Jerzy Zaniemojski
"Psychologia i psychopatologia życia
codziennego", Marek Jarosz,
Warszawa 1975 : [receznja]
Palestra 19/10(214), 70-71
70 R ecen zje N r 10 (214)
nizm w y m ag a dużo płynów , sędzia przew odniczący żąda zaśw iad czen ia od le k a rz a w ięziennego. Na d ru g iej sali gdy oskarżony p o w ęłu je się n a to, że w areszcie popsuł m u się w zrok i p o trz e b u je o k u la ró w , sędzia zarządza, aby o k u la ry zostały m u niezw łocznie dostarczone.
D w ie sale — dw a style.
RECENZJE
M arek J a r o s z : Psychologia i psychopatologia życia codziennego, PZW L, Warsza wa 1975.
W naszych czasopism ach p ra w n i czych u k a z u je się zbyt m ało recenzji dotyczących p u b lik a cji z n au k p o k re w nych, niezb ęd n y ch w p rak ty c e p r a w n i czej, ta k ic h ja k psychologia, p sy c h ia tria , m edycyna sądow a, socjologia, e- k onom ia itd.
„ P a le stra ” nie stan o w i pod tym w zględem w y ją tk u , choć p raw id ło w e w y k o n y w an ie zaw odu adw okackiego w y m ag a w sposób szcz*ególny w ielo stro n n eg o w id zen ia i u jm o w a n ia z ja w isk społecznych, z n a jd u ją cy c h o d b i cie w p ra k ty c e sądow ej, co z kolei w a ru n k u je p o trzeb ę stałego zw iększa nia zasobu w iadom ości z n a u k p o k re w nych i sięgania do lite r a tu r y z róż nych dziedzin w iedzy. N ieodparcie n a su w a się zatem w niosek o p o trzebie zw rócenia w iększej u w agi na nowe, ćiekaw e pozycje z lite r a tu r y p o k re w
nych dziedzin nauki.
D ocent d r hab. M arek Jarosz, p sy c h ia tr a i psycholog, opu b lik o w ał p io n ie rs k ą w lite ra tu rz e polskiej p ra c ę z z a k re su psychologii i psychopatologii życia codziennego.
P ra c a dzieli się n a dw ie części. Część pie rw sz a om aw ia drobne n ie praw idłow ości czynności psychicznych w y stę p u jąc e u człow ieka zdrow ego. Część d ru g a dotyczy sy tu a cji tru d n y c h i czynników k sz ta łtu ją c y c h odporność psychiczną.
M onograficzne opraco w an ie p ro b le m u drobnych niepraw idłow ości cz y n ności psychicznych u ludzi zdrow ych
stan o w i pierw szą tego ro d z a ju pozycję w lite ra tu rz e przedm iotu.
P ierw sza część p rac y dotyczy n a s tę p u ją cy c h zagadnień: sto su n k u p sy c h o logii najn o w szej do p ro b le m a ty k i p sy chologicznej życia codziennego, fizjo logicznych „m odeli” re a k c ji p sy ch o p a- tologicznych, złudzeń w p rocesie sp o strzegania, zniekształceń m a te ria łu z a p am iętan eg o , sc h em a tó w poznaw czych, m y śle n ia rozbieżnego i pozornego w spół w y stępo w an ia sądów sprzecznych, m yślen ia rzekom o urojeniow ego, p rz e
lo tn y c h n a trę c tw i fobii, p rzesądów ludzi w ykształconych, przejściow ego o b niżenia sp raw n o ści in te le k tu a ln e j, epizodycznych niep raw id ło w o ści z a ch ow ania o raz rzek o m ej n erw ic y u ludzi zdrow ych.
W d ru g iej części p rac y om ów iono sy tu a c je fru s tra c y jn e , k o n flik to w e i stressow e, sp raw n o ść d ziała n ia w sy tu a c ja c h tru d n y c h oraz n a s tę p stw a t a kich sy tu cji. Szczegółowo s c h a r a k te ry zow ano odporność psychiczną, a n a liz u jąc czynniki w a ru n k u ją c e jej poziom , zw łaszcza czynniki' w a ru n k u ją c e w y soką odporność psychiczną.
P ra c ę kończy k ry ty c z n a an a liz a opi nii n a te m a t nerw ic ja k o „choroby X X w ie k u ”. T w ierd ze n ie to a u to r o k reśla ja k o d e s tru k c y jn y m it, p rze ciw sta w ia
jąc się pow szechnym poglądom na ten te m a t i u z a sa d n ia ją c d e stru k c y jn y w p ły w dotychczasow ych poglądów na odporność psych iczn ą człow ieka.
j-N r 10 (214) R ecen zje 71
m ująco, w form ie, p raw ie eseistycznej, językiem ja sn y m i zrozum iałym , co w p ra c a c h n aukow ych nie je s t regułą. Z a w ie ra o grom ną ilość in fo rm a c jW o - p ie ra się na bo g aty m p iśm ien n ictw ie (419 pozycji _ p iśm ien n ictw a stanow i b ogate i cen n e zestaw ienie lite r a tu r y problem u).
K o rz y sta n ie z k sią żk i u ła tw ia skoro w id z n azw isk i skorow idz rzeczow y. D odatk o w ą zaletę stanow i p rz e jrz y sty u k ła d i sta ra n n e o p raco w an ie g ra fi czne. P rz y ta k sta ra n n y m o p rac o w a n iu graficzn y m szczególnie razi ca łk o w ity b r a k ilu s tra c ji, k tó re n a p rz y k ła d w rozdziale o złudzeniach są w p ro s t n ie odzow ne. Z d aje się, że w in ą za te n b r a k nie m ożna obarczać a u to ra , lecz w y d aw n ictw o h
Z a k re s in fo rm ac y jn y k siążki je st znacznie szerszy od jej z a k re su te m a tycznego, p oniew aż au to r d a ł zwięzłe, sy n tety czn e w p ro w ad zen ie do poszcze gólnych k w estii, w ychodzące o d p ro b lem ów b ardzo ogólnych. T ak n a p rz y k ła d ro zd z iał dotyczący re la c ji: psycho logia a p ro b le m a ty k a psychologiczna życia codziennego o m aw ia w stę p n ie zagadnienie tra d y c ji filozoficznych le żących u p o d sta w „psychologii życia”, p oczątki psychologii nau k o w ej, zm ierzch k lasycznej psychologii e k s p e ry m e n ta l
n ej, now e k ie ru n k i w psychologii oraz z a w iera c h a ra k te ry sty k ę psychologii n ajnow szej, p o d k reśla ją c jej zbliżenie do p ro b le m a ty k i psychologicznej życia codziennego.
In n y m p rz y k ła d e m takiego k o n s tr u o w an ia w yk ład u , w zbogacającego treść in fo rm a c y jn ą pracy , je s t rozd ział po
św ięcony złudzeniom w p ro ce sie spo strze g an ia, k tó ry zaczyna się od om ó w ien ia ro zw oju poglądów dotyczących tego zagadnienia, a k tu a ln ie p rz y ję te j »term inologii o raz najnow szej k o n ce p
cji i k ie ru n k ó w badań.
P u b lik a c ja z a w iera tym sam ym przegląd najnow szych te n d e n c ji i k ie ru n k ó w b a d a ń w psychologii. Z w ięk sza to w sposób znaczny je j w artość in fo rm acy jn ą.
Szczególne znaczenie d la p ra k ty k i sądow ej m a ją ro zw ażan ia o złu d ze niach sp o strzeg an ia, zniek ształcen iach m a te ria łu zapam iętanego, sc h em a tac h poznaw czych, p rzesąd ach lu d z i w y k ształconych, w pływ ie n ie d o b o ru snu n a s ta n psychiczny, n a stę p stw a c h h i- poglikem ii em ocjonalnej i jej w pływ ie na spraw ność in te le k tu a ln ą , s tru k tu rz e i fu n k cjo n o w a n iu osobow ości oraz o tru d n y c h sy tu a cjach w życiu człow ie k a i w y n ik ając y ch stą d n astę p stw a c h w zakresie om aw ianej p ro b lem aty k i.
adw. Jerzy Zaniem ojski
1 w y n i k a to p o ś re d n io z d o w c ip n e j d y g r e s ji a u to r a p rz y o m a w ia n iu z łu d z e ń n ie z a le ż n y c h o d d o św ia d c z e n ia : „ O p isy ty c h z łu d z e ń , Z O llnera i P o g g e n d o r tfa , są p r z y o k a z ji te s te m d la a u to r a i c z y te ln ik a . J e ś li c z y te ln ik m a p e w n e tr u d n o ś c i z w y k o n a n ie m r y s u n k ó w , w y n ik a t o w y łą c z n ie z n ie u d o ln o ś c i o p isó w ” .
