Nowe „blotter papers” na polskim rynku narkotycznym

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 211 32

Grzegorz Piotrowski

Renata Grabowska

Zofia Sokołowska-Jabłońska

Waldemar Krawczyk

Konwencja Narodów Zjednoczo­ nych o zwalczaniu nielegalnego obro­ tu środkami odurzającymi i psychotro­ powymi z roku 1988 obliguje Polskę do zmiany ustawy o zapobieganiu narko­ manii, aby dostosować polskie przepi­ sy do prawodawstwa międzynarodo­ wego. Konwencja zaleca między inny­ mi kary za samo posiadanie narkoty­ ków, chociaż nie zobowiązuje do bez­ względnego ich wprowadzenia.

W Polsce do tej pory nie groziły praktycznie żadne sankcje karne za posiadanie i używanie narkotyków. Obowiązująca obecnie ustawa z 1985 roku nie określa maksymalnych da­ wek narkotyków, jakie wolno posia­ dać. W innych krajach, np. Holandii, Niemczech, ustalone są maksymalne dawki narkotyków, za które narkoman praktycznie nie odpowiada. Projekt nowej polskiej ustawy dostosowanej do artykułów konwencji stanowi, że nielegalne posiadanie i nabywanie środków odurzających dla osobistego nawet użytku jest przestępstwem. Mi­ nisterstwo Zdrowia nie chce zgodzić się na jakiekolwiek zalegalizowanie minimalnych dawek narkotyków, na­ wet tych tzw. miękkich (marihuana, haszysz) do własnego użytku narko­ mana. Tłumaczyć to można tym, że z roku na rok wzrasta w Polsce liczba ludzi uzależnionych od narkotyków. Powiększa się także zestaw

tradycyj-Nowe

„blotter

papers”

na

polskim

rynku

narkotycznym

nie używanych środków odurzających

i psychotropowych. Na nielegalnym rynku narkotycznym pojawiła się koka­ ina, heroina i LSD, upowszechniła się amfetamina. Rynek ten opanowały także narkotyki „miękkie”-marihuana

i haszysz. Tak więc wprowadzenie w życie nowej ustawy antynarkotycznej staje się kwestią niezwykle pilną.

Pojawienie się na polskim rynku co­ raz większej ilości narkotyków świad­ czy o tym, że z kraju tranzytowego dla

przemytu narkotyków stajemy się po­ woli ich odbiorcą. Kokaina trafia do nas z Ameryki Południowej, heroinę przemyca się głównie z tzw. Srebrne­ go Półksiężyca (terytorium na pogra­ niczu Afganistanu, Pakistanu i Iranu) i Złotego Trójkąta (Tajlandia, Laos, Bir­ ma, inaczej Minmar). Szlaki kokainy i heroiny biegną także przez Czechy, Słowację i Węgry. Haszysz i marihu­ ana pochodzą najprawdopodobniej ze szlaku Afryka-Polska-Holandia. W na­ szym kraju zaczyna się szlak amfeta­ minowy. Prowadzi on do Skandynawii

i Europy Zachodniej, a przede wszy­ stkim do Szwecji i Niemiec. Optymisty­ cznie ocenia się, że na krajowy rynek trafia niewielka ilość przemycanych przez Polskę narkotyków. Decydują o tym przede wszystkim ceny. I dlatego został on ostatnio zdominowany przez amfetaminę rodzimej produkcji. Pro­ gnozy narkotycznego rynku przewidu­

ją, że dzisiejsi odbiorcy amfetaminy w krótkim czasie sięgną po narkotyki mocniejsze, np. heroinę i kokainę. Uczynią tak również palacze haszyszu i marihuany. Dlatego też coraz wię­ ksza ilość producentów i sprzedaw­ ców amfetaminy obniżyła jej cenę. Prawdopodobnie nastawili się na „du­ ży obrót - mały zysk”. Zintensyfikowali swoje działania wokół szkół, pubów i dyskotek. Uzależniają młodzież, dzia­ łają bezwzględnie, bo kryją się za tym olbrzymie zyski. Amfetamina rozpro­ wadzana jest przez dilerów najczę­ ściej w tzw. działkach pakowanych w zwitki folii aluminiowej w porcjach oko­ ło 0,1 grama. Bardzo często zawiera różne domieszki wprowadzone w celu zafałszowania jej (rozcieńczenia).

W ostatnim czasie spotkano się z inną formą konfekcjonowania działek amfetaminy. U narkomanów pojawiły się tzw. blotter papers - papierki i bi­ buła nasączone amfetaminą. Wyglą­ dem przypominają papierki nasączo­ ne dwuetyloamidem kwasu lizergowe- go (LSD). Być może, są „fałszywkami" tych ostatnich. LSD jest narkotykiem rzadziej spotykanym, trudniej dostę­ pnym, na rynku narkotycznym o wiele droższym od innych. Przemyca się go głównie z Amsterdamu i Berlina, za­ pewniając, że daje najwyższą formę przeżyć narkotycznych. Dawki działa­ jące są znikome, rzędu setnych,

dzie--CS*'

-PROBLEMY KRYMINALISTYKI 211 33

O:

Ryc. 1. Kolorowe papierki tzw. blotlcr papers zawierające amfetaminę Fig. 1. Colour papers, so-called ‘biotter papers' containingamphetamine

siątych miligrama, dlatego też najwy­ godniejszym sposobem dawkowania są papierki nasączone roztworem te­ go narkotyku.

W praktyce CLK KGP spotkano się również z papierkami „blotter papers” wysyconymi lidokainą z domieszką kokainy. Lidokaina należy do grupy leków miejscowo znieczulających (LMZ). Podawana jest

powierzchnio-Ryc. 2. Kolorowe papier­ ki tzw. blotter papers za­ wierające kokainę z lido­ kaina

Fig. 2. Colour papers, so- called 'blotter pipers' eon- taining cocaine and Hdo- cuine

ustnej nie jest stosowana (z przewodu pokarmowego wchłaniana jest w 30- 40% i natychmiast hydrolizowana). Li­ dokaina nie figuruje w wykazie środ­ ków odurzających i psychotropowych. Podobnie jak kokaina znieczula język, ma gorzki smak i postać białego pro­ szku. Jej obecność razem z niewielką ilością kokainy na „blotter papers" mia­ ła z pewnością zastąpić tę ostatnią i

upozorować, że są to papierki kokai- nowe dobrej jakości (przy sprzedaży papierków potwierdzić to mogły próby organoleptyczne - znieczulenie języ­ ka oraz wynik testów reagujących na kokainę). Jest to jeszcze jeden przy­ kład na rozprowadzanie przez dilerów narkotyków tzw. fałszywek.

W obu przypadkach wymienionych wyżej „blotter papers", przed

rozpo-Badania fizykochemiczne „blotter papers”

i

B

W

wo lub w postaci wstrzyknięć w celu przerwania przewodnictwa nerwowe­ go z obszaru objętego bólem. Stoso­ wana jest też z pewnymi ograniczenia­ mi w przewlekłej niewydolności mięś­ nia sercowego. Do niepożądanych ob­ jawów działania lidokainy, zależnych od dawki należą pobudzenie lub zaha­ mowanie czynności OUN (ośrodkowe­ go układu nerwowego). W postaci

do-■W

iiii

I

iiii

I

iiii

I

iiii

I

iiii

I

iiimii

J

iiii

I

iiii

L

____

n

• * e

■ ®

1111l1111l1111l1111l1111l1111l1111l11i1l1111h.il

je

tW

j

e

i

e

e

i

i

t

W

W

1

'

e

e

e

11

SUMMARY Badania spektrofotometryczne

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 211 34

wylkw^ystaBiita w kryminalistyce

najnowszych osiągnięć nanlkfi

techniki

częciem badań nastawiono się na wy­ krycie LSD, ponieważ jest to najczę­ ściej spotykana forma konfekcjonowa­ nia (sprzedaży) tego narkotyku. Ob­ serwacja papierków pod mikroskopem stereoskopowym wzbudziła podejrze­ nie obecności na ich powierzchni śla­ dów innej substancji, krystalicznej, rozpuszczalnej w wodzie. W świetle promieniowania UV 254 i 366 nm obie powierzchnie papierków nie wykazały jasnoniebieskiej fluorescencji chara­ kterystycznej dla LSD. Testy z odczyn­ nikiem Ehrlicha, specyficznie reagują­ cym z LSD, dały wynik ujemny. Było to podstawą do wykluczenia obecności tego narkotyku w przedmiotowych pa­ pierkach. Dalszy tok analizy przypomi­ nał system identyfikacji narkotyków te­ stami „NIK". Przeprowadzono go bez­ pośrednio na papierkach:

1. Test z odczynnikiem Marąuisa (test „A" w zestawie „NIK")

2. Test ze stężonym kwasem azoto­ wym (test „B" w zestawie „NIK").

Przeprowadzono zgodnie z instru­ kcją zestawu „NIK" tylko z papierkami reagującymi z odczynnikiem Marqui- sa. Ujemny wynik testu wskazuje na ewentualną obecność amfetaminy.

- papierki przedstawione na rycinie 1 - na powierzchni papierków pojawia się jasnopomarańczowy osad prze­ chodzący w brunatny,

- papierki przedstawione na rycinie 2 - powierzchnie papierków nieznacz­ nie zmieniły zabarwienie na kolor ró­ żowy. Wynik testu uznano za ujemny.

3. Test z odczynnikiem Scotta (test „G" w zestawie „NIK").

papierków pozytywnie reagujących z odczynnikiem Marąuisa, nazywanych „amfetaminowymi”, zidentyfikowano jako siarczan amfetaminy.

Badania metodą GCMS (spektro­ fotometria masowa połączona z chromatografią gazową)

Unusual exhibits of amphetamine and cocaine in the form of colour papers, so-cailed "blotter papers” contained amphetamine sulphate and the mix- ture of cocaine hydrochloride and lidocaine, respectively have appeared on Polish drug market. The results of Chemical analysis used for identifica- tion of substances are presented. Wykonano je przy użyciu spektro­

fotometru FTIR PERKIN ELMER 2000 techniką transmisyjną. W wyniku ba­ dań stwierdzono, że widma absorpcyj­ ne substancji wyekstrahowanej z pa­ pierków „kokainowych" nie były chara­ kterystyczne - substancji nie udało się jednoznacznie zidentyfikować. Nato­ miast substancję wyekstrahowaną z Przeprowadzono go zgodnie z in­ strukcją zestawu „NIK" tylko z papier­ kami nie dającymi pozytywnej reakcji z odczynnikiem Marąuisa. W wyniku przeprowadzonego testu na powierz­ chni papierków pojawiło się turku- sowoniebieskie zabarwienie wskazu­ jące na ewentualną obecność kokai­

ny.

Aby potwierdzić wyniki wstępnych testów, papierki poddano ekstrakcji wodą destylowaną ze środowiska obojętnego i lekko kwaśnego (pH ok. 4). Roztwory częściowo odparowane poddano badaniom metodą chromato­ grafii cienkowarstwowej w warunkach przyjętych dla amfetaminy i kokainy (stosując roztwory tych substancji jako wzorce). Do ujawniania plam na chro- matogramach stosowano odczynnik Dragendorffa. Uzyskane chromato- gramy ekstraktów, otrzymanych z obu rodzajów papierków, odpowiadały chromatogramom wzorców amfetami­ ny i kokainy, z tym że na chromatogra- mie ekstraktu zawierającego kokainę pojawiła się dodatkowa, dosyć inten­ sywna plama. Następnie pozostałości po odparowaniu ekstraktów uzyska­ nych z papierków badano metodami spektrofotometrii w podczerwieni oraz GC/MS.

Wykonano je na urządzeniu GC/MS model ITS-40 firmy FINNIGAN. Zasto­ sowano kolumnę kapilarną BP-5 o dłu­ gości 25 mm i średnicy wewnętrznej 0,22 mm. Temperaturę kolumny pro­ gramowano od 100°C do 240°C z przyrostem 12°C/min i od 240°C z przyrostem 15°C/min. Temperatura komory nastrzykowej 250°C. Gaz noś­ ny- hel. Nastrzyki 1 pl. Split 1:40. W wyniku badań stwierdzono, że sub­ stancja wyekstrahowana z papierków „kokainowych" zawiera oprócz kokai­ ny znaczne ilości lidokainy. Należy po­ dejrzewać, że „fałszerstwa" tego doko­ nano w celu zastąpienia trudno dostę­ pnej i drogiej kokainy. Dodatek ko­ kainy był potrzebny, aby papierki sprawdzone testami barwnymi reago­ wały tak, jak reaguje kokaina.