BRONISŁAW GEDROJĆ
ROZKŁAD SU BSTA N C JI ORGANICZNEJ W GLEBIE PIA SZC ZY STEJ
K atedra G leb o zn a w stw a W SR W rocław . K iero w n ik — prof. dr J. T om aszew sk i
S u bstan cje organiczne dostarczone do gleby w form ie różnych n a wozów organicznych oddziaływ ają dodatnio przez kilk a lat. Szybkość
rozkładu su b stan cji organicznej zależy od w ielu czynników , m iędzy in ny m i od rod zaju gleby, stosunków pow ietrzno-w odnych, cieplnych, życia i rozw oju drobnoustrojów , m ik ro fau n y glebow ej itp.
W celu prześledzenia szybkości rozkładu su bstancji organicznej w glebie piaszczystej w ytw orzonej z piask u słabo gliniastego na piasku luźnym zostały założone latem 1958 r. polow e dośw iadczenia w n a stę p u jący ch kom binacjach:
— pole ko n tro ln e — bez naw ożenia, — pole 1 naw ożono obornikiem 300 q/ha,
— pole 2 naw ożono obornikiem 300 q /ha + 100 q /h a m arglu, — pole 3 naw ożono ja k pole 2 z dodatkiem 400 q /h a iłu (± 3 0 0 q/ha fra k c ji < 0,0 2 mm),
— pole 4 naw ożono zieloną m asą różnych chw astów polnych w ilości 2 0 0 q /h a i ściernią ż y tn ią w ilości około 100 q/ha.
C ztery następ n e poletka naw ożono analogicznie do poprzednich i n a w adniano deszczowaniem . K ażdorazow a daw ka w ody w ynosiła 15— 20 m m . Deszczow anie zastosow ano bezpośrednio po założeniu dośw iad czenia (26.VI.1958), następ n ie jesien ią w czasie okresow ego b rak u opa dów (26.IX .1958) oraz w iosną (13.VI.1959) i latem (16.IX.1959). Jesien ią
1958 r. p oletka obsiano żytem .
P rzez cały okres w egetacji i po sprzęcie ży ta prow adzono pod stereo skopow ym m ikroskopem obserw acje n a d rozkładem su b stancji organicz nej, a w odstępach 1— 3 m iesięcy badano jej w łaściw ości chem iczne i fizyczne.
W pierw szym okresie letn io -jesien n y m 1958 r. i częściowo w 1959 r. stw ierdzono najszybszy rozkład su b stan cji organicznej n a poletkach
688 В. Gedrojć
deszczowanych, a m ianow icie n a polach: 8 — naw ożonym chw astam i i ściernią, 7 — naw ożonym obornikiem + m arglem + glebą ilastą, 5 — naw ożonym tylko obornikiem i 6 — naw ożonym obornikiem i m arglem . Podobną kolejność rozkładu obserw ow ano na polach nie deszczowa nych. lecz tem po rozdrobnienia i rozpad substancji organicznej były w nich m niejsze. Szybkość rozpadu była ham ow ana nie brakiem m aterii organicznej, lecz praw dopodobnie okresow ym niedoborem w ilgotności w glebie.
Ja k w y n ik a z przytoczonej kolejności, najszybciej u legają rozkłado w i w glebie piaszczystej naw ozy organiczne z zielonych chwastów .
Dużym dynam izm em ch a ra k te ry z u ją się pola naw ożone obornikiem z m arglem i iłem oraz sam ym obornikiem . N atom iast obecność znacznej ilości m arglu naw iezionego w raz z obornikiem w pły w a ham ująco na szybkość rozkładu obornika w glebie piaszczystej.
Kwasowość, właściwości so rp cy jn e i w odne uległy znacznej popraw ie w glebie piaszczystej i u k ład ały się różnie, lecz korzystniej na polach naw ożonych obornikiem z m arglem i iłem, obornikiem i m arglem niż przy naw ożeniu chw astam i. Zielona m asa chw astów dostarcza dość znacz n ych ilości składników pokarm ow ych dla roślin, lecz nie w pływ a ko rzy stn ie na n iek tó re w łaściw ości chem iczne, potęgując okresow o zakw a szenie gleby.
B adając szybkość rozkładu m asy organicznej stw ierdza się w iele za leżności w przem ianach zw iązków organicznych. W yniki badań w tym zakresie zostaną opublikow ane w późniejszym term inie.
