającemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 42 ustawy o rachunkowości lub jednostkom, na które bank zrzeszający wywiera znaczący wpływ w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 36 tej ustawy;
3)wykonywania czynności bankowych z członkami banku spółdzielczego;
4)wykonywania czynności bankowych z jednostką zarządzającą systemem ochrony.
Art. 6.
1. Banki spółdzielcze, po uzyskaniu zgodnie z ustawą - Prawo bankowe zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, mogą wykonywać
następujące czynności bankowe:
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
2) prowadzenie innych rachunków bankowych, 3) udzielanie kredytów,
4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych, 5) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, 6) udzielanie pożyczek pieniężnych,
7) udzielanie pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,
8) operacje czekowe i wekslowe,
9) świadczenie usług płatniczych oraz wydawanie pieniądza elektronicznego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych ,
10) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
11) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
12) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
13) wykonywanie innych czynności bankowych w imieniu i na rzecz banku zrzeszającego.
2. Czynności bankowe, o których mowa w ust. 1 pkt 3, 4, 6, 7 i 12, banki spółdzielcze mogą wykonywać z osobami fizycznymi zamieszkującymi lub prowadzącymi
przedsiębiorstwo na terenie działania banku
spółdzielczego lub z osobami prawnymi i jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, a posiadającymi zdolność prawną, mającymi siedzibę lub jednostki organizacyjne na terenie działania banku
spółdzielczego. Czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 12, banki spółdzielcze mogą wykonywać w zakresie i trybie uzgodnionym z bankiem zrzeszającym.
2a. W szczególnie uzasadnionych przypadkach bank spółdzielczy będący uczestnikiem systemu ochrony może wykonać czynność bankową z osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką
organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej a posiadającą zdolność prawną, mającymi miejsce zamieszkania lub siedzibę poza terenem jego działania, po uzyskaniu zgody organu
zarządzającego tym systemem ochrony
Bank zrzeszający
- Spółdzielcza Grupa Bankowa – Bank S.A. w Poznaniu (SGB – Bank S.A.),
- Bank Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna w Warszawie,
bank zrzeszający - bank w formie spółki akcyjnej, utworzony przez banki spółdzielcze, jeżeli bank ten zrzesza co najmniej jeden bank spółdzielczy na zasadach określonych w art. 16 oraz posiada
kapitał założycielski wynoszący co najmniej czterokrotność kwoty określonej w art. 32 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe lub
dwukrotność tej kwoty w przypadku banku, którego działalność
ogranicza się wyłącznie do świadczenia usług na rzecz zrzeszonych banków (apeksowy bank zrzeszający)
zrzeszenie - zrzeszenie działające na podstawie ustawy o
funkcjonowaniu banków spółdzielczych, utworzone przez bank lub
banki spółdzielcze i bank zrzeszający
Banki spółdzielcze zrzeszają się z bankiem zrzeszającym na podstawie umowy.
Bank spółdzielczy – obowiązek uzyskania statusu akcjonariusza banku
zrzeszającego (nabycie co najmniej 1 akcji)
Bank zrzeszający i bank spółdzielczy : łączą przynajmniej dwa stosunki – korporacyjny i zrzeszeniowy
Bank spółdzielczy ma swobodę wyboru banku zrzeszającego przez cały czas
trwania ustawowego obowiązku zrzeszania się.
5.1. Pojęcie i status prawny systemu ochrony
Bank
zrzeszający/jednostk a zarządzająca system ochrony Organy
systemu ochrony
Bank Spółdzielcz y- uczestnik
systemu
Bank Spółdzielcz y- uczestnik
systemu
Bank Spółdzielcz y- uczestnik
systemu
umow a akcje/udziały
Bank zrzeszający lu
b
Schemat systemu ochrony (w modelu bank zrzeszający + jednostka zarządzająca jako spółdzielnia + zrzeszone banki spółdzielcze)
jednostka zarządzająca system ochrony – spółdzielnia osób
prawnych Organy
systemu ochrony
Bank Spółdzielczy-
uczestnik
systemu Bank
Spółdzielczy- uczestnik
systemu
Bank Spółdzielczy-
uczestnik systemu
u m
o w
a Fundusz
pomocowy
wpłaty Inne
źródła
Fundusz zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy
Wpłaty bezzwrotne
Fundusz zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy Fundusz
zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy
Wpłata bezzwrotna Wpłata
bezzwrotna
pożyczki Poręczenia/gwarancje/p
ożyczki
Poręczenia/
gwarancje
Mechanizm płynnościowy Bank zrzeszający
Organy banku zrzeszającego
Kontrola/
nadzór
Schemat systemu ochrony (w modelu bank zrzeszający + jednostka zarządzająca jako spółdzielnia + zrzeszone banki spółdzielcze) – mechanizm płynnościowy i wsparcie wypłacalności
jednostka zarządzająca system ochrony – spółdzielnia osób
prawnych
Bank Spółdzielczy-
uczestnik
systemu Bank
Spółdzielczy- uczestnik
systemu
Bank Spółdzielczy-
uczestnik systemu
u m
o w
a Fundusz
pomocowy
wpłaty
Inne źródła
Fundusz zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy
Wpłaty bezzwrotne
Fundusz zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy Fundusz
zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy
Wpłata bezzwrotna Wpłata
bezzwrotna
Pożyczki/gw arancje/regw aranacje/por
ęczenia Poręczenia/gw
arancje/regwar ancje/pożyczk
i
Poręczenia/
gwarancje/
pożyczki
Mechanizm płynnościowy Bank zrzeszający
Rachunki depozytów obowiązkowych
Poręczenia/gwarancje/r egwarancje/pożyczki
DEPOZYTY Bank zrzeszający – kapitał
zapasowy/rezerwowy
Schemat systemu ochrony (w modelu bank zrzeszający + jednostka zarządzająca jako spółdzielnia + zrzeszone banki spółdzielcze) – organizacja i ustrój
jednostka zarządzająca system ochrony – spółdzielnia osób
prawnych Organy
systemu ochrony
Bank Spółdzielczy-
uczestnik
systemu Bank
Spółdzielczy- uczestnik
systemu
Bank Spółdzielczy-
uczestnik systemu
u m
o w
a Fundusz
pomocowy
Mechanizm płynnościowy
Bank zrzeszający
Organy banku zrzeszającego
Kontrola/
nadzór
akcje
udziały
Schemat zrzeszenia zintegrowanego
Bank zrzeszający Organy :
zgromadzenie prezesów rada zrzeszenia ewentualnie inne, np.
Komisja Kontroli i Monitoringu
Bank Spółdzielczy-
uczestnik
systemu Bank
Spółdzielczy- uczestnik
systemu
Bank Spółdzielczy-
uczestnik systemu
u m
o w
a Fundusz
pomocowy
wpłaty
Inne źródła Bank zrzeszający – kapitał
zapasowy/rezerwowy
Fundusz zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy Fundusz
zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy Fundusz
zasobowy Kapitał zapasowy/rezer
wowy
Wpłata bezzwrotna Wpłata
bezzwrotna
Pożyczki/gwara ncje/poręczenia
Poręczenia/
gwarancje
Mechanizm wsparcia płynności depozyty
Wpłaty bezzwrotne
