"RAFINERIA NAFTY" w Czechowicach-Dziedzicach
Przemysł paliw płynnych należy w Polsce do młodych gałęzi przemysłu.
Początki jego rozwoju sięgają drugiej połowy XIX wieku, kiedy opracowany został proces destylacji i wyrobu nafty.
Wzrost rozwoju przemysłu paliw płynnych przypada na
początek XX wieku, w związku z rozpowszechnianiem motorów spalinowych.
Duże zapotrzebowanie na produkty otrzymywane z rafinerii ropy naftowej spowodowało między innymi powstanie w
latach 1902-1905 Rafinerii Hafty w Czechowicach.
Została ona wybudowana przez Spółkę Akcyjną pod nazwą
"Vacum Oil Company", która należała do koncernu amerykańskie go.
Lokalizacja rafinerii związana była przedewszystkim z bliskością rynku zbytu,którym był 'Śląsk, oraz dogodnym położeniem komunikacyjnym.
W działalności produkcyjnej Rafinerii można wyróżnić 3 okresy: do 1945 roku , od 1946-1962 i po 1962 roku.
W pierwszym okresie do 1945 roku zdolność przeróbki ropy wynosiła 30 tys.ton, a po wybudowaniu w roku 1930 nowych urządzeń do destylacji wzrosła do 60 tys.ton.
Wielkość ta utrzymywała się niezmiennie do 1938 roku.
Zastosowanie I-stopniowej destylacji wieżowej miało na
celu otrzymywanie większej ilości frakcji tj.benzyny, olejów, nafty i parafiny, przy przeróbce ropy naftowej,
W latach okupacji produkcja rafinerii nastawiona zostaje w głównej mierze na produkcję olejów,oraz benzyny stanowią
cych zaopatrzenie środków transportowych armii niemieckiej.
Drugi etap rozwoju rafinerii przypada na lata 1945-1962.
Zniszczony w czasie działań wojennych w 75 % zakład
Rafinerii Nafty w Czechowicach przejęty zostaje w 1945 roku przez Władzę. Ludową.
Część załogi przystępuje zakładu.
w lutym 1946 roku do odbudowy
2
Po uporządkowaniu bocznicy kolejowej, magazynów, dróg dojazdowych przystąpiono do dalszej rozbudowy zakładu.
W pierwszej kolejności rozbudowano oddziały smarów stałych i płynnych celem zwiększenia ich zdolności produkcyjnej.
Była to jedyna w tym czasie rafineria w Polsce.
0 szybkim tempie rozbudowy tego zakładu świadczy fakt osiągnięcia w 1946 roku stanu zatrudnienia z okresu przedwojennego / 510 osób/.
Pierwszym oddziałem produkcyjnym w okresie powojennym
/1954r/ był oddział selektywnej rafinerii olejów o zdolności przeróbczej 22 tys. ton na rok.
W 1959 roku podjęto na szeroką skalę rozbudowę, a właściwie budowę nowego zakładu rafinerii na przestrzeni 82 ha.
Budowa obejmowała:
1. oddział destylacji rurowo-wieżowej o zdolności przeróbczej 500 tys. ton rocznie
2. rafinerii ciągłej paliwa i olejów napędowych o zdolności przeróbczej 220 tys.ton rocznie
3. oddział utleniania i rozlewu asfaltów- przeróbka 100 tys.ton rocznie.
4. oddział rafinacji kontaktowej olejów- przeróbka 100 tys.ton rocznie.
Ponadto wybudowano szereg obiektów pomocniczych i usługo
wych dla zabezpieczenia prawidłowej produkcji, z których wymienić należy; elektrociepłownię o zdolności produkcyjnej
125 ton pary wraz z turbiną o mocy-10,2 MW,
Trzeci okres rozwoju rafinerii rozpoczyna się z chwilą
oddania w 1962 roku do rozruchu technologicznego największej w kraju jednostki destylacyjnej o przerobie 0,5 mln ton ropy rocznie.
Jest to już prawdziwy kombinat rafineryjny, spleciony szeregiem rurociągów o łącznej długości ponad 30 km.
/ ./
Nowoczesne urządzenia skonstruowane w pracowniach polskich inżynierów przechodziły tutaj swoją pierwszą próbę.
Egzamin wypadł pomyślnie.
Rafineria Nafty w Czechowicach jest obecnie jedynym z największych zakładów tego typu w Polsce.
Wzrost zatrudnienia i przeróbki ropy naftowej Rafinerii Nafty w Czechowicach w latach 1938 - 1963.
rok zatrudnienie przeróbka ropy -tys.t.
- 1938 510 osób 60
- 1946 514 " 12
- 1955 624 ” 65
- 1961 744 " 63
- 1962 1.016 " 356
- 1963 1.242' " 483
Oprócz przerobu ropy naftowej, opisywana rafineria produkuje również smary, oraz prowadzi regenerację olejów zużytych sprowadzanych z całej Polski.
Proces technologiczny.
Przeróbka ropy naftowej odbywa się obecnie systemem rurowo- wieżowym,który polega na rozdestylowaniu ropy na:
benzynę, naftę, olej napędowy, oleje parafinowe i asfalt, które z kolei poddawane są ługowaniu ługiem sodowym, a następnie stylizowane czteroetylkiem ołowiu.
Na specjalną uwagę zasługuje wprowadzona w 1963 roku
nowa technologia polegająca na kontaktowaniu odparafinowanych olejów ziemią odbarwiającą. Uruchomienie tego procesu
pozwała na uzyskanie olejów silnikowych dobrej jakości w ilości 10,5 tys.ton. rocznie.
- 3 -
- 4 -
Rafineria Rafty w Czechowicach produkcję swą w 90% opiera na surowcach importowanych, głównie ze Związku Radzieckiego.
Jest to ropa tzw."romaszkińska" pochodząca z rejonu Kujbyszewa.
Do 1963 roku ropa dostarczana była cysternami kolejowymi do granicy, gdzie następował jej przeładunek i dalszy transport
do rafinerii.
W 1964 roku ropa do Czechowic sprowadzana jest już z Płocka z "rurociągu przyjaźni”.
Oprócz ropy naftowej rafineria importuje różnego rodzaju chemikalia.
Z Anglii i ze Związku Radzieckiego sprowadzany jest aceton.
Furfurol służący do rafinacji selektywnej olejów, importowany jest ze Związku Radzieckiego, Chin, Włoch i Czechosłowacji.
Holandia zaopatruje rafinerię w łój topiony, a z Rumunii sprowadzana jest ziemia odbarwiająca.
Oprócz surowców importowanych rafineria używa do produkcji różnego rodzaju chemikalii pochodzenia krajowego.
Trzebinia dostarcza kwasu siarkowego, Oświęcim gazów technicz
nych, Bielsko kwasy tłuszczowe itp.
Rafineria prowadzi również kooperację z pozostałymi rafine
riami w kraju, które dostarczają półproduktów służących głównie do produkcji smarów.
Z otrzymanych surowców rafineria w Czechowicach produkuje wyroby gotowe, które mają zbyt nie tylko na rynku krajowym lecz również na rynku zagranicznym.
Rafineria zaopatruje w produkty naftowe rynek krajowy
poprzez Wojewódzkie Centrale Produktów Haftowych /C.P.H./.
Gotowe produkty to:
etylina + benzyna, nafta oświetleniowa, oleje napędowe, oleje opałowe, oleje silnikowe, smary i asfalty.
Oprócz produkcji przeznaczonej na zaopatrzenie rynku krajowego znaczna część -przeznaczona jest na eksport.
Odbiorcami są N.R.D i N.R.F, Australia, Jugosławia, Rumunia i Kuba.
