CZIP-PRO extczip-pro STEROWNIKI POLOWE DO SIECI SN INSTRUKCJA OBSŁUGI APLIKACJA (1T) DLA POLA STRONY SN TRANSFORMATORA 110 KV/SN

(1)

STEROWNIKI POLOWE DO SIECI SN

CZIP-PRO extCZIP-PRO

APLIKACJA (1T) DLA POLA STRONY SN TRANSFORMATORA 110 K V/SN

INSTRUKCJA OBSŁUGI

(2)

(3)

1. WSTĘP --- 5

2. PRZEZNACZENIE --- 6

3. REALIZOWANE FUNKCJE --- 6

4. DANE TECHNICZNE --- 8

5. DANE MONTAŻOWE --- 11

6. OPIS ZACISKÓW ZESPOŁU CZIP-PRO i extCZIP-PRO (1T) --- 13

7. SCHEMATY POŁĄCZEŃ ZEWNĘTRZNYCH--- 18

8. OPIS KONSTRUKCJI --- 24

9. OPIS PŁYTY CZOŁOWEJ --- 24

9.1. KLAWIATURA --- 25

9.2 WYŚWIETLACZ --- 25

9.3. DIODY SYGNALIZACYJNE LED --- 25

9.4. ZŁĄCZE KOMUNIKACYJNE USB Device --- 25

10. MENU ZESPOŁU --- 26

11. URUCHOMIENIE ZESPOŁU --- 33

12. PRACA Z PROGRAMEM CZIP-Set --- 33

13. OPIS ZABEZPIECZEŃ --- 33

13.1. PARAMETRY ZEWNĘTRZNE --- 33

13.2. ZABEZPIECZENIA OD SKUTKÓW ZWARĆ MIĘDZYFAZOWYCH --- 34

13.3. ZABEZPIECZENIA OD SKUTKÓW PRZECIĄŻEŃ FAZOWYCH --- 37

13.4. ZABEZPIECZENIE NAPIĘCIOWE --- 38

13.5. ZABEZPIECZENIE OD SKUTKÓW ZWARĆ DOZIEMNYCH --- 39

13.6. ZABEZPIECZENIE SZYN ZBIORCZYCH --- 40

13.7. WYŁĄCZENIA OD SYGNAŁÓW Z ZABEZPIECZEŃ INNYCH PÓL --- 43

13.8. ZABEZPIECZENIA ZEWNĘTRZNE PROGRAMOWALNE --- 43

13.8.1. Opis zabezpieczeń zewnętrznych (wejść) programowalnych --- 43

13.8.2. Opis nastaw zabezpieczeń zewnętrznych (wejść) programowalnych --- 45

14. OPIS UKŁADÓW AUTOMATYKI --- 48

14.1. LOKALNA REZERWA WYŁĄCZNIKOWA (LRW) --- 48

14.2. WSPÓŁPRACA Z AUTOMATYKĄ SZR --- 48

15. REGULATOR MOCY BIERNEJ--- 49

16. WSPÓŁPRACA Z WYŁĄCZNIKIEM , MONITOROWANIE STANÓW --- 51

16.1. AKTYWNOŚĆ WEJŚĆ OPERACYJNYCH --- 51

16.2. PRĄDY GRANICZNE WYŁĄCZNIKA --- 52

16.3. MONITOROWANIE STANÓW --- 52

(4)

16.3.1. Opis nastaw monitorowania --- 52

16.3.2. Prezentacja monitorowania stanów na synoptyce --- 53

16.4. PRZEKAŹNIKI OW I ZW --- 54

17. OPIS SYGNALIZACJI --- 55

17.1. SYGNALIZACJA AW, UP, ALARM --- 55

17.2. PROGRAMOWANIE PRZEKAŹNIKÓW --- 56

17.3. PROGRAMOWANIE LAMPEK --- 59

18. POMIARY --- 63

18.1. POMIARY WIELKOŚCI WTÓRNYCH --- 64

18.2. POMIARY WIELKOŚCI PIERWOTNYCH --- 64

19. LOGIKI PROGRAMOWALNE --- 67

20. REJESTRATOR ZDARZEŃ - RAPORTY --- 69

21. REJESTRATOR ZAKŁÓCEŃ --- 69

22. KOMUNIKACJA PRZEZ SPRZĘG KOMPUTEROWY --- 70

22.1. ZASADY OGÓLNE KOMUNIKACJI --- 70

22.1.1. Łącze inżynierskie --- 71

23. BADANIA EKSPLOATACYJNE --- 71

24. MAGAZYNOWANIE I PRZYGOTOWANIE DO PRACY --- 80

25. WSKAZÓWKI DLA ZAMAWIAJĄCEGO --- 80

26. KOMPLET DOSTAWY --- 80

27. GWARANCJA --- 80

28. ZAŁĄCZNIKI --- 80

POŁĄCZENIA Z DWOMA PRZEKŁADNIKAMI PRĄDOWYMI PIERWOTNYMI --- 80

(5)

1. WSTĘP

System CZIP^® to system zabezpieczeń, pomiarów, sterowania, komunikacji, rejestracji i współpracy z automatykami stacyjnymi przeznaczony dla stacji elektroenergetycznych średniego napięcia. Powstał on i jest rozwijany przy ścisłej współpracy z użytkownikami.

Własne doświadczenia przy konstruowaniu kolejnych wersji zespołów systemu, a także bieżące wykorzystanie nowych możliwości, jakie stwarza postęp w dziedzinie produkcji podzespołów elektronicznych, powodują, że system CZIP^® należy do najnowocześniejszych w swojej dziedzinie. Unifikacja sprzętu pozwala na zastosowanie go do pracy w wybranym polu, poprzez wybór specjalizowanej aplikacji z menu oprogramowania.

Obecnie w skład systemu CZIP^® wchodzą zespoły:

 CZIP^®-PRO - z możliwością programowego dostosowania do pracy w większości pól rozdzielni SN (patrz tablica 1.1.),

 CZIP^®-PRO 5U - zespół z kartą pomiarową obsługującą pomiar napięcia referencyjnego dla realizacji funkcji synchrocheck,

 CZIP^®-2R PRO - dla automatyki SZR,

 CZIP^®-PV PRO - specjalizowany dla rozdzielnic montowanych w punktach przyłączania obiektów OZE (w szczególności elektrowni fotowoltaicznych) do sieci dystrybucyjnej,

 extCZIP^®-PRO – wersja która daje możliwość opcjonalnego rozszerzania liczby dostępnych wejść dwustanowych i wyjść przekaźnikowych .

Tablica 1.1. Zestawienie zespołów CZIP^®

LP. Przeznaczenie zespołu – pole Oznaczenie aplikacji

Uwagi

1 Linia odpływowa (1L) Użytkownik może

samodzielnie określić przeznaczenie zespołu poprzez wybór z menu aplikacji specjalizowanej dla danego pola

2 Linia odpływowa z generacją lokalną (1E) 3 Linia ze zmiennym kierunkiem przepływu

mocy (1Z)

4 Strona SN transformatora 110kV/SN (1T)

5 Bateria kondensatorów (1C)

6 Pomiar napięcia (1U)

7 Łącznik szyn (1S)

8 Potrzeby własne – sieć skompensowana (1K) 9 Potrzeby własne – punkt neutralny uziemiony

przez rezystor (1P)

10 Potrzeby własne – punkt neutralny uziemiony

sposobem mieszanym (1X)

11 Strona 110kV transformatora 110kV/SN (3H) 12 Generacja lokalna (w szczególności

fotowoltaika) CZIP^®-PV PRO

13 Automatyka SZR CZIP^®-2R PRO

14 Zespół uniwersalny dla pól liniowych

wyposażony w funkcję synchrocheck CZIP^®-PRO 5U

Funkcja synchrocheck dostępna tylko w aplikacji (1E)

UWAGA Niniejsza instrukcja dotyczy funkcjonalności dostępnych w zespołach CZIP^®-PRO i extCZIP^®-PRO. Obie wersje różnią się jedynie liczbą dostępnych wejść i wyjść dwustanowych.

(6)

2. PRZEZNACZENIE

Przedmiotem niniejszej instrukcji jest zespół CZIP-PRO i extCZIP-PRO (1T) - przeznaczony do kompleksowej obsługi pola strony SN transformatora 110 kV/SN w zakresie zabezpieczeń, pomiarów, sterowania, komunikacji, rejestracji i współpracy z automatykami stacyjnymi. Obsługiwany transformator może pracować w sieci o punkcie neutralnym izolowanym, uziemionym przez dławik lub rezystor. Nadaje się również do rozdzielni SN, z których wychodzą linie SN współpracujące z elektrowniami lokalnymi.

Zespół CZIP-PRO i extCZIP-PRO (1T) posiada regulator mocy biernej, który może sterować baterią kondensatorów zasilanej sekcji rozdzielni.

3. REALIZOWANE FUNKCJE

Zabezpieczenie nadprądowe od przeciążeń z możliwością odstawienia, działania na sygnał lub wyłączenie.

Zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne od skutków zwarć międzyfazowych.

Zabezpieczenie stanowi przede wszystkim rezerwę dla zabezpieczeń pól odpływowych i zabezpieczenia szyn zbiorczych. W celu lepszego odróżnienia zwarć od przeciążeń wprowadzono możliwość wyboru blokady podnapięciowej U<, która przy prądzie w granicach pomiędzy Ip a I> działa z czasem tz (brak blokady podnapięciowej), lub z czasem tpz (jeśli wystąpiła blokada podnapięciowa).

Zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe od skutków zwarć międzyfazowych.

Zabezpieczenie mocy zwrotnej – otwarcie wyłącznika w przypadku przepływu mocy w kierunku do szyn 110 kV przy przekroczonej nastawie prądowej. Zabezpieczenie jest blokowane, gdy znak mocy czynnej nie jest zgodny z nastawą KierB (do wyboru: dodatni lub ujemny. Zabezpieczenie powinno być odstawione, jeśli rozdzielnia SN nie współpracuje z elektrownią lokalną.

Zabezpieczenie szyn zbiorczych - posiadające wydzieloną nastawę prądową i dwie nastawy czasowe. Po pierwszej z nich, w zależności od miejsca zwarcia, następuje otwarcie wyłącznika w polu sprzęgła lub w polu własnym, a po upływie drugiej – tylko w przypadku braku otwarcia wyłącznika w polu łącznika szyn, otwarcie wyłącznika pola własnego.

Zabezpieczenie ziemnozwarciowe - wykrywające doziemienie pomiędzy transformatorem a szynami rozdzielni, z możliwością odstawienia, działania na sygnał lub wyłączenie, przeznaczone tylko dla sieci uziemionej przez rezystor lub układem równoległym.

Zabezpieczenie nadnapięciowe - od skutków wzrostu napięcia, które może być odstawiane, działać na sygnał lub wyłączenie.

Układ lokalnej rezerwy wyłącznikowej LRW, który powoduje otwarcie wyłącznika SN transformatora, jeżeli po zadziałaniu zabezpieczenia odpływu nie nastąpi otwarcie jego wyłącznika.

Regulator mocy biernej z kryterium mocowym i napięciowym sterujący poprzez wydzielony zestyk za pośrednictwem zespołu dla pola BKR (CZIP-PRO(1C)) wyłącznikiem tego pola.

Współpraca z automatyką SZR – załączanie i wyłączanie pola z SZR, blokowanie SZR przy zadziałaniu ZS i LRW oraz (w zależności od nastawy) – zadziałaniu zabezpieczenia nadprądowego zwłocznego.

Współpraca z przekładnikami prądowymi o wtórnym prądzie znamionowym 1A lub 5 A.

Obsługa n/w konfiguracji odłączników szynowych:

a) pojedyńczy system szyn zbiorczych:

- odłącznik,

(7)

- odłączniko-uziemnik, - rozdzielnica D17-P,

b) podwójny system szyn zbiorczych:

- dwa odłączniki,

- odłączniko-uziemnik i odłącznik.

Sterowanie wyłącznikiem pola z klawiatury zespołów za pomocą dwóch dodatkowych przycisków, przy zachowaniu możliwości współpracy z konwencjonalnym sterownikiem.

Sumowanie prądów wyłączanych przez wyłącznik w czterech nastawialnych zakresach.

Blokada przeciw tzw. „pompowaniu”, tj. wielokrotnemu zamykaniu wyłącznika na zwarcie.

Przekaźniki OW i ZW mogą awaryjnie przerwać swoimi stykami obwód typowej cewki OW (ZW) o rezystancji 185 omów bez ryzyka zniszczenia. Liczba takich operacji – do 300 . Dodatkowe (rezerwowe) wyjście przekaźnikowe do sterowania wyłącznika.

Sygnalizacja optyczna za pomocą czternastu programowalnych diod świecących (dwukolorowych), dwóch diod do wizualizacji stanu wyłącznika, diody do sygnalizacji prawidłowej pracy urządzenia, diody do sygnalizacji awaryjnego wyłączenia, diody do sygnalizacji Up oraz diody do sygnalizacji aktywności sprzęgów komunikacyjnych i blokady telesterowań BTS.

Przekaźniki programowalne (9 przekaźników) pozwalające na realizację dodatkowych funkcji oraz możliwość zaprogramowania czasu zamknięcia lub otwarcia styków. W wersji extCZIP-PRO możliwe zabudowanie karty udostępniającej 20 dodatkowych przekaźników.

Wejścia programowalne PR14, PR21, PR22, PR28, PR29, PR37, PR38, PR39, PR47, PR48, PR49, PR51, PR52, PR76 (zaciski: X22.16, X21.7, X21.8, X21.15, X21.16, X22.2, X22.4, X22.6, X22.7, X22.8, X22.10, X22.11, X22.17). Zakres napięć pracy: 88V do 253V DC. W wersji extCZIP-PRO możliwe jest zabudowanie karty rozszerzeń udostępniającej 28 dodatkowych wejść programowalnych.

Współpraca z klasyczną telemechaniką (24 V) w zakresie odbierania sygnałów przy wykorzystaniu wejść programowalnych PR47, PR48, PR49, PR51, PR52 (wybór poziomu napięcia sterującego odbywa się w sposób programowy i może być indywidualnie ustawiony dla każdego z wejść).

Wymienione wejścia logiczne są programowalne niezależnie od tego, czy są opisane na schematach połączeń zewnętrznych jako dedykowane do realizacji konkretnej funkcji, czy nie.

Współpraca z telemechaniką w zakresie odbierania sygnałów przy wykorzystaniu wejść programowalnych PR47, PR48, PR49, PR51, PR52.

Obsługa rozdzielnic w technologii SF6 oraz rozdzielnic zamkniętych (obsługa klap bezpieczeństwa). Jest to realizowane przez wejścia PR47, PR48, PR49, PR51, PR52.

Pomiary napięć, prądów, współczynnika mocy tg mocy czynnych, biernych i wybranych energii łącznie z podziałem na 4 strefy czasowe oraz czynnych i biernych mocy strat w transformatorae na podstawie obliczonych wartości skutecznych (true RMS).

Rejestrator zdarzeń, w który trwale zapamiętywanych jest do 1000 raportów.

Rejestrator zakłóceń, który pozwala na rejestrację przebiegów w okresie od 1s do 10s w 32 buforach. W każdym buforze rejestrowaniu podlega zawsze 8 wielkości elektrycznych.

Współpraca z systemem nadrzędnym za pomocą łącza komunikacyjnego - dostępne dwa interfejsy RS485 (pracujące równolegle). Zasady wymiany informacji określa protokół transmisyjny. Istnieje możliwość zastosowania światłowodów.

Komunikacja z komputerowym systemem nadzoru pracującym w oparciu o protokół DNP 3.0 (np. EX, SYNDIS) poprzez własny koncentrator .

Samokontrola pracy poszczególnych elementów zespołu.

(8)

Komunikacja z użytkownikiem odbywa się za pomocą kolorowego ekranu LCD TFT 7``

wyposażonego w panel dotykowy, lub komputerów dołączonych poprzez złącza USB i AUX RS 485.

Obsługa urządzenia w zakresie badania jego stanu, odczytu pomiarów i programowania oraz zmiana nastaw możliwa jest zarówno za pomocą GUI panelu operatorskiego, jak również z komputera PC z zainstalowanym programem CZIP-Set.

Wersja instalacyjna programu CZIP-Set jest dostarczana z każdym urządzeniem.

Dostęp do zmiany nastaw z panelu operatorskiego jest zabezpieczony kodem użytkownika złożonym z czterech cyfr. Zmiana nastaw z komputera nie jest zabezpieczona kodem.

Samokontrola pracy poszczególnych elementów zespołu.

4. DANE TECHNICZNE

Obwody wejściowe fazowe prądowe

Prąd znamionowy In 5 A lub 1A

Zakres pomiarowy 0 ÷ 192 A

Błąd pomiaru w zakresach: 5 ÷ 0,35 A <10 %

0,35 ÷ 50 A <1,5 % 50 ÷ 192 A <10 %

Pobór mocy przy I=In <0,5 VA

Częstotliwość znamionowa fn 50 Hz

Obciążalność trwała 3 * In

Wytrzymałość cieplna jednosekundowa 100 * In

Wytrzymałość dynamiczna 250 * In

Obwody wejściowe fazowe napięciowe

Napięcie znamionowe Un 100 V

Zakres pomiarowy 0 ÷ 130 V

Błąd pomiaru w zakresie pomiarowym <1,5 %

Pobór mocy przy U=Un <0,4 VA

Wytrzymałość napięciowa długotrwała* 1,4 * Un Obwód wejściowy składowej zerowej prądu

Prąd znamionowy Ion 0,5 A

Zakres pomiarowy 0 ÷ 5 A

Błąd pomiaru w zakresach: 3 – 20 mA <10 %

20 mA – 3,5 A <1,5 % 3,5 – 5 A <10 %

Pobór mocy przy I=Ion <0,1 VA

Obciążalność trwała 2 * Ion

Wytrzymałość cieplna jednosekundowa 100 * Ion

Wytrzymałość dynamiczna 250 * Ion

Zabezpieczenie nadprądowe od przeciążeń

Prąd rozruchowy Ip 0,3 ÷ 20 A

Czas tp opóźnienia zadziałania 0,05 ÷ 600 s

(9)

Zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne

Prąd rozruchowy I> 0,3 ÷ 50 A

Czas tz opóźnienia zadziałania 0,05 ÷ 24 s

Blokada podnapięciowa zabezpieczenia nadprądowego zwłocznego

Nastawa: dobór zabezpieczeń tak; nie

Napięcie rozruchowe U< 20 ÷ 110 V

Opóźnienie czasowe tpz zabezpieczenia od przeciążeń 0,1 ÷ 24 s

Zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe

Prąd rozruchowy I>> 0,9 ÷ 100 A

Czas tb opóźnienia zadziałania 0,05 ÷ 6 s

Zabezpieczenie mocy zwrotnej

Prąd rozruchowy przetężeniowy Ik 0,1 ÷ 50 A

Czas tk opóźnienia zadzialania 0,1 ÷ 24 s

Zabezpieczenie szyn zbiorczych Charakterystyka: dwustopniowa

Prąd rozruchowy IZS>> 0,9 ÷ 100 A

Czas opóźnienia zadziałania I (t1ZS) i II (t2ZS) stopnia 0,1 ÷ 6 s Zabezpieczenie ziemnozwarciowe

Prąd rozruchowy Io> 0,1 ÷ 5 A

Czas tEI opóźnienia zadziałania 0,05 ÷ 12 s

Zabezpieczenie nadnapięciowe

Napięcie rozruchowe U> 80 ÷ 130 V

Czas tU opóźnienia zadziałania 0,05 ÷ 24 s Lokalna rezerwa wyłącznikowa (LRW)

Opóźnienie działania LRW 0,05 ÷1 s

Regulator mocy biernej

Moc dla załączania i wyłączania baterii 10 ÷ 1000 var Opóźnienie czasowe przy załączaniu i wyłączaniu baterii 40 ÷ 1000 s Napięcie dla załączania i wyłączania baterii 70 ÷ 130 V Parametry transformatora do obliczeń strat mocy

Zastępcza rezystancja Rt do obliczenia strat mocy czynnej 0 ÷ 5 Om Zastępcza reaktancja Xt do obliczenia strat mocy biernej 0 ÷ 9,95 Om Obwody wejściowe dwustanowe

Obwody telemechaniki:

- napięcie wejściowe znamionowe (przestrajane programowo) 24 V lub 220 V

- zakres napięcia wejściowego 17 ÷ 32 V lub 88 ÷ 253V

- pobór prądu przy 24 V lub 220V <3 mA

Pozostałe obwody: - napięcie wejściowe 88 ÷ 253 V - pobór prądu przy 220 V < 3 mA

(10)

Obwody wyjściowe przekaźnikowe sygnalizacyjne

Napięcie znamionowe 220 V

Obciążalność trwała 5 A

Otwieranie obwodu indukcyjnego: 220 V DC, L/R= 40 ms 0,1 A 220 V AC, cos =0,4 2 A Obwody podstawowe współpracy z wyłącznikiem

Wyjścia OW (zacisk X31.1) i ZW(zacisk X31.3):

Napięcie znamionowe 220 V

Obciążalność trwała 8 A

Otwieranie obwodu indukcyjnego: 220 V DC, L/R= 40 ms 1.2 A/300 cykli

Czas trwania impulsu wyłączającego min 0,1 s

Czas trwania impulsu załączającego 0,2 ÷ 1 s Maksymalny czas zbrojenia napędu wyłącznika 5 ÷ 30 s Bezwzględna dokładność opóźnień czasowych

Wejściowych sygnałów logicznych, stanu wyłącznika oraz RN <10 ms Wejściowych sygnałów logicznych pozostałych <20 ms

Wejściowych sygnałów analogowych 25 ÷ 35 ms

Wyjaśnienie: podane wyżej wartości wynikają z filtracji lub obliczania sygnału wejściowego.

Nastawiana wartość opóźnienia zadziałania zawiera te wartości (nie trzeba ich doliczać).

Zasilanie

Napięcie zasilające znamionowe 220 V DC 230 V AC 24V DC Dopuszczalny zakr. zmian napięcia zas. 88..110..220..300 V 85..230..265 V 19..24..65 V

Pobór mocy przy 220 V <20 W

Wytrzymałość elektryczna izolacji

Dla obwodów wejściowych: - napięcie sinusoidalne 2 kV/60 s/0,5 kVA - napięcie udarowe 5 kV/ 1,2/50 s/0,5 J Styki przekaźników - napięcie sinusoidalne 1 kV/60 s/0,5 kVA Zasilacz wejście/wyjście - napięcie sinusoidalne 2,5 kV/60 s/0,5 kVA Odporność na zakłócenia zewnętrzne

Sygnał zakłócający 2,5 kV/1 MHz/400 ud/s

Warunki środowiskowe

Temperatura otoczenia -10 ^oC...+55 ^oC

Temperatura przechowywania -20 ^oC...+70 ^oC

Ciśnienie atmosferyczne >800 hPa

Wilgotność względna - brak kondensacji lub tworzenia się szronu i lodu wewnątrz obudowy Wymiary zewnętrzne i masa

Wysokość x szerokość x głębokość (CZIP-PRO) 306 x 172 x 155 mm Wysokość x szerokość x głębokość (extCZIP-PRO) 283 x 190 x 154 mm

Masa (CZIP-PRO) 6 kg

Masa (extCZIP-PRO) 7 kg

Zgodność z normami:

PN-EN 60255-5:2005, PN-EN 60529:2003, PN-EN 60255-25:2002, PN-EN 60255-26:2010

(11)

5. DANE MONTAŻOWE

Mocowanie i wymiary dla wersji CZIP-PRO

Mocowanie i wymiary dla wersji extCZIP-PRO

(12)

184

260 283

190 118,5

27

153,5

258 283

Wykonanie zatablicowe

Wykonanie natablicowe

AC DC

190

300

166

O6,4 213

283

235

312

X11 X61 X51 X21 X31 X41

X43 X32 X62

X44

X33 X22 X52 X63 X12

X13 Rx X45

Tx

X46

X34 X64

Ethernet 10/100BASE-TX

ZASILANIE

STEROWNIK POLA SN ext CZIP-PRO

UP AW BTS

ZAŁ WYŁ KAS BTS

R S.A.

USB 1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

(13)

6. OPIS ZACISKÓW ZESPOŁU CZIP-PRO i extCZIP-PRO (1T)

Nr zacisku Opis (* - numer schematu połączeń zewnętrznych) X11.1 – X11.6 Wejścia prądów fazowych

X11.7 – X11.8 Wejście prądu składowej zerowej z filtru Holmgreena lub Ferrantiego X12.1 – X12.6 Wejścia napięć fazowych

X12.7 – X12.8 Wejścia wolne

X21.1 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X21.2 – X21.5 X21.2

1.*OS na szyny 2.OU na szyny (zamknięty)

3.OS1 na

szyny 4.OU na szyny 5.WZ wsunięty:

praca X21.3

1.OS otwarty

2.OU na szyny (otwarty)

3.OS1 otwarty 4.OU otwarty

5.WZ wysunięty:

test X21.4

1.Wolny 2.OU ziemia (zamknięty)

3.OS2 na

szyny 4.OU uziem. 5.Wolny X21.5

1.Wolny 2. OU ziemia (otwarty)

3.OS2 otwarty

4.OU nie

uziemiony. 5.Wolny X21.6 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X21.7 – X21.8

X21.7 Wejście sygnału „wyłącz” z transformatora uziemiającego - programowalne PR21

X21.8 Wejście sygnału „wyłącz” ze strony 110 kV - programowalne PR22 X21.9 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X21.10 – X21.16 X21.10 Wejście stanu położenia wyłącznika – wyłącznik otwarty X21.11 Wejście stanu położenia wyłącznika – wyłącznik zamknięty X21.12 Wejście stanu napędu wyłącznika

X21.13 Wejście sygnału „załącz” z automatyki SZR X21.14 Wejście sygnału „wyłącz” z automatyki SZR

X21.15 Wejście blokady LRW nakładką - programowalne PR28 X21.16 Wejście odstawienia ZS nakładką – programowalne PR29 X21.17 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X21.18 – X21.19 X21.18 Wejście sterownika, impuls ZAMKNIJ

X21.19 Wejście sterownika, impuls OTWÓRZ

X22.1 Wspólny biegun „ – „ napięcia ZS+LRW dla zacisków X22.2 – X22.4

X22.2 Wejście blokady zabezpieczenia szyn zbiorczych ZS – programowalne PR37 X22.3 Wejście uruchomienia układu lokalnej rezerwy wyłącznikowej LRW –

programowalne PR38

X22.4 Wejście bieguna „+” napięcia ZS+LRW (kontrola napięcia) – programowalne PR39

X22.5 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X22.6 – X22.8 X22.6 – X22.8 Wejścia logiczne programowalne PR47, PR48, PR49

X22.9 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X22.10 i X22.11 X22.10, X22.11 Wejścia logiczne programowalne PR51 i PR52

X22.12 Wspólny biegun „–”napięcia dla wejść X22.13 i X22.14 X22.13, X22.14 Wejścia programowalne PR07, PR08

X22.15 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X22.16 i X22.17

X22.16 1. OT zamkn. 1. OT zamkn. 1. OT zamkn. 4. Wolny 1. OT zamkn.

X22.17 1. OT otwarty 1. OT otwarty 1. OT otwarty 4. Wolny 1. OT otwarty X22.18, X22.19 Wejście zadziałania I>>ZS z pola łącznika szyn

X31.1 Wyjście podstawowe otwierania wyłącznika X31.2 Wspólny biegun „+” dla wyjść X31.1 i X31.3 X31.3 Wyjście zamykania wyłącznika

X31.4 – X31.5 Wyjście rezerwowe otwierania wyłącznika X31.6 Wspólny biegun dla zacisków X31.7 i X31.8

(14)

Nr zacisku Opis (* - numer schematu połączeń zewnętrznych) X31.7 Wyjście sygnału „wyłącz” do pola łącznika szyn

X31.8 Wolne

X32.1 Wspólny biegun dla zacisków X32.2 i X32.3 X32.2 Wyjście programowalne P5

X32.3 Wyjście programowalne P8

X32.4 Wspólny biegun dla zacisków X32.5 i X32.6

X32.5 Wyjście programowalne P6. Wyjście sygnalizacji przeciążenia transformatora.

X32.6 Wyjście programowalne P9 X32.7, X32.8 Wyjście blokady automatyki SZR

X33.7, X33.8 Wyjście programowalne P4 (OW 110 KV)

X34.1 Wspólny biegun „ + „ napięcia sygnalizacji AwUp X34.2 Wyjście sygnalizacji ogólnej Awaria

X34.3 Wyjście sygnalizacji ogólnej Up

X34.4A Biegun „+” napięcia sygnalizacji ogólnej Alarm X34.4B Wejście kasowania sygnalizacji ogólnej Alarm

X34.4 Wyjście sygnalizacji ogólnej Alarm (szeregowy) X34.5 Wyjście sygnalizacji ogólnej Alarm (równoległy)

X34.6, X34.7 Wyjście sygnału „wyłącz” do pola baterii kondensatorów

X34.8, X34.9 Wyjście do regulacji baterii kondensatorów (z wewnętrzego regulatora) X41.1, X41.2 Zasilanie napięciem pomocniczym

X41.3 Zacisk uziemiający

X43.1 Dodatkowe zasilanie interfejsu światłowodowego (Zacisk GND) X43.2 Dodatkowe zasilanie interfejsu światłowodowego (Zacisk „+”) X44.1 COM1 – RS485, Sygnał A

X44.2 COM1 – RS485, Sygnał B X44.3 COM1 – RS485, Sygnał X X44.4 COM1 – RS485, Sygnał Y X44.5 COM1 – RS485, GND1 X45.1 COM2 – RS485, Sygnał A X45.2 COM2 – RS485, Sygnał B X45.3 COM2 – RS485, Sygnał X X45.4 COM2 – RS485, Sygnał Y X45.5 COM2 – RS485, GND1

X46 Złącze interfejsu ETHENRET.

(15)

Opcjonalna karta 28 dodatkowych wejść dwustanowych – dostępna w wersji extCZIP-PRO Nr zacisku Opis

X51.1 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X51.2 – X51.5 X51.2 – X51.5 Wejścia logiczne programowalne

X51.9 Wspólny biegun „ – „ napięcia dla zacisków X51.10 – X51.16 X51.10 – X51.16 Wejścia logiczne programowalne

X52.18 Biegun „ – „ napięcia dla zacisku X52.19 X52.19 Wejście logiczne programowalne

(16)

Opcjonalna karta 20 dodatkowych wyjść przekaźnikowych – dostępna w wersji extCZIP-PRO Nr zacisku Opis

X61.1 Wyjście programowalne P21

X61.2 Wspólny biegun dla wyjść X61.1(P21) i X61.3(P22) X61.3 Wyjście programowalne P22

X61.4 Wyjście programowalne P23 X61.5

X61.6 Wspólny biegun dla zacisków X61.7(P24) i X61.8(P25) X61.7 Wyjście programowalne P24

X62.1 Wspólny biegun dla zacisków X62.2 (P26) i X62.3 (P27) X62.2 Wyjście programowalne P26

Wyjście programowalne P30 X62.8

X62.4 Wspólny biegun dla wyjść X62.5 (P28) i X62.6 (P29) X62.5 Wyjście programowalne P28

X64.1 Wspólny biegun dla zacisków X64.2 (P36) i X64.3 (P37)

(17)

Opcjonalna karta 20 dodatkowych wyjść przekaźnikowych – dostępna w wersji extCZIP-PRO Nr zacisku Opis

X64.2 Wyjście programowalne P36 X64.3 Wyjście programowalne P37 X64.4

X64.6

Uwaga: P21 do P40 to wyjścia bezpotencjałowe – wyprowadzone styki przekaźników.

(18)

7. SCHEMATY POŁĄCZEŃ ZEWNĘTRZNYCH

(19)

(20)

(21)

(22)

(23)

Złącza opcjonalnych kart rozszerzających liczbę wejść i wyjść dwustanowych – dostępne w wersji extCZIP-PRO

(24)

8. OPIS KONSTRUKCJI

Systemowi CZIP-PRO nadano konstrukcję modułową. Całość obwodów elektronicznych jest realizowana na następujących podzespołach, montowanych w gniazdach obudowy:

 Moduł przekładników (wejść pomiarowych),

 Moduł optoizolowanych wejść dwustanowych (w wersji extCZIP-PRO możliwe jest zamontowanie dwóch modułów),

 Moduł wyjść przekaźnikowych (w wersji extCZIP-PRO możliwe jest zamontowanie dwóch modułów),

 Moduł zasilacza impulsowego,

 Moduł komputerowy (płyta główna) – funkcje pomiarowe, obliczeniowe i logiczne.

 Panel operatorski.

Wszystkie zaciski przyłączeniowe zostały wyprowadzone na tylnej ścianie obudowy urządzenia. Znajdują się tam złącza rozłącznie do połączeń zewnętrznych oraz złącza

komunikacyjne RS 485; AUX RS-485 i światłowodowe (opcja). Szczegółowy opis zacisków przedstawiony został w punkcie 6 (Opis zacisków zespołu CZIP-PPRO 1K).

Wymiary i dane montażowe dla obu wersji pokazano na rysunku w rozdziale 5 (Dane

montażowe). Niewielkie wymiary obudowy pozwalają na umieszczanie zespołów praktycznie we wszystkich spotykanych rodzajach celek rozdzielni SN.

9. OPIS PŁYTY CZOŁOWEJ

Panel operatorski zawiera następujące elementy:

- klawiatura (ZAŁ, WYŁ, KAS, BTS), - diody sygnalizacyjne LED (18szt.), - złącze komunikacyjne USB Device,

- kolorowy ekran LCD TFT 7`` o rozdzielczości 800x480, wyposażony w panel dotykowy, Widok płyty czołowej przedstawia rys. 9.1.

Rys. 9.1. Widok płyty czołowej zespołu CZIP-PRO i extCZIP-PRO

(25)

9.1. KLAWIATURA

Klawiatura zawiera cztery przyciski monostabilne typu „microswitch”.

1. Przyciski ZAŁ i WYŁ służą do zamykania i otwierania wyłącznika.

2. Przycisk KAS przeznaczony jest do potwierdzania przez użytkownika faktu zapoznania się z ważnymi sygnalizacjami na wyświetlaczu LCD. Skutek naciśnięcia tego przycisku może być jednak bogatszy, jeśli właściwości takie zaprogramowano w nastawach pomocniczych dotyczących przekaźników.

3. Przycisk BTS realizuje funkcję blokady telesterowań. Uaktywnienie funkcji sygnalizowane jest załączeniem pomarańczowej diody BTS.

9.2 WYŚWIETLACZ

Wyświetlacz stanowi kolorowy ekran LCD TFT o przekątnej 7`` i rozdzielczości 800x480 pikseli , wyposażony w panel dotykowy. Wyświetlacz zapewnia szeroki kąt widzenia i wysoki kontrast. Wyświetlacz jest ponadto podświetlany zespołem diod LED o regulowanej jaskrawości świecenia.

Dzięki dużym rozmiarom ekranu możliwe jest jednoczesne prezentowanie wielu istotnych informacji o pracy urządzenia. Na ekranie głównym wydzielonych jest kilka pól w których informacje są pogrupowane. Zasadniczą część ekranu wypełnia obszar w którym prezentowany jest interaktywny schemat synoptyczny pola. W obszarze przylegającym do lewej krawędzi wyświetlane są opisy dla 14 diod programowalnych. Na belce górnej ekranu widnieje opis (nazwa) pola rozdzielni oraz aktualna data i czas. W dolnej części ekranu wyświetlane są bieżące wyniki pomiarów 14 wybranych przez użytkownika wielkości.

Chwilowo w tym samym polu może pojawiać się okienko zawierające ważne komunikaty informacyjne i ostrzegawcze. Niektóre z nich mogą wymagać potwierdzenia za pomocą przycisku KAS. W prawym dolnym rogu umieszczony jest przycisk „MENU”, po wybraniu którego pojawi się okno z szeregiem przycisków otwierających kolejne okna pozwalające konfigurować wszystkie parametry zabezpieczeniowe i systemowe oraz odczytywać wartości wszystkich mierzonych wielkości, a także przeglądać dziennik zdarzeń.

9.3. DIODY SYGNALIZACYJNE LED

Na płycie czołowej CZIP-PRO umieszczono 18 diod sygnalizacyjnych LED o następującym znaczeniu:

- AWARIA - awaria przekładników po zadziałaniu kryterium dU>; - kolor czerwony, - UP – uszkodzenie pola - kolor pomarańczowy,

- zasilanie - kontrola sprawności zespołu - kolor zielony,

- diody programowane dwukolorowe – 14 diod koloru czerwonego lub zielonego - sygnalizacja 14-tu, lub sumy logicznej większej ilości wybranych zdarzeń.

Opis sygnalizowanych zdarzeń wyświetlany jest na ekranie panelu. Treść opisu może być dowolnie edytowana przez użytkownika.

- sygnalizacja aktywności blokady telesterowań BTS – kolorem pomarańczowym sygnalizowane jest uaktywnienie blokady BTS z przycisku BTS, natomiast kolorem czerwonym uaktywnienie blokady BTS przez łącze komputerowe.

9.4. ZŁĄCZE KOMUNIKACYJNE USB Device

Złącze USB typu B zapewnia łączność do szeregowej wymiany informacji z komputerem zewnętrznym. Transmisja może się odbywać podczas normalnego funkcjonowania zespołu.

(26)

Program CZIP-Set, dostarczany razem z urządzeniem pozwala, poprzez łącze USB, na szybki, przejrzysty i bezpośredni dostęp do informacji zawartych w zespole oraz prostotę obsługi jego funkcji, a w szczególności programowania nastaw. Program utrzymuje pełną komunikację z zabezpieczeniem bez konieczności jakichkolwiek ręcznych manipulacji ze strony użytkownika.

10. MENU ZESPOŁU

Zespół CZIP-PRO za pomocą panelu operatorskiego oddaje do dyspozycji użytkownika kilkadziesiąt różnych informacji użytkowych oraz narzędzi konfiguracyjnych tworzących tzw.

menu. Poniższe obrazy przedstawiają widoki kolejnych ekranów udostępniających poszczególne funkcje menu.

10. Główne menu 10.1 Raporty zdarzeń

(27)

10.2 Rejestracja zakłóceń 10.3.1 Aktualne pomiary – strona pierwotna

10.3.2 Aktualne pomiary – strona wtórna 10.4.1.Stany – wejścia cyfrowe

(28)

10.4.2 Stany - przekaźniki 10.4.3 Stany – lampki

10.4.4 Stany – indykacja uszkodzeń pola 10.5 Menu Nastaw

(29)

10.5.1 Konfiguracja– parametry zewnętrzne 10.6.1 Konfiguracja – menu rozwijane

10.6.2 Nastawy pomocnicze 10.6.3 Nastawy pomocnicze – menu rozwijane

(30)

10.6.4 Konfiguracja przekaźników 10.6.5 Konfiguracja lampek

10.6.6 Opis lampek ekranu – wybór zdarzeń 10.6.6.1 Wprowadzanie opisu lampek

(31)

10.6.7 Konfiguracja pomiarów okna głównego

10.6.8.1 Konfiguracja obrazu synoptycznego - edycja

10.6.8.2 Konfiguracja obrazu synoptycznego - opis

10.6.8.3 Konfiguracja obrazu synop. - kopiowanie

(32)

10.6.8.4 Konfiguracja obrazu synop. - przenoszenie

10.6.9 Ustawienia systemowe

10.6.10 Menu Serwisowe 10.6.10.1 Menu serwisowe – wybór obsługiwanego pola

(33)

11. URUCHOMIENIE ZESPOŁU

Po podłączeniu napięcia zasilania na zaciski X41.1 (+) i X41.2 (-) CZIP-PRO wykonuje czynności związane z inicjalizacją systemu , w tym autotesty i kalibracje torów pomiarowych.

Po kilkunastu sekundach na panelu wyświetlony zostanie ekran główny, co jest potwierdzeniem gotowości do pracy.

Urządzenie jest gotowe do pracy. Można rozpocząć proces konfigurowania nastaw naciskając wirtualny przycisk „MENU” na ekranie panelu, lub podłączając komputer PC z zainstalowanym oprogramowaniem CZIP-Set.

Uwaga ! Podczas startu urządzenia, przy braku podłączenia zacisków X21.2-X21.5, X22.16 i X22.17 (stany łączników pola – patrz schemat połączeń zewnętrznych) będą się pojawiały raporty o stanach sprzecznych łączników.

12. PRACA Z PROGRAMEM CZIP-Set

. Program CZIP-Set dostarczany z urządzeniami CZIP-PRO stanowi narzędzie inżynierskie wspomagające użytkownika w tworzeniu nastaw, konfigurowaniu wszystkich dostępnych parametrów, oraz bieżącego odczytu danych konfiguracyjnych, pomiarowych i raportów zdarzeń. W pakiecie oprogramowania zawarty jest również moduł umożliwiający odczyt próbek zapisanych w rejestratorze zakłóceń i wszechstronną analizę danych.

Na ekranach programu sygnalizowany jest również stan wejść cyfrowych, stany przekaźników, lampek, wyświetlone są wartości wielkości mierzonych, raporty o zdarzeniach.

Za pomocą programu CZIP-Set, można przygotować nastawy poza urządzeniem a następnie w prosty sposób przekopiować je do zespołu. Program rozpoznaje automatycznie rodzaj CZIP-a. Po połączeniu z zespołem pojawia się ekran, na którym można w bardzo prosty i przejrzysty sposób dokonać wszystkich operacji związanych z grupą NASTAWY GŁÓWNE.

Pozostałe ekrany programu zapewniają obsługę pozostałych grup struktury.

Program umożliwia komunikowanie się z urządzeniami CZIP-PRO poprzez porty szeregowe RS485 i USB, lub Ethernet.

13. OPIS ZABEZPIECZEŃ

Wszystkie funkcje zabezpieczeniowe zespołu CZIP-PRO(1T) są umieszczone w grupie „ NASTAWY GŁÓWNE” w 7 podgrupach jak niżej:

– Parametry zewnętrzne,

– Zabezpieczenia od skutków zwarć MF, - zabezpieczenia szyn IZS,

– Zabezpieczenia od przeciążeń, - Zabezpieczenia ziemnozwarciowe, - Zabezpieczenia napięciowe

– Zabezpieczenia zewnętrzne (wejścia programowalne).

13.1. PARAMETRY ZEWNĘTRZNE

Parametry zewnętrzne odnoszą się do ogólnych cech linii i pola. Powinny one zostać określone i zaprogramowane w pierwszej kolejności. Nazwy, opis i wartości nastaw parametrów zewnętrznych zawiera tablica 13.1.1.

(34)

Tablica 13.1.1.

Nazwa i opis nastawy Oznacz. Wartości nastaw

– Znamionowe napięcie pierwotne – określa skale obliczeniowe

mocy i energii. Nie wpływa na realizację kryteriów Un 6, 10.5, 15, 20, 30 kV – Przekładnia pierwotnych przekładników prądowych

fazowych - służy do obliczania wartości pierwotnej prądu fazowego.

thetaIf 4, 5, 6, 8, 10, 12, 15, 16, 20, 24, 25, 30, 40, 50, 60, 75,80, 100, 120, 150, 160, 200,240, 250, 300, 400, 500, 600, 750, 800, 1000, 1200, 1500, 1600, 2000, 2500, 3000

– Przekładnia filtru składowej zerowej prądu - służy do obliczania wartości pierwotnej prądu zerowego.

thetaIo* - obwody wewnętrzne przekładnika Io są wykonane na prąd znamionowy 0,5A. Przekładnik pierwotny należy zatem dobierać mając na uwadze wartość tego prądu.

thetaIo* 4, 5, 6, 8, 10, 12, 15, 16, 20 24, 25, 30, 40, 50, 60, 75,

80, 100, 120, 150, 160, 200, 240, 250, 300, 400, 500,

600, 750, 800, 1000, 1200 – Zastępcza rezystancja uzwojeń wewnętrznych transformatora

- służy do wyliczania strat mocy czynnej w transformatorze.

Rt 0...5 Ohm co 0,02 Ohm – Zastępcza reaktancja uzwojeń wewnętrznych transformatora

- służy do wyliczania strat mocy biernej w transformatorze.

Xt 0...9.95 Ohm co 0,05 Ohm – Maksymalny czas zbrojenia napędu wyłącznika - odliczany od

momentu rozbrojenia wyłącznika; określa dopuszczalny czas zbrojenia.

Przekroczenie czasu pobudza sygnalizację UP. tRN 5...30 s co 0.2 s - Czas trwania impulsu załączającego - ustala czas zamknięcia

styków przekaźnika ZW, czyli zasilania obwodu cewki zamykającej wyłącznika

tiz 0.2...1.0 s co 0.05 s

– Czas trwania impulsów innych niż ZW – ustala czas zwarcia

styków przekaźników generujących wyjściowe sygnały impulsowe tii 0.3....1.0 s co 0.05 s – Konfiguracja układu odłączników – określa sposób powiązania

obwodów celki z szynami zbiorczymi oraz torem zasilającym za pomocą odłączników (patrz: p.7 instrukcji). Decyduje o przeznaczeniu zacisków dedykowanych do monitorowania stanu (patrz p.6 instrukcji).

Konfig.

UOD

OS , OU:BOW*, OS1-OS2, OU1-2:BOW, WZ:D17-P

– Zmiana wskazań znaku mocy czynnej i biernej – umożliwia a zmianę wskazań znaku mocy czynnej P3 i/lub biernej Q3 naprzeciwny. Znaki

mocy

-- -- , -- cz , br -- , br cz – Tryb wyłączania baterii kondensatorów (BKR) – ustala tryb

automatycznego wyłączenia BKR: tylko przy wyłączeniach pola z za- bezpieczeń lub także przy wyłączeniach operacyjnych OW,TW,KW

Wył.

BKR

z OW zabezpieczeń zawsze

*BOW – oznacza blokowanie kryteriów i sygnałów załączających przekaźnik OW, gdy odłączniko-uziemnik znajduje się w położeniu „do ziemi”. Dotyczy wszystkich czynników pobudzających ten przekaźnik (w tym zabezpieczeń). Powoduje wysłanie impulsu blokującego automatykę SZR.

Transformator może być bezpiecznie uziemiony przez wyłącznik z jednoczesną mechaniczną blokadą w położeniu ZAŁ (np. w celkach 8DC11).

13.2. ZABEZPIECZENIA OD SKUTKÓW ZWARĆ MIĘDZYFAZOWYCH

Podgrupa nastaw „ Zabezpieczenia od skutków zwarć międzyfazowych” obejmuje zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne I> oraz zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe I>> od skutków zwarć międzyfazowych. Charakterystyki wymienionych zabezpieczeń są niezależne.

Nazwy, opis i wartości nastaw zawiera tablica 13.2.1.

(35)

Tablica 13.2.1.

Nazwa i opis nastawy Oznacz. Wartości nastaw

Kierunek blokady zabezpieczenia mocy zwrotnej – powiązany z ustalonym kierunkiem przepływu energii czynnej, reprezentowanej przez znak chwilowej mocy trójfazowej P3

Kierunek Blokady

dodatni, ujemny

Blokada SZR Blok SZR norm,

norm. I>T – Prąd rozruchu zabezpieczenia nadprądowego

zwłocznego od skutków zwarć międzyfazowych

I>

0.3...2 A co 0.02 A 2.05...4 A co 0.05 A 4.1...10 A co 0.1 A 10.2...15 A co 0.2 A 15.5...30 A co 0.5 A 31...40 A co 1A 42...46 A co 2 A, 50 A – Opóźnienie czasowe zabezpieczenia nadprądowego

zwłocznego od skutków zwarć międzyfazowych

tz

0.05...0.2 s co 0.05 s 0.3...6 s co 0.1 s 6.2...12 s co 0.2 s 12.5...24 s co 0.5 s – Zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe od skutków zwarć

miedzyfazowych; realizuje funkcje tzw. odsieczki, powodując bezzwłoczne otwarcie wyłącznika w przypadku załączenia pola na zwarcie.

RI nie,

tak: wyłączenie, tak: sygnał - Prąd rozruchu zabezpieczenia nadprądowego zwarciowego

od skutków zwarć międzyfazowych

I>> 0.9...2 A co 0.02 A 2.05...4 A co 0.05 A 4.1...10 A co 0.1 A 10.2...15 A co 0.2 A 15.5...30 A co 0.5 A 31...50 A co 1A 52...96 A co 2 A, 100 A

- Opóźnienie czasowe zabezpieczenia nadprądowego zwarciowego od skutków zwarć międzyfazowych

tb 0.05...6 s co 0.05 s Zabezpieczenie kierunkowe mocy zwrotnej. Zabezpieczenie

uruchomione zostaje jeżeli kierunek przepływu mocy jest zgodny z nastawą Kierunek Blokady

Rk Nie, Tak – Prąd rozruchowy przetężeniowy – kierunek zwrotny –prąd

rozruchu kryterium kierunkowego mocowego.

Ik> 0.1...2 A co 0.02 A 2.05...4 A co 0.05 A 4.1...10 A co 0.1 A 10.2...15 A co 0.2 A 15.5...25 A co 0.5 A 26...30 A co 1 A

32...46 A co 2 A, 50 A

– Opóźnienie czasowe zabezpieczenia dla kierunku zwrotnego – maksymalne opóźnienie czasowe rozruchu kryterium nadprądowego Ik>.

tk 0.1...0.2 s co 0.05 s 0.3...6 s co 0.1 s

6.2...12 s co 0.2 s 12.5...24 s co 0.5 s

(36)

Zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne I>

Zabezpieczenie I> stanowi przede wszystkim rezerwę dla zabezpieczeń pól odpływowych i zabezpieczenia szyn zbiorczych.

Zespół dokonuje stale pomiaru prądu w trzech fazach. Jeżeli w którejkolwiek fazie prąd mierzony przekroczy nastawioną wartość I>, to jest odmierzany czas zwłoki tz. Jeśli w całym przedziale tego czasu wartość prądu utrzymuje się powyżej wartości rozruchowej to następuje:

- pobudzenie przekaźnika OW (zacisk X31.1) działającego na otwarcie wyłącznika, - pobudzenie przekaźnika sygnalizacji AW (zacisk X34.2) i świecenie lampki AW,

- pobudzenie przekaźników programowalnych i świecenie lampki programowalnej na płycie czołowej zespołu (jeżeli w programowaniu zdarzenie takie zostało uwzględnione),

- wygenerowanie odpowiedniego raportu,

- pobudzenie rejestratora zakłóceń (przy wybranej nastawie).

Zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe I>> - może być odstawione (nastawa RI>>: nie) lub działać przy nastawie: tak: wyłącz.

Zespół dokonuje stale pomiaru prądu w trzech fazach. Jeżeli w którejkolwiek fazie prąd mierzony przekroczy nastawioną wartość I>>, to jest odmierzany czas zwłoki tb. Jeśli w całym przedziale tego czasu wartość prądu utrzymuje się powyżej wartości rozruchowej to przy nastawie tak: wyłącz następuje:

- pobudzenie przekaźnika OW (zacisk X31.1) działającego na otwarcie wyłącznika, - pobudzenie przekaźnika sygnalizacji AW (zacisk X34.2) i świecenie lampki AW,

- pobudzenie przekaźników programowalnych i świecenie lampki programowalnej na płycie czołowej zespołu (jeżeli w programowaniu zdarzenie takie zostało uwzględnione),

- pobudzenie rejestratora zakłóceń (przy wybranej nastawie).

Zabezpieczenie kierunkowe mocy zwrotnej

W zespole CZIP-PRO(1T) wprowadzono kryterium Ik działające z czasem tk. Jest to zabezpieczenie kierunkowe mocy zwrotnej, które działa, jeśli kierunek przepływu mocy, reprezentowany przez znak chwilowej mocy czynnej trójfazowe P3 jest zgodny z kierunkiem blokady opisanym nastawa KierB (uwaga: podczas nastawiania zaleca się dobór w pierwszej kolejności znaku P3 a potem KierB). Uruchomione zostaje nastawą Rk=TAK. Jeśli znak chwilowej mocy czynnej trójfazowej P3 nie jest zgodny z wybraną wartością nastawy Kier, zabezpieczenie Ik jest zablokowane. W tym przypadku może jedynie działać zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne.Aby rozstrzygnąć kwestię blokady poziom mocy czynnej musi przekraczać wartość 0,5W na zaciskach zespołu. Należy tak dobrać nastawy, aby zabezpieczenie mocy zwrotnej działało przy przepływie mocy w kierunku do szyn 110kV.

Zabezpieczenie to pozwala na uniknięcie zasilania strony 110 kV przez elektrownie lokalne o niewielkiej mocy przyłączone do linii SN. Prawie we wszystkich przypadkach elektrownie lokalne ze względu na małą moc zasilają odbiory tylko po stronie SN rozdzielni, z którą współpracują. Przepływ w stronę sieci 110 kV występuje podczas zwarć w tej części systemu – oddziaływanie elektrowni może uniemożliwić skuteczny SPZ. Zabezpieczenia odległościowe mogą nie wykryć zasilania od strony SN stacji ze względu na zbyt wysokie wartości nastawcze. Zastosowane zabezpieczenie mocy zwrotnej powinno odłączyć

„podparcie” zwarcia od strony szyn SN.

Jeśli występuje konieczność korzystania z tego kryterium, zaleca się stosunkowo niewielkie wartości rozruchowe. Zabezpieczenie powinno być odstawione, jeśli rozdzielnia SN nie współpracuje z elektrownią lokalną.

Nazwy, opis i wartości nastaw zawiera tablica 13.2.1.

(37)

13.3. ZABEZPIECZENIA OD SKUTKÓW PRZECIĄŻEŃ FAZOWYCH Nazwy, opis i wartości nastaw zawiera tablica 13.3.1.

Tablica 13.3.1.

012 – Zabezpieczenie przeciążeniowe RIp nie,

tak Rip skutek – wybór skutku zadziałania zabezpieczenia

przeciążeniowego

Rip skutek

Raport;

Raport + Sygnał;

Wyłącz;

020 – Prąd rozruchu zabezpieczenia od skutków przeciążeń Ip

0.3...2 A co 0.02 A 2.05...4 A co 0.05 A 4.1...10 A co 0.1 A 10.2...20 A co 0.2 A 021 – Opóźnienie czasowe zabezpieczenia od skutków

przeciążeń

tp 0.05...0,2 s co 0.05 s 0.3...6 s co 0.1 s 6.2...12 s co 0.2 s 12.5...24 s co 0.5 s 25...60 s co 1 s 70...600 s co 10 s

Zabezpieczenie od skutków przeciążeń – może być odstawione (nastawa RIp: nie) lub działać przy nastawie: tak: sygnał lub tak: wyłącz.

Zespół dokonuje stale pomiaru prądu w trzech fazach. Jeżeli w którejkolwiek fazie prąd mierzony przekroczy nastawioną wartość Ip>, to jest odmierzany czas zwłoki tp. Jeżeli w całym przedziale tego czasu prąd prąd utrzymuje się powyżej wartości rozruchowej, to następuje przy nastawie:

tak: sygnał

- pobudzenie przekaźnika sygnalizacji UP (zacisk X34.3) i świecenie lampki UP,

- pobudzenie przekaźnika programowalnego i świecenie lampki programowalnej na płycie czołowej zespołu (w zależności od stanu zaprogramowania),

- wygenerowanie odpowiedniego raportu, tak: wyłącz

- pobudzenie przekaźnika OW (zacisk X31.1) działającego na otwarcie wyłącznika pola, - pobudzenie przekaźnika sygnalizacji AW (zacisk X34.2) i świecenie lampki AW,

- pobudzenie rejestratora zakłóceń (przy wybranej nastawie W – patrz rozdział 21),

(38)

13.4. ZABEZPIECZENIE NAPIĘCIOWE

Zabezpieczenie nadnapięciowe od skutków wzrostu napięcia może być odstawione, działać na sygnał lub wyłączenie.

Zespół stale mierzy wszystkie napięcia fazowe i na ich podstawie oblicza napięcia przewodowe. Jeżeli którekolwiek z napięć przewodowych przekroczy nastawioną wartość U>, to jest odmierzany czas zwłoki tU>. Jeżeli w całym przedziale tego czasu napięcie utrzymuje się powyżej wartości rozruchowej, to następuje przy nastawie:

tak: Raport +sygnał

- pobudzenie rejestratora zakłóceń (przy wybranej nastawie ), Nazwy, oznaczenie i wartości nastaw zawiera tablica 13.4.1.

Zabezpieczenie podnapięciowe od skutków spadku napięcia może być odstawione, działać na sygnał lub wyłączenie.

Zespół stale mierzy wszystkie napięcia fazowe i na ich podstawie oblicza napięcia przewodowe. Jeżeli wartość którekolwiek z napięć przewodowych spadnie poniżej nastawionej wartośći U<, to jest odmierzany czas zwłoki Tu<. Jeżeli w całym przedziale tego czasu napięcie utrzymuje się poniżej wartości rozruchowej, to następuje przy nastawie:

tak: Raport +sygnał

- pobudzenie rejestratora zakłóceń (przy wybranej nastawie ), Nazwy, oznaczenie i wartości nastaw zawiera tablica 13.4.1.

Tablica 13.4.1.

Zabezpieczenie nadnapięciowe od skutków przepięć.

Zabezpieczenie może zostać odstawione (nastawa nie) działać, gdy jedno z napięć przekroczy nastawioną wartość (nastawa 1 nap. przew.) lub działać, gdy wszystkie napięcia przekroczą nastawioną wartość (nastawa 3 nap. przew.).

RU nie,

1 nap. przew.

3 nap. przew.

Skutek działania zabezpieczenia nadnapięciowego - określa skutek zadziałania zabezpieczenia nadnapięciowego.

Zabezpieczenie może działać na raport i sygnał lub na wyłączenie pola (nastawa Wyłącz)

RU>

skutek

Raport+Sygnał Wyłącz

Napięcie rozruchowe zabezpieczenia nadnapięciowego U> mf 80...130 V co 1 V

(39)

Nazwa i opis nastawy Oznacz. Wartości nastaw Zwłoka czasowa zabezpieczenia nadnapięciowego tU 0.05 s...0.2 s co 0.05 s

0.3 s...6 s co 0.1 s 6.2 s...12 s co 0.2 s 12.5 s...24 s co 0.5 s Współczynnik powrotu zabezpieczenia nadnapięciowego KpU> 0.941...0.985 co 0,04 Zabezpieczenie podnapięciowe. Zabezpieczenie może zostać

odstawione (nastawa nie) działać, gdy wartość jednego z napięć spadnie poniżej nastawionej wartości (nastawa 1 nap. przew.) lub działać, gdy wartość wszystkich napięć spadnie poniżej nastawionej wartości (nastawa 3 nap. przew.).

RU< nie,

1 nap. przew.

3 nap. przew.

Skutek działania zabezpieczenia podnapięciowego - określa skutek zadziałania zabezpieczenia podnapięciowego.

Zabezpieczenie może działać na raport i sygnał lub na wyłączenie pola (nastawa Wyłącz)

RU<

skutek

Raport+Sygnał Wyłącz

Napięcie rozruchowe zabezpieczenia podnapięciowego U< mf 20...110 V co 1 V Zwłoka czasowa zabezpieczenia podnapięciowego tU< 0.05 s...0.2 s co 0.05 s

0.3 s...6 s co 0.1 s 6.2 s...12 s co 0.2 s 12.5 s...24 s co 0.5 s

13.5. ZABEZPIECZENIE OD SKUTKÓW ZWARĆ DOZIEMNYCH

Zespół CZIP-PRO(1T) realizuje zabezpieczenie nadprądowe od skutków zwarć doziemnych Io> o charakterystyce niezależnej, które może być odstawione, działać na sygnał lub na wyłączenie. Zadaniem tego zabezpieczenia jest wykrycie doziemienia pomiędzy transformatorem a szynami rozdzielni. Jest przeznaczone tylko dla sieci uziemionej przez rezystor lub układem równoległym.

Zespół stale mierzy składową zerową prądu. Jeżeli zmierzony prąd przekroczy nastawioną wartość Io>, to jest odmierzany czas zwłoki tEI. Jeżeli w całym przedziale tego czasu prąd utrzymuje się powyżej wartości rozruchowej, to następuje przy nastawie:

tak: Raport+sygnał

- pobudzenie rejestratora zakłóceń (przy wybranej nastawie ),

Nazwy, oznaczenia i wartości nastaw tego zabezpieczenia zawiera tablica 13.5.1.

(40)

Tablica 13.5.1.

Zabezpieczenie ziemnozwarciowe RI0 nie,

tak RI0 skutek – wybór skutku zadziałania zabezpieczenia

ziemnozwarciowego

RI0 skutek

Raport+Sygnał;

Wyłacz;

Prąd rozruchowy zabezpieczenia nadprądowego od skutków zwarć doziemnych

I0 0.1...5 A co 0,1 A Zwłoka czasowa zabezpieczenia nadprądowego od

skutków zwarć doziemnych

tEI0 0.05 s...0,2 s co 0.05 s 0.3 s...6 s co 0.1 s 6.2 s...12 s co 0.2 s

13.6. ZABEZPIECZENIE SZYN ZBIORCZYCH

W celu realizacji tej funkcji pomiędzy sobą współdziałają zabezpieczenia pól linii odpływowych CZIP-PRO(1L), zabezpieczenie baterii kondensatorów do kompensacji mocy biernej CZIP-PRO(1C), zabezpieczenie pola potrzeb własnych (CZIP-PRO(1K), CZIP- PRO(1P) lub CZIP-PRO(1X)), zabezpieczenie pola łącznika szyn CZIP-PRO(1S) oraz zabezpieczenie strony SN transformatora 110 kV/SN CZIP-PRO(1T).

Zespoły te posiadają wydzielona nastawę prądu rozruchowego elementów współpracujących z zabezpieczeniem szyn zbiorczych (w skrócie: ZS).

Pola linii odpływowej, baterii kondensatorów oraz potrzeb własnych traktowane są jako odpływy i formują impulsy blokujące działanie zabezpieczenia szyn. Układ blokady jest podzielony na dwie części odpowiadające poszczególnym sekcjom. Jeśli sekcje pracują oddzielnie, pole (otwartego) łącznika szyn nie bierze udziału w lokalizacji miejsca zwarcia.

Decyzje o działaniu ZS są zawsze podejmowane w polu transformatora. O ile następuje rozruch prądowy czyli prąd zwarciowy przekracza nastawę I>>ZS, łącznik szyn jest otwarty, a brak jest sygnału blokady z pól odpływowych, po czasie t1ZS następuje wysłanie sygnału na otwarcie wyłącznika w polu transformatora. Jeśli przez zabezpieczenie jednego z pól odpływowych wysyłany jest na szynę ZS sygnał blokady, zabezpieczenie nie działa, ponieważ zwarcie jest lokalizowane poza szynami zbiorczymi.

W przypadku zamkniętego wyłącznika sprzęgłowego, sygnały blokujące tworzą jeden układ dla całej rozdzielni. Połączenie szyn ZS1 i ZS2 następuje w zespole CZIP-PRO(1S) i jest uzależnione tylko od stanu wyłącznika w tym polu. Decyzja o miejscu wyłączenia podejmowana jest w zespole CZIP-PRO(1T). Jeśli element umieszczony w polu łącznika szyn sygnalizuje przepływ prądu zwarciowego (co jest realizowane z czasem około 20 ms), czyli przekroczona jest nastawa I>>ZS, a jednocześnie brak sygnału z pól odpływowych, to po czasie t1ZS sygnał o otwarciu wyłącznika z zespołu CZIP-PRO(1T) jest kierowany do układu CZIP-PRO(1S). Przy braku tego rozruchu, otwierany jest wyłącznik transformatora.

Natomiast po czasie t2ZS kierowany jest impuls na otwarcie wyłącznika w polu transformatora niezależnie od wysłania impulsu na otwarcie wyłącznika w polu łącznika szyn - jest to stopień rezerwowy.

Ze względów konstrukcyjnych zastosowano jeszcze jedną nienastawialną zwłokę czasową; w przypadku wystąpienia w CZIP-PRO(1T) rozruchu ZS pomimo trwającej blokady od pola odpływowego, po czasie około 40 sekund kierowany jest impuls na otwarcie wyłącznika w polu transformatora.

Doprowadzenie napięcia ZS i LRW oznaczonego znakami

 i 

do szyn okręż- nych rozdzielni powinno następować poprzez łącznik odstawienia tych automatyk.