Iwona Błaszczyk
Konserwacja zabytków sztuki,
rzemiosła artystycznego i techniki w
Poznaniu w latach 1990-2001
Ochrona Zabytków 54/4 (215), 432-438
2001
Poznań. Poczta. Fot. A. Jabłońska, 2 0 0 2
W 1 9 9 7 r. z a a d ap to w an o w n ę trza przyziemia i piwnicy na p o mieszczenia EMPiK wg proj. Fir my Architektonicznej „Kapitoń- ski & K a p ito ń sk a ” s.c. z Katowic.
W 1997 r. przeprowadzono re nowację i o d w o d n ien ie tarasu A r kadii wg proj. mgr inż. arch. Ireny Kuznowicz-Bill, a d a p to w a n o p o mieszczenia I piętra dla W ydaw nictwa Miejskiego, wg proj. mgr. inż. arch. Krzysztofa Jędrzejczaka w 1. 1 9 9 7 /1 9 9 8 o d n o w io n o ele wacje, w g proj. kolorystycznego mgr inż. arch. Ewy Łangowskiej oraz wg p ro g ra m u k o n s e rw a to r skiego (renowacja elem en tó w ka m iennych i detali architektonicz nych) mgr. M ariusza Lewickiego.
N a d z ó r ko n serw ato rsk i: m gr inż. Zbigniew Antczak.
Wykonawca: firma A R M A N IK z Rogoźna Wielkopolskiego.
Inwestorzy: EMPiK, Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki M ie szkaniowej.
Wielkopolski Bank Kredytowy, d. Bank Wschodni (Ostbank) pl. Wolności 15
N r rej. A 4 1 7 z 5 X 1994 r. Budynek wzniesiono w 1911 r. Pierwotny projekt arch. Hansa Uhla z Poznania (o silnych znam ionach neobaroku) został p rz e re d ag o w a ny przez berlińskich a rc h ite k tó w Mosera i Bielefelda zyskując cechy architektury neoklasycystycznej.
W 1. 1 9 9 5 - 1 9 9 6 ro z b u d o w a n o i z m o d ern izo w an o w nętrza (hall, sala operacyjna, adaptacja piwnic) wg proj. arch. Katarzyny Weiss i arch. M ichała Kotkowskiego.
W 1996 r. rozpoczęto prace przy adaptacji poddasza wg proj. arch. arch. Krzysztofa F rąckow ia ka, Stanisława M ikołajczyka i Ka tarzyny Weiss. Urząd Pocztowy nr 9 ul. 23 Lutego 26 Zespół urbanistyczno-architekto niczny nr rej. A 225 z 4 VI 1979 r. Budynek wzniesiony w 1. 1873— 1881 wg proj. H ein rich a Kocha, przebudowany i zm odernizowany w 1935 r. wg proj. Adama Ballen- staedta, g ru n to w n ie p rz e b u d o w a ny w 1. 1 9 4 4 - 1 9 4 5 , o d b u d o w a n y po zniszczeniach w 1948 r.
W 1993 r. wykonano nowe scho dy i pochylnię z granitu strzegom skiego wg proj. inż. Stanisława Ziętow skiego. W 1. 1 9 9 4 - 1 9 9 5 zmodernizowano i w yrem ontow a no wnętrza, natom iast w 1. 1 9 9 7 -
1999 przeprowadzono rem ont ele wacji: oczyszczenie kamiennej ele wacji, uzupełnienie spoin, uzupeł nienie ubytków kamienia, w y m ia na najbardziej zniszczonych płyt w okładzinie, re m o n t gzymsu k o ronnego, rekonstrukcja uszkodzo nych elementów. Prace w y k o n an o wg p ro g ram u inż. Stanisława Z ię towskiego.
W 2 0 0 0 r. w y m ien io n o fro n towe drzwi wejściowe — wg proj. Macieja A pponowicza.
Joanna F iguła-C zech
KONSERWACJA ZABYTKÓW SZTUKI, RZEMIOSŁA ARTYSTYCZNEGO I TECHNIKI
W POZNANIU W LATACH 199 0-2001
Kościół katedralny
p.w. św. św. Piotra i Pawła, Ostrów Tumski
Kościół gotycki, rozbudowywa ny i p rz e b u d o w y w a n y w wiekach X, XI, X III-X IX , regotyzowany w l. 1 9 4 6 - 1 9 5 6 .
O łtarz w ka plicy p.w. św. Józefa
W 1993 r. poddano pracom kon serwatorskim neoklasycystyczny oł tarz, w ykonany w marmurze i
stiu-ku w 1905 r. przez Stanisława Pren- dkiego wg proj. Stanisława B orec kiego. Oczyszczono lico ołtarza wraz z dekoracją stiukową i w ykonano dro b n e reperacje w przyziemiu.
W ykonaw ca: praco w n ia k o n serwatorska M u z e u m A rchidiece zjalnego w Poznaniu.
O brazy ze Z łotej Kaplicy
W 1999 r. z a k o n s e r w o w a n o 2 obrazy należące do wyposażenia
Złotej Kaplicy: B olesław C hrobry i O tto n III u grobu św. W ojciecha Edwarda Brzozowskiego z 1840 r. i M ieszko I kruszy b a łw a n y J a n u arego Suchodolskiego z 1837 r., utrzymane w stylistyce klasycysty- czno-historycznej, malowane olej no na płótnie.
Oba płótna były osłabione, z drob- nymi rozdarciam i, zapraw a i w ar stwa malarska z licznymi ubytkami, spęcherzeniami i łuseczkowatymi
Poznań. Katedra, Z ło ta Kaplica, obraz E dw arda B rzozow skiego „B olesław C h robry i O t ton III u grobu św. W ojciecha” p o konserwacji. Fot. J. M ieczn ikow ski
odkształceniami, spękana, nieza bezpieczona werniksem. N a o b ra zie J. Suchodolskiego p łó tn o było sfalowane, a na obrazie E. Brzo zowskiego stw ierdzono uszkodze nia mechaniczne płótna w lewym, dolnym rogu oraz ślady zacieków w o dnych powstałych w wyniku gaszenia pożaru w 1853 r.
Po konserwacji podłoża, p łó t no oryginalne zd u b lo w an o na n o we, lniane (dublaż wzmocnił płót no oryginalne i zabezpieczył je przed negatywnymi wpływ am i czynni ków atmosferycznych), zapunkto- w an o ubytki, lico zabezpieczono werniksem.
Wykonawca: Stanisław Zborowski. Inwestor: W ielkopolski Woje wódzki K onserw ator Zabytków.
Kościół parafialny p.w. Św. Wojciecha, W zgórze Św. Wojciecha
Kościół gotycki, rozb u d o w an y i przeb u d o w an y w wiekach XV, XVI, pocz. XVII.
O brazy
N r rej. В 159 z 30 IV 1999 r. W 2 0 0 0 r. p o d d a n o k o n serw a cji trzy neoklasycystyczne obrazy W ła d y sła w a S im o n a w y k o n a n e w 2 poł. XIX w. do ołtarzy p ro c e syjnych na Święto Bożego Ciała,
Poznań. Kościół parafialny p.w . św. W ojcie cha, obraz W ładysław a Sim ona „Chrzest C h rystu sa ”. Fot. J. M ieczn ikow ski
malowane olejno na płótnie: Z w ia sto w a n ie, Chrzest C hrystusa, O s ta tn ią W ieczerzę; czwarty obraz nie zachował się.
Stan zachow ania obrazów był b a rd z o zły, w y stęp o w ały liczne prz e ta rcia , odpryski i spękania farby, rozdarcia płótna, ubytki ra my (w dolnej partii w dwóch o b razach) i jej dekoracji.
O brazy p o d d a n o k o m p le k so wej konserwacji. Po oczyszczeniu w arstw y malarskiej uzupełniono jej ubytki i pow ierzchnię p o kryto w erniksem , brakujące odcinki ra my i jej dekoracji u zu p e łn io n o oraz pozło co n o w całości.
W ykonaw ca: Pracownia k o n serw atorska M uzeum Archidiece zjalnego w Poznaniu.
Inwestor: Parafia.
Kościół rektorski
p.w. Najświętszej Krwi Pana Jezusa, ul. Żydowska 34
Barokowy z 1702 r., z relikta mi gotyckiej kamienicy Sw idw ów - -S zam otulskich. Prospekt organow y N r rej. В 38 z 26 X 1971 r. W 2 0 0 0 r. o d n o w io n o klasycy styczny p ro sp ek t organow y p o wstały w 1. 1 8 4 6 - 1 8 4 8 , w y k o n a ny w drewnie, polich ro m o w an y i złocony; instrument muzyczny p o chodzi z warsztatu J o h a n n a
Got-loba Patery. Pięciosegmentowy pro spekt zwieńczony trzem a w azo nami z pło m ieniem , fryzem akro- terionowym i palmetkowym, został w b u d o w an y w balustradę empo- ry muzycznej.
Był w ielokrotnie przemalowy- wany oraz nosił ślady żerowania o w a d ó w i w tórnych napraw. N a m a l o w a n y c h p o la c h p r o s p e k tu farba była miejscami spęcherzona i odspojona, całość m ocno zabru dzona, a elementy snycerki p o kryte w tórnie szlagmetalem.
N a podstawie badań konserwa torskich ustalono pierw o tn ą k o lorystykę oraz rozmieszczenie zło ceń i srebrzeń. Po usunięciu prze- m alow ań, w uszkodzone miejsca p r o s p e k tu w p r o w a d z o n o fleki, z l i k w i d o w a n o d re w n o ja d y , po oczyszczeniu powierzchni i odsło nięciu oryginalnych srebrzeń usta lono kolorystykę lica w tonacji ciem noróżow ej w płycinach i jas- n o r ó ż o w o u g r o w e j w p a r t i a c h obrzeży prospektu. N a dekoracji snycerskiej w y k o n a n o srebrzenia na poler, a następnie srebro na mat, szelak i mikstion.
W ykonawca: Pracownie K on serwacji Z ab y tk ó w sp. z o.o ., O d dział w Poznaniu (Andrzej Lipiń ski z zespołem: Arkadiusz Wypych, Mieczysław Król, Jacek Jarom ir- ski, M agdalena Jóźwiak, Urszula Piotrowska, Julian Sobociński).
Inwestor: W ielkopolski Woje wódzki K onserw ator Zabytków.
Kościół klasztorny oo. domini kanów p.w. Królowej Różańca Św., ul. Kościuszki 99
O braz Św. Jacek z tow arzyszam i p rze praw iają cy się na płaszczu przez D nie pr
N r rej. В 129 z 2 XI 1992 r. Neoklasycystyczny obraz olejny na płótnie nam alow ał w 1863 r. Karol Sangowski. W 1998 r. prze p ro w a d z o n o konserwację obiek tu: n a p ra w io n o uszkodzone p łó t no, założono kity, zapunktowano ubytki, wykonano korektę niektó rych najbardziej pociem niałych, starych punktow ań, lico pokryto werniksem.
Wykonawca: Małgorzata Soko łowska.
Inwestor: Zgromadzenie oo. do minikanów.
Kościół klasztorny oo. karmeli tów bosych p. w. św. Józefa, ul. Działowa 25
Barokowy, wzniesiony w 1. 1658- 1667 przez wybitnych architek tó w — Krzysztofa Bonadurę Star szego i M łodszego, Jerzego Cate- nazziego.
O brazy
W związku z awarią sieci cen tralnego ogrzewania w nocy z 2/3 I
1997 r. i silnym nasyceniem w n ę trza kościoła parą wodną uszkodze niu uległy umieszczone w transep- cie dwa obrazy berlińskiego m ala rza Alberta Tschautscha Pokłon pasterzy i Upadek p o d k rzy że m , oba pochodzące z 1878 r. i m alo wane olejno na płótnie.
U s u n ię to r o z ło ż o n y w e rn ik s oraz (w niewielkim stopniu) stare punktow ania.
Wykonawca: M a re k Krygier.
O dwach, Stary Rynek 3
Klasycystyczny, zbudowany w 1. 1 7 8 3 - 1 7 8 7 wg proj. Jan a C h ry stiana Kamsetzera, o d b u d o w a n y w 1. 1 9 4 9 - 1 9 5 1 . N r rej. 195/A z 10 XI 1972 r. Rzeźby
Rzeźby stanowiące zwieńczenie attyki, wykonane z piaskowca p o chodzącego z okolic Smiłowa, przy pisywane są J o h a n n o w i Dultowi, współpracownikowi J. C. Kamset zera, a dwie alegoryczne postacie kobiece (Wiktorie lub o d p o w ie d niki Sławy) flankujące centralny herb wiązane są z twórczością Au gustyna Schópsa. N a dekorację attyki składają się trzy kartusze herbowe: centralny z herbem Kró lestwa Polskiego doby Stanisławo wskiej, boczne z herbem miasta Poznania i herbem N ałęcz Kazi mierza Raczyńskiego, marszałka n a d w o rn e g o i starosty gen eraln e
go Wielkopolski (inicjatora o d b u dowy gmachu), z kobiecymi i sy renim i postaciam i, p a n o p lia m i, zbrojami i kulami arm atn im i.
R zeźby były k o n s e r w o w a n e i re k o n stru o w an e w 1951 r. oraz w 1977 r. Kolejnej konserwacji p o d dano je w 1999 r. ze względu na zły stan s p o w o d o w a n y stałym i bezpośrednim działaniem czynni ków atmosferycznych. W partiach uzupełnianych w tó rn ie p iask o w cem bolesław ieckim lub żywicą epoksydową kamień uległ rozw ar stwieniu i spękaniu, miejscami prze barw ieniu; o d n o t o w a n o dro b n e ubytki (miedziane groty chorągwi, krzyż i k orony z h erbu c e n tra ln e go) i korozję p o w ie rz c h n io w ą że laznej konstrukcji mocującej.
Po oczyszczeniu p o w ie rz c h n i i usunięciu śladów korozji, p o d k l e jo n o i w z m o c n i o n o r o z w a r stwienia w kam ieniu, u z u p e łn io no u b y tk i k ita m i m in e r a ln y m i z żywicą akrylową Primal AC 33, scalono kolorystycznie, u z u p e ł nio n o miedziane g roty oraz za k o n serw o w an o m iedziane fanfa ry, a ich pow ierzchnię zabezpie czono farbami antykorozyjnym i H a m m e r ite i z a im p r e g n o w a n o ; pozło co n o ko ro n ę i inskrypcje.
W ykonaw ca: Ewa Budzyńska z zespołem (Jan Graclik, Jakub Graclik, Jerzy Jaskulski, Józef Le wandowski).
Inwestor: Miejskie Przedsiębior stwo G ospodarki M ieszkaniow ej w Poznaniu.
Teatr W ielki (opera), ul. Fredry
N r rej. A 21 z 16 IV 1966 r. B u d y n e k n e o k la s y c y s ty c z n y , wzniesiony w 1910 r. wg proj. arch. М а х а L ittm anna.
W nętrza
Utrzym ane w neoklasycystycz- nej stylistyce czasów budow y gm a chu, zostały częściowo przekształ c o n e w o k r e s ie m i ę d z y w o j e n nym. W idow nia — na planie koła z dw iem a kondygnacjam i b a lk o nów, dw iem a lożami p ro s c e n io wymi i lożą reprezentacyjną na osi — ma częściowo złocony wystrój sztukatorski. Tworzą go: p ro filo w ane i m a rm o ry z o w a n e o b ra m ie nie sceny z kartuszem z herbem
Poznań. K ościół rektorski p.w . N a jśw iętszej K rw i Pana Jezusa, p rospekt organow y. Fot. J. M ieczn ikow ski
Poznań. Teatr Wielki, foyer. Fot. z 1 9 8 5 r. z archiw um PP PKZ
miasta Poznania, faseta z motywem festo n ó w przewiązanych wstążką i z ak ro te rio n o w y m fryzem, kase to n o w y plafon oraz p rzedstaw ie nia i n s t r u m e n t ó w m u z y c z n y c h w śró d wici roślinnej na licach bal konów. Foyer zdobią kolumny, lu stra i meble w stylu Ludwika XV.
W n ę trz a były w dużym stopniu zdew astow ane, sztukaterie w ielo krotnie przem alow ane, z liczny mi ubytkami i spęcherzeniami, zło cenia w tó r n e (szlagmetal) p rze tarte, z mechanicznymi ubytkami do p o d ło ż a (w obram ieniu sceny silnie zniszczone do wysokości 3 m). We w tórnie n apraw ianym ży ran d o lu b rakow ało wielu kryszta łów i całego wieńca kierującego światło ku górze, a części mosięż ne, p o d o b n ie jak w kinkietach, były sp aty n o w an e i z d e k o m p le to w ane. W ielokrotnie napraw iana p o d ło g a miała liczne ubytki.
W 1. 1997-1998 przeprowadzo no pełną renowację w idow ni, fo yer i korytarzy. Pom alow ano ścia ny, poza parterem w idow ni p o krytym wykładziną ścienną fo rn i r o w a n ą orzechem, która w 1. 40. XX w. przykryła pierwotny wystrój sztukatorski ścian. Ze względu na brak materiałów ikonograficznych zdecydowano się na jej pozosta wienie. Powierzchnię sztukaterii oczyszczono, uzupełniono ubytki,
uczytelniono profile, uzupełnio no złocenia szlagmetalem w te c h nice na m ikstion i scalono k o lo ry stycznie, żyrandol po zdem onto waniu oczyszczono, uzupełniono b r a k u j ą c e e l e m e n t y m o s i ą d z u i szkła. Przeprowadzono renow ac ję podłogi bez zmiany jej układu i konstrukcji nośnej. N a p ra w io n o fotele; w y m ien io n o tapicerkę fo teli i parapetów balkonów oraz ka nału ork iestro w eg o — na niepal ną, z fabryki w Ż arach.
W ykonawca: w ram ach F u n d a cji Polska Sztuka Użytkowa, o d dział w Poznaniu, prace realizowa ły następujące firmy: Zakład Sztu katorski M a ria n a Domanieckie- go, firma „Terma” ; k o n se rw a to rzy: A. M ark o w sk i, A. Lipiński, M. Besser (widownia, portal sce ny), J. Chojecki (oświetlenie, d e tale brązownicze); firma „M iner- w a ” (fotele), Fabryka Parkietów „Twaróg” (podłogi).
Inwestor: Teatr Wielki. Pegaz
Neoklasycystyczna rzeźba Pe gaza p ochodzi z czasów budowy, teatru i pow stała p r a w d o p o d o b nie w kręgu szkoły berlińskiej. Fi gura w ieńczy f ro n to w y t y m p a non. W ykonana jest z blachy mie dzianej o grubości 1 mm, m o d e lowanej m ł o tk o w o , m o n to w a n a
z wielu elem entów na nity m ie dziane, o pustym w nętrzu i trzech sp o c z y w a ją c y ch na c o k o le n o gach w y p e łn io n y c h c e m e n te m ; p o w i e r z c h n i ę rzeźby p o k r y w a sztuczna patyna na bazie b a rw n i k ó w m ineralnych, miedziowych i spoiwa kazeinowego.
W 1998 r. w ykonano k o m p le k so w e p ra c e k o n s e r w a t o r s k i e . Blaszane pokrycie figury Pegaza w ym agało pilnej renowacji, gdyż blacha była lokalnie spękana, sko ro d o w an a, uwidoczniły się styki między poszczególnymi jej kaw ał kami, niekiedy o dużym stopniu nieszczelności. To wszystko sp o w o d o w a ło destrukcję w e w n ę trz nego rdzenia.
Figurę z d e m o n to w a n o , oczysz czono i przeszlifowano jej p o w ie rzchnię, usunięto — m e to d ą te r miczną i mechaniczną — niewłaś ciwe nalutowania, ślady wcześniej szych napraw, oraz rozkruszone fragmenty wypełnień cementowych w n o g a c h Pegaza. W y p e łn io n o ubytki zaprawy kitem ep o k sy d o wym na bazie żywicy Epidian 5 i z lik w id o w a n o o tw o ry p o c h o dzące z przestrzeleń i spękań p o przez w l u t o w a n i e f r a g m e n t ó w blachy miedzianej. Uszczelniono stare, luźne połączenia, całą p o wierzchnię zabezpieczono antyko rozyjnie, a dro b n e ubytki u z u p e ł niono kitem akrylowym; p o ło ż o no cienką warstwę sztucznej p aty ny na bazie spoiwa akrylowego Talens i b arw ników mineralnych.
Poznań. Teatr Wielki, rzeźba Pegaza ze zw ień czen ia b u d yn k u . Fot. ze zb io r ó w M K Z w Poznaniu
Poznań. Teatr Polski, loże prosceniow e. Fot. z 1958 r. z A rch iw u m PP PKZ
W ykonano podest po d rzeźbę wg proj. P. Rappa. D em ontaż i m o n taż rzeźby p rzeprow adziła firma Budimex SA z Poznania.
Wykonawca: Fundacja Polska Sztuka Użytkowa, Oddział w Po znaniu (prace ko n serw ato rsk ie) oraz zespół pod kierunkiem P. R ap pa (podest).
Inwestor: Teatr Wielki.
Teatr Polski, ul. 27 Grudnia 8 /1 0
N e o re n e sa n so w y , w zniesiony w 1875 r. wg proj. arch. Stanisła w a Hebanowskiego.
N r rej. A 20 z 18 IV 1958 r.
W id o w n ia i foyer
Widownia na planie koła utrzy m an a jest w stylu
neoklasycysty-cznym. Tworzą ją: trzy k o n d y g nacje balkonów , loża re p re z en ta cyjna na osi i dwie d w u k o n d y g n a cyjne łoże prosceniow e, ujęte h e r mami, p u tta m i i kariatydami per- sonifikującymi sztuki piękne, n a ukę, handel i przemysł; balkony z p ro sto k ą tn y m i płycinami na li cach, ujęte filarami i kanelowany- mi kolum nam i o kompozytowych kapitelach. Scena ujęta jest p o r ta lem o rozglifionych ościeżach z ko szowym tympanonem. Sufit zdobi faseta o dekoracji sztukatorskiej i podzielony na plyciny plafon.
W 2 0 0 0 r. p r z e p r o w a d z o n o k o m p lek so w ą renowację w id o w ni i foyer. W n ętrza były w dużym stopniu zdew astow ane, d re w n ia ne elem enty wystroju uszk o d zo
ne, spękane, w ielokrotnie p rze malow ane; złocenia i sztukaterie wykazywały liczne ubytki (m.in. brak prawej ręki jednej z karia tyd) i spękania. C entralny żyran dol był silnie zan iec zy s zc z o n y i miał d robne ubytki. D rew niana podłoga była zniszczona w 30% .
Stratygraficzne odkrywki k o n serw ato rsk ie potw ierd ziły p ie r w otną, odm ienną od obecnej (ko lor krem ow y i czerwień) k o lo ry stykę wnętrza, utrzym aną w cie płych, u g r o w o -k re m o w y c h b a r wach, d o pełnioną różami (putta), złoceniami (np. hermy) i żółcie niami; o dkryto m alow ane nazw i ska polskich literatów: w płycinach wschodniej loży prosceniowej — Franciszek Zabłocki, a w płycinach balk o n ó w II piętra — Asnyk (?) i Bałucki. W tympanonie obramie nia sceny, p o d herbem miasta Po znania ujawniły się dwie warstwy malarskie — stylizowana roślin ność z końca XIX w. i scena figu ralna z 1901 r. Pod belkowaniem ostatniej kondygnacji b alk o n ó w odsłonięto drew nianą dekorację kasetonow ą, a w partii schodów prow adzących z foyer na w id o w nię — żeliwne, ażurowe p o dstop- nice. Ze względu na niewielką wartość artystyczną dekoracji m a larskiej zdecydowano się ją zakryć. N aw iązano do wtórnej kolory styki wnętrza z dom inacją czer wieni (obicia ścian, płyciny b a lk o nów i ościeży sceny, tapicerka fo teli, parapetów, wykładzina p o d łogow a), skontrastow anej z jas nym ugrem pozostałych e le m e n tó w wystroju. Pole plafonu p o m a low ano w tonacji jasnego błękitu, a sztukaterie jasnougrowo. Prze p r o w a d z o n o prace p o zło tn ic z e w technice olejnej na mikstion oraz impregnację ścian i podłóg, oczy szczono ażurowe żeliwne podstop- nice. Ściany widowni obito niepal ną tk aniną z m anufaktury fra n c u skiej, a siedziska i parapety b a lk o nów tk aniną z Z ak ła d ó w T k an in Dekoracyjnych w Żarach. W fo yer przyjęto odm ienną koncepcję kolorystyczną (jasna tonacja ścian i wykładzin) i zrezygnow ano ze złoceń, które okazały się w tórne. Parkiet z 1. 80. X X w. zastąpiono nowym, neutralnym estetycznie.
Wykonawca: Pracownie K on serwacji Zabytków sp. z o.o., O d dział w Poznaniu.
Inwestor: Teatr Polski.
Akademia Ekonomiczna, al. Niepodległości 10
N r rej. A 2 2 6 z 20 III 1980 r. Budynek neoklasyczny w znie siony został w 1. 1 9 2 8 -1 9 3 1 wg proj. arch. Adama Ballenstaedta. Aula G łówna
N e o k l a s y c y s t y c z n e w n ę t r z e o elipsoidalnym rzucie ujęte jest parami marmoryzowanych kolumn o jońskich kapitelach. W w y stro ju Auli zwracają uwagę dwie pary drzwi o w o lu to w o ujętych supra- portach, plafon i ściany ze sztu- katorskimi, płycinowymi p o d z ia łami. W górnej partii ścian umiesz czone są m edaliony z po rtretam i osób zasłużonych dla rozwoju gos podarczego kraju i regionu wielko polskiego: Franciszka Ksawerego ks. D ruckiego-L ubeckiego, Stani sława Staszica, Karola M arcinkow skiego, Edwarda hr. Raczyńskiego oraz głową M erkurego (dwa razy).
W 2001 r. podjęto prace przy r e n o w a c ji Auli G łó w n e j. C ałe w nętrze było w ielokrotnie p rze malowane, marmoryzacja kolumn spękana, spęcherzona i zanieczy szczona. Badania konserwatorskie wykazały istnienie dużych frag m e n t ó w p i e r w o t n e g o w y stro ju z m onumentalną kompozycją ma larską na ścianie zachodniej,
przed-Poznań. Studnia H igiei na fo t. z 1971 r. — p ierw o tn e u sytu o w a n ie w al. M arcin kow skiego. Fot. z A rch iw u m PP PKZ
Poznań. Studnia Higiei dzisiaj, usytuow ana przed B ibliotekq R aczyńskich. Fot. A. Ja błońska, 2 0 0 1
stawiającą stylizowanego orła w ko ronie z herbem miasta Poznania na piersi, w kolorze in tensyw ne go różu, zimnej zieleni i srebra.
Prace trwające od czerwca do sierpnia 2001 r. przywróciły p ie r wotną kolorystykę ścian, utrzyma ną w d w óch tonacjach ugru i sele dynu. Odkrytą polichromię zakon serwowano, miejscami zrekonstru ow an o i scalono plamą wibrującą. O d tw o r z o n o o rn am en taln ą deko rację malarską suprap o rt. U zupeł niono ubytki i spękania m a r m o r y z o w a n y c h k o l u m n w te c h n ic e zbliżonej do oryginalnej. Pod k o lu m nam i założono now e cokoły. D okonano korekty złoceń kapiteli i baz kolum n oraz ścian. O d n o wiono stolarkę okien i drzwi. Szczy to w e ściany otrzymały m arm ory- zowane pilastrowe podziały, o d powiadające kolorystyce kolumn.
Wykonawca: Krzysztof Tomczak (odkrywki), Krzysztof Powidzki i Ali na Jan k o w sk a (malarstwo ścien ne) i firma „ R e n o x ” s.c. M ariusza Lewickiego (ściany, kolumny).
In w e s to r : A k a d e m ia E k o n o miczna.
Studnia Higiei, pl. Wolności
N r rej. B49 z 23 I 1973 r. O b i e k t u f u n d o w a n y p r z e z E dw arda Raczyńskiego w 1841 r. Studnię zaprojektowali Christian
Poznań. Popiersie Fryderyka C hopina — kopia z oryginału M arcina Rożka u sta w io na w Parku Chopina. Fot. I. Błaszczyk
Gottlob Cantian (cokół z piaskow ca) i Albert Wolff (rzeźba z brązu).
Po kradzieży w 1995 r. b rą z o wej głowy lwa z cokołu, w tym samym roku w ykonano jej kopię rów nież z brązu i z a m o n to w a n o w miejsce oryginału, który p rze chow yw any jest w Biurze M iej skiego K onserw atora Zabytków.
O d lew w y k o n an o w pracow ni Ja n a Chojeckiego.
Inwestor: Urząd M iasta (Miej ski K onserw ator Zabytków).
Pt dersie Fryderyka Chopina w parku i' . Fryderyka Chopina (oryginalne popiersie
przechowywane jest od 1999 r. w Sali Białej Urzędu Miasta)
N r rej. В 137 z 7 X 1993 r. Neoklasyczne popiersie w y k o nał w 1923 r. z porfiru (kolumna) i m arm uru (rzeźba) Marcin Rożek.
W 1998 r. wykonano pełną kon serwację p o m n ik a po uszkodze niach spo w o d o w an y ch p o d ło ż e niem ładunku wybuchowego w paź dzierniku 1997 r. Wybuch spowo d o w a ł rozbicie rzeźby na dwie części oraz d o d atk o w e ukruszenia kamienia. Silnie uszkodzona z o stała górna część cokołu oraz stop nie podstaw y pom nika. Po oczy szczeniu popiersia z b rudu i
ko-rozji ujawniły się dalsze pęknięcia w okolicach ram ion. Należało też przywrócić rzeźbie jej pierw otny poler, u tracony w wyniku w p ły w u w a ru n k ó w atmosferycznych.
Po oczyszczeniu całości p rz e p ro w a d z o n o dezynfekcję, odsole- nie i impregnację stru k tu raln ą c o kołu, u zu p ełn io n o ubytki i spoi ny cokołu oraz scalono kolorysty cznie jego powierzchnię. Głowę i korpus połączono przy użyciu żywicy epoksydowej i w z m o c n io no je czopem mosiężnym, uzupeł n iono ubytki m a rm u ru , następnie go przepolerowano i zabezpieczo no pow ierzchnię w arstw ą wosku.
Wykonawca: W itold Skaczkie- wicz z Fundacji Rzeźby oraz M a riusz Lewicki z Przedsiębiorstwa Konserwacji Dzieł Sztuki i A rchi tektury „R e n o x ” .
Inwestor: Fundacja Rzeźby. W 1999 r. umieszczono w p a r ku na odrestaurowanym cokole ko pię popiersia, w yk o n an ą w sztu cznym kamieniu.
W y k o n aw ca: Z a k ła d Sztuka- torski M a ria n a Domanieckiego.
I n w e s to r : W ydział O c h r o n y Środowiska Urzędu Miasta.
Popiersie Juliusza Słowackiego, park im. K. Marcinkowskiego
N r rej. В 163 z 7 X 1993 r. Neoklasycystyczna rzeźba p o e ty w yk o n an a z m arm u ru (rzeźba) i piaskowca (cokół) przez W ła d y sława M arcinkowskiego w 1923 r. W 1998 r. z re k o n s tru o w a n o utrącony nos i oczyszczono rzeź bę z farby; p ow strzym ano proces wietrzenia piaskowcowego cokołu.
W ykonaw ca: prace w ykonały nieodpłatnie Pracownie Konserwa cji Z ab y tk ó w sp. z o.o. Oddział w Poznaniu.
Kolumna z figurą NMP Niepokalanie Poczętej, ul. 28 Czerwca 1956 roku nr 135 /14 7 , park przy Państwo wym Szpitalu Klinicznym nr 4
N r rej. В 152 z 30 IX 1996 r. O b i e k t d a t o w a n y na 4 ćw. XIX w., odlew w sztucznym ka mieniu.
Silnie przechylona kolumna z fi g u rą z n a jd o w a ła się w b a rd z o
Poznań. Kolum na z figurą N M P N ie p o k a lanie Poczętej, w parku p rzy S zpitalu K li n iczn ym nr 4, stan p o konserwacji. Fot. I. B łaszczyk
złym stanie: pod w pływ em w a ru n k ó w atmosferycznych (kwaś ne deszcze, zanieczyszczenia p o wietrza) nastąpiły erozyjne zm ia ny kamienia i korozja stalowych zbrojeń odlewu; omszały kamień uległ spękaniu w partii postum en tu, trzonu kolum ny i figury, o d notowano drobne ubytki, zwłasz cza w partii figury M arii, i w ięk sze na szacie.
W 2 0 0 0 r. p r z e p r o w a d z o n o kompleksowe prace konserw ator skie, zm ieniono lokalizację rzeźby przenosząc ją na traw nik w osi prawego skrzydła budynku szpita la. W ykonano wykop ziemny i w y lano cem entow y fundam ent, w y k o n a n o nowy cokół, p o m n ik po zd em o n to w an iu i po przeniesie niu w now e miejsce p o w tó rn ie zło żono, usunięto odm ien n e fak- turalnie i kolorystycznie uzu p eł nienia cem entow e oraz zanieczy szczenia, kamień zdezynfekow a no i w zm o cn io n o likwidując p ę k nięcia odlewu klejem epoksydowym Epidian 55. Po usunięciu p r o d u k tó w korozji stalowych zbrojeń za
Poznań. K olum na z figurą N M P N ie p o k a lanie Poczętej, przy skrzyżowaniu ulic Śred niej i Krótkiej. Fot. A. Jabłońska, 2 0 0 0
Kolumna znajdowała się w złym stanie, silnie odchylona od pio n u groziła zawaleniem. W trakcie prac konserwatorskich w 2000 r. d o d a no b eto n o w ą stabilną podstaw ę i ustawiono k o lu m n ę p i o n o w o ; rzeźbę pom alow ano.
Inwestor: Parafia p.w. N M P Nie pokalanie Poczętej.
Iw ona B łaszczyk b e z p ie c zo n o je a n ty k o ro zy jn ie. Zrekonstruow ano formę i uzupeł niono ubytki kamienia masami pla stycznymi o odpowiednich parame trach, scalono kolorystycznie kity, całość p o d d a n o impregnacji hyd- rofobizującej metodą natryskową.
Inwestor: Beiersdorf-Lechia SA Poznań.
Wykonawca: Mariusz Lewicki z zespołem.
Kolumna z figurą NMP Niepokalanie Poczętej,
narożnik ulic Średniej i Krótkiej
O biekt w obecnej formie p o wstał po 1945 r. W ówczas na ist niejącym starym cokole, p o z o sta łości m urowanej kapliczki znisz czonej w czasie II wojny św iato wej, ustaw iono figurę NMP. C o kół z 1916 r., zbudow any jest ze sztucznego kamienia i cegły.
