A. Ż.
Przegląd prasy prawniczej
Palestra 5/9(45), 88-91
f » «
Z E f i L Ą ™ M
A * Y P R A W N I C Z E J
W n u m erze lip c o w y m P G U -u p rof. J ó zef L i t w i n o m a w ia p r o je k t u sta w y o sporach k o m p eten cy jn y ch m ięd zy sąd am i a organ am i a d m in istra cji p a ń stw o w ej. P r o je k t u sta w y , k tó ra m a być rea liza cją za p o w ied zi u sta w o d a w czej zaw artej w art. 20 k od ek su p o stęp o w a n ia a d m in istra cy jn eg o , o p ra co w a n y zo sta ł p rzez A u to ra a rty k u łu oraz przez prof. W ła d y sła w a S ie d ie c k .e g o w ram ach prac K o m is ji do sp raw p rzy g o to w a n ia p ro jek tó w p rzep isó w o p o stę p o w a n iu a d m in istra cy jn y m . P r o je k t ten z n a jd u je się ob ecn ie w tra k cie u zg a d n ia n ia m ięd zy reso r to w eg o .
P ro jek to w a n a u sta w a n orm u je ro zstrzy g a n ie sp o ró w k o m p e te n c y jn y c h w y łą c z n ie m ięd zy sąd am i p o w szech n y m i a organ am i a d m in istra cji p a ń stw o w ej. N ie o b ejm u je w ię c ona sp orów m ięd zy sąd am i a arb itrażem , o rg a n a m i a d m n ilstr a c y j- n y m i a arb itrażem , sąd am i p o w szech n y m i a sąd am i sz c zeg ó ln y m i oraz m ięd zy są d a m i p o w szech n y m i a za k ła d o w y m i k o m isja m i rozjem czym i.
P ro jek t u w zg lęd n ia d w o ja k ieg o rodzaju sp ory k o m p eten cy jn e: sp ory p o zy ty w n e , k tó re m ają m iejsce w ó w c z a s, gHy sąd i organ a d m in istr a c y jn y u w ażają się za p o w o ła n e do ro zp ozn aw an ia tej sam ej sp ra w y , oraz sp ory n e g a ty w n e , k ie d y i sąd i organ a d m in istr a c ji „od m aw iają o b y w a te lo w i za jęcia się je g o sp raw ą bądź przez b ezp rzed m io to w e d la n ie g o w sk u tk a ch o d sy ła n ie g o d o organ u p io n u » k on k u ren cyjn ego«, b ą d ź te ż e w e n tu a ln ie p rzez z a ję c ie sta n o w isk a , że porząd ek p ra w n y niie zna w o g ó le drogi rozstrzy g n ięcia sp r a w y w ty m p rzed m io cie czy z d an ego sto su n k u p r a w n e g o ” (str. 219— 220).
O rze czn ictw o w sp orach k o m p eten cy jn y ch m a sp o czy w a ć w ręk a ch K o leg iu m K o m p e te n c y jn e g o przy S ąd zie N a jw y ższy m . F u n k cje p rzew o d n iczą ceg o K o leg iu m sp r a w o w a ć m a P ie r w sz y P rezes S ąd u N a jw y ższeg o . K o leg iu m zo rg a n izo w a n e b ę d zie n a zasadziie n a stęp u ją ceg o p a ry tetu : czło n k o w ie K o ieg ju m m ają b y ć p o w o ły w a n i p rzez R adę P a ń stw a w ró w n ej liczb ie spośród sę d z ió w S ą d u N a jw y ższeg o oraz spośród w y b itn y c h z n a w c ó w p ro b lem a ty k i p raw n ej a d m in istra cji państw ow ej.. N a zasad zie ta k ie g o ż p a ry tetu d zia ła ć będą ta k że zesp o ły orzek ające.
D o zadań K o leg iu m n a leżeć b ęd zie zarów n o o rzek an ie m ery to ry czn e, ja k i orze k a n ie w p rzed m iocie za g a d n ien ia p reju d y cja ln eg o , od r o zstrzy g n ięcia czeg o z a leż eć b ęd zie r o zstrzy g n ięcie m ery to ry czn e.
*
„N ie do p ozazd roszczen ia je s t rola sęd zieg o w P o lsc e L u d o w ej, g d y m u s i roz str z y g a ć sp ra w y związa>ne z ru ch em k o ło w y m w oparciu o p rzep :s y k.k. z 1932 r .” — stw ierd za ją a u to rzy A rn old G u b i ń s k i i J e r z y S a w i c k i w a r ty k u le p t. „ P rzestęp stw a k o m u n ik a cy jn e n a tle p ra k ty k i i je j p o trzeb ’,’, za m ieszczo n y m w lip c o w y m n u m erze „ P ań stw a i P r a w a ”. „W d zied zin ie w a lk i z p rzestęp czo ścią w k o m u n ik a cji — piszą au to rzy — w y tw o r z y ła s ię (.■-.) u n a s d o ść p a ra d o k sa ln a sy tu a cja . P r z e stę p stw a d o k o n y w a n e w sta n ie n ie tr z e ź w o śc i u ję te zo sta ły p e łn ie j, śc iśle j, w sposób bard ziej a d e k w a tn y do potrzeb ży cia , p od czas k ie d y p od ob n e c z y n y , d o k o n y w a n e przez o so b y n ie p o zo sta ją ce pod w p ły w e m a lk o h o lu , p od legają n ad al o cen ie w e d łu g norm p rzesta rza ły ch ” (str. 57).
N a w ią z u ją c d o p rzep isó w u sta w y z d n ia 10.XII.1959 r. o z w a lcza n iu alk oh o liz m u , au to rzy stw ie r d z a ją , że p r z y ję c ie „progu sta n u n ie tr z e ź w o ś c i”, k tó r y je s t
N r 9 (45) P R Z E G L Ą D P R A S Y P R A W N I C Z E J
s z ty w n y i o k r e ślo n y w sp o só b je d n o lity d la w s z y s tk ic h w y p a d k ó w (w y n o si o n — ja k w ia d o m o — 0,5 “/m, „m u si p o w o d o w a ć w p ra k ty ce w ię k sz e czy m n ie jsz e rozb ieżn ości p o m ięd zy ta k u sta lo n y m d o m n iem a n iem a fa k ty c z n y m sta n e m p ro w a d zą ceg o p o ja zd ”. P r z e c iw sta w ia ją c się p ogląd om , jak ob y m ia ło to g o d zić w p r z y jęte od ł a t zasad y, e lim in u ją c e ja k ie k o lw ie k d o m n iem a n ia z obszaru p ra w a k a rn eg o , au to rzy k o n k lu d u ją , że „żyoie n arzu ca (.-) z n ieod p artą siłą k o n ieczn o ść p rzy jęcia w ty m z a k resie d om n iem an ia, op artego zresztą n a w y n ik a ch badań i d o św ia d czeń n a u k o w y ch . B ez ta k ieg o d om n iem an ia — przy m a so w o ści sp ra w i s ż y b k e j zm ia n ie jak iej u leg a stan sp raw n ości p sych o m o to ry czn ej czło w ie k a — są d y n ie p o tr a fiły b y sob ie p orad zić ze sto ją cy m przed n im i z a d a n ie m ” (str. 61).
Z k o le i au to rzy za p y tu ją , czy w zw ią zk u ze stw ie r d z o n y m w sk a ź n ik ie m a lk o h o lu w e k r w i m ożn a p rzep row ad zić p rzeciw k o d o m n iem a n iu sta n u n ie tr z e ź w o śc i p rze- ciw d o w ó d , tzn. czy osk arżon y m oże d ow od zić, że b y ł fa k ty c z n ie zd o ln y d o b e z p ieczn eg o p ro w a d zen ia pojazdu. Z d an iem G u b iń sk ieg o i S a w ic k ie g o b y ło b y to n ieu za sa d n io n e. „D opuszczenie p rzeo iw d o w o d u p rzeciw k o »progow i sta n u n ie trzeźw ości«, z w y ją tk ie m p rzyp ad k u , g d y sp raw ca k w e stio n u je p r a w id ło w o ść sa m eg o b a d a n ia ęh em iczn ego, m u sia ło b y p o d w a ży ć e fe k ty w n o ść p r z e p s u k arn ego, p o zb a w ić p o stę p o w a n ie sąd ow e e le m e n tó w szy b k o ści i zw ią za n ej z ty m sk u te c z n ości o d d zia ły w a n ia sp ołeczn ego. T rzeba p ogod zić się z fa k tem , że w ty m za k resie trzeb a o d stą p ić cd tra d y cy jn y ch za ło że ń ” (str. 61— 62). Tak w ię c p r z e stę p stw o z r e g u ły b ęd zie m ia ło m iejsce, je ż e li 1) w y n ik b ad an ia k rw i na z a w a rto ść a lk o h o lu w y k a z u je sta n p o w y żej 0,5%0 oraz je ż e li 2) są d ow od y stw ierd za ją ce, że w takim , w ła śn ie sta n ie sp raw ca p row ad ził p ojazd m ech a n iczn y .
*
H e n r y k P o p ł a w s k i w a r ty k u le p t. „A rt. 286 k k . a p r z e stę p stw a sp ek u la c y jn e ”, za m ieszczo n y m w nu m erze lipcowo-sieTpniowym „N ow ego P r a w a ”, z a u w a ża , że w p ra k ty ce p o w sta ją c z ę sto tr u d n o śc i przy k w a lifik o w a n iu ró żn y ch c z y n ó w sp e k u la c y jn y c h , k tóre w y c z e r p y w a ć m ogą d y sp o zy cje n orm u s ta w y z d n ia 13.VII.1957 r. o z w a lcza n iu sp e k u la c ji i och ron ie in te r e só w n a b y w c ó w o ra z p ro d u c e n tó w ro ln y ch w ob rocie h a n d lo w y m (Dz.U. N r 39, poz. 171) a je d n o c z e ś n ie d y sp o zy cję a r t 286 k.k. W olb rzym iej w ię k sz o ś c i w y p a d k ó w zn a jd zie t u z a sto so w a n ie zasada le x s p e c ia lis d e r o g a t le g i g e n e ra li. B ęd ą się jed n ak zdarzać i ta k ie w y pad k i — stw ierd za a u to r — „k ied y zasad a ta n ie b ęd zie m o g ła zn a leźć z a sto so w a n ia i trzeb a b ęd zie szu k a ć in n e g o r o zw ią za n ia ” (str. 930).
A n a liz u ją c art. 1 § 1 a n a stę p n ie art. 4 u s ta w y z dnia 13.VII.1957 r. i p o ró w n u ją c ich d y sp o zy cje z d y sp ozycją art. 286 § 2 k.k., P o p ła w sk i d o ch o d zi d o w n o sk u , że sto so w a n ie p o w y ż sz y c h p rzep isó w u s t a w y (a n ie art. 286 § 2 k.k.) o p e r a ć się p o w in n o n ie ty le n a zasad zie le x s p e c ia lis d e r o g a t le g i g e n e ra li, ile n a p o d sta w ie art. 36 k k . W p o zo sta ły ch w y p a d k a ch sz c z e g ó ln y ch arak ter p rzep isó w u s t a w y z d nia 13.VII.1957 r. w sto su n k u d o o g ó ln e g o sfo rm u ło w n ia treśo i p rzep su art. 286 k k . n ie p o zo sta w ia „żadnych w ą tp liw o ś c i co d o teg o , że p rzep isy u s t a w y z d n ia 13.VII.1957 r. m ają — o p ró cz p rzy to czo n y ch w y ją tk ó w — p ie r w s z e ń s tw o przed art. 286 k .k ., w y n ik a ją c e z z a sa d y le x s p e c ia lis d e r o g a t le g i g e n e r a li" (str. 935).
*
Z p r o b le m a ty k i p ro ceso w ej w y p a d a o d n o to w a ć a rty k u ł Z b 'g n iew a K u b e c a („N ow e P r a w o ” n r 7—8) p t. „ N ieo b ecn o ść n a rozp raw ie o sk a rżo n eg o lu b je g o
90 P R Z E G L Ą D P R A S Y P R A W N I C Z E J N r 9 (45)
ob ro ń cy ja k o b e zw zg lęd n a p rzy czy n a r e w iz y jn a ”. P r z y to c z y m y p on iżej w n io sk i au tora.
B e z w zg lęd n ą p rzyczyn ą re w iz y jn ą p rzew id zia n ą w art. 378 § 1 lit. c) k p .k . „ sta n o w i n ieo b ecn o ść osk a rżo n eg o n a c a ł e j rozp raw ie w przyp ad k u , g d y ob ec n o ść jeg o je s t o b o w ią zk o w a , n a to m ia st n ieo b ecn o ść o sk a rżo n eg o n a c z ę ś c i rozp raw y lu b ty lk o w czasie o g ło sz e n ia w y ro k u (...) n ie sta n o w i b ezw zględ n ej p rzy czy n y r e w iz y jn e j, o k tó rej m o w a w art. 378 § 1 lit. c) k .p k ., lecz jed y n ie w z g lę d n ą p rzy czy n ę re w iz y jn ą , p rzew id zia n ą w art. 383 p k t 3 k .p k (obraza praw a p rocesow egot, a w sz c zeg ó ln o ści art. 261 § 2, 262 § 1 lu b 287 k p .k .”. Ta o sta tn ia m oże p o w o d o w a ć u c h y le n ie w y r o k u w z a s s d z e ty !k o w ó w cza s, je ż e li „ u ch yb ien ie to — zarzu con e w r e w iz ji — m c g lo m ieć w p ły w na treść w yrok u , tzn. jeżeli o sk a rżo n y w y k a że, że je g o n ieo b ecn o ść n a czr ści rozp raw y u n ie m o ż liw iła m u lu b u tr u d n iła o b ro n ę, a n ieo b ecn o ść na o g ło szen iu w y ro k u u n ie m o ż liw iła m u zg ło sze n ie n o w y c h fa k tó w lu b d o w o d ó w ” (str. 943).
A n a liz u ją c p rob lem n ie o b e c n o śc i obrońcy, Z K u b ec k o n k lu d u je, że „b ezw zględ n a p rzy czy n a re w iz y jn a o k reślan a w art. 378 § 1 li t d) zach od zi w ó w cza s, gdy o sk a r ż o n y w w y p a d k a ch w sk a z a n y c h w art. 79 bądź to w o g ó le n ie n^iał u sta n o w io n eg o ob roń cy, bądź to u sta n o w io n y obrońca n ie b y ł w ogóle ob ecn y n a rozpraw ie. N a to m ia s t n ieo b ecn o ść ob roń cy n a c z ę ś c i rozp raw y n ie sta n o w i b ezw zg lęd n ej p rzy c z y n y .r e w iz y jn e j, le c z je d y n ie w zg lęd n ą p rzy czy n ę re w iz y jn ą , k tó ra w zasad zie t y lk o w ó w c z a s m oże p o w o d o w a ć u c h y le n ie w y ro k u , j e i e l i u c h y b ien ie to — zarzu cone w r e w iz ji — m o g ło m ie ć w p ły w n a tr e ść w yrok u , tzn. je ż e li osk a rżo n y w y k a ż e , że n ieo b ecn o ść je g o ob ro ń cy n a części rozp raw y u n ie m o ż liw iła m u lu b co n a jm n iej u tru d n iła obronę (...)„ (str. 945).
O bszerny, p o d w ó jn y lip c o w o -s ie r p n io w y n u m er „N ow ego P r a w a ” za w iera , poza o m ó w io n y m i w y ż e j a r ty k u ła m i P o p ła w sk ie g o i K u b eca, jeszcze lic z n e a rtyk u ły z ró żn y ch d zied zin n a u k i praw a. O gran iczym y s'ę tu je d y n ie do ich w y m ie n ie n ia
T a k w ię c z za k resu p raw a c y w iln e g o z n a jd u jem y a r ty k u ł S te fa n a B r e y e r a pt. „ N ieru ch om ości w ro ln iczy ch sp ó łd zieln ia ch p ro d u k cy jn y ch ” oraz Jerzego M a r o w s k i e g o pt. „N .ek tóre zagad n en ia 2god y na n a ru szen ie n iety k a ln o ści
c ie le sn e j przez le k a r z a ”. Z za k resu p raw a p ro ceso w eg o c y w iln e g o Z b ig n iew R e s i c h p u b lik u je a r ty k u ł pt. „D rugie czy ta n ie p ro jek tu k.p c. 1 je g o p o lity czn e a s p e k ty ”, a M arian L i s i e w s k i a rty k u ł pt. „P raw om ocn ość fo rm a ln a w praw ie o b o w ią z u ją c y m i w p ro jek cie k.p.c. z 1960 r.”. P o n a d to o rzeczn ictw o S ądu N a j w y ż sz e g o w zak resie p rocesu c y w iln e g o za II p ółrocze 1960 r. o m aw ia w k o lejn y m p rzeg lą d zie E dm und W e n g e r e k .
P r a w o k a rn e rep rezen to w a n e je s t jeszcze p rzez op arty na szerok im tle p ra w - n o p o ró w n a w czy m a rty k u ł M ik ołaja L e o n i e n i e g o pt. „Z atarcie sk azan ia a p o trzeb y p ra k ty k i są d o w e j”, oraz a r ty k u ł J u lia n a T u r s k i e g o , o m a w ia ją cy p o sta n o w ie n ia u s ta w y z d n ia 31 sty c z n ia 1961 r o broni, a m u n icji i m a teria ła ch w y b u c h o w y c h . T en o sta tn i a r ty k u ł o m a w ia r ó w n ie ż p o k ró tce p ro b lem a ty k ę a d m i- n istra cy jn o p ra w n ą n o w ej u sta w y .
*
N a za k o ń czen ie n in ie jsz e g o p rzeg le d u ch cem y z a sy g n a lizo w a ć n a szy m c z y te ln i k o m za m ieszczo n y w n u m erze c z erw co w y m „B u le ty n u M in ;siterstwa S p r a w ie d li w o ś c i” a r ty k u ł M arii R a f a c z -K r z y ż a n o w s k i e j p t. „R ozw iązan ie sto su n k u p ra cy w p ra k ty ce s d ó w p o w sz e c h n y c h ”, op racow an y na p o d sta w ie m a teria łó w a n a lity c z n y c h D ep a rta m en tu N adzoru S ąd ow ego. A u tork a p o ru sza w n im n a stę p u
-N r 9 (45) P R Z E G L Ą D P R A S Y P R A W N I C Z E J 9 1
ją ce p ro b lem y : ro z w ią z a n ie s to su n k u p ra cy p rzez w y p o w ie d z e n ie ( m i. p rzez w y p o w ie d z e n ie w a d liw e , n ie w a ż n e , p rzez w y p o w ie d z e n ie u m o w y o p ra cę z a w a rte] n a ok res p r ó b n y itd.), ro z w ią z a n ie u m o w y o p racę ze sk u tk ie m n a ty c h m ia sto w y m (form a r o zw ią za n ia u m o w y , zgod a r a d y z a k ła d o w e j, p r z y czy n y n ie z a w in io n e ro z w ią z a n ia u m o w y itd .), ty m c z a so w e a r e sz to w a n ie oraz szereg z a g a d n ień p ro ceso w y ch . W sz y stk ie te z a g a d n ie n ia ilu str o w a n e są w y d a n y m i w o sta tn ic h la ta c h o r z e c z e n ia m i S.N . oraz s ą d ó w n iż sz y c h in s ta n c ji z te r e n u ca łe g o k ra ju .
A . 2 U W A G A ! U W A « A ! J U Z M O Ż N A N A B Y Ć W K S IĘ G A R N IA C H n o w e p u b l i k a c j e W Y D A W N IC T W A P R A W N IC Z E G O A d a s z e w s k i Z. , C e l i ń s k i W . —C Z Y N N O Ś C I S Ą D O W E W S P A W A C H K A R N Y C H . W z o ry i k o m e n t a r z . S t r . X X IV + 4 8 0 . O p r. p ł. C e n a z ł 80,— B a i i a J . — Z W R O T S P R A W Y P R Z E Z S Ą D D O U Z U P E Ł N IE N I A S L K U Z
