PLAN ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO M.ST. WARSZAWY

(1)

I. PLAN GŁÓWNY

ROZDZIAŁ 1. CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻEŃ, OCENA RYZYKA, MAPY RYZYKA I ZAGROŻEŃ 2. Identyfikacja i charakterystyka zagrożeń

4) Awarie

a) Awaria energetyczna

Tabela 15. Awaria energetyczna - charakterystyka zagrożenia, ocena ryzyka jego wystąpienia wraz z opisem mapy ryzyka

Awaria energetyczna - charakterystyka zagrożenia, ocena ryzyka jego wystąpienia wraz z opisem mapy ryzyka

Charakterystyka zagrożenia

5. Opis zagrożeń na str. 38 - 48 Ocena ryzyka Mapa ryzyka - opis

1. Katalog zagrożeń 2. Prawdopodobny zasięg zagrożenia

3. Skutki wystąpienia

zagrożenia

4.

Prawdopodobieństwo wystąpienia

zagrożenia

Akceptacja ryzyka Życie i zdrowie Mienie i infrastruktura Środowisko

Awarie

Energetyczna

Bemowo, Białołęka, Bielany, Mokotów, Ochota, Praga- Południe, Praga-Północ, Rembertów, Śródmieście, Targówek, Ursus, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola, Żoliborz

średnie możliwe ryzyko tolerowane

1. Potrzebna pomoc medyczna lecz bez ofiar śmiertelnych.

2. Niektórzy wymagają hospitalizacji.

3. Potrzebne dodatkowe miejsca w szpitalach oraz dodatkowy personel medyczny.

4. Przebywanie ewakuowanych ludzi w wyznaczonych miejscach z możliwością powrotu w ciągu 24 godzin.

1. Ustalenie miejsc zniszczeń, które wymagają rutynowej naprawy.

2. Normalne funkcjonowanie społeczności z niewielkimi niewygodami.

3. Spore straty finansowe.

Pewne skutki w środowisku naturalnym lecz krótkotrwałe lub małe skutki o długotrwałym efekcie.

(2)

38 Awaria energetyczna – opis zagrożenia

Źródłem zasilania Miasta w energię elektryczną jest Krajowy System Energetyczny, na potrzeby którego pracują również elektrociepłownie: EC Siekierki i EC Żerań. Energia elektryczna w elektrociepłowniach wytwarzana jest w skojarzeniu z produkcją ciepła, służącej do zasilania miejskiego systemu ciepłowniczego.

Warszawa posiada największy miejski system elektroenergetyczny w Polsce bazujący na:

- 5 głównych punktach zasilania GPZ,

- 39 rejonowych punktach zasilania RPZ 110/15

- 2 źródłach wytwórczych energii elektrycznej: EC Siekierki i EC Żerań o łącznej mocy dyspozycyjnej 1 008 MW (wytwarzających energię w skojarzeniu).

Podstawowymi elementami wiążącymi Warszawski Węzeł Elektroenergetyczny z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym (KSE) są niżej wymienione stacje:

Tabela 16. Podstawowe elementy wiążące Warszawski Węzeł Elektroenergetyczny z systemem krajowym

Elektrownia Stacja Parametry Powiązania

ze stacjami

 „Kozienice”

 „Ostrołęka” „Miłosna” 400/220/110

kV

„Mościska”, „Mory”,

„Ołtarzew”,

„Stanisławów”

 „Konin” poprzez stację „Sochaczew”

 „Pątnów” poprzez stację „Podolszyce”

 „Bełchatów” poprzez stację „Janów”

 „Kozienice” bezpośrednio

 „Kozienice” poprzez stację Piaseczno”

„Mory” 220/110 kV

„Towarowa”,

„Ołtarzew”, „Piaseczno”,

„Miłosna”

„Towarowa” 220/110/ kV

„Ołtarzew”, zasilana promieniowo ze stacji „Mory”

 „Bełchatów” „Mościska” 400/110kV „Miłosna”,

„Ołtarzew”

 „Kozienice” „Piaseczno” 220/110 kV „Mory”

Źródło: Opracowanie BBiZK

Zgodnie z brzmieniem art. 9c pkt 2 ustawy prawo energetyczne z dn. 10 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 2020 poz. 833 j.t.) za bezpieczeństwo funkcjonowania systemu elektroenergetycznego

odpowiedzialni są operatorzy systemów: przesyłowego [art. 9c.2.] (PSE S.A.) i dystrybucyjnego [Art.

(3)

9c.3.] – w przypadku Warszawy jest to Innogy Stoen Operator Sp. z o.o. - operator systemu dystrybucyjnego.

W Dzielnicy Wesoła za dostarczanie energii elektrycznej odpowiedzialny jest PGE Dystrybucja S.A.

Oddział Warszawa - Rejon Energetyczny Mińsk Mazowiecki.

Rysunek 7. Warszawski Węzeł Elektroenergetyczny Źródło: PSE S.A.

Warszawa od strony północnej jest zasilana liniami NN 400 kV przez GPZ Mościska oraz GPZ Miłosna tworzącymi Północny Półpierścień Zasilający - ze źródła, którym jest Elektrownia Bełchatów o mocy zainstalowanej 4928 MW. Z tej elektrowni do GPZ Mory, a następnie do GPZ Towarowa

doprowadzona jest także linia 220 kV.

Elektrownia Kozienice o mocy zainstalowanej 2880 MW (2941 MW - moc osiągalna) zasila Stolicę od strony południowej przez linię dwutorową 220 kV (lewa strona Wisły) podłączoną do GPZ Mory z odczepem do GPZ Piaseczno. Po prawej stronie Wisły Elektrownia Kozienice doprowadza moc przez linię 400 kV do stacji Miłosna.

Od strony zachodniej z Elektrowni Pątnów (644 MW - moc zainstalowana) Pątnów II (474 MW) Konin (193 MW), biegną do GPZ Mory dwie linie 220 kV: jedna z Elektrowni Pątnów, a druga z elektrowni Konin.

Elektrownia Ostrołęka (690 MW - moc zainstalowana) od strony północno-wschodniej przez linię 220 kV i stację Miłosna również zasila Warszawę.

Obecnie w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego stacje Mościska i Miłosna połączone są tzw. Półpierścieniem Północnym (linie NN 400 kV). Obecnie istnieje potrzeba zamknięcia pierścienia od strony południowej. Budowa Półpierścienia Południowego znacznie zwiększyłaby bezpieczeństwo elektroenergetyczne oraz niezawodność funkcjonowania systemu elektroenergetycznego zarówno w Warszawie, jak i wokół aglomeracji warszawskiej.

LEGENDA:

Napięcia sieciowe:

Linia czerwona 400 kV Linia zielona 220 kV Linia fioletowa 110 kV

(4)

40 Problemy zaniku zasilania w energię elektryczną w m.st. Warszawa

1. Brak energii elektrycznej spowoduje destabilizację a także niemożność funkcjonowania prawie wszystkich podsystemów Miasta. Współcześnie, zanik zasilania energią elektryczną w krótkim czasie prowadzi do chaosu, uniemożliwia funkcjonowanie miasta, szybko prowadząc do paraliżu, a dłużej trwający w okresie mrozów może być szczególnie dotkliwy.

2. Awaria systemu skutkująca brakiem zasilania w energię elektryczną całej Warszawy lub znacznej jej części jest zdarzeniem losowym, często zawinionym przez konkretną osobę lub splot przyczyn skutkujących wyłączeniem zasilania.

3. Blackout (zanik napięcia) może wystąpić bez nieprzewidzianych zjawisk atmosferycznych czy błędu ludzkiego. Wzrost zapotrzebowania ma tendencję stałą wynikającą z rozwoju

cywilizacyjnego, a zmniejszenie energochłonności urządzeń nie rekompensuje wzrostu ich rodzajów i ilości.

4. Zagrożeniem dla systemu elektroenergetycznego może być również zalanie urządzeń (stacji rozdzielczych) w wyniku np. przerwania wałów przeciwpowodziowych Wisły.

5. Współcześnie społeczeństwo jest bardzo uzależnione od energii elektrycznej.

6. Miasto Stołeczne Warszawa nie ma wpływu na awarie w krajowym systemie

elektroenergetycznym (elektrownie, linie przesyłowe 400kV i 220kV, linie dystrybucyjne 110kV, 15kV i 0,4kV). Za ich stan odpowiadają operatorzy systemów przesyłowych i dystrybucyjnych.

Dla podniesienia bezpieczeństwa Miasto może ułatwiać realizowanie nowych inwestycji lub modernizację istniejących (decyzje, pozwolenia, dysponowanie gruntem, łagodzenie protestów społecznych). Zbudowanie „południowego półpierścienia NN” miałoby wpływ na poprawę bezpieczeństwa zasilania Miasta w energię elektryczną.

7. Obiekty, których praca musi przebiegać w sposób ciągły i niezakłócony, muszą posiadać agregaty prądotwórcze, których sprawność będzie okresowo sprawdzana.

Propozycje rozwiązania problemów

Aby spowodować przesunięcie w czasie możliwość wystąpienia awarii, należy jak najszybciej podjąć działania korygujące zarówno w zakresie lokalnej mocy dyspozycyjnej oraz działania zapobiegawcze ewentualnym skutkom awarii. Po wystąpieniu awarii pozostaje tylko operacyjne działanie polegające na powiadamianiu, uruchamianiu dodatkowych służb itp. oraz usuwanie przyczyn.

Funkcjonowanie wybranych podmiotów infrastruktury w przypadku wystąpienia awarii energetycznej

Funkcjonowanie szpitali, dla których organem założycielskim jest m.st. Warszawa

 wszystkie szpitale, dla których organem założycielskim jest m.st. Warszawa, posiadają pełne zabezpieczenie rezerwowego zasilania w energię elektryczną

 w przypadku przedłużającej się awarii energetycznej może zaistnieć konieczność ewakuowania oddziałów najbardziej krytycznych.

Zgodnie z § 42 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego

działalność leczniczą (Dz. U. z 2019 r. poz. 595), rezerwowym źródłem zaopatrzenia szpitala w energię elektryczną jest agregat prądotwórczy wyposażony w funkcję autostartu, zapewniający co najmniej

(5)

30% potrzeb mocy szczytowej, a także urządzenie zapewniające odpowiedni poziom bezprzerwowego podtrzymania zasilania.

Funkcjonowanie Metra Warszawskiego (MW)

 redukcja oświetlenia na stacjach objętych awarią,

 zmniejszenie prędkość pociągów,

 systemy awaryjne metra pozwalają na dojechanie pociągów do najbliższych stacji, pełne oświetlenie utrzyma się jeszcze przez kilka godzin i ten czas pozwoli spokojnie na ewakuacje wszystkich pasażerów.

Postępowanie Miasta: w przypadku zatrzymania funkcjonowania Metra Miasto uruchamia komunikację zastępczą.

Funkcjonowanie komunikacji tramwajowej

 Wagony, które zatrzymają się na skrzyżowaniach przesunięte zostaną za pomocą Pogotowia Torowego, autobusowego oraz PSP.

Postępowanie Miasta: uruchomienie komunikacji zastępczej, zmiana organizacji ruchu (kierowanie ruchem na skrzyżowaniach z uszkodzoną sygnalizacją świetlną, objazdy), wsparcie ze strony Miasta w usunięciu wagonów ze skrzyżowań.

Funkcjonowanie MPWiK – zaopatrzenie Miasta w wodę oraz możliwość oczyszczalni ścieków

 bezpieczeństwo energetyczne głównych obiektów MPWiK zapewnione jest przez

wielokierunkowe zasilanie w energię elektryczną i automatykę SZR. W przypadku zaniku napięcia na jednej linii zasilającej automatyka SZR natychmiast przełącza zasilanie obiektu na linię

rezerwową. Zasilanie z jednego kierunku pozwala na pokrycie całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną całego zakładu.

 do zasilania mniejszych obiektów tj. pompowni ścieków o zainstalowanych mocach w przedziale 40- 100 kW istnieje możliwość współpracy z agregatami prądotwórczymi.

 MPWiK posiada w zbiornikach zapasy wody na 2 dni, w przypadku awarii pojawią się jednak trudności związane z jej dystrybucją.

Postępowanie Miasta: w przypadku braku możliwości wpompowania wody do sieci mieszkańcy mogą korzystać z osiedlowych źródeł oligoceńskich posiadających agregaty prądotwórcze, ponadto Miasto będzie dostarczało mieszkańcom wodę beczkowozami.

Polityka energetyczna m.st. Warszawy do 2020 roku uchwalona przez Radę Miasta w lutym 2006 r.

przewiduje m.in.:

- współpracę Urzędu Miasta z innymi podmiotami w zakresie rozwiązywania problemów kryzysowych przy zaopatrzeniu w paliwa i energię,

- stymulowanie inwestycji energetycznych mających na celu rozwiązanie problemów bezpieczeństwa energetycznego Miasta,

- tworzenie warunków sprzyjających inwestycjom w zakresie budowy nowych szybko uruchamialnych źródeł energii,

- organizowanie współdziałania w warunkach blackout’u,

(6)

42 - współpracę przy sporządzaniu Planów Odbudowy Warszawskiego Węzła

Elektroenergetycznego (WWE).

Plany zaopatrzenia

W latach 2001-2003 Urząd miasta stołecznego Warszawy wykonał (zgodnie z art. 19 ustawy prawo energetyczne), „Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, paliwa gazowe dla obszaru Miasta stołecznego Warszawy”.

„Założenia…” zostały zatwierdzone przez Radę Warszawy w dniu 10.10.2003 roku.

Na podstawie Założeń… oraz aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Urząd Miasta opracował jedenaście planów zaopatrzenia w energię elektryczną, cieplną i gaz przewodowy dla kilku dzielnic Miasta oraz wydzielonych obszarów dzielnic (zgodnie z art. 20 ustawy Prawo energetyczne).

Tabela 17. Informacja o spółkach energetycznych

Lp. Nazwa Rejon działania Zakres działania Uwagi

1.

Polskie Sieci

Elektroenergetyczne S.A.

Krajowy System Elektroenergetyczny

PSE S.A. - niezależny operator systemu przesyłowego (OSP).

Głównym celem działalności PSE S.A. jest m.in.:

- zapewnienie bezpiecznej i ekonomicznej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego z uwzględnieniem

wymogów pracy

synchronicznej i połączeń asynchronicznych;

- zapewnienie niezbędnego rozwoju krajowej sieci przesyłowej oraz połączeń transgranicznych.

Operator Systemu Przesyłowego (OSP)

odpowiedzialny jest za bieżące funkcjonowanie oraz rozwój sieci

przesyłowej (o napięciu 220 i 400 kV).

Obowiązki operatora systemu przesyłowego:

- Bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej poprzez zapewnienie

bezpieczeństwa

funkcjonowania systemu elektroenergetycznego i odpowiedniej zdolności przesyłowej w sieci przesyłowej

elektroenergetycznej.

- Prowadzenie ruchu sieciowego w systemie przesyłowym w sposób efektywny, przy

(7)

Lp. Nazwa Rejon działania Zakres działania Uwagi zachowaniu wymaganej

niezawodności dostarczania energii elektrycznej i jakości jej dostarczania oraz koordynowanie pracy części sieci 110 kV (tzw.

koordynowanej sieci 110 kV) we współpracy z operatorami systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych.

- Eksploatacja, konserwacja i remonty sieci

przesyłowej, instalacji i urządzeń wraz z połączeniami z innymi systemami

elektroenergetycznymi, w sposób gwarantujący niezawodność

funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

- Zapewnienie długoterminowej zdolności systemu elektroenergetycznego w celu zaspokajania

uzasadnionych potrzeb w zakresie przesyłania energii elektrycznej w obrocie krajowym i transgranicznym, w tym w zakresie rozbudowy sieci przesyłowej, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.

- Współpraca z innymi operatorami systemów elektroenergetycznych lub przedsiębiorstwami energetycznymi w celu niezawodnego i efektywnego

funkcjonowania systemów elektroenergetycznych

(8)

44

oraz skoordynowania ich rozwoju.

- Dysponowanie mocą jednostek wytwórczych przyłączonych do sieci przesyłowej oraz

jednostek wytwórczych o mocy osiągalnej równej 50 MW lub wyższej,

przyłączonych do

koordynowanej sieci 110 kV, uwzględniając umowy z użytkownikami systemu przesyłowego oraz

techniczne ograniczenia w tym systemie.

- Zarządzanie zdolnościami przesyłowymi połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.

- Zakup usług systemowych niezbędnych do

prawidłowego

funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, niezawodności pracy tego systemu i utrzymania parametrów jakościowych energii elektrycznej.

- Bilansowanie systemu elektroenergetycznego, w tym równoważenie bieżącego

zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami tej energii w krajowym systemie elektroenergetycznym, zarządzanie

ograniczeniami systemowymi oraz prowadzenie z użytkownikami tego systemu rozliczeń wynikających z:

- niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z krajowego

(9)

Lp. Nazwa Rejon działania Zakres działania Uwagi systemu

elektroenergetycznego;

- zarządzania ograniczeniami systemowymi.

- Prowadzenie centralnego mechanizmu bilansowania handlowego.

- Zarządzanie przepływami energii elektrycznej w systemie

elektroenergetycznym w sposób skoordynowany z innymi połączonymi systemami

elektroenergetycznymi oraz, we współpracy z operatorami systemów dystrybucyjnych

elektroenergetycznych, w koordynowanej sieci 110 kV, z uwzględnieniem technicznych ograniczeń w tym systemie.

- Zakup energii elektrycznej dla pokrywania strat powstałych w sieci przesyłowej podczas przesyłania energii elektrycznej tą siecią oraz stosowanie przejrzystych i niedyskryminujących procedur rynkowych przy zakupie tej energii.

- Dostarczanie

użytkownikom sieci i operatorom systemów przesyłowych, z którymi system przesyłowy jest połączony, informacji o warunkach świadczenia usług przesyłania energii elektrycznej, w tym dotyczących realizacji obrotu transgranicznego oraz zarządzania siecią i bilansowania energii elektrycznej, niezbędnych

(10)

46

do uzyskania dostępu do sieci przesyłowej i korzystania z tej sieci.

- Opracowywanie planów działania na wypadek zagrożenia wystąpienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wystąpieniu awarii.

- Realizacja ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej,

wprowadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art.11 ust. 6 i 7.

- Opracowywanie

normalnego układu pracy sieci przesyłowej oraz, we współpracy z operatorami systemów

dystrybucyjnych elektroenergetycznych, normalnego układu pracy sieci dla koordynowanej sieci 110 kV.

2. Innogy Stoen Operator Sp. z o.o.

Zarządza siecią elektroenergetyczną w Warszawie (oprócz Dzielnicy Wesoła) od lipca 2007 roku.

Innogy Stoen Operator Sp. z o.o. zarządza siecią

elektroenergetyczną stolicy i realizuje zadania operatora systemu dystrybucyjnego (OSD).

Zadania spółki:

 zapewnienie transportu energii elektrycznej do klienta,

 zapewnienie ciągłości i niezawodności dostaw energii elektrycznej, w tym odpowiednich jej

parametrów,

 zapewnienie, we

współpracy z PSE S.A. oraz innymi operatorami, bezpieczeństwa

Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych (OSD)

odpowiedzialni są za bieżące funkcjonowanie oraz rozwój sieci

dystrybucyjnych (o napięciu do 110 kV).

(11)

Lp. Nazwa Rejon działania Zakres działania Uwagi energetycznego

mieszkańcom Warszawy,

 planowanie rozwoju sieci,

 odpowiedzialność za ochronę środowiska,

 prowadzenie ruchu sieciowego,

 eksploatacja, konserwacja, remonty oraz niezbędna rozbudowa sieci

dystrybucyjnej.

3. PKP Energetyka S.A.

Spółka PKP

Energetyka działa na polskim rynku od 2001 roku. Głównym zadaniem jest sprzedaż i

dostarczanie energii elektrycznej

klientom trakcyjnym i biznesowym.

Spółka jest odpowiedzialna za prowadzenie ruchu w sieci dystrybucyjnej, eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej oraz jej rozbudowę

Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych (OSD)

odpowiedzialni są za bieżące funkcjonowanie oraz rozwój sieci

dystrybucyjnych (o napięciu do 110 kV).

4. PGNiG Termika S.A.

Wytwarzanie energii:

Ciepłownia Kawęczyn, , Elektrociepłownia Siekierki,

Elektrociepłownia Żerań Ciepłownia Wola.

Wytworzona energia trafia do Krajowego Systemu

Energetycznego

Wytwórca energii elektrycznej i cieplnej.

PGNiG S.A.zapewnia pokrycie ok. 69 % całkowitego

zapotrzebowania Warszawy na moc elektryczną

w szczycie

Energia elektryczna produkowana jest

w kogeneracji.¹

5.

PGE Dystrybucja S.A. Oddział Warszawa.

PGE Dystrybucja Warszawa-Teren Sp.

z o.o. prowadzi działalność na obszarze 18.299 km², co stanowi 5,85%

powierzchni kraju.

Zasila 48 miast i 148 gmin w

Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD)

PGE Dystrybucja S.A. Oddział Warszawa działa na obszarze 18 299 km2, obejmuje większość województwa mazowieckiego oraz część

PGE Energia Odnawialna S.A.

jest

właścicielem Elektrowni Wodnej produkującej czystą energię elektryczną.

1 Kogeneracja (produkcja skojarzona) to jednoczesne wytwarzanie dwóch rodzajów energii: elektrycznej i cieplnej.

(12)

48

województwie mazowieckim, w tym Dzielnicę Warszawy Wesoła (z

wyłączeniem pozostałych dzielnic Warszawy

oraz okolic Płocka i Radomia), a także obejmuje część województwa warmińsko- mazurskiego i lubelskiego.W ramach PGE Dystrybucja Warszawa-Teren Sp. z o.o. obok Centrali Spółki działa trzynaście Rejonów Energetycznych, a w ramach Rejonów funkcjonuje 28 Posterunków Energetycznych.

lubelskiego, warmińsko- mazurskiego i podlaskiego.

Energię elektryczną przesyła liniami napowietrznymi i kablowymi o łącznej długości ok. 61 tys. kilometrów (razem z przyłączami). Eksploatuje ponad 18 tys. stacji energetycznych oraz

dostarcza energię elektryczną do ponad 940 tys. odbiorców.

Elektrownia położona jest w na stopniu wodnym piętrzącym wodę w Zalewie Zegrzyńskim.

Odesłanie Rozmieszczenie sieci energetycznej

w Warszawie M 3

(13)

Rysunek 8. Awaria energetyczna – mapa zagrożenia

Awaria energetyczna – mapa zagrożenia

prawdopodobny zasięg

zagrożenia (dla dzielnic m.st. Warszawy)