KONKURS Z PRZYRODY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
ETAP REJONOWY
Cieszę się z ponownego spotkania z Tobą. Gratuluję Ci wspaniałej wiedzy, dzięki której zostałeś uczestnikiem eliminacji rejonowych. Mam nadzieję, że dzisiejsze spotkanie doprowadzi Cię do grona uczestników w konkursie przyrodniczym na szczeblu wojewódzkim.
Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania:
1. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test zawiera 23 strony i 38 zadań, ewentualny brak zgłoś Komisji Konkursowej.
2. Rozwiązania wpisuj długopisem bądź piórem.
3. W przypadku testu wyboru prawidłową odpowiedź zaznacz stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi.
4. Jeżeli pomylisz się, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.
5. W zadaniach otwartych odpowiedź zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonym miejscu. Skróty wyrazów nie będą oceniane! Pomyłki przekreślaj. Nie używaj korektora.
6. Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.
7. Zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenianiu.
Życzymy powodzenia !
Czas pracy : 90 minut
Liczba punktów do uzyskania:
137
………
Kod ucznia
- -
Dzień Miesiąc Rok
pieczątka WKK
DATA URODZENIA UCZNIA
Strona 2 z 23
"Rzeźbiarzami" otaczających nas krajobrazów są siły przyrody i człowiek. W oparciu o poniższe charakterystyki podaj nazwę odpowiadającego im krajobrazu.
A. Krajobraz, w którym zachowały się naturalne formy terenu, góry, nagie skały, strumienie, oraz fragmenty lasów z roślinnością odnawiającą się bez udziału człowieka. Został utworzony na obszarach, gdzie zaznacza się już działalność człowieka, ale nie spowodowała ona naruszenia zdolności samoregulacyjnych ekosystemów. W takim krajobrazie nie ma elementów przestrzennych wprowadzonych przez człowieka np. zabudowań, dróg, torów kolejowych, mostów.
Krajobraz ...
B. W krajobrazie występują skały, które człowiek wykorzystuje jako surowiec do wytwarzania przedmiotów codziennego użytku np. węgla kamiennego, rud cynku i ołowiu czy rud żelaza.
Częstymi elementami takiego krajobrazu są kopalnie, w których wydobywa się bogactwa mineralne znajdujące się głęboko pod powierzchnią ziemi. Wydobywanie surowców i ich przeróbka wiąże się z bardzo dużym zanieczyszczeniem środowiska i zmianą krajobrazu.
Krajobraz ...
C. Krajobraz urozmaicają pagórki i wzgórza, uformowane przez lądolód. Gdzieniegdzie można spotkać jeziora przybrzeżne, odcięte mierzejami. W krajobrazie występują kształtowane przez wiatr wydmy. Brzeg w niektórych miejscach jest przeważnie niski, choć w niektórych miejscach wykształcił się brzeg wysoki klifowy.
Krajobraz ...
D. Krajobraz ten został uformowany głównie przez lądolód oraz wody pochodzące z jego topnienia. Występują tu pagórki i wzgórza morenowe, w wielu miejscach rozciągają się równinne sandry z licznymi jeziorami. Obszary te najczęściej są silnie zalesione.
Krajobraz ...
E. Krajobraz wyróżnia się dużymi wysokościami względnymi oraz bezwzględnymi, ubogą szatą roślinną w najwyższych wzniesieniach lub nawet zupełnym jej brakiem. Jest porozdzielany kotlinami. Z wysokich wzniesień spływają bystre potoki, które niekiedy spadając z progów skalnych tworzą wodospady.
Krajobraz ...
Strona 3 z 23 Zadanie 2. [ 0 - 3 ]
Patrząc na wytwory działalności ludzkiej, nie sposób zaprzeczyć, że są one imponujące i w wielkim stopniu zmieniają wygląd naszej planety.
A. Rozpoznaj zabytki (obiekty kulturowe) przedstawione na poniższych zdjęciach. Podaj ich nazwę oraz napisz, w jakich miastach się znajdują. Nazwę obiektu wpisz w tabeli obok nazwy miasta.
Lp. Zdjęcia zabytków Miasto Zabytek
1.
2.
3.
B. Które z podanych przez Ciebie obiektów w pkt. A figurują się na liście Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO?
odpowiedź ...
Strona 4 z 23 Silne przekształcenie krajobrazu naturalnego, gęsta, zwarta i wysoka zabudowa, gęsta sieć ulic, duże natężenie ruchu, to niektóre cechy krajobrazu miejskiego. Uporządkuj pojęcia zawarte w ramce, tak aby stanowiły odpowiedz na poniższe pytania.
galeria handlowa, jest więcej czasu na naukę, korki uliczne, hałas, bezdomność, bezrobocie, szpital, zmniejszona przezroczystość powietrza, teatr, brak miejsc parkingowych, muzeum, komunikacja miejska,
1. Dlaczego niektórzy ludzie wolą mieszkać w mieście ? ...
...
...
2. Z jakimi problemami najczęściej spotykają się ludzie mieszkający w dużych miastach ?
...
...
...
Zadanie 4. [ 0 - 2 ]
Największe miasta świata są pełne koloru, nowych ludzi, zabytków i atrakcji turystycznych. Do największych miast świata zalicza się również miasta azjatyckie takie jak - Szanghaj, Bombaj, Karaczi.
Podaj nazwy państw, na terenie których znajdują się trzy wymienione poniżej miasta.
1. Szanghaj - ...
2. Bombaj - ...
3. Karaczi - ...
Zadanie 5. [ 0 - 6 ]
Podstawą rozwoju gospodarczego wielu krajów stanowią m.in. surowce mineralne.
A. Przyporządkuj poniższe surowce mineralne do odpowiednich miejsc w tabeli.
Surowce mineralne: 1. ropa naftowa, 2.granit, 3. rudy żelaza 4. węgiel brunatny, 5. rudy ołowiu, 6. sól kamienna, 7. siarka, 8.marmur
Strona 5 z 23
Lp. Surowce mineralne Przykłady
1. Surowce energetyczne 2. Surowce metaliczne
3. Surowce chemiczne
4. Surowce skalne
B. Przy podanych poniżej nazwach geograficznych Polski, wpisz surowce mineralne z pkt. A, które aktualnie są wydobywane w Polsce.
1. Wyżyna Śląska -...
2. Pogórze Karpackie - ...
3. Kotlina Kłodzka - ...
4. Pojezierze Wielkopolskie - ...
Zadanie 6. [ 0 – 5 ]
Atmosfera otaczająca Ziemię zatrzymuje cześć promieniowania słonecznego i zapewnia odpowiednią temperaturę na powierzchni Ziemi. Jest to naturalny efekt cieplarniany, który umożliwia istnienie życia na Ziemi. Emisja do atmosfery substancji powstających w wyniku spalania paliw może zaburzyć naturalny efekt cieplarniany i spowodować wzmożony efekt cieplarniany, którego skutkiem jest podwyższenie temperatury powietrza atmosferycznego.
A. Zaznacz poprzez podkreślenie substancje, które należą do tzw. gazów cieplarnianych ? tlenek węgla, para wodna, dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, metan , tlenek azotu, freony, czad, ozon
B. Wypisz numery podanych poniżej zjawisk , które nie są skutkiem efektu cieplarnianego.
1. trzęsienia ziemi 2. wielkie powodzie 3. podnoszenie poziomu wody w oceanach i zalanie części lądów 4. oparzenia słoneczne skóry 5. gwałtowne huragany 6. powiększenie obszarów pustyń 7. wybuchy wulkanów
Numery zjawisk ...
Strona 6 z 23 Lista substancji powodujących zanieczyszczenie atmosfery jest bardzo długa. Każda z tych substancji po osiągnięciu pewnego stężenia w powietrzu staje się szkodliwa a nawet niebezpieczna dla człowieka i innych organizmów oraz dla całego środowiska. Szczególnie niebezpiecznym rodzajem zanieczyszczeń powietrza jest tzw. smog. Wybierz odpowiedź, która najdokładniej opisuje zjawisko tzw. smogu londyńskiego.
A. zjawisko to występuje na terenach aglomeracji miejskich oraz w dużych okręgach przemysłowych będące nisko zawieszoną chmurą
B. jest charakterystyczne dla wielkich aglomeracji miejskich, strefy klimatu umiarkowanego, powstaje na niewielkim obszarze w wyniku nasycenia pary wodnej lub mgły sadzą, tlenkiem węgla i tlenkami siarki
C. występuje w postaci typowej „chmury”, będącej połączeniem dymu i mgły, tlenkami azotu i tlenkami siarki
D. jest to brązowa mgła utrzymująca się tuż nad miastem, która powstaje w wyniku działania światła słonecznego na spaliny samochodowe zawierające tlenki azotu oraz czad.
Zadanie 8. [ 0 – 2 ]
Dzieci przyniosły do szkoły liście klonu zwyczajnego zebrane z trzech różnych miejsc - z parku miejskiego, z terenu przylegającego do zakładu przemysłowego i z lasu rosnącego poza granicami miasta. Następnie na każdy liść przykleiły przeźroczystą taśmę samoprzylepną, którą potem ściągnęły z liści i nakleiły na białą kartkę papieru.
Wyniki obserwacji pokazano na poniższych zdjęciach liści.
A. Napisz, jaki był cel obserwacji?
odpowiedź...
...
B. Jakie wnioski można wyciągnąć na podstawie obserwacji z pkt. A.
odpowiedź ...
...
Strona 7 z 23 Zadanie 9. [ 0 – 8 ]
Na Ziemi i we wszechświecie źródłem wszelkiej aktywności jest energia. Dzięki niej możemy zaspokoić nasze podstawowe potrzeby, osiągać coraz wyższy poziom życia, realizować nasze pragnienia, korzystać z komunikacji, łączności itp.
A. Wskaż, poprzez podkreślenie, niekonwencjonalne źródła energii.
słońce, gaz ziemny, wiatr, wody geotermiczne, ropa naftowa, wody rzek, biomasa, węgiel kamienny, uran, fale morskie, przypływy i odpływy mórz i oceanów (pływy morskie)
B. Jaką energię wytwarza się wykorzystując niekonwencjonalne źródła energii zaznaczone w pkt. A ?
odpowiedź...
C. Które ze źródeł energii wymienione w pkt. A są nieodnawialne?
odpowiedź...
Zadanie 10. [ 0 – 2 ]
Energia była, jest i będzie potrzebna ludziom w ich życiu. Ciągły wzrost zapotrzebowania na energię i to w różnych postaciach stawia przed ludźmi nowe zadania i wyzwania w tej dziedzinie.
W oparciu o rysunki napisz, do jakich celów człowiek wykorzystywał lub wykorzystuje wiatr.
A. B. C. D.
Strona 8 z 23 W dzisiejszych czasach w domach znajduje się wiele urządzeń zasilanych prądem elektrycznym.
Zespoły elementów elektrycznych właściwie ze sobą połączonych tworzą obwody elektryczne.
Poniższe rysunki przedstawiają dwa różne obwody elektryczne oznaczone A i B. W oparciu o rysunki odpowiedz na poniższe pytania.
1. Z jakich elementów składają sie obwody elektryczne zamieszczone na rysunkach?
Odpowiedź ……….
………
………
………
2. Jaki rodzaj obwodu przedstawiony został na rysunkach A i B ?
schemat obwodu A ...
schemat obwodu B ...
3. a. W którym obwodzie - A czy B - będzie nadal płynął prąd elektryczny, jeżeli jedna z żarówek się w nim przepali ?
odpowiedź: ...
b. Czy druga żarówka dalej będzie wtedy świecić ? Uzasadnij swoją odpowiedź.
odpowiedź:...
...
Strona 9 z 23 Zadanie 12. [ 0 - 3 ]
Wraz z rozwojem gospodarczym kraju rośnie poziom zużycia energii elektrycznej. Odpowiedz na pytanie, jak oszczędzić energię elektryczną wykorzystując w domach żarówki energooszczędne?
Zaznacz cyframi zdania prawdziwe i zdania fałszywe.
Korzystając z żarówek energooszczędnych należy przestrzegać kilku zasad.
1. jasny kolor ścian i sufitów daje możliwość zastosowania żarówki o mniejszej mocy 2. w miejscach, gdzie przez dłuższy czas korzystamy z oświetlenia, stosowanie
energooszczędnych źródeł światła nie ma najmniejszego znaczenia
3. wyłączamy światło tylko wtedy, gdy wychodzimy z pomieszczenia na krócej niż 6 minut, gdyż częste wyłączanie wydłuża trwałość żarówek energooszczędnych
4. dobieramy żarówki odpowiednio do pomieszczeń (odpowiednie natężenie światła)
5. czyścimy oprawy oświetleniowe, zakurzone żarówki i klosze, które mogą pochłonąć nawet 60% światła
6. stosujemy odpowiednie oprawy oświetleniowe, które pozwalają na lepsze ukierunkowanie światła
zdania prawdziwe... zdania fałszywe...
Zadanie 13. [ 0 – 2 ]
Cały otaczający nas świat wypełniony jest dźwiękami, których źródłem są ciała drgające wytwarzające dźwięki różnie słyszalne (chociaż w różny sposób) przez organizmy. Odpowiedz na poniższe pytania.
A. Jakie zjawisko przedstawia poniższy schemat:
ciało drgające fala dźwiękowa skała odbite fale dźwiękowe ucho w otwartej przestrzeni
odpowiedź: ...
B. Podaj jeden przykład zastosowania ultradźwięków w urządzeniach wykorzystywanych przez człowieka.
odpowiedź ...
...
Strona 10 z 23 Odbicie i załamanie światła znalazło zastosowanie w wielu przyrządach czy urządzeniach optycznych. Przyporządkuj wymienione w ramce przyrządy, urządzenia optyczne do zjawisk optycznych, które w nich zastosowano.
mikroskop peryskop kalejdoskop okulary światłowód lupa szkła odblaskowe teleskop
A. Zjawisko załamania ...
...
B. Zjawisko odbicia ...
...
Zadanie 15. [ 0 – 4 ]
Rozwój komunikacji ma duże znaczenie dla cywilizacji. Początkowo były to pojazdy proste, wolne i mało wygodne, które z czasem stawały się pojazdami szybkimi i bardzo wygodnymi.
Ułóż w kolejności chronologicznej – od najstarszych po najnowsze – etapy rozwoju środków transportu przedstawione na poniższych rysunkach wpisując do tabeli oznaczające je litery.
A. B. C. D.
E. F. G.
Etapy rozwoju środków transportu
Strona 11 z 23 Zadanie 16. [ 0 – 1 ]
W dzisiejszych czasach najczęściej korzystamy z transportu lądowego. Warunki dla rozwoju transportu lądowego na terenie całej Polski są korzystne, ponieważ:
A. na przeważającym obszarze Polski dominuje krajobraz nizinny o małych różnicach wysokości
B. krajobrazy w Polsce są bardzo atrakcyjne, dlatego warto wokół nich budować drogi C. gęstość sieci transportu kołowego w Polsce jest uwarunkowana historycznie
D. w Polsce istnieją korzystne warunki klimatyczne do szybkiej budowy dróg i autostrad Zadanie 17. [ 0 - 2 ]
W dzisiejszych czasach transport rozwija się coraz bardziej dynamicznie. Dotyczy to zarówno transportu kołowego (samochody, motocykle, autobusy), szynowego (pociągi, tramwaje, metro), powietrznego (samoloty, helikoptery) jak i wodnego (statki, łodzie).
Przeczytaj informacje w "dymkach". Skreśl "dymki", które nieprawidłowo opisują transport samochodowy.
G. powoduje
największe szkody w środowisku
naturalnym.
D. zużywa mało paliwa A. umożliwia
przewożenia ładunków bezpośrednio z punktu nadania do punktu odbioru
Cechy transportu samochodowego
E. niewielka masa załadunkowa I. powoduje małe
zanieczyszczenie środowiska
C. wywołuje duży hałas
H. duża wypadkowość
F. wysokie koszty transportu B. jest
najniebezpieczniejszym transportem
Strona 12 z 23 Wśród czynników motywujących ludzi do wyjazdów turystycznych są elementy krajobrazu zarówno przyrodnicze, jak również kulturowe. To one bowiem wpływają na ocenę atrakcyjności
turystycznej danego miejsca oraz wskazują na możliwości turystycznego wykorzystania. Sposób i cel uprawiania turystyki, powodują, że turystyka przyjmuje różne formy.
Dopasuj do form turystyki przykłady miejsc ich uprawiania wpisując odpowiednią cyfrę.
Formy turystyki Przykłady
A. Nurkowanie - ... 1. delfinaria B. Trekking - ... 2. Ciechocinek
C. Rowerowa - ... 3. zimą w Szklarskiej Porębie D. Lecznicza - ... 4. wspinaczka górka np. na
Elbrus, w trudnych warunkach terenowych i klimatycznych poza wytyczonymi szlakami
o charakterze wysokogórskim w warunkach zimowych.
E. Narciarska - ... 5.np.trasa Lesko - Uherce Mineralne - Orelec - Bóbrka - Myczkowce - Uherce Mineralne - Lesko F. Park rozrywki - ... 6. Wielka Rafa Koralowa
Zadanie 19. [ 0 – 7 ]
Odpady komunalne to jeden z problemów współczesnej Polski. Powszechnie stosujemy prymitywną metodę pozbywania się śmieci czyli ich składowanie. Najwłaściwsze jest segregowanie odpadów w miejscu ich powstania, a więc już w gospodarstwach domowych, zakładach przemysłowych i instytucjach, ponieważ mają one dużą wartość surowcową, którą można wykorzystać poprzez ponowne ich przetworzenie.
A. Zaznacz zalety wtórnego wykorzystania odpadów.
1. dzięki ich ponownemu przetworzeniu oszczędza się energię i środowisko 2. zmniejsza się ilość śmieci na wysypiskach
3. jest więcej opakowań jednorazowych na wysypiskach 4. zmniejsza się emisja gazów szkodliwych do atmosfery
5. ograniczona zostaje ilość szkodliwych trudno ulegających rozkładowi w naturalnych warunkach odpadów
6. zwiększa się zużycie surowca naturalnego 7. oszczędza się miejsca na składowanie odpadów
Strona 13 z 23 B. Przedstawionym w tabeli kolorom, którymi oznaczane są pojemniki do segregacji odpadów, przyporządkuj odpowiadające im poniższe odpady.
odpady: puszka aluminiowa po Coca Coli, bateria, butelka z białego szkła, kubki po jogurtach, butelka z kolorowego szkła, ścinki drukarskie
Kolor pojemnika do
segregacji odpadów Rodzaj odpadu
ŻÓŁTY
ZIELONY
BIAŁY NIEBIESKI
CZERWONY
C. Którego z podanych wyżej odpadów nie wrzucisz do żadnego z podanych pojemników z pkt. B i co z nim zrobisz?
odpowiedź ...
...
Zadanie 20. [ 0 – 2 ]
Wszystkie obiekty na Ziemi mają tendencję do pozostawania w ciągłym spoczynku, albo w ciągłym ruchu. Mówimy, że poddają się bezwładności. Napisz, jakie siły oddziałują w podanych przykładach oraz jakie są przyczyny ich istnienia, wpisując w odpowiednie miejsca w tabeli cyfry i litery.
Przykłady oddziaływań:
1. Przesuwanie po stole gumki do ścierania ołówka 2. Czesanie włosów
3. Skok z trampoliny nad basenem 4. Skoki spadochronowe
Przyczyny istnienia sił:
a. Zdolność ciała do odkształceń
b. Gromadzenie ładunków elektrycznych c. Pole grawitacyjne Ziemi
d. Nierówności występujące na stykających się powierzchniach
Strona 14 z 23
Lp. Rodzaj siły Przykłady
oddziaływań
Przyczyna istnienia sił A. Siła oddziaływania
grawitacyjnego B. Siła tarcia
C. Siła oddziaływania elektrycznego D. Siła oddziaływania
sprężystego
Zadanie 21. [ 0 - 3 ]
Oblicz, średnią wagę dwóch kosmonautów na Księżycu wiedząc, że waga pierwszego kosmonauty na Ziemi wynosi 66 kg, a drugiego kosmonauty 84 kg .
Obliczenia:
...
...
...
...
Odp. ...
Zadanie 22. [ 0 – 5 ]
Dopasuj pojęcia do podanych poniżej ich wyjaśnień oznaczonych literami A, B, C, D, E i wpisz je
w odpowiednie miejsca oraz przyporządkuj przykład do danego pojęcia i wpisz jego nazwę w odpowiednie miejsce.
pojęcia: rekultywacja, izolator, użytki rolne, allelopatia, prądnica przykłady : perz, szkło, gryka, zalesianie, dynamo, pastwisko
A. Urządzenie przekształcające energię mechaniczną w energię elektryczną, dzięki zjawisku indukcji elektromagnetycznej to ...
Przykładem jest ...
Strona 15 z 23 B. Wzajemne oddziaływanie roślin na siebie, przyśpieszające lub hamujące wzrost i rozwój przez wydzielanie pewnych substancji chemicznych to ...
Przykładem roślin są ... ...
C. Ciała, w których nie występują elektrony swobodne lub jony dodatnie czy ujemne, które mogłyby swobodnie poruszać się w ich wnętrzu to ...
Przykładem jest...
D. Działalność mająca na celu przywrócenie wartości użytkowej glebom zniszczonym przez przemysł, zwłaszcza górniczo-hutniczy to ...
Przykładem takiego procesu jest ...
E. Tereny wykorzystywane w rolnictwie to...
Przykładem jest...
Zadanie 23. [ 0 – 8 ]
Poniższe zadnia odnoszą się do zjawisk dźwiękowych. Zdecyduj, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Obok zdań prawdziwych wpisz literę P, a obok zdań fałszywych literę F.
Lp. Zdania
Określenie zdania P - prawdziwe
F - fałszywe
1. Sygnały w radiu, telewizorze, telefonie komórkowym są przesyłane za pomocą niewidocznych fal elektromagnetycznych, a w telefonie stacjonarnym za pomocą przewodów elektrycznych.
2. 1. W pomiarach dotyczących dźwięku powszechnie stosowaną jednostką jest decybel (dB).
3. Dźwięk rozchodzi się z prędkością większą niż prędkość światła.
4. Fala dźwiękowa powstaje w wyniku przekazywania drgań między cząsteczkami.
5. Fale dźwiękowe rozchodzą się w próżni.
6. Dźwięki w wodzie rozchodzą się wolniej niż w powietrzu.
7. Ultradźwięki powstają wówczas, gdy ciała drgają z dużą częstotliwością, natomiast, jeżeli ciało drga z małą częstotliwością, to wytwarzają się infradźwięki - zbyt niskie ( niesłyszalne) dla ucha ludzkiego.
8. Ucho ludzkie przystosowane jest do odbioru fal dźwiękowych o częstotliwościach od 16 Hz do 20 000 Hz.
Strona 16 z 23 System ten zrewolucjonizował nawigację lądową, morską, lotniczą a nawet kosmiczną. Przede wszystkim z tego względu, iż jest on dostępny przez 24 godziny każdego dnia w roku oraz jego działanie nie zależy od warunków atmosferycznych na danym terenie. Zawiera on dane przestrzenne i opisowe, które pozwalają użytkownikowi precyzyjnie wyznaczyć jego dokładną pozycję, prędkość i czas w każdym miejscu planety. Ten system to:
A. GIS B. GPS C. GSM D. GEO
Zadanie 25. [ 0 – 3 ]
Wiele tysięcy lat temu ludzie nie wykorzystywali maszyn prostych tylko używali własnych mięśni.
Z biegiem lat ułatwiali sobie pracę, wymyślali urządzenia nazywane dziś maszynami prostymi.
Są to wynalazki, które pomagają nam w codziennych czynnościach życiowych i w pracy.
Określ, jakim rodzajem maszyny prostej są podane poniżej narzędzia lub urządzenia.
Lp. Przykłady Rodzaj maszyny prostej
1. Nóż do krojenia chleba 2. Zjazd dla niepełnosprawnych 3. Waga szalkowa
4. Krążek do wciągania i zwijania żagli 5. Mocowane są nimi felgi samochodowe
Zadanie 26. [ 0 - 3 ]
Do każdej zmiany środowiska (oznaczonej cyfrą) przyporządkuj przyczynę (oznaczoną literą), która ją spowodowała, wpisując poniżej tabelki w wykropkowanych miejscach obok cyfr odpowiednią literę.
Lp. Zmiana środowiska Litera Przyczyna
1. Zwiększona zawartość dwutlenku
węgla. A. Wyciek z platformy wiertniczej.
2. Obecność zanieczyszczeń
w powietrzu atmosferycznym. B. Dzikie wysypisko śmieci.
3. Zatrucie gleby metalami ciężkimi. C. Wycięcie kompleksu leśnego.
Strona 17 z 23
4. Eutrofizacja wód. D. Wybudowanie konwencjonalnej
elektrociepłowni.
5. Zatrucie wód gruntowych. E. Wybudowanie ruchliwej autostrady.
6. Zanieczyszczenie wód morskich. F. Nadmierne stosowanie nawozów
sztucznych.
odpowiedź 1... 2... 3... 4... 5... 6...
Zadanie 27. [ 0 - 2 ]
A. Rozpoznaj i zaznacz na portrecie sylwetkę wielkiego podróżnika, który trzykrotnie opłynął kulę ziemską. Jego podróże potwierdziły, że Ziemia jest okrągła, a także o wiele większa niż się
spodziewano. Odkrył także wschodnie wybrzeża Australii.
A. B. C. D.
B. Podaj imię i nazwisko rozpoznanego podróżnika
Imię i nazwisko podróżnika...
Zadanie 28. [ 0 - 3 ]
Podanym poniżej uczonym przyporządkuj dokonane przez nich odkrycia i wynalazki wpisując do tabeli odpowiednie cyfry.
Uczeni:
A. James Watt B. Alessandro Volta
C. Daniel Gabriel Fahrenheit D. Ludwik Pasteur
E. Karol Linneusz
F. Aleksander Wolszczan
Strona 18 z 23 1. wynalazca skali temperatury
2. twórca kilku kluczowych ulepszeń konstrukcji maszyny parowej, dzięki którym maszyny te zapoczątkowały rewolucję przemysłową
3. opracował szczepionkę przeciw wściekliźnie
4. odkrywca pierwszych planet spoza Układu Słonecznego krążące wokół pulsara PSR 1257+12 w konstelacji Panny
5. wynalazł pierwsze chemiczne źródło prądu ( baterię elektryczną )
6. autor dzieła Systema Naturae, w którym opisał podstawy stworzonego przez siebie systemu klasyfikacji organizmów oraz upowszechnił zasadę dwuimiennego nazewnictwa biologicznego
A B C D E F
Zadanie 29. [ 0 - 4 ]
Do podanych poniżej pytań wstaw jako odpowiedź liczbę porządkową przypisaną w ramce tej osobie, która jako pierwsza na świecie opatentowała dany wynalazek lub dokonała określonego wielkiego czynu, który stał się ważnym wydarzeniem na świecie.
1. Mirosław Hermaszewski, 2. Robert Peary, 3. Neil Armstrong, 4.Wanda Rutkiewicz 5. Roald Amundsen, 6.Edmund Hillary i Tenzing Norgay , 7. M. Curie - Skłodowska
8. Edward Jenner
Kto pierwszy:
A. dotarł do bieguna północnego ? ...
B. stanął na biegunie południowym ? ...
C. stanął na Księżycu ?...
D. zdobył najwyższy szczyt świata, Mount Everest ? ... ...
E. z Polaków zdobył najwyższy szczyt świata ? ...
F. odkrył pierwiastek polon ?...
G. wynalazł szczepionkę przeciw ospie ? ...
H. z Polakówjako jedyny poleciał w kosmos statkiem Sojuz-30 z kosmodromu Bajkonur?
...
Strona 19 z 23 Zadanie 30. [ 0 - 1 ]
Już w starożytności ludzie znali ludzką anatomię i umieli przeprowadzać zabiegi medyczne. Ze swojej wiedzy w tym zakresie słynęli przede wszystkim Egipcjanie i Grecy. Największy rozwój medycyny przypada na XIX i XX wiek. Współczesny rozwój medycyny pozwala nie tylko na
leczenie niektórych chorób, które dawniej nie były uleczalne, lecz także na zapobieganiu wielu z nich. Obecnie wyróżniamy wiele nauk medycznych. Jedną z dziedzin medycyny jest
transplantologia. Jest to nauka zajmująca się:
A. badaniem budowy organizmów - położenia, kształtu, składu oraz ewolucji narządów, tkanek i komórek
B. mechanizmami rządzącymi przebiegiem czynności życiowych organizmów
C. biologicznymi i biochemicznymi podstawami reakcji odpornościowo-obronnej ustroju na patogen lub inne obce organizmowi substancje
D. przeszczepianiem narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała do drugiego lub w obrębie jednego ciała
Zadanie 31. [ 0 - 3 ]
Rozwiąż krzyżówkę, a następnie zapisz hasło, które pojawi się w kolumnie o pogrubionych krawędziach. Wyjaśnij pełne znaczenie słowa (hasła) będącego rozwiązaniem krzyżówki.
1. Jest jare lub ozime.
2. Potrzebna roślinom do życia.
3. Chwast o niebieskich kwiatach.
4. Ulewa z piorunami.
5. Roślina zbożowa.
1.
2.
3.
4.
5.
Hasło ... to ...
Strona 20 z 23 Podane poniżej rośliny podzielić można na cztery grupy. Podaj nazwy tych grup, a następnie przyporządkuj poszczególne rośliny do odpowiadającej im grupy.
Grupa roślin Rośliny
I. ... ...
...
II. ... ...
...
III. ... ...
...
IV. ... ...
...
Zadanie 33. [ 0 - 4 ]
Podanym poniżej produktom spożywczym wytwarzanym przez człowieka przyporządkuj nazwy roślin, z których się je otrzymuje. Niektóre produkty wytwarza się z kilku roślin, dlatego w takim przypadku podaj co najmniej dwa przykłady roślin.
Rośliny:
1. pszenica 2. kukurydza 3. jęczmień 4. owies 5. proso 6. ryż Produkty:
A. płatki - ...
B. kasza manna - ...
C. kasza jaglana - ...
D. kasza perłowa - ...
E. kuskus - ...
kukurydza soja
proso
rzepak pszenica
burak
orzeszki ziemne
marchew rozmaryn
mięta bazylia
seler
Strona 21 z 23 Zadanie 34. [ 0 - 1 ]
Człowiek od zawsze pragnął odkrywać nowe miejsca. Interesowała go nie tylko Ziemia, ale także wszechświat. Marzenia o locie w kosmos stały się możliwe do zrealizowania dzięki wynalazkom technicznym i odkryciom naukowym w XX wieku. Naukowcy skonstruowali wiele urządzeń, które wysyłane są w kosmos lub na orbity wokół Ziemi. Mają one zastosowanie nie tylko naukowe.
Mogą na przykład, pomagać meteorologom w przewidywaniu pogody, służyć komunikacji czy przekazywać programy telewizyjne. Są to:
A. sondy kosmiczne B. sztuczne satelity C. rakiety
D. wahadłowce Zadanie 35. [ 0 - 1 ]
Wybierz znak informujący, że po wykorzystaniu produktu jego opakowanie nadaje się do ponownego wykorzystania co najmniej drugi raz - nie staje się odpadem. Znak ten można znaleźć na kontenerach, beczkach, pudełkach, puszkach, kanistrach.
A. znak 1 B. znak 2 C. znak 3 D. znak 4
Zadanie 36. [ 0 – 6 ]
Podane poniżej cechy rolnictwa są cechami rolnictwa intensywnego i ekologicznego.
Przyporządkuj je do odpowiednich rodzajów rolnictwa poprzez wpisanie do tabeli liczb, które oznaczają te cechy.
Cechy rolnictwa intensywnego i ekologicznego:
1. stosuje się nawozy naturalne i pasze naturalne 2. specjalizują się w wytwarzaniu jednego produktu
3. nie stosuje się środków chemicznych do zwalczania chwastów i szkodników oraz nawozów sztucznych
4. wszystkie prace są zmechanizowane 5. produkty są wysokiej jakości i zdrowe 6. przynoszą wysokie plony
7. wykorzystują duże ilości nawozów sztucznych oraz środków ochrony roślin 8. produkty nie zawierają szkodliwych substancji
9. zapewnia trwałą żyzność gleby oraz zdrowotność zwierząt 10. tworzą fermy hodowlane drobiu czy bydła z tysiącami zwierząt
Numery zdań Rolnictwo intensywne
Rolnictwo ekologiczne
1. 2. 3. 4.
Strona 22 z 23
Do podanego w lewej kolumnie tabeli pojęcia przyporządkuj definicję spośród podanych w kolumnie prawej wpisując pod tabelą w miejsce kropek odpowiednią cyfrę.
Pojęcia Definicje
A. Utylizacja 1. Ogranicza zużycie surowców naturalnych oraz zmniejsza ilość odpadów.
B. Biodegradacja 2. Ogromne skupisko wielu równorzędnych miast, bez jednego ośrodka dominującego.
C. Recycling 3. Wykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych.
D. Aglomeracja 4.
Podstawowym jego założeniem jest działanie i korzystanie ze środowiska w sposób nie pozbawiający przyszłych pokoleń możliwości zaspokojenia ich potrzeb.
E. Konurbacja 5. Biochemiczny rozkład związków organicznych przez organizmy żywe (bakterie, pierwotniaki, grzyby, glony) na prostsze składniki chemiczne.
F. Ekorozwój 6. Największe miasta wraz z przyległymi miejscowościami, które tworzą jeden obszar zabudowany.
odpowiedź A... B... C... D ... E ... F...
Zadanie 38. [ 0 – 2 ]
Określ, w jakich strefach krajobrazowych lub krainach, podanych poniżej, ludzie zajmują się opisanymi czynnościami, które oznaczone zostały literami. Nazwę strefy krajobrazowej lub krainy wpisz pod odpowiedni opis ludzkich czynności.
Strefy krajobrazowe, krainy - tajga, krajobraz śródziemnomorski, Sahara, Nizina Chińska, A. Zajmują się rolnictwem - uprawą: ryżu, pszenicy, kukurydzy, prosa, soi, orzeszków ziemnych, herbaty. Ze zwierząt hodowlanych najważniejsza jest trzoda chlewna.
...
B. Pozyskują drewno dla przemysłu drzewnego, zajmują się zbieractwem, polowaniem na zwierzęta futerkowe np. lisy, norki, sobole, gronostaje .
...
C. Zajmują się uprawą winogron, oliwek oraz owoców cytrusowych. Zajmują się obsługą ruchu turystycznego.
...
D. Ludność mieszka w oazach, zajmuje się rolnictwem, handlem i rzemiosłem. Głównym zajęciem jest hodowla wielbłądów, owiec i kóz. Całorocznie uprawiają cytrusy, banany, arbuzy, warzywa, zboża oraz palmy daktylowe. Zajmują się obsługą ruchu turystycznego.
...
Strona 23 z 23 BRUDNOPIS
