Mizerska Janina

1

S P IS Z A W A R T O Ś C I TE C Z K I — , ! H l ...

1/3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące osoby relatora —

111/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora —

III/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —*

III/3 - Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) — III/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r . _

III/5 - inne... —-

IV. Korespondencja —.

I/2. Dokumenty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora V K ^ , c'j . ^

II. Materiały uzupełniające relację \ f IC .^i S

4

V. Nazwiskowe karty informacyjne V ^

VI. Fotografie \ f

2

3

4

5

6

7

-1- ') u

A U z W i W X. ? o V X / r r t Ł ^ K e ^ /,

Pohl>- Mizerska Janina Maria ur. w Poznaniu ps. Franka,'Bogusz Sta-

hZz/ 7 I /

nisława'. c Walentego i Władysławy Ludwiczak. /

ur.5.08.1900 w Poznaniu. W rodzinnym mieście ukończyła szkołę średnią /1 9 2 8 r/ Wyższą Szkołę Pielęgniarek i Higienistek P . C . K . / 1 9 3 1 / . w oknj- ęgowych Szpitalach Wojskowych/nr 5 Kraków 1.07. 1933- 1.0$.1935 i nr 8 Toruń 1. It. 1935-1.09. 1935/ odsłużyła obowiązującą regulaminów© służbę w wojsku i przeszła do rezerwyf ^ Korpusu Sióstr P.C.K /1935-^ w randze podporucznika wg Dz.ustaw z dn 13.09.1927 pozycja 668 art.5.

Do wybuchu wojny pracowała w szpitalu Ubezpieczalni Społecznej w Swarzędzu/pod kierownictwem prof. RaszeJ,i, U S t /1932-1933/, potem w Poznaniu w Poradni Przeciwgruźliczej i w Szkole Pielęgniarskiej P.C.K jako instruktorka /1935-1939/.

29 .08.1939 r. z kartą mobilizacyjną /już w stopniu porucz­

nika/ stawiła się w dn. 8.09.1939 w Warszawie^w Zarządzie Głównym P.C.K.

' f i a i S b przydział-Szpitale polowe.

Miała już doświadczenie z ewakuacji Szpitala Przemienienia Pańskiego w bombardowanym Poznaniu. Wydostała się stamtąd z grupą ucze­

nnic Szkoły Pielęgniarskiej i razem z nimi zaczyna wrześniową służbę w Szpitalu Polowym zlokalizowanym w Gimnazjiumv$azowe^ przy ul Mazowie­

ckiej. W ogniu i pod gradem kul organizuje kolejne przenosiny rannych ;

do podziemia Kościoła Wszystkich g i ę t y c h /Plac G r z y b o w s k i / ^ FitVkh^0h/ uL-Lf^-Oirto Nieocenioną pomoc w tych peregrynacjach uzyskuje od przeby­

wającego wówczas w Warszawie druha Franciszka Firlika,Komendanta Pogo­

towia Wojennego w Poznaniu jak i war szaw^/, h a r c e r z ^

Po wrześniowej kapitulacji miasta wstępuje do konspiracji i i na polecenie Szarych Szeregów wraca...do Poznania. Arbeitsamt kieruje ją do pracy w Sitten Polzei/Policja obyczajowa/ Praca ta pozwala dostarczyć szefom podziemia cennych informacji o l o k ^ j i wojsk niemieckich,do wyko- rzystania dla Organizacji Niepodległościowych/ Ojczyzna -Omega i Związek•r

jf , ( Ki * ' "

Odwetu dr.*r tftanciszE# Witasz&&/ps. Warta i[n(yszkowski /.

Janina Mizerska pracująca wówczas w laboratorium jest' zagrożona aresztowaniem,W odpowiednim momencie ostrzeżona ucieka do Warszawy i tu jako Stanisława Bogusz na fałszywych papierach rozpoczyna dalsza działalność konspiracyjną jako łączniczka Szefostwa Sanitarnego.

.TUJtl. |^ok 1943-lipiec/ W tych latacFv^<ontaktuje się z prof (^r^^ńtonim Ho-

/ . Tr . . / . ^

rstem/ps Bronek.Borowe:'ps Bronek .B orowczyk^ z dr.y^dzisławei^ l y osze^wski^/ps. Jan./

' i P ^-

8

W godz. "W" znajdowała-się w zakonspirowanym mieszkaniu przy ul Wspólnej.

Zgłosiła gotowośe do batalionu AK (/Zaremba-Piorun. Pracowała jako sanita­

riuszka w i Punktach Sanitarnych/ Hoża, Śniadeckich i Szpital Maltański/

Kiedy powstanie pada z transportem ciężko rannych żołnierzy AK jako osoba o wysokich kwalifikacjach zawodowych znająca poza tym biegle jęz.

niemiecki .zostaje wysłana do obozu/l.10.1944 Gross LUbars podobóz Sta­

lag X Altengrabow/ Tam wraz z zespołem sanitariuszek z powstania organi­

zuje szpital dla jeńców wojennych. Potem kobiety zostaja skierowane do Oberlangen/19.12 1944 do 12.o4.1945 kiedy to obóz zostaje wyzwolony przezżołnierzy gen Maczka.

-2-

Okres emigracyjny to praca w szpitalach zorganizowanych na terenie Niemiec/w okupacyjnej strefie angielskiej/. Najpierw w mia­

steczku Harren an der Ems zwane Maczkowem a potem w Meppea.

Do kraju wraca 31 marca 1 9 ^ lądując w Gdańsku N Nowy Port. Wraca z I Dywizją pancerna P.S.K. Ponieważ dom w Poznaniu jest zburzony,a Warszawy jako miasta nie ma osiedli^ się

Ziemiach Odzyskanych jako instruktorka pielęgniarstwa/^

xgi .w Służbie Zdrowia uhonorowano ją najwyższym międzynarodowym IS „ ; 1

0(jznaczeniem pielęgniarskim - Medalem Florance Nightingale.

Odznaczona też została za aktywną działalność społeczną w P.C.K , W Związku Zawodowym Służby zdrowia i innych Stowarzyszeniach regiona-.i ( J t ) i C^\lnych:/ Szczecin, Gdańsk, Olsztynek/.W wojsku polskim awansowała do

lYŁZdw. - /

stopnia porucznika,odznaczono ją wieloma orderami wojskowymi i cywilnymi ' Ostatnie lata spędziła w Domu Kombatanta w Warszawie>a w swoich częs^

tych podróżach odwiedzała swoich przyjaciół^zjńóżnych okresów życia.

Zmarła 3.01.1999 r.j pochowana na Warszawskim Cmentarzu /Wojskowym na Powązkach./ A 19-7-19/

9

10

KARTA EWIDENCYJNA

ŻOŁNIERZA BATALIONU A.K. „ŻAREMBA-PIORUN”

1. Nazwisko i im ię ... AU.?.?.r.§k?...^ n .i.n a ..MarAa.

2. N azw iska p a n ie ń sk ie ... P.oh!...

3. Pseudonimy...F.r.anka.,.Iza...

4. Imiona ro d z ic ó w ... W a le n t y - y W ła d y s ła w a ...

5. Nazw isko panieńskie matki • ••-Ludw-iezak-...

6. Data i miejsce urodzenia ...,5.\Q8.1?0?.... P o z n a ń ...

7. Adres ...0.1-35.0..\v.ąr.5?;awa..ui...5.t.9.r.nic7«a...l2J?...UQiJi..l<:oniba.t;

8. Seria i nr dowodu osobistego .Pf?...

9. Nr P E S E LI ... stan cywilny ..wdowa...

10. W ykształcenie ., . M s z a .. S.z.k.o ł a ... zawód ..Pi e l ^ nl a r k a ..

11. Miejsce pracy ..!.\j.9.]-.ę.PvP.l.a k .. ...Emerytka...

12. Obecny stopień w o js k o w y ... Po r .u.c z .n f.H...

13. Ewentualne inwalidztwo (grupa, rodzaj) - in w a lid a - w oJenny ••

Pane z okresu Powstania Warszawskiego _, , ... Bogusz Stanisława

14. N azw isko i im ię ... ...

15. Przydział wojskowy w batalionie ®.a f . ^ ^ a...

16. Stopień wojskowy, fu n kcja .... P.9. T . V ! c z n i } < o b i l i z ą a ^ 4 l A Ir w roku 1939 ‘

Posiadane odznaczenia Nazwa

Medalem Wojska po raz 1,.2a3 i b Medal.. Zwycięstwa.. .i nta.... Wolność i - 194-5 Medal • • za •• Wa rszawę-

1939-1945...

Krzyż.Kawalerski.

Odrodzen.ia..P.olski Krzyż Partyzancki Warszawski ■Krzyż -- Powstańczy...

M e d a r za-udział..

w ' Wo j n ie'' obronne j' 1939...

Nr legit.

3933^

M in.O bron Narodowej

•4)-56196

b-62<ł9.1.^{. . .}

U.l9«75-ft 7-3-76-79

Data 1 5 . OS _ondv.n....

1 4 ; OH;195

2.3,08,19

1X.-o6 . 1 9 7 1 7 . 0 2 . 1

ty7-83- 37k 29.06-. 19

”531-83-7

M.W 27. 07. 1

59

>76

<3

983 c.d patrz załącznik.

11

Pobyt w więzieniach, obozach koncentracyjnych, jenieckich, pracy przymusowej itp.

(podać rodzaj i nazwę oraz czas pobytu)

...A|.tengrabow..S.taJ.ąR; XI..A....6.X-J.9..XI.I.. J.9M...

... . O . h e r l a n & e n . . Y I . 1 9 ..X I.I...1 .9 M . . : r . . l 2 . . Q ^ i . 9 4 .5 ...

INFORMACJE DODATKOWE

\ z

Zaliczony okres działalności kombatanckiej ... -L ... lat, ... 7... miesięcy Aktualna przynależność do organizacji kombatanckich (wymienić nazwy)

...$.w.i a.t.ę.w y.. Zw i.ą?.ęk.. fo i.a ie rz.y... A ...K... ar..Ue^.QQ...2.2...2Q.... .1.3.,.Q3...1991...

...Związek.Powstańców..W arszawskich......2215... 22...1.0.,. 199.1...

...P.o 1 sk.i.. 2 w i ą zek ..b.wijęźni ó.w. ..pola. .tycznych...!... ...:...i...

...h it le r o w s k i ch -o h o zó -w -ko n ce n tra cyjn ych ...26-006... 1-2-. 12.1996

Związek Kombatantów R z e c z p o s p lite j P o ls k ie j i B y ły c h W ięźniów P o lity c z n y c h c d Rok wstąpienia do Środowiska Żołnierzy AK Batalionu „Zaremba-Piorun" ... r. zaj

Funkcje pełnione w środowisku :

Uwagi

i *1'/

p o d p i s

12

KARTA F.WIDENCYJNA

ŻOŁNIERZA BATALIONU A.K "ZAREMBA PIORUN"

c.d. Posiadane odznaczenia Nr. legit

Krzyż Oficerski Orderu

Odrodzenia Polski 255-86-15

Krzyżem Armii Krajowej 36 502

Odznaka weterana walk o niepodległość

Odznaka Grunwaldzka

1a Modaille Florence Nicbtingale

Patent weterana walk o niepodległość RP

Data

26.02.1986

18.06.1986 Londyn 6.02.1996

22.07.1945 12.05.1997 2.10.1997

13

INFORMACJE DODATKOWE

c.d Aktualna przynależność do organizacji kombatanckich/wymienić nazwy/

Twiązek Kombatantów RP i byłych więźniów politycznych 384676 17.11.91 /wymieniony w ewidencji bez nr leg i daty;

Związek Inwalidów Wojennych 5155 13.12. 1940

14

15

[\ \A

Maria Mirecka-Loryś została odznaczona m.in. Krzyżem Armii Krajowej (1995), Krzyżem Partyzanckim oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).

Zofia Gaczol-Kozłowska

N otatka z rozmowy autorki z Marią Mirecką-Loryś przeprowadzonej 24.11.2002 (w zbio­

rach Z. Gaczol-Kozlowskiej); M. Dylewski, Przem ytniczka Boża, cz. I-IV , N ow y Dziennik 6 -7 , 13-14, 27- 28 maja i 3 -4 czerwca 2000; K. Kaczmarski, Okrąg Rzeszowski Narodowej Organizacji Wojskowej K obiet w latach 1942-1944, w: Służba Polek..., cz. 5, Toruń 2003, s. 146, 153; K. Komorowski, Polityka i walka. Konspiracja zbrojna ruchu narodowego 1939^- -1 9 4 5 , W arszawa 2000, s. 123, 175, 507, 516; A. Trzesniowska, Przywracanie pam ięci narodo­

wej, N asz Dziennik 2005, nr 54; L. Żebrowski, Kobiety w narodowych form acjach wojskowych 1939-1948, w: Służba Polek..., cz. 3, Toruń 1999, s. 136, 145.

Mizerska Janina Maria z d. Pohl (1909-1999) 1° voto Lachnitt, „Franka”, „Iza”, n.o. Stanisława Bogusz. Skrzynka kontaktowa i łączniczkaJ szta­

bu Komendy Okręgu Poznańskiego ZWZ-AK, łączniczka organizacji „Ojczyzna”, w Powstaniu Warszawskim sanitariuszka w batalionie „Zaremba- .;

-Piorun” i pielęgniarka w szpitalach powstańczych, i Dyplomowana pielęgniarka.

Urodzona 5 sierpnia 1909 r. w Poznaniu, córka Walentego i Władysławy z d. Ludwiczak. Ojciec był powstańcem wielkopolskim, właścicielem piekarni w Poznaniu. Matka wiatach 1885-1890 uczęsz­

czała do tajnej szkoły polskiej w Poznaniu. Dom Pohlów, życzliwy młodzieży, przyciągał młodzież harcerską i narodową. Po wkroczeniu Niemców do Poznania w 1939 r. Walenty Pohl był zakładnikiem. W grudniu 1939 r. rodzina (z wyjątkiem Janiny i jej brata - Adama) została wysiedlona do GG. Siostry; Halina (zam. Górna), Teresa (zam.

Stefańska), Zofia (zam. Żółtowska) w czasie okupacji były łączniczkami orga­

nizacji „Ojczyzna” oraz Biura Zachodniego Delegatury Rządu na Kraj. Bracia:

Zygmunt (ppor. rez., zaginął we wrześniu 1939) i Adam, członek „Ojczyzny”, pracownik Sekcji Zachodniej Delegatury Rządu na Kraj, powstaniec warszawski w batalionie im. Łukasińskiego.

W 1927 r. Janina ukończyła gimnazjum pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego w Poznaniu i podjęła naukę w Wyższej Szkole Pielęgniarek i Higi^' nistek PCK w Poznaniu. Po uzyskaniu dyplomu w 1931 r. pracowała w Szpitalu Ortopedycznym w Swarzędzu k. Poznania. W 1933 r. została powołana do wojska

i skierowana do pracy w wojskowych szpitalach okręgowych: nr V w K rakow ie

i nr VIII w Toruniu. Po pr:

1 września 1935 r. praco

■mgr '

| przeciwgruźliczej oraz w ' I instruktorka. Działała spoh

Komunalnych. 28 sierpnia Wyszkolenia Sanitarnego. \ nia Poznania. Do Warszawy wała w szpitalach polowycł Franciszkiem Firlikiem i hi dzie Pogotowia Harcerzy w Zaprzysiężona została I było ratowanie rannych żo 10 listopada 1939 r. otrzym F. Firlika w utworzonej w I tując się z hm por. Adamem Wszyscy oni byli także d Zgłosiła się do pracy w W trudnienie jako laborantka \ udział w akcji pomocy spole towanych i poległych, opiek rzami i oficerami, wysyłanie 'rzepisywała na maszynie u ne do osiedlanych w Poznan:

Wiosną 1940 r. zostalazaj

„Orlińskiemu” (szefowi Odd nocześnie komendantowi Cl sadniczym zadaniem było pi pracy, w Poradni Chorób Płci' und Rassenpflege przy ul. Sit różnych oddziałów sztabu or (jako łączniczki przychodziły:

„Myszka”, Eleonora Ferchm specyfikę poradni w instytucj stale najświeższe informacje przemieszczających się prze2 przekazywane były do Oddzit łączniczki oraz szyfrantki. W nerka do Komendy Głównej ź Poznańskim ZWZ. W Warsza frowania.

Po aresztowaniu F. Firlika mzacyjnej prowadziła w dals2 278

5 < |^ V E + Io l K c b ! ' 4 ' - ^o

16

,in. Krzyżem Armii Krajów ■ landorskim Orderu Odrodzeń^

Zofia Gaczol-Kozłowy

rzeprowadzonej 24.11.2002 (w z(3j0_

czka Boża. cz. I-IV, Nowy Dziennik marski, Okręg Rzeszowski Narodowej

>: Shiżba Polek..., cz. 5, Toruń 2003 icja zbrojna ruchu narodowego I9S9- owska, Przywracanie pam ięci narodo-

*> narodowych form acjach wojskowych ,145.

Maria z d. Pohl (1909-1999) .Franka”, „Iza”, n.o. Stanisława kontaktowa i łączniczka szta- ręgu Poznańskiego ZWZ-AK,

?acji „Ojczyzna”, w Powstaniu tariuszka w batalionie „Zaremba- arka w szpitalach powstańczych, lęgniarka.

erpnia 1909 r. w Poznaniu, córka /sławy z d. Ludwiczak. Ojciec był copolskim, właścicielem piekarni ka wiatach 1885-1890 uczęsz:

dcoły polskiej w Poznaniu. Dom ' młodzieży, przyciągał młodzież v do Poznania w 1939 r. Walenty ina (z wyjątkiem Janiny i jej brata kalina (zam. Górna), Teresa (zam.

okupacji były łączniczkami orga- 'elegatury Rządu na Kraj. Bracia:

39) i Adam, członek „Ojczyzny”, u na Kraj, powstaniec warszawski i wezwaniem Najświętszego Serca 'ższej Szkole Pielęgniarek i Higie- iu w 1931 r. pracowała w Szpitalu 1933 r. została powołana do wojska eh okręgowych: nr V w Krakowie

gnr

J L 2.

yill w Toruniu. Po przeniesieniu do rezerwy Korpusu Sióstr PCK z dniem

■ września 1935 r. pracowała w Wydziale Zdrowia m. Poznania, w Poradni Przeciwgruźliczej oraz w Wyższej Szkole Pielęgniarek i Higienistek PCK jako instruktorka. Działała społecznie w PCK i Związku Zawodowym Pracowników Komunalnych. 28 sierpnia 1939 r. otrzymała kartę mobilizacyjną do Centrum

■Wyszkolenia Sanitarnego. W nocy z 3/4 września dotarł do niej rozkaz opuszcze- H niaP°znan*a' Warszawy przybyła 8 września. Do 10 listopada 1939 r. praco- Kwała w szpitalach polowych w Warszawie. Jednocześnie nawiązała kontakt z hm.

łFranciszkiem Firlikiem i hm. Florianem Marciniakiem (działającymi w Komen- ie Pogotowia Hai'cerzy w Warszawie).

Zaprzysiężona została 29 września 1939 r. w SZP. Jej pierwszym zadaniem

§1

10 listopada 1939 r. otrzymała rozkaz powrotu do Poznania. Została łączniczką ' p Firlika w utworzonej w Poznaniu Organizacji Harcersko-Wojskowej, kontak­

tując się z h m por. Adamem Stefanem Schmidtem i dr. Franciszkiem Witaszkiem.

Wszyscy oni byli także działaczami organizacji konspiracyjnej „Ojczyzna”.

Zgłosiła się do pracy w Wydziale Zdrowia (Gesundheitsamt) i otrzymała za­

trudnienie jako laborantka w Sitten Polizei (policji obyczajowej). Brała czynny udział w akcji pomocy społecznej dla wysiedlanych, opieki nad rodzinami aresz­

towanych i p o le g ły c h , op iek i medycznej nad ukrywającymi się rannymi żołnie­

rzami i oficerami, w y sy ła n ia paczek do obozów koncentracyjnych i jenieckich.

Przepisywała na maszynie ulotki propagandowe w języku niemieckim skierowa­

ne do osiedlanych w Poznaniu Niemców.

Wiosnąl940r. została zaprzysiężona w ZWZ. Podlegała służbowo F. Firlikowi

„Orlińskiemu” (szefowi Oddziału V Komendy Okręgu Poznańskiego ZWZ i jed­

nocześnie komendantowi Chorągwi Wielkopolskiej Szarych Szeregów). Jej za­

sadniczym zadaniem było prowadzenie skrzynki kontaktowej w swoim miejscu pracy, w Poradni Chorób Płciowych (Beratungesstelle fur Geschlechtskrankheiten und Rassenpflege przy ul. Sierocej). W lokalu tym następowała wymiana poczty różnych oddziałów sztabu oraz wielkopolskiego kierownictwa Związku Odwetu (jako łączniczki przychodziły: Stefania Cieślińsfka „Urszula”, Halina Smorawińska

,.M yszka” , Eleonora Ferchminowa „Wita”, dr Maria Grabska). Ze względu na specyfikę poradni w instytucji, w której była zatrudniona, Janina Pohlówna miała stale najświeższe informacje o rodzajach wojsk stacjonujących w mieście bądź przemieszczających się przez nie, o panujących nastrojach itp. Wiadomości te przekazywane były do Oddziału II. W wyjątkowych przypadkach pełniła funkcję łączniczki oraz szyfrantki. W końcu sierpnia 1940 r. wysłana została jako ku­

rierka do Komendy Głównej ZWZ w Warszawie z raportem o sytuacji w Okręgu Poznańskim ZWZ. W Warszawie została przeszkolona w nowych zasadach szy­

frowania.

Po aresztowaniu F. Firlika (18 czerwca 1941 r.) i krótkiej kwarantannie orga­

nizacyjnej prowadziła w dalszym ciągu skrzynkę kontaktową. Jej przełożonym 279

17

9 . był w tym czasie por. S. A. Schmidt „Zabrzeski”, szef Oddziału 1 sztabu Kome- Okręgu Poznańskiego ZWZ. Po aresztowaniu S. A. Schmidta (12 września l'94i|§L odmówiła wyjazdu do GG. Nadal prowadziła skrzynkę kontaktową KomeńsHj Okręgu. Współpracowała także z phm. Adamem Plucińskim ,JR.obakiem”,.ki^i^!

jącym akcją propagandy wśród Niemców („N”) na terenie Okręgu PoznańskisH ZWZ-AK. Po kolejnej fali aresztowań w Poznaniu, która nastąpiła wiosną 1943|H Janina Pohlówna straciła utrzymywane dotąd kontakty. 21 lipca 1943 otrzyma^S z Warszawy rozkaz ewakuacji i fałszywe dokumenty na przejazd.

W Warszawie - za zgodą przełożonych wojskowych - podjęła dalszą dzia­

łalność konspiracyjną w organizacji „Ojczyzna”, przyjmując pseudonim „Iza’’>

Otrzymała fałszywe dokumenty na nazwisko Stanisława Bogusz i fikcyjne za­

trudnienie jako pielęgniarka w gabinecie dr. Ludwika Babiaka (współpracujące­

go z „Ojczyzną” i Biurem Zachodnim Delegatury Rządu na Kraj). Została łącz­

niczką kierownika Jana Jacka Nikischa „Sławka”. Jednocześnie współpracowała z Wydziałem Zdrowia „Ojczyzny”, na którego czele stał dr Zdzisław Ja roszę wśl

„Jan”. Uczestniczyła w prowadzonej przgz ten wydział akcji opieki medyczn nad członkami „Ojczyzny”, akcji wysyłania paczek żywnościowych dla rai mowdąt z rodzin polskich pozostających na ziemiach wcielonych do Rzeszy oraz w pracach nad przyszłą organizacją służby zdrowia na ziemiach zachodnich i na tzw. ziemiach postulowanych (we współpracy z Departamentem Pracy i Opieki Społecznej oraz Biurem Zachodnim Delegatury Rządu na Kraj). Brała udział w szkoleniu pielęgniarek przygotowującym do przejmowania szpitali na zie­

miach postulowanych, organizowania lecznictwa otwartego itp. Współpracowała z zastępcą szefa sanitarnego Obszaru Warszawskiego AK, dr. Antonim Horstem.

Wybuch Powstania Warszawskiego zaskoczył ją przy ul. M arszałkow skiej.

Współorganizowała punkt sanitarny batalionu „Zaremba-Piorun” w lokalu przy ul. Hożej 63. W drugiej połowie sierpnia zachorowała na sepsę. Po powrocie do zdrowia została skierowana do pracy w szpitalu powstańczym przy ul. Hożej 39/41 oraz Poznańskiej 11. Po upadku powstania, jako osoba dobrze władająca językiem niemieckim, otrzymała zadanie towarzyszenia rannym, którzy mieli byc wywiezieni w głąb Niemiec. 8 października wraz z transportem ciężko rannych

dotarła do stalagu XI A Altengrabow k. Magdebura. W szpitalu obozowym pra­

cowała do 18 grudnia 1944 r. Następnego dnia wraz z innymi kobietami-jeńca- mi została przetransportowana do stalagu VI C Oberlangen. 12 kwietnia 1945 r.

obóz został oswobodzony przez 1. Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka.

20 kwietnia 1945 r. przez PCK w Londynie skierowana została do szpitala pol­

skiego w Duplin Castle w Szkocji. Stamtąd, została na początku czerwca przenie­

siona do służby sanitarnej w Dywizji Pancernej gen. Maczka. W s p ó ło r g a n iz o w a ła

szpitale polskie dla byłych jeńców i robotników przymusowych w Maczkowie (Haren Ems) i Meppen, pracując w nich na stanowisku przełożonej pielęgniarek do marca 1946 r.

280

Arch. Państwowe w Poznaniu, J. Pohl-M izerska, Udział w kon:

wie w okresie od 22 VII 1943-6 ności konspiracyjnej J. Mizersk dr. Zdzisława Jaroszew skiego

„Ojczyzna” , Warszawa I IX 1$

działalności J. Mizerskiej. Poz okupacji i Pow stania W arszaws jeden O lsztynek 19 VIII 1984) z8 XII 1998 z 1 załącznikiem List T. Stefańskiej do autorki z VI C O berlangen, W arszawa 1 -Piorun w Powstaniu Warszaw Warszawskiego, t. 2, Dokumer, s. 146; Z. Jaroszewski, Pohl M. Woźniaka, Poznań 1998, s G. Królikowska, Polka na mea Izby Pielęgniarek i Położnych

18

, szef Oddziału 1 sztabu Komendy A.. Schmidta (12 września 1941 r) skrzynkę kontaktową Komendy u Plucińskim „Robakiem”, kieru- l na terenie Okręgu Poznańskiego iiu, która nastąpiła wiosną 1943 r :ontakty. 21 lipca 1943 otrzymała nenty na przejazd,

ojskowych - podjęła dalszą dzia- a”, przyjmując pseudonim „Iza”

Stanisława Bogusz i fikcyjne za- udwika Babiaka (współpracujące- i ury Rządu na Kraj). Została łącz.

ca”. Jednocześnie współpracowała - czele stał dr Zdzisław Jaroszewski!

n wydział akcji opieki medycznej]

paczek żywnościowych dla nie, :miach wcielonych do Rzeszy ori rowia na ziemiach zachodnich i na / z Departamentem Pracy i Opiel ury Rządu na Kraj). Brała udzi;

do przejmowania szpitali na zie-l :wa otwartego itp. Współpracował oskiego AK, dr. .Antonim Horste;

jczył ją przy ul. Marszałkowski*

u „Zaremba-Piorun” w lokalu pi horowała na sepsę. Po powroi italu powstańczym przy ul. Hoiz|

tania, jako osoba dobrze w ła d fjT

arzyszenia rannym, którzy mieli b;

wraz z transportem ciężko rarm||

;debura. W szpitalu obozowym p ,iia wraz z innymi kobietami-jeł

C Oberlangen. 12 kwietnia 194:

Pancerną gen. Stanisława Mac skierowana została do sz p ita la

została na początku czerwca prze) lej gen. Maczka. WspółorganizoW ików przymusowych w M aczki

stanowisku przełożonej pielęgi

i

I I J H Powróciła do Polski 31 marca 1946 r. Od maja tegoż roku rozpoczęła pracę jako inspektor ds. pielęgniarstwa w Wydziale Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. W 1956 r. została przeniesiona na takie same stanowisko do Gdańska. Obok pracy zawodowej działała społecznie w PCK, Towarzystwie Przyjaciół Dzieci, Lidze Kobiet, Związku Zawodowym Pracowników Służby Zdrowia, Polskim Towarzystwie Pielęgniarek.

W 1959 r., schorowana, przeszła na rentę inwalidzką i zamieszkała w 01-

J

ratorem sądowym dla nieletnich. Działała także w organizacjach kombatanckich i_ZBoWiD, Związku Inwalidów Wojennych, Światowym Związku Żołnierzy AK, Związku Powstańców Warszawskich i in. W 1990 r. zamieszkała w Warszawie.

Opublikowała m.in.: Konspiracja, w: Wysiedlenie i poniewierka. Wspomnienia Polaków wysiedlonych przez okupanta hitlerowskiego z ziem polskich „ wcielo­

n y c h ” do Rzeszy, wybór i oprać. R. Dyliński, M. Flejsierowicz, S. Kubiak, Poznań

j974; Pracowałam w „obyczajówce ”, w: Z lat okupacji. Wspomnienia Wielkopolan

o ż y c i u codziennym 1939-1945, wybór i oprać. W. Jamroziak, K. Młynarz, Poznań

1983, s. 389-397; Obozy’ jenieckie kobiet-żolnierzy Powstania Warszawskiego (Altengrabow, Oberlangen), Za Wolność i Lud 1983, nr 35.

« Odznaczona: Medalem Florence Nightingale (1997), Medalem Wojska Polskiego (Londyn 1984), Medalem za udział w Wojnie Obronnej 1939 (1983) oraz wieloma odznaczeniami kombatanckimi i państwowymi.

. Zamężna z Walerianem Lachnittem (1949), powtórnie z Zbigniewem Mizerskim (1959). Bezdzietna.

Zmarła 3 stycznia 1999 r. w Warszawie. Została pochowana na wojskowym tóntarzu Powązkowskim.

Aleksandra Pietrowicz Jtteh. Państwowe w Poznaniu, spuścizna Jana Jacka M ikischa (m ateriały nieuporządkow ane);

^ i Pohl-Mizerska, U dział w konspiracji, rkps, b.d.: taż. Relacja z pracy konspiracyjnej w Warsza- / s- wie w okresie od 22 VTT 1943-6 X 1944, rkps. b.d.; zaświadczenie mec. J. J. N ikischa o dzialal- fności konspiracyjnej J. M izerskiej, Poznań 30 V 1975; Arch. rodzinne H. G órnej: O św iadczenie

dr. Zdzisława Jaroszewskiego dot. udziału J. Mizerskiej w pracy konspiracyjnej organizacji

•„Ojczyzna”, Warszawa 1 IX 1976; Zaświadczenie prof. dr. A ntoniego Horsta o konspiracyjnej

^ '<aaalalności J. M izerskiej, Poznań 2 IV 1975; J. M izerska. Przebieg służby w czasie wojny.

j^okiipacji i Powstania W arszawskiego, mps, b.d.; Trzy życiorysy w łasne J. M izerskiej (dw a b.d., ji^jeden Olsztynek '' z.8 XII iooo - ■ - •19 Vin 1984); karta ewidencyjna żołnierza hatnimn.. a v t-.

J ... . ,71,/ w ^oioracn autorki;

---...omcj q oautorki z 29 I 2005; F. Bańkowska i K. K abzińska, D ziew częta ze stalagu C

Oberlangen,

^m ttE S^zuw skiego. t. 2, Dokumenty z Archiwum Polskiego Czerwonego Krzyżu. W arszawa 1996.

Z. Jaroszewski, Pohl Maria, w: Encyklopedia konspiracji wielkopolskiej, pod red.

K u ź n i a k a , Poznań 1998, s. 449-450; W. Kosiński, Dom na Rybakach. N urt 1977, n r 12;

I^ ^ H B tp ó lik o w s k a , Polka na medal!. „Im puls”. Biuletyn W arszawsko-Skiem iewiekiej O kręgowej Pielęgniarek i Położnych 1997, nr 1 0.

281

19

20

21

22

23

24

25

26