Przedmiotowy system oceniania z języka niemieckiego dla kursu początkowego i kursu kontynuacji
w V Liceum Ogólnokształcącym w roku szkolnym 2003/2004
Rozróżnia się trzy modele nauczania języka niemieckiego:
Model A – dotyczy nauki języka niemieckiego jako pierwszego, stanowiącej kontynuację nauczania tego języka w gimnazjum
Model B - dotyczy nauki języka niemieckiego jako pierwszego, rozpoczynającej się od poziomu zerowego, lub jako drugiego, gdy nauczanie tego języka stanowi kontynuację nauczania w gimnazjum
Model C – dotyczy nauki języka niemieckiego, rozpoczynającej się od poziomu zerowego (model ten nie przygotowuje do egzaminu maturalnego)
I. Umiejętności uczniów podlegające ocenianiu
Podczas trwania całego procesu nauczania języka obcego nauczyciel systematycznie rozwija u uczniów cztery sprawności językowe: rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie.
Zakładane osiągnięcia – poziom podstawowy W zakresie słuchania:
1. rozumienie ogólnego sensu oraz intencji prostych wypowiedzi osób posługujących się językiem jako macierzystym,
2. rozumienie sensu prostych, autentycznych wypowiedzi w różnych warunkach odbioru,
3. wyszukiwanie informacji szczegółowych w nieskomplikowanych wypowiedziach i dialogach,
4. rozumienie ogólnego sensu prostych wypowiedzi zawierających niezrozumiałe elementy, których znaczenia uczeń może się domyślić.
W zakresie mówienia:
1. uzyskiwanie i udzielanie informacji dotyczących dnia codziennego,
2. formułowanie w miarę płynnych, krótkich i spójnych wypowiedzi na określone tematy,
3. posługiwanie się odpowiednimi środkami językowymi dla wyrażenia intencji, uczuć, emocji w sytuacjach życia codziennego,
4. poprawne językowo i logiczne wyrażanie myśli i opinii na określone tematy,
5. relacjonowanie wypowiedzi innych osób
6. właściwa reakcja językowa na wypowiedź rozmówcy oraz stosowanie rutynowych zachowań językowych,
7. inicjowanie i podtrzymywanie prostej rozmowy,
8. prowadzenie prostych negocjacji w sytuacjach życia codziennego,
9. opanowanie wymowy w stopniu zapewniającym zrozumiałość wypowiedzi osób posługującym się tym językiem jako macierzystym W zakresie czytania:
1. rozumienie powszechnie spotykanych dokumentów i tekstów autentycznych,
2. rozumienie prostego tekstu narracyjnego,
3. rozumienie ogólnego sensu prostego tekstu przy czytaniu pobieżnym, 4. rozumienie ogólnego sensu tekstu, który zawiera elementy
niezrozumiałe,
5. wyszukiwanie konkretnych informacji z częściowo niezrozumiałego tekstu.
W zakresie pisania:
1. sformułowanie i zapisanie własnego oraz otrzymanego prostego komunikatu,
2. napisanie prostego tekstu użytkowego, 3. napisanie streszczenia prostego tekstu,
4. stosowanie właściwego słownictwa, struktur leksykalno-gramatycznych i zasad ortografii w prostych tekstach
Inne umiejętności – korzystanie ze słownika jedno- i dwujęzycznego oraz innych źródeł informacji, w tym również elektronicznych.
Zakładane osiągnięcia – poziom rozszerzony W zakresie słuchania:
1. ogólne rozumienie autentycznych przekazów słownych, odbieranych za pomocą mediów,
2. umiejętność wyszukiwania, selekcji, porządkowania w autentycznych przekazach słownych,
3. przetwarzanie usłyszanych informacji.
W zakresie mówienia:
1. umiejętność uczestniczenia w dyskusji, w tym argumentowanie, wyrażanie opinii, uzasadnianie i obrona własnych sądów,
2. rozumienie i stosowanie środków językowych, służących wyrażaniu różnorodnych intencji oraz stanów emocjonalnych,
3. posługiwanie się wybranymi środkami stylistycznymi dla wyrażenia ironii, żartobliwego charakteru wypowiedzi,
4. umiejętność skomentowania faktów socjokulturowych, typowych dla obszaru języka nauczanego.
W zakresie czytania:
1. ogólne rozumienie autentycznych przekazów tekstowych,
2. umiejętność wyszukiwania, selekcji, porządkowania w autentycznych przekazach tekstowych,
3. przetwarzanie przeczytanych informacji, W zakresie pisania:
1. napisanie typowych sformalizowanych i niesformalizowanych tekstów (curriculum vitae czy esej),
2. stosowanie odpowiednich dla języka pisanego środków leksykalno- gramatycznych w zakresie określonego typu wypowiedzi pisemnej, 3. posługiwanie się wybranymi środkami stylistycznymi dla wyrażenia
ironii, żartobliwego charakteru wypowiedzi
II. Formy oceniania osiągnięć edukacyjnych
Zgodnie z zasadami ustalonymi w WSO sprawdzanie i ocenianie uczniów odbywa się systematycznie. Ocenie podlegają zarówno wypowiedzi ustne jak i pisemne uczniów.
Po omówieniu każdego rozdziału podręcznika, uczniowie piszą test, sprawdzający opanowane przez nich treści kształcenia.
Oceniane są również wypowiedzi ustne dotyczące omawianych tematów.
Wypowiedzi pisemne, obok tekstów sformalizowanych lub niesformalizowanych, obejmują także zadania projektowe, nad którymi uczniowie pracują samodzielnie, wykorzystując w nich wiedzę zdobytą na lekcji oraz z innych źródeł, takich jak: internet, czasopisma, encyklopedie czy leksykony.
Ocenianiu podlegają również prace domowe, stanowiące dowód pracy własnej ucznia.
III. Zasady oceniania osiągnięć szkolnych 1. Testy sprawdzające
Każdy test osiągnięć uczniów powinien być tak skonstruowany, żeby sprawdzał stopień opanowania wszystkich sprawności językowych.
Zgodnie z ustaleniami w WSO testy sprawdzające zbudowane są z zadań reprezentowanych przez dwa poziomy wymagań: poziomu podstawowego i ponadpodstawowego (pełnego). Zadania z poziomu podstawowego obejmują zakres treści kształcenia, które muszą opanować wszyscy uczniowie. Zadania z poziomu ponadpodstawowego powinni rozwiązać uczniowie szczególnie zainteresowani pogłębianiem wiedzy przedmiotowej. Proporcja zadań z obu poziomów w teście wynosi: 60% P i 40% PP.
Testy punktowane są metodą zerowo-jedynkową, poza zadaniami o charakterze struktury (np. zadania dłuższej wypowiedzi). Dla takich zadań opracowujemy schemat punktowania.
Nie należy za zadania trudniejsze przyznawać więcej niż jeden punkt, gdyż to obniża szansę uczniów słabszych na uzyskanie pozytywnej oceny.
Testy sprawdzające mogą być zbudowane w sposób warstwowo-liniowy lub warstwowo-warstwowy.
W teście warstwowo-liniowym uzyskane punkty z obu poziomów wymagań sumuje się i tworzy normy punktowe na ocenę szkolną. Muszą one odpowiadać normom punktowym ustalonym w WSO.
W teście warstwowo-warstwowym ustala się normy procentowe dla zaliczenia poszczególnych poziomów wymagań. Normy te są również ustalone w WSO ( zwyczajowo przyjmuje się następujące proporcje punktowe: dla wymagań pełnych uzyskanie 85%-80% punktów skutkuje oceną bardzo dobry, uzyskanie 65%-60% punktów skutkuje oceną dobry, dla poziomu wymagań podstawowych uzyskanie 85%-80% punktów skutkuje oceną dostateczny, uzyskanie 65%-60% punktów skutkuje oceną dopuszczający).
W każdym teście należy zachować równowagę między wyższymi i niższymi celami kształcenia. Proponowane proporcje zadań w przybliżeniu to: 25%
zadań sprawdzających zapamiętywanie wiadomości (kategoria A taksonomii celów), 25% zadań sprawdzających rozumienie zdobytej wiedzy (kategoria B taksonomii celów) oraz 50% zadań sprawdzających umiejętność stosowania zdobytej wiedzy (kategoria U taksonomii celów).
2. Wypowiedzi pisemne
W ocenianiu wypowiedzi pisemnych stosuje się następujące kryteria oceniania:
- treść i forma – oceniana jest zgodność wypowiedzi z treścią i formą, logiczność wnioskowania, spójność wypowiedzi
- bogactwo językowe – oceniane jest zróżnicowanie konstrukcji gramatycznych i leksykalnych
- poprawność językowa – oceniana jest poprawność struktur gramatycznych i leksykalnych, zasad ortografii i interpunkcji oraz styl Aby uzyskać z wypowiedzi pisemnej ocenę dobry lub bardzo dobry uczeń:
- formułuje wypowiedź zgodną z tematem - formułuje własne opinie, uzasadnia je - przestrzega określonej formy wypowiedzi - tworzy spójną wypowiedź
- zachowuje właściwe proporcje między częściami pracy - stosuje urozmaicone słownictwo i frazeologię
- stosuje urozmaicone struktury składniowe - zachowuje jednorodny styl
- popełnia drobne błędy leksykalne i gramatyczne, nie zakłócające komunikacji
- popełnia nieliczne błędy ortograficzne, nie zmieniające znaczenia wyrazów
- popełnia sporadyczne błędy interpunkcyjne
Zadowalające spełnienie tych wymagań skutkuje oceną bardzo dobry, akceptowalne ich spełnienie, oceną dobry.
Na ocenę celujący uczeń wykazuje się dodatkowo wiedzą i umiejętnościami, wykraczającymi poza omawiane treści kształcenia.
Aby uzyskać z wypowiedzi pisemnej ocenę dostateczny lub dopuszczający uczeń:
- formułuje wypowiedź w części zgodną z tematem - formułuje własne opinie
- częściowo zachowuje określoną formę wypowiedzi - tworzy wypowiedź w pewnym stopniu niespójną
- zachowuje w miarę właściwe proporcje między częściami pracy - stosuje podstawowe słownictwo (nieliczne powtórzenia)
- stosuje mało urozmaicone struktury składniowe - zachowuje dość poprawny styl
- popełnia dość liczne błędy gramatyczne i leksykalne, zakłócające w nieznacznym stopniu komunikację
- popełnia dość liczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne
Zadowalające spełnienie tych wymagań skutkuje oceną dostateczny , akceptowalne ich spełnienie, oceną dopuszczający.
3. Wypowiedzi ustne
W ocenianiu wypowiedzi ustnych stosuje się następujące kryteria oceniania:
- pełność wypowiedzi - struktury gramatyczne - dobór słownictwa - intonacja i wymowa
Aby uzyskać z wypowiedzi ustnej ocenę dobry lub bardzo dobry uczeń:
- buduje pełną, wyczerpującą wypowiedź na zadany temat
- reprezentuje dobry poziom znajomości słownictwa i struktur językowych - popełnia błędy językowe, które nieznacznie zakłócają komunikację
- stosuje poprawną wymowę i intonację
Zadowalające spełnienie tych wymagań skutkuje oceną bardzo dobry, akceptowalne ich spełnienie, oceną dobry.
Na ocenę celujący uczeń wykazuje się dodatkowo wiedzą i umiejętnościami, wykraczającymi poza omawiane treści kształcenia.
Aby uzyskać z wypowiedzi ustnej ocenę dostateczny lub dopuszczający uczeń:
- buduje wypowiedź niepełną, częściowo odbiegającą od tematu - stosuje dość ubogie słownictwo i struktury językowe
- stosuje częste powtórzenia struktur leksykalnych czy gramatycznych - popełnia dość liczne błędy językowe częściowo zakłócające
komunikację
- popełnia dość liczne błędy w wymowie i intonacji
Zadowalające spełnienie tych wymagań skutkuje oceną dostateczny , akceptowalne ich spełnienie, oceną dopuszczający.
4. Aktywność na lekcji
Uczniowie wykazujący się dużą aktywnością na lekcji (udział w dyskusji, współpraca z nauczycielem i innymi uczniami na lekcji) nagradzani są plusami. Trzy plusy decydują o wystawieniu oceny bardzo dobry.
5. Prace domowe
Prace domowe oceniane są w zależności od charakteru zadania, według kryterium wypowiedzi ustnej lub pisemnej. W przypadku braku pracy domowej zgłoszonej przed lekcją, uczeń otrzymuje minus. Trzy minusy decydują o wystawieniu oceny niedostateczny. W przypadku niezgłoszenia braku pracy domowej, uczeń otrzymuje ocenę niedostateczny .
Ocena śródroczna (końcowa) nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Ustala się następujące rangi ocen cząstkowych:
- ranga wysoka – testy sprawdzające
- ranga średnia – wypowiedzi ustne i pisemne
- ranga niższa – prace domowe i aktywność ucznia na lekcji
IV. Ocenianie osiągnięć uczniów
Stosuje się dwa rodzaje oceniania osiągnięć uczniów:
1. Ocenianie dydaktyczne
Ocenianie osiągnięć uczniów, w którym jedynym kryterium są wymagania programowe, nazywa się ocenianiem dydaktycznym. W ocenianiu dydaktycznym na pierwszy plan wysuwa się wiedza i umiejętności uczniów.
2. Ocenianie społeczno-wychowawcze
W przypadku niektórych uczniów, ocenianie dydaktyczne nie jest odzwierciedleniem ich faktycznego wysiłku włożonego w osiągnięcie sukcesu. W takich przypadkach obok wymagań programowych, jako głównego kryterium w ocenianiu, stosuje się inne kryteria, m.in. takie jak:
- uzdolnienia ogólne i przedmiotowe ucznia - poziom nauczania w danej szkole
- wcześniejsze osiągnięcia ucznia
- sytuacja rodzinna ucznia i jego warunki domowe - plany zawodowe ucznia
Każda ocena szkolna, niezależnie czy jest wynikiem oceniania dydaktycznego, czy społeczno-wychowawczego, musi być opatrzona komentarzem, ustnym bądź pisemnym. Komentarz powinien być sformułowany w sposób życzliwy dla ucznia, należy stosować w nim zasadę pierwszeństwa zalet i wskazać uczniowi sposób dalszego postępowania.
V. Zasady poprawiania ocen
W przypadku uzyskania przez ucznia oceny niedostateczny z testu sprawdzającego, wypowiedzi ustnej lub pisemnej, uczeń może poprawiać niezaliczony materiał . Oceną ostateczną jest średnia arytmetyczną pierwszej i drugiej oceny. W przypadku ponownego niezaliczenia przez ucznia danych treści kształcenia, nauczyciel nie wystawia oceny niedostateczny lecz zastanawia się nad indywidualnym rozwiązaniem problemu.
VI. Indywidualizacja pracy z uczniem
W przypadku uczniów bardzo zdolnych lub dysponujących wysokimi kompetencjami językowymi stosujemy zasadę indywidualizacji nauczania.
Ustalamy z uczniami zakres materiału, nad którym będą pracować.
Określamy zasady współpracy w grupie oraz warunki i zasady współpracy z nauczycielem.
Można z takimi uczniami zawrzeć tzw. kontrakt, w którym zostaną sprecyzowane dodatkowe zadania, wykraczające poza omawiane na lekcjach treści kształcenia (np. przeczytanie wskazanej przez nauczyciela lektury niemieckojęzycznej i napisanie eseju/rozprawki na jej temat podany przez nauczyciela, oraz wygłoszenie realioznawczego referatu przed całą klasą). Spełnienie przez ucznia wymagań z poziomu ponadpodstawowego oraz wywiązanie się z zadań zawartych w kontrakcie decyduje o wystawieniu oceny celujący na semestr.
opracował Zespół nauczycieli języka niemieckiego w VLO
