Robert Kaczorowski
Św. Pawła troska o wierność wierze
chrześcijańskiej na podstawie 2 Kor
6,16 : studium biblijne
Studia Elbląskie 5, 213-220
2003
Ks. Robert KACZOROW SKI Gdańsk
S tu d ia E lbląskie V /2003
ŚW. PAWŁA TROSKA
O WIERNOŚĆ W IERZE CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
NA PODSTAW IE 2 KOR 6,16.
STUDIUM BIBLIJNE
W historii myśli ludzkiej człowiek zawsze był postrzegany jako istota rozdarta między wyborem dobra i zła, nieustannie trwająca w niepewności i niepokoju. Skutkiem takiego stanu rzeczy była niewierność wobec idei, wobec bliźniego i najbliższych. Także czasy współczesne dowodzą, iż problem ten jest wciąż jak najbardziej aktualny. Wystarczy wspomnieć nauczanie Jana Pawła II, który z taką m iłością zachęca do trwania przy Chrystusie, który jest Drogą, Praw dą i Życiem (por. J 14,6). W ydaje się, że papież, ja k nikt inny, m a wyczucie grożących w spółczesnem u człowiekowi niebezpieczeństw. O prócz procesów dechrystianizacji i laicyzacji, coraz większym wyzwaniem dla Kościoła stają się przeróżne sekty (w tym destrukcyjne), ruchy parareligijne czy związki św iato p o g ląd o w e1. W sk aza ne tu problemy, choć w innej postaci, obecne były także w starożytności chrześcijańskiej. Już św. Paweł w swojej apostolskiej gorliwości błagał pierwotne g m in y słowami: „abyście byli zgodni i by nie było wśród was rozłamów; abyście byli jed n eg o ducha i jednej myśli” (1 Kor 1,10) i retorycznie pytał: „czyż Chrystus je st podzielony?” (1 Kor 1,13).
W kręgu takiej problematyki mieści się temat niniejszego artykułu. Jego celem je s t wskazanie na zabiegi, jakie podejm ował św. Paweł w trosce o wierność wierze
chrześcijańskiej. Tekst źródłowy stanowi 2 Kor 6,16.
W ypow iedź ma charakter studium egzegetyczno-teologicznego, w którym stosow ana jest m etoda synchroniczna badająca tekst w trzech płaszczyznach: syntagm atycznej, semantycznej i pragm atycznej2. Przyjęcie takiej metodologii pozw oli precyzyjnie odczytać treści zawarte w 2 Kor 6,16.
W pierwszej części artykułu ukazane zostaną zagadnienia literackie, a m ianow i cie zakreślenie granic i opisanie struktury perykopy, do której należy interesująca nas w ypow iedź Pawła oraz omówienie kontekstu dalszego tej perykopy. D ruga część pozwoli dostrzec elementy treściowe wypowiedzi Apostoła, charakterystykę adresatów tekstu oraz te postawy, które autor pragnie w nich ugruntować bądź zmienić. Natomiast trzecia część artykułu pozwoli dostrzec orędzie tekstu szczegól nie aktualne w naszych czasach.
1 Por. Z. P a w ł o w i c z , K o śció ł i sekty w P o lsc e , Gdańsk 2003.
2 M etoda ta opisana jest w: W. E g g e r , M e to d o lo g ia d e i N itovo Testam ento. Introditzione a lio
214 K S. R O B E R T K A C Z O R O W S K I
I. Z A G A D N IE N IA LIT E R A C K IE
1. G ran ice p eryk op y i problem interpolacji 2 K or 6 ,1 4 -7 ,1
2 Kor 6,14-7,1 tworzy logiczną całość. Prawda ta nie jest podw ażana, gdyż tekst ten w całości uważa się za wtrącony i luźno związany z kontekstem. 2 Kor 7,2 jest bowiem bezpośrednim nawiązaniem do 6 , 3 - 133. W wierszu tym występuje druga osoba liczby mnogiej — podobnie ja k w 6,13 — π λ α τ υ ν θ η τ ε , zaś w 7,1 — pierw sza osoba liczby mnogiej — κ α θ α ρ ί σ ω μ ε ν έ α υ το υ ς . Nie jest więc rzeczą łatw ą ustalić związek między tekstami następującymi bezpośrednio przed i po 6,1 4-7,1. Niniejszy fragment rozrywa jedność kompozycyjną treści i czyni w ra ż e nie późniejszej interpolacji4. Wielu egzegetów ów tekst uważa za późniejszy, nie-Pawłowy; niektórzy utrzymują, że jest to tekst Pawła, lecz pierwotnie należący do innego je g o pisma — do tzw. listu przedkanonicznego do K oryntian5. A utorstw a Paw ła nie można jed n ak poddawać w wątpliwość, gdyż nic zarów no w języku jak i stylu 6,14-7,1 nie może stanowić argumentu przeciw ko autentyczności i P a w io w em u pochodzeniu tekstu6. Kluczow ym argumentem przeciw ko autentyczności była niezw ykła liczba, ja k na tak krótki fragment hapaxlegomenoi: έ τ ε ρ ο ξ υ γ ε ι ν , μ ετο χ ή , σ υ μ φ ώ ν η σ ις , σ υ γ κ α τ ά θ ε σ ι ς , β ε λ ιά ρ , μ ολυσ μ ός, κ α θ α ρ ι ι τ μ ο ς 7. Nie jest to je d n a k argument wystarczający, gdyż np. 1 Kor 4 ,7 -1 3 m a aż osiem h apax legomenoi — i fragment ten nie rodzi pytań co do Paw iow ego autorstwa. W perykopie występują charakterystyczne dla stylu Paw łow ego pytania retoryczne i struktury: τ ίς γ α ρ , η τίς (6,14), τις δ ε η τις (6,15), τις δε (6,16).
Powstaje też pytanie, dlaczego 6,14-7,1 znajduje się właśnie między 6,1 1-13 а 7,2х. Istnieje pogląd, według którego tekst był redagowany wtedy, gdy p rzeciw nicy Pawła rozwinęli sw oją działalność w Koryncie, lecz Apostoł przekonany był, iż uda mu się jeszcze zażegnać niebezpieczeństwo, jakie grozi gminie i zapobiec większej apostazji. Stąd pozostałe części Listu napisane są w całkiem innym kontekście. Bardziej jed n ak praw dopodobne i przekonywujące jest twierdzenie, że Paweł odw ołuje się tutaj wprost do pewnej tradycji wykorzystanej ju ż przedtem w dokum entach ąumrańskich, albo, że jest to część tradycji, której ślady — obok Q um ran — spotykamy także w literaturze apokryficznej (cytaty z „Testamentu Dw unastu Patriarchów” ) i w Liście do Efezjan9.
' Zob. G.K. В e a 1 e, The O ld Testam ent B ackground o f R econ ciliation in 2 C orinthians 5 - 7 an d its
B earin g on the L itera ry P roblem o f 2 C orinthians 6 ,1 4 -7 ,1 , „N ew Testament S tudies” 35( J 9 89), s. 566.
4 E. D ą b r o w s k i , Listy d o K oryntian. W stęp — p rz e k ła d z. oryginału — kom en tarz, Poznań 1965, s. 384, 433.
5 Рог. 1 Kor 5,9; K. R o m a n i u k , Z agadnien ie je d n o śc i litera ck iej 2 K or, STV 12(1974) 2, s. 3. f' Zob. J. M u r p h y -O ’C o n n o r , Philo an d 2 C o r 6 ,1 4 -7 ,1 , „R evue B iblique” 95( 1988) I, s. 62; J. R o s ł o n, Ś w ięty P aw eł. L isty d o K oryntian, w: W stęp d o N ow ego Testam entu, red. F. G ryglew icz, Poznań - W arszawa 1969, s. 407; L. S t a c h o w i a k , C złow iek m ięd zy św iatłem a ciem n o śc ią według m 1. P aw ła, w: Studia biblijne i a rch eo lo g iczn e, red. E. Dąbrowski, Poznań — W arszawa - Lublin 1963, s. 190.
7 E. D ą b r o w s к i, L isty do K oryntian, s. 384; R. P o p o w s k i , Struktura sem antyczn a n eo lo g iz
m ów w Listach .vu·. P aw ła z. Tarsu, Lublin 1978, s. 99, 122, 165; L. S t а с li o w i a k, C złow iek m ięd zy św ia tłem a ciem n ością, s. 188.
x J. M u r p h y - 0 ’C o n n o r , P hilo an d 2 C o r 6 ,1 4 -7 ,1 , s. 57.
Ś W . P A W Ł A T R O S K A O W IE R N O Ś Ć W IE R Z E 215
2. Stru k tu ra perykopy 2 K or 6,14-7,1
2 Kor 6,14-7,1 ma jasn ą i przejrzystą budowę. Ideą przew odnią fragmentu jest nakłonienie Koryntian do zerwania jakichkolwiek więzów z pogaństw em w sferze religijnej. Zachowanie siebie nieskalanymi przez świat jest wyzw aniem dla K oryn tia n 10. W iersze 14-16 stanowią pięć pytań retorycznych w formie a n ty te z ", będących jed n y m z najświetniejszych przykładów retoryki Pawłowej. W iersz 16 jest punktem kulm inacyjnym p e ry k o p y 12. N a potwierdzenie swojego w ywodu A postoł umieszcza obszerny cytat biblijny w formie formalnej mozaiki różnych tekstów starotestamentowych. Naturalnym zakończeniem perykopy — konkluzją jest wiersz 1 rozdziału 7. Jest to zachęta Apostoła, aby zgodnie z jeg o poprzednim i pouczeniami Koryntianie wystrzegali się ze względu na czystość sumienia kontak tów religijnych z poganami. Wiersz 14 — Μη γ ί ν ε σ θ ε έ τ ε ρ ο ζ υ γ ο υ ν τ ε ς α π ί σ τ ο ις — jest to niewątpliwie nawiązanie do znanego już w Starym Testam encie zakazu zaprzęgania do jednego ja rz m a zwierząt pociągowych różnego rodzaju (Pwt 22,10). W iersz ten występuje tutaj jak o teza — z wyraźnym zastosowaniem do Koryntian. Jest ona rozwinięta przez pięć antytez mających na celu wskazanie pow odów , dla których jakikolw iek udział chrześcijan w religijnym życiu Koryntu jest zakazany. W antytezach występują aż 4 konstrukcje przyim kowe w celu urozm aicenia tekstu. Δ ι κ α ι ο σ ύ ν η -— to w ewnętrzna świętość, która stała się udziałem chrześcijan od chwili chrztu. Zupełnie inaczej pojmowali to kiedyś Żydzi posiadający Prawo, dla których niesprawiedliwymi byli ci, którzy nie mieli Prawa, czyli nie-Żydzi. Tutaj — Paweł atakuje grzeszny styl życia. Φ ω τ ι - σ κ ό τ ο ς — porównanie należy do częściej spotykanych w N ow ym Testamencie. Światłość jest synonim em dobra moralnego i łaski oraz symbolem królestwa Bożego — C h ry stu so w eg o 12. Nad ciem nościam i zaś panuje książę ciemności, czyli szatan. Ciemność jest sym bolem zła i g rz e c h u 14. Β ε λ ιά ρ — to rzeczownik znany ju ż ze Starego Testamentu, występujący tam jak o abstrakcyjne ucieleśnienie najw iększego zła; a z czasem n azw ano tak sza ta n a 15. Podobnie jak Chrystus i Beliar nie mają ze sobą nic wspólnego, tak wykluczają się wzajemnie wiara i niewiara. Chrześcijanin jest bow iem własnością Boga. Teksty ze Starego Testamentu występują tutaj jak o potwierdzenie tej prawdy: Kpł 2 6 ,11-12; Ez 37,27; Iz 52,11; Jr 51,45; 2 Sm 7,14; Jr 31,9; Iz 43,6. Są one tak dobrane, aby jeszcze wyraźniej nasuwała się negatyw na odpow iedź na wszystkie pytania tworzące bezpośrednio poprzedzający kontekst. O kazuje się więc, że ju ż w Starym Testam encie jest zapow iadana inna — nie tylko w świątyni — obecność Boga wśród Jego Ludu i ju ż w Starym T estam encie istniały form alne nakazy wystrzegania się bliższych kontaktów z pogaństw em nieczystym, chciw ym i bałwochwalczym.
W. B a r c l a y , L isty do K oryntian, W arszawa 1979, s. 310.
" G .K . B e a l e , The O ld Testam ent, s. 566; P. T r z e b u c h o w s k i , W iara i czyn w nauce
św ię te g o P awia. Szkice, W arszawa 1979.
12 L. S t a c h o w i a k , C złow iek m ięd zy św ia tłem a ciem n o śc ią w edług Αν. P a w ła , s. 189. n T e n ż e , D ru gi L ist d o K oryntian, w: A. J a n k o w s k i , K. R o m a n i u k , L. S t a c h o w i a k ,
Kom entarz, p ra k ty czn y d o N o w eg o Testam entu, Poznań - W arszawa 1975, s. 7 8 7 -7 8 8 .
14 Por. komentarz do 2 Kor 6,14, w: Pism o św. S tarego i N ow ego Testam entu. B iblia Poznańska', L. S t а с h o w i a k. C złow iek m iędzy św iatłem a ciem n ością, s. 189.
2-16 K S. R O B E R T K A C Z O R O W S K I
2 Kor 7,1 to praktyczny wniosek skłaniający Koryntian do tego, aby swoje wysiłki kierowali do walki z grzechem oraz w celu pogłębienia św ię to ś c i16 — czyniąc świętość coraz doskonalszą17.
3. K ontekst perykopy 2 K or 6,14-7,1
1. M iejsce perykopy 2 Kor 6,14-7,1 w strukturze 2 Kor
2 Kor to najbardziej osobiste pismo Apostoła. Być może dlatego też dzieło to budzi wątpliwości pod względem jedności kompozycyjnej i literackiej. E. D ą b ro w sk i1* dzieli List na trzy części. Podział ten i my przyjmujemy w naszej pracy. Część I to znam iona pracy apostolskiej św. Pawła (1,12-7,16). Apostoł broni tutaj urzędu apostolskiego, do którego został powołany przez Chrystusa, w spom ina o udrękach i nadziejach życia apostolskiego, stwierdza, że „miłość Chrystusa przynagla” (5,14) go do służby Bogu w ludziach. W części tej znajduje się interesująca nas perykopa 6,14-7,1 luźno zw iązana z kontekstem. Część II traktuje o jałm użnie dla braci z Jerozolimy (8,1-9,15), zaś trzecia część stanowi odpowiedź dla przeciw ników (10,1-13,10).
2. M iejsce perykopy 2 Kor 6,14-7,1 w teoriach niejednorodnoci redakcyjnej 2 Kor Listy do Koryntian od dawna zwracały uwagę egzegetów pod względem jedności kompozycyjnej. Wątpliwości rodzą się także odnośnie jedności literackiej 2 K o r 19. Dlatego też istnieje wiele teorii na temat ilości pism wchodzących w skład 2 Kor. Niektórzy uczeni wyróżniają w tym Liście trzy, cztery, a nawet pięć różnych listów, które składają się na 2 Kor20. M im o jednak wielu różnych teorii dotyczących pracy redakcyjnej 2 Kor interesująca nas perykopa zawsze stanowi samodzielny list i jest luźno związana z kontekstem całego Listu.
Por. komentarz do 2 Kor 7,1, w: P ism o лил S tarego i N ow ego Testam entu, B iblia Poznańska', L. S t a c h o w i a k , C złow iek m ięd zy św ia tłem a ciem n ością, s. 189.
17 L. S t a c h o w i a k , D ru gi L ist do K oryntian, s. 788. IX L isty do K oryn tian , s. 399^100.
19 Zob. K. R o m a n i u k , Z agadnien ie je d n o ś c i litera ck iej 2 K or, s. 3 -1 3 .
20 Por. teorie niejednorodności redakcyjnej 2 Kor za: E. D η b r o w s к i. L isty d o K oryntian, s. 62; K. R o m a n i u k, Z agadnien ia w ybran e z. introdukcji sz c ze g ó ło w e j do listó w лил P a w ła , Poznań 1981, s. 103.
Teorie trzech listów: C. Clem en wyróżnia: List A: 6 ,1 4 -7 ,1 ; List B: 10 ,1 -1 3 ,1 0 ; List C: 1-6,13; 7 ,2 -9 ,1 5 ; 1 3 ,1 1 -1 3 . J. W eiss: List A: 6 ,1 4 -7 ,1 ; List B: 2 ,1 4 -6 ,1 3 ; 7 ,2 -4 ; 10-13; List C: 1,1-2,13; 7 ,5 -1 6 ; 9.
Teoria czterech listów: M. G oguel dokonał następującego podziału 2 Kor: List A: 6 ,1 4 -7 ,1 ; List B: 1 0 ,1 -1 3 ,1 0 („Epistola lacrimarum”); List C: 1,1-6,13; 7 ,2 -8 ,2 4 ; List D: 9 ,1 -1 5 ; 1 3 ,1 1 -1 3 — „elem en ts
in déterm in ables ".
Teoria pięciu listów: W. Marxsen wyodrębnił: List A: 1,3-2,13; 7 ,5 -1 6 ; List B: 2 ,1 4 -6 ,1 3 ; 7 ,2 -4 ; List C: 1 0-13; List D: 8 -9 ; List E: 6 ,1 4 -7 ,1 — jako pareneza apokaliptyczna pochodzenia praw dopodobnie n ie-Paw łow ego.
Ś W . P A W ł.A T R O S K A O W IE R N O Ś Ć W IE R Z E 217
II. A N A L IZ A S E M A N T Y C Z N A 2 K O R 6,14-7,1
W iersz 16a — to ostatnia antyteza, ja k ą Paweł stawia przed oczami Koryntian. Ν α ύ ς θ ε ο υ nic wspólnego μ ετα ε ι δ ω λ ω ν 21. Uwieńczeniem wszystkich antytez jest stwierdzenie, że chrześcijanie stanowią ν α υ ς θ ε ο υ ξ ω ν τ ο ς 22. Ta część wiersza 16 jest zakończeniem wszystkich porównań mających na celu wykazanie różnic między chrześcijanami a poganam i23. Jest ona metaforycznym streszczeniem poprzednich antytez24.
W yrażenie ν α ό ς θ ε ο υ kojarzy się przede wszystkim ze świątynią jerozolim ską, której nic i nigdy nie zbezcześciło tak bardzo, jak umieszczenie w jej wnętrzu posągów pogańskich bóstw. W Nowym Testamencie to chrześcijanie stanowią ν α ό ς — każda chrześcijańska społeczność, a także indywidualna dusza każdego chrześcijanina jest świątynią25. Tak więc wspólnoty te nie m ogą się łączyć w je d n o z ludźmi nadal oddającymi cześć pogańskim bożkom. W ręcz nie jest m ożliw a taka po k o jo w a egzystencja z wielbicielami pogańskich bóstw 26. Jedna z najistotniej szych różnic pomiędzy Jedynym Bogiem a bożkami polega na tym, że bożki są martw e, bez życia, podczas gdy Bóg jest Bogiem żywym. W yznaw cy θ ε ο υ ζ ω ν τ ο ς powinni więc żyć w separacji od fałszywych religii i nieprawdziw ych b o g ó w 27. Na potwierdzenie swego wywodu Paweł z Tarsu stosuje mozaikę tekstów starotes- ta m e n to w y c h 28. Miały one swoją w ym ow ę dla judeo-chrześcijan w Koryncie i mogły skutecznie pomóc w korygowaniu ich poglądów, jeżeli rzeczywiście ulegali obcym wpływom. Wskazana przez Pawła analogia między przebyw aniem B oga z Ludem W ybranym w Starym Przymierzu a świątynią duchow ą w N ow ym m ogła też ułatwić chrześcijanom nawróconym z pogaństwa na zdystansowanie się od tych filozoficznych poglądów swojego kulturowego środowiska, które nie były do pogodzenia z nauką objawioną przez B oga29. Najpierw występuje więc para fraza, a następnie cytat Kpł 26,12, do których zostały dołączone inne biblijne wersety. W stępne formuły każdorazowo wskazują na określony cytat. W wierszu 16 — słow a κ α θ ώ ς ε ι π ε ν ó θ ε ό ς wskazują na cytat z Księgi Kapłańskiej. W tej części Tory Kpł 26,12 pojawiają się w specyficznym kontekście — swoistym dla całego Pięcioksięgu — w tzw. Kodeksie Świętości. Bóg występuje tu ja k o źródło świętości Izraela. Jahw e jest święty, gdyż zasadniczo różni się od otaczającego Go
21 M. Z e г w i с k, M. G r о s v e n о г, A G ram m atical A n alysis o f the G reek N ew T estam ent, Roma 1988, s. 547.
22 Ο. M i с h e I, art. ν α ό ς , w: T heologisches W örterbuch zum Neuen 'Testament, t. IV, red. G. Kittel, G. Friedrick, Stuttgart 1933 nn., s. 890; W. M e d i n g, art. „T em pel”, w: T heologisches Begriffslexikon
zum Neuen Testam ent, t. II, red. L. C oenen, E. Beyreuther, H. Bietenhard, Wuppertal 1986, s. 1219.
22 Por. komentarz do 2 Kor 6 ,1 4 -1 6 , w: P ism o .vvr. Starego i N ow ego 'Testamentu, B iblia
P oznańska.
24 G.K. B e a l e , The O ld Testam ent, s. 570.
21 Por. św . Tom asz z Akwinu: „et c/uia cogn oscen do et am ando, creatu ra ration alis sua o p era tio n e
a ttin g it a d ipsum Deum, secundum istum specialem modum D eus non solum d icitu r esse in creatu ra ration ali, se d etiam h a b ita re in ea sicut in tem plo sito", w: Suma teologiczn a, t. I, Taurini 1922.
2i' G .K. B e a I e, 'The O ld Testam ent, s. 570.
27 W. R e e s, / an d 2 Corinthians, w: A C atholic C om m entary on H oly Scripture, red. B. Orchard, London - Edinburgh - Paris - M elbourne - Toronto - N ew York 1953, s. 888.
2X L. S t a c h o w i a k , D rugi List do K oryntian, s. 788.
218 K S . R O B E R T K A C Z O R O W S K I
św iata — stanow i kontrast ze św iatem grzechu. Św iętość Izraela na tym zaś m a polegać, że będzie on w yłączony spośród innych narodów i p rzeznaczony na w yłączną służbę Bogu. Izrael m a być św ięty — w znaczeniu m oralnym — m a żyć inaczej niż inne narody — gdyż je st on uśw ięcony przez Jahw e. Bóg je st B ogiem Jedynym — Izrael nie m a więc zw racać się do bożków i czynić sobie sw oich bo g ó w 30. ם כ י ה ל א ה ך ה י י ו א ש ך ד ק י כ ך י ה ת ם י ש ד ק (K pł 19,2); ם כ י ה ל א ח ד ה י ך ב ב ה ׳ ל א ל א ה ־ ל א י ה ל א ך ם ל י ה כ מ מ ך ש צ ח א ל י ב א ם כ ל (K pł 19,4). T y lk o
w św iętej społeczności m ożna m ów ić o charakterystycznej obecności B o g a ze sw oim L udem 31. Tak więc dobrem za zachow anie praw a Jahw e je s t p rzy rzeczen ie κ α ι ε σ ο μ α ι α υ τ ώ ν Θ ε ο ς (ם י ה ל א ל ם כ ל י ח י י ה*!), κ α ι α ν τ ο ι ε δ ο ν α ι μ ου λ α ο ς . Św ięty B óg zam ieszka pośrodku sw ego św iętego Ludu. Jahw e nie b ędzie się w stydził sw ego Ludu, gdyż ten będzie M u posłuszny. Izraelici będą zaś chodzić w obecności Jahw e, ja k niegdyś chodzili w obec N iego tacy w ielcy m ężow ie ja k H enoch, N oe czy A braham . I będzie Jahw e ich B ogiem , a oni będą Jego L udem . A by zaś Izraelici w ierzyli tym B ożym obietnicom Jahw e przy p o m in a im w ybaw ię- nie z niew oli egipskiej, gdy zakuci byli w jarz m o niew oli, które On zniszczył Sw ą m o cą32.
W takim kontekście starotestam entow ego K odeksu Św iętości Paw eł m ów i K oryntianom o ich św iętości i o ich w yłącznej i zdecydow anej przynależności do Pana. Są oni bow iem w łasnością Boga, należą do sfery Bożej i nie m ogą prow adzić grzesznego życia33. K oryntianie winni więc oczyścić się z tej m oralnej nieczystości, a sw oje w ysiłki kierow ać do walki z grzechem i pogłębienia św iętości, aby stanow ić rzeczyw istą i św iętą ν α ό ς θ ε ο υ 34.
III. A N A L IZ A P R A G M A T Y C Z N A 2 K O R 6,16
B ezpośrednim pow odem , dla którego Paw eł napisał 2 K or 6,16 w kontekście 2 K or 6,14-7,1 była św iadom ość niebezpieczeństw a, jak ie groziło K oryntianom . Z aczęli oni bow iem naw iązyw ać kontakty ju ż to z pogańskim i bóstw am i, ju ż to z sam ym i poganam i. N a taką sytuację Paw eł postanow ił od razu zareagow ać, aby przypom nieć K oryntianom , że są w yznaw cam i C hrystusa, do N iego należą i nie pow inni szukać kontaktów z poganam i, którzy są zafascynow ani sw oim i m artw ym i bożkam i i oddają im cześć.
W arto zw rócić uw agę na ton, jak im przem aw ia Paw eł. Jest on bardzo pow ażny, podniosły i w skazuje na w ażność spraw , o których pisze autor. Paw łow i zależało bow iem na tym , aby chrześcijanie byli w ierni swojej w ierze, zaś kontakty w sferze religijnej z poganam i m ogły jed y n ie doprow adzić do w prow adzenia zam ieszania w śród i tak chw iejnych K oryntian. Paw eł używ a więc zdecydow anego tonu, sw oją
3(1 S. Ł a c h , K sięg a K apłańska. W stęp — p rze k ła d z oryginału —· komentarz. — ekskursy, Poznań - W arszawa 1970, s. 1 1 0 -1 1 1 .
11 G .К. B e a l e , The O ld Testam ent, s. 570. 32 S. Ł a c h , K sięg a K apłań ska, s. 2 8 0 -2 8 1 .
33 Por. komentarz do 2 Kor 6 ,1 6 -1 8 , w: P ism o św. S tarego i N o w e g o Testam entu, B iblia
P oznańska.
Ś W . P A W Ł A T R O S K A O W I E R N O Ś Ć W IE R Z E 219
naukę przedstawia bardzo jasno, zwięźle i w sposób pewny, a na potw ierdzenie swych słów pow ołuje się na Stary Testament. To wszystko pozw ala uchwycić relacje, jakie istniały między Pawłem i jeg o adresatami. Zza mocnych, ostrych słów wyłania się bowiem postać człowieka, który po prostu kocha tych, których karci, miłuje tych, do których przem aw ia w sposób bardzo urzędniczy i oficjalny. Jawi się Paweł — A postoł zalękniony o Kościół w Koryncie i zatroskany o „stado Chrystusow e” .
W krótkich i zwięzłych słowach Paweł przekazuje Koryntianom następujące orędzie:
— chrześcijanie są w yłączną własnością Boga i nie powinni szukać kontaktów z innymi religiami i bożkami;
— Koryntianie są nazwani „świątynią Boga żyw ego” w odróżnieniu od miejsc, gdzie przebyw ają tylko martw e bożki;
— Żyw y Bóg jest zawsze obecny wśród swego ludu — On mieszka ze swym ludem;
— z wolnej decyzji Żyw y Bóg stworzył człowieka dla „niego sam ego” i został je g o Bogiem — człowiek nie musi więc szukać innych bogów.
Orędzie św. Paw ła jest aktualne także i dzisiaj i wskazuje na odw ieczny zamysł Boga w stosunku do człow ieka w Kościele:
— człowiek od początku jest własnością Boga;
— w m om encie chrztu świętego człowiek staje się świątynią Boga; — w Kościele jest obecny żywy Bóg;
— chrześcijanin — świątynia B oga należy do Kościoła wraz z innymi ochrzczonym i braćmi i siostrami;
— w klimacie wiary człowiek odpow iada Bogu na wezwanie, jakie Ten do niego kieruje;
— człowiek ma szukać odpowiedzi na wszystkie nurtujące go pytania w Koś ciele, w którym żyje żywy Bóg;
— niedopuszczalne jest, aby chrześcijanin odwracał się od Boga i zwracał się ku innym religiom czy sektom, które zawierają tylko namiastkę Prawdy;
— Kościół katolicki na mocy Objawienia i Tradycji oraz sukcesji apostolskiej w sposób pewny prowadzi ludzi do zbawienia.
2 2 0 K S. R O B E R T K A C Z O R O W S K I
S O R G E D ES H L . P A U L U S UM D IE T R E U E D E M C H R IS T L IC H E N G L A U B E N A U F D E R G R U N D L A G E 2 K O R 6,16
Z U S A M M E N F A SSU N G
Der Inhalt des Artikels von Pfarrer Robert K aczorowski resultiert allein schon aus dem Titel. In drei Teilen: literarische Fragen, sem antische A naly se 2 K or 6 ,1 4 -7 ,1 , so w ie pragm atisc he A naly se 2 K o r 6,16 — erläutert er sehr präzise dieses schw ie rig e T h e m a . Zu unterstreichen sei die Tatsache, dass dieser Beitrag die schon früher a u f den Seiten der „Elb inger Stu dien ” erschienen Bearbeitungen zum G ehors am und zur T re ue fortsetzt.
