Jerzy Starnawski
Wanda Achremowiczowa
(1901-1974)
Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 9, 204-206
1974
Jerzy Starnaw ski
WANDA ACHREMOWICZOWA (2 w rześnia 1901-13 m arca 1974)
W anda Achrem ow iczowa urodziła się 2 w rześnia 1901 roku w G udelach w powiecie oszm iańskim jako córka W itolda N ow odw orskiego (zm. 1923), profesora historii now ożytnej w N ieżynie w guberni czerninow skiej, od 1921 r. w U n iw ersytecie Stefana B atorego w W ilnie. U kończyła szkołę średnią z rosyjskim językiem w ykładow ym , ale z dom u w yniosła umiło w anie i znajom ość zarów no dziejów Polski jak i polskiej lite ra tu ry . W ro ku 1921 rozpoczęła w W ilnie studia w zakresie filologii polskiej głównie pod kierunkiem p ro f. S tanisław a Pigonia. N ależała do stu d en tek zaangażo w anych w pracę naukow ą i społeczną; w .roku 1924 w II zeszycie „Alma M ater V ilnensis” opublikow ała swą pracę sem inaryjną pt. Kilka, uwag o tragizm ie „K leopatry” N orw ida,1. Konieczność w y konyw ania pracy za robkowej na stanow isku nauczycielki szkół, spow odow ana śm iercią ojca, uniem ożliw iła jej szybkie ukończenie studiów. M agisterium uzyskała w ro ku 1930.
Od 1926 r. była żoną a rty sty -g rafik a G racjana A chrem -A chrem ow icza, którem u poświęciła biogram w S ło w n iku pracow ników ksią żki pólskiej (1972). Z ajęta dom em i w ychow aniem trzech synów, a n a d to w ykonująca z wielką starannością zawód nauczycielki szkoły średniej,, znajdow ała czas na publicystykę; jej a rty k u ły (i wiersze) ukazyw ały się raz po raz w w i leńskich czasopismach. Przez k ró tki czas (1933-1935) redagow ała czaso pism a młodzieżowe, rów nież przem aw iała do m łodzieży przez radio w ileń skie.
W latach 1945-1947 uczyła w gim nazjum i liceum w Tucholi, w latach 1947-1950 w szkołach średnich lubelskich. Od r. 1950 zw iązała s ię 'z KUL, najpierw przez szereg la t jako starsza asy stentk a, później przeszła na go dziny zlecone. W latach lubelskich w róciła do intensy w nej pracy nauko wej. Kleopatra N orw ida była jej „tem atem życia” . W „Rocznikach H um a n istycznych” ogłosiła rozdział planow anej m onografii pt. Rola obrzędo wości w „K leopatrze” N o r w id a 2, w „P am iętn iku L iterackim ” rozpraw ę filologiczną pt. Nad autografem i te k ste m „K leopatry” 3. Z um iłow anym u tw orem łączy się rozpraw a pt. N orw id o w ojnie i tragedii 4 i drobniejsze pt. O „egiptianach” Cypriana Norw ida 5.
— 205 —
A k ty w n a uczestniczka posiedzeń lubelskiego oddziału Tow arzystw a Li terackiego im. A dam a M ickiewicza i p releg en tk a udzielająca się w pew nych latach „w tere n ie ” w łączyła się do zbiorowego hołdu hum anistów KUL składanego w Roku M ickiewiczowskim 1955 najw iększem u poecie, ogłosiła a rty k u ł pt. Uwagi o roli d źw ię ku w poezji M ickiew icza 6.
Jak o d y d a k ty k uniw ersytecki zw iązana była Achrem ow iczow a przed e w szystkim z prof. Feliksem A raszkiewiczem , pod jego k ierunkiem pro w adziła ćwiczenia (zastępczo rów nież w ykłady) z m etodyki nauczania pol skiego języka i litera tu ry . W zeszycie „Roczników H um anistycznych” po św ięconym , już pośm iertnie, A raszkiewiczow i opublikow ała a rty k u ł do jego zainteresow ań dostosow any pt. Dole i niedole dyrektorów to w a r z y s tw ” teatralnych. O brazki z życia teatru w L ublinie i w L ubelskiem w w ie k u X I X 7. O A raszkiew iczu w zw iązku z jego książką Dzieła i tw ó r cy pisała n a łam ach „P olo n isty ” 8.
Prow adzenie zajęć z „m etodyki” znalazło odbicie w szeregu prac o tym profilu. W nikliw ą recenzję podręcznika S tanisław a Jerschiny, Zdzi sław a L ibery i Eugeniusza Saw rym ow icza przeznaczonego na I półrocze X klasy ogłosiła na łam ach „K am eny” 9. W „Bibliotece Analiz L iterackich” w ydała (1959) parok ro tnie później w znow ione opracow anie Nad N iem n em Elizy Orzeszkowej i rów nież w znow ione opracow anie Ślubów panieńskich A leksandra F red ry (1964). Posłow iem o p atrzy ła Z em stę F re d ry w w y d a n iu PZW S (1962).
W ydała rozproszone stu d ia K arola W iktora Zaw odzińskiego dotyczące poezji pt. W śród poetów (1964); w o statn ich latach, po przedw czesnym przejściu n a em ery turę spow odow anym kalectw em (u tra ta słuchu od la t u tru d n ia ła i ej realizację doskonale przem yślanych koncepcyjnie ćwiczeń uniw ersyteckich) zajęła się problem em m iłosierdzia w litera tu rz e pol skiej 10, przede w szystkim jednak zam ierzała doprow adzić do końca swą pracę nad Kleopatrą. P rzygotow yw ała w ydanie tego u tw o ru w BN z o b szernym w stępem m onograficznym . Śm ierć w d n iu 13 m arca 1974 r- za brała ją w momencie, gdy rozpoczynała przeredagow yw anie pracy i w n o
szenie popraw ek w m aszynopisie po recenzji w ew n ętrzn ej.
Ubył polonistyce pracow nik skrom ny, rzetelny, praw dziw ie m iłujący sw ą niw ę i m iłujący młodzież, człow iek szlachetny i w zniosły n .
P r z y p i s y
1 R. 2:1924 s. 26-38. 2 T. 4 z. 1:1954 s. 209-235. 3 R. 49:1958 z. 2 s. 531-554.
— 206 —
4 „Zeszyty Naukowe KUL” R. 3:1960 z. 2 s. 31-44. 5 Sprawozdania TNKUL R. 11:1960, druk. 1961 s. 47-51. 6 „Roczniki Humanistyczne” t. 5:1955, druk. 1956, s. 101-140. 7 „Roczniki Humanistyczne” t. 15 z. 1:1967 s. 103-112.
8 Badacz — krytyk — pedagog. „Polonista” R. 2:1959 nr 5 s. 3-7. 9 Romantyzm w klasie X. „Kamena” R. 24:1957 nr 9-10 s. 4-5, 11.
10 Problematyka miłosierdzia w literaturze polskiej. W : Ewangelia Miłosierdzia. Poznań 1970 s. 315-378; Problematyka m iłosierdzia Bożego w literaturze polskiej. W: Powołanie człowieka. T. 2. Poznań 1972 s. 393-462.
11 Obszerniejsze w spom nienie ogłosił piszący te słow a w „Pamiętniku Literackim ” (R. 65 : 1974 z. 3 s. 421 - 424).
