Drozdowski Zofia

1

SPIS Z A W A R T O Ś C I

* t e c z k i i m w .y.r£.iś.Q .cJ.[.&..

2^ ©f;> _ ?o p \ <ł| a <qJi

I./l. Relacja V'

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora v 1./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —

"II. Materiały uzupełniające relację —

III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora —

III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. — ■ III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) — III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 —

III./5. Inne ... _ IV. Korespondencja .

V. Nazwiskowe karty informacyjne '

•\rr --_r._ y

2

3

4

/

ps. "Ewa"

Zofia Drozdówiczowa

teł. 831-63-14 Ur. 29.V. 1903 r.

C. Marli z Billingów i Władysława Popielawskie*- go. Ojciec był wyższym urzędnikiem Magistratu*

prezesem związków zawodowjrch R.P. w okresie 20»- lecia.

Zofia uczyła się w gimnazjum Cecylii Plater- -Zybor!c'wny w Warszawie, maturę otrzymała w x$i

1921 r. Studia w WSH ukończyła w 1924 r. W wyszła za mąż za Stanisława Drozdowicza.

Z małżeństwa tego ma dwoje dzieci.

W okreoie okupacji wraz z innymi paniami z Żo­

liborza zorganizowała świetlicę dla dziewcząt, pochodzących głównie z baralcńw koło Dworca Gda­

ńskiego na Żoliborzu, na którym mieszkała* Pa­

tronował tej akcji "Caritas".

W konspiracji uczestniczyła od 1941 r. Była

■łączniczką oddziału "Cieśla”, sekcji miotaczy ognia,' prowadziła te£ buchalterię oddziału.

Podlegała bezpośrednio ppłk, Franciszkowi Nie- pokćlczyciemu "Teodorowi". Do zadań jej nale­

żało przenc-zenie części miotaczy. Składy m.in.

znajdowały się przy ul. Bednarskiej. Uczestni­

czyła w próbach miotaczy, które odbyły się trzykrotni in. w Puszczy Kampinoskiej - świadkiem ; jróby był gen. Bór-Komorowaki*

5

\ o

przy kościele sw. Antoniego i <’• .

W czasie Polatania Warszawskiego była też łączniczką kwaterowała w PKO# Zastała tam za3ypana i kon­

tuzjowana, gdy bomba wpadła szybem windy.

Później w szpitalu przy ul. ks« Boduena.

Po wojnie pracowała jako księgowa w 'Motał-

e^poroie - mą u, jej, ranny już 1. VIII. 1944. ’) zmarł w obozie w Gro3s-LUbars*

W 1953 r. została aresztowana i skazana na 13 lat Z3 szpiegostwo - pretekstem było to, że w liście do kuzynki zamieszkałej zagrani­

cą napisała, w odpowiedzi na jej pytanie o warszawskie metro, że wedle Informacji pra­

sy budowa została przerwana. W śledztwie siedziała no Koszykowej, po wyroku w Fordo­

nie, Po 1956 r, została zwolniona i następ­

nie rehabilitowana.

Odznaczona* wszystkie legitymacje posiada*

4,Zaświadczenie z 1,X»1944 o awansie rozkazem z d. 30.IX.1944 do stopnia mł. komendantki -

podporucznika /nr legit* AK 798/ - z podpi­

sem "Miry".y t

^ Z a S w * z Londynu o odzn. "komendantki /poru- cznikv.j Drozdowicz Zofii ps. "L^a"^ za wyróż-r

niającą 3ię działalność bojową w okresie konspiracji, a zwłaszcza w akcjach w listo­

padzie 1913 r. i kwietniu 1944 r. -odzn. w d* 3.V . 1944 r. przez Dowódcę AK Orderem Wo­

jennym Virtuti Militari kl. V-ej, Kr Krzyża 12365.

6

/

yf Zofia Drozdowiezowa

Otrzymała też z Londyny legit. Krzyża VM.

jtfjty a f c i i t K i y k m i iŁTftnr^ u i-^,

V kraju lo.XII.1964'r. otEjuwła Krzyż Srebrny fiz Orderu VM - Nr DK • 0985/W.

/ Mąż Zofii Stanisław Drozdowicz w 1939 r. brał udział w kampanii wrześniowej jako ochotnik, wzięty do niewoli sowieckiej uciekł. W konspi­

r a c j i uczestniczył b* wcześnie* z pseud. "Stach"

^ jako porucznik 8 dyw. piechoty AK i członek Kedy w u KG/AK. Odznaczony dwukrotnie K W ^ czterokrot­

nie Medalem Wojska Polskiego* Krzyżem AK. W kra­

ju pośm. - KW*

Syn i córka w czasie okupacji w Harcerstwie, w Szarych Szeregach. 13-letni syn wziął udzia^ w Powstaniu aa Żoliborzu jako łącznik lzostał ran­

ny. 15*letnia córka łączniczka u Żywiciela", potem w obozach Grosa-Lttbars i Oberlangen.

Syn Z. Drozdowiczowej zmarł w 1985 r. Pani Dro­

zdowie z owa ma parnię6 osłabioną, nie chce wracać do wspomnień z lat okupacji 1 okresu stalinows­

kiego - te ostatnie pozostawiły, jak się zdaje, silny uraz. Trudno jej mówić*

Biogram sporządzony na podstawie ankiety Koła Platerek z lat siedemdziesiątych, rozmowy z

EwSą Krasnowolską w d. 25.X.1988 i zgotowanych dokumentów - zaświadczeń i legitymacji..'

• A

Towarzystwo MiJośników Historii KOMISJA HISTORII KOBIET 1 W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ

Rynek Starego Miasta 29/31 C 00-272 WARSZAWA

tel.831-63-14

7

/P. Zofia Drozdowiczowa zam* warszawa, ul*

Niegolewskiego 20* tel* 39-47**03/*

Fot Ao uxWt _{y jjt} *

8

J Co h i e t y —&4a&aczo3ae -K rzy żem V ig ^ t^ r ~ M ł4 jr t-a-r i : *•

, , Zofia Drozdowiczowa, z d. Popielawska. Ps. "Ewa". 3.

Ur.' 29. V. 1903. Matura 1921 w szkole im. Cecylii Plater-lgyberł^iy w Warszawie. Studia nu WSH ukończone w 1924*

W konspiracji Zwz - AK od 1941. Łączniczka oddziału "Cieśla", sekcja miotaczy ognia, prowadziła też buchalterię oddziału.

Podlegała bezpośrednio gpłko Franciszkowi Niepokólczyckiemu, ps. "Teodor". W Powstaniu Warszawskim łączniczka, zasypana i kontuzjowana w PKO.

<*9 9

W 1953 aresztowana i skazana na 13 lat za szpiegostwo - prejbek-

4 ł

stem była wzmianka w liście do kuzynki zagranicą o przerwaniu budowy metra. W śledztwie siedziała na Koszykowej po wyroku w Fordonie. W 1956 zwolniona i następnie rehabilitowana.

Posiada legitymacje odznaczeń:

*

Zaświadczenie z l.X.1944 o awansie rozkazem z d. 30.IX.1944 do stopnia młodszej komendantki-podporucznika /nr legitymacji AK 798 - z podpisem "Miry"/.

Zaświadczenie z Londynu o odzneczeniu "komendantki /porucznika/

Zofii Drozdowicz ps. "Ewa" za wyróżniającą się 4ziałalnoś<5 bojo­

wą w ©kresie konspiracji, a zwłaszcza w akcjach w listopadzie 1943 i kwietniu 1944 - w dn. 3«V. 1944 przez Dowódcę AK Ordere.i Wojennym Yirtuti Militari kl. V. Kr Krzyża 123o5» Przesłano również ligitymację Krzyża VM.

W kraju 10.XII.1964 otrzymała Krzyż Srebrny Orderu VM - Kr DK 0985/W.

Mąż Zofii Drozdowiczowej Stanisław Drozdowicz w 1939 brał udjlał w kampanii wrześniowej jako ochotnik, w konspiracji bardzo wcześ­

nie, ps. "Stach", jako porucznik 8 d7wizji pkchoty AK i członek

Yerte

9

Kedywu KG/AK. Odznaczony dwukrotnie _Kił - 30. IXo 1944 i pośmiert­

nie; czterokrotnie Medalem Wojska Polskiego. W kraju pośmiert­

nie KW.

Syn i córka w czasie okupacji w Szarych^Szeregach. 13-letni syn w Powstaniu na Żoliborzu ranny jaką łącznik. 15-letnia córka łącznicz^u "żywiciela", pot.em w obozach. Gross-Ltlbars i Oberlangen.

Biogram sporządzony na podstawie afekiety Koła Platerek /fj. b.

uczennic szkoły im.Cecylii Piater-ZyberŁowny/ w latach siedem­

dziesiątych i rozmowy z Ew<* Krasnowolską w dn. 25*X. 1988 oraz

. ■ f - -

przedstawionych. dokumentów. P. Drozdowiezowa miała wówczas już osłabioną p a m i ę ć , wspomnienia zwłaszcza z okresu stalinows- kiego pozostawiły silny uraz.f

.

Biogram sporządziła Ewa Krasnowolska.

v u

10

Kobiety odznaczone Krzyżem Yirtuti Militari:

Zofia Drozdowiczowa, z do Popielawska. Ps. MEwa"o

•--- / /

Ur.“ 29. V* 1903. Matura 1921 w szkole im. Cecylii Plater-^yberl^ny w Warszawie. Studia w , WSH ukończone w 1924.

W konspiracji Zwz - AK od 1941. Łączniczka oddziału "Cieśla", sekcja miotączy ognia, prowadziła też buchalterię oddziału.

Podlegała bezpośrednio Ppłk. Franciszkowi Niepokólczyckiemu, ps. "Teodor". W Powstaniu Warszawskim łączniczka, zasypana i kontuzjowana w PKO.

’ ♦ o

W 1953 aresztowana i skazana na 13 lat za szpiegostwo - pre£ek-

> *

stem była wzmianka w liście do kuzynki zagranicą o przerwaniu budowy metra. W śledztwie siedziała na Koszykowej po wyroku w Fordonie. W 1956 zwolniona i następnie rehabilitowana.

Posiada legitymacje odznaczeń:

*

Zaświadczenie z l.X.1944 o awansie rozkazem z d. 30.IX.1944 do stopnia młodszej komendantki-podporuczr.ika /nr legitymacji AK 798 - z podpisem "Miry"/.

Zaświadczenie z Londynu o odznaczeniu "komendantki /porucznika/

Zofii Drozdowicz ps. "Ewa" za wyróżniającą się działalność bojo­

wą w ^kresie konspiracji, a zwłaszcza w akcjach w listopadzie 19.43 i kwietniu 1944 - w dn. 3*V. 1944 przez Dowódcę AK 0rdere:n Wojennym Virtuti Militari kl. V. Kr Krzyża 12365. Przesłano również ligitymację Krzyża VM.

W kraju 10.XII.1964 otrzymała Krzyż Srebrny Orderu VM - Nr DK 0985/W.

Mąż Zofii Drozdowiczowej Stanisław Drozdowicz w 1939 brał udaał w kampanii wrześniowej jako ochotnik, w konspiracji bardzo wcześ­

nie, ps. "Stach", jako porucznik ₉ dywizji pychoty AK i członek

Yerte

11

Kedywu KG/AK. Odznaczony dwukrotnie KW - 30.IX.1944 i pośmiert­

nie; czterokrotnie Medalem Wojska Polskiego. W kraju pośmiert­

nie KW.

Syn i córka w czasie okupacji w Szarych. Szeregach. 13-letni syn w Powstaniu na Żoliborzu ranny jaką łącznik. 15-letnia córka łącznicz^ftu "Żywiciela", potem w obozach Gross-Lttbars i Oberlangen.

f

Biogram sporządzony na podstawie akkiety Koła Platerek / fj. b.

uczennic, szkoły im.Gecylii Plater-Zyberkówny/ w laltech. siedem­

dziesiątych i rozmowy z Krasnowolską w dn. 25.X. 1988 oraz

r

przedstawionych dokumentów. P. Drozdowiczowa miała wówczas już osłabioną p a m i , wspomnienia zwłaszcza z okresu stalinows-

f

kiego pozostawiły silny uraz.

Biogram sporządziła Ewa Krasnowolska.

V i •

l

12

Zofia DROZDOW ICZ z d. Popielawska

Ur. 29 maja 1903 r., c. Władysława.

Nadanie Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari por.

Drozdowicz, ps. Ewa, z Kedywu KG AK zweryfikowane w Londynie 12.X.1960 r. (nr k. 12365) oraz w Kraju 30.X.1964 r. przez Główną Komisję Weryfikacji Odznaczeń przy ZG ZBoWiD.

Źródła:

APAK, 2144/WSK; - DW UdsKiOR, Spis VM Londyn, s. 39; WI Nr 4 GKWO ZG ZBoWiD z 2 X11.1964 r.; - Zawołać..., s. 381.

13

DROZDOWICZ z d. Popielawska Zofia

APAK, 2144/WSK; - DW UdsKiOR, Spis VM Londyn, t. 1, s. 39; WI N r 4 GKWO ZG ZBoWiD z 2.XII. 1964 r.; - Zawołać..., s. 381.

14

DROZDOWICZ z d. POPIELAWSKA Zofia Ewa (1903-1988?), ps. „Ewa”, łączniczka Kedywu KG AK, także w Powstaniu; członkini WiN, więźniarka UB; z zawodu księgowa

Zofia Ewa Popielawska ur. 29 V 1903 r. w Warszawie jako córka urzędnika Władysława i Marii z d. Billing. Uczyła się w gimnazjum Cecyli Plater-Zyberkówny. W 1921 r. zdała maturę, po czym w 1924 r. ukończyła studia na Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. Wyszła za mąż w 1926 r. ? i wychowywała dwoje dzieci.

W czasie okupacji organizowała w ramach „Caritasu” świetlicę dla ubogich dziewcząt na Żoliborzu.

Zaprzysiężona do ZWZ w 1941 r. pod ps. „Ewa”. Pełniła funkcję komendantki zespołu żeńskiego Oddziału Dywersyjnego „Cieśla”, który produkował granaty zwane „filipinkami";

prowadziła kronikę „Cieśli” i była łączniczką tego oddziału do szefa Kedywu, ppłk.

Franciszka Niepokólczyckiego ps. „Teodor”. Do jej zadań należało przenoszenie części miotaczy ognia, ze składów znajdujących się m.in. przy ul. Bednarskiej. Uczestniczyła w próbach miotaczy, które odbyły się trzykrotnie m.in. w Puszczy Kampinowskiej (świadkiem tej próby był gen. Bór-Komorowski) i przy kościele Sw. Antoniego.

W czasie Powstania Warszawskiego zakwaterowana w gmachu PKO. pełniła funkcję łączniczki Kedywu KG AK. Została tam zasypana i kontuzjowana, gdy bomba wpadła szybem windy. Później przebywała w szpitalu przy ul. Ks. Boduena. Nie poszła do niewoli.

Zofii Drozdowicz dnia 3 V 1944 r. został nadany przez Dowódcę AK Krzyż Srebrny Orderu Wojennego VIRTUTI MILITARI „za wyróżniającą się działalność bojową w okresie konspiracji, a zwłaszcza w akcjach w listopadzie 1943 i kwietniu 1944”. Nadanie zostało zweryfikowane w Londynie dnia 12 X 1960 r. z nr. Krzyża 12365 oraz powtórnie w Kraju dnia 30 X 1964 r. przez Główna Komisję Weryfikacji Odznaczeń przy ZG ZBoWiD z nr.

zaśw. DK-0985/W. Rozkazem z dnia 30 IX 1944 r. podpisanym „Mira” (Szef WSK KG AK płk Maria Wittek) została awansowana do stopnia młodszej komendantki (odpowiednik ppor) za nr. legitymacji AK 798.

Po wojnie pracowała w Warszawie jako księgowa w Metalexporcie. Aresztowana 30 stycznia 1954 r. została skazana na 13 lat za szpiegostwo. Według Informatora ... s. 223: „ W 1947 r. zwerbowana przez Przemysława Kraczkiewicza do współpracy z wywiadem angielskim. W latach 1947-1954 zbierała wiadomości dot. PKP. budownictwa przemysłowego, dowodów osobistych i nastrojów ludności, które w formie raportów sporządzonych pismem utajonym przesyłał do Londynu Przemysławowi Kraczkiewiczowi. (...)

15

Wyrokiem WSR w Warszawie z dnia 2.08.1954 r. z art. 15 KKWP i art. 6 MKK skazana została na 13 lat pozbawienia wolności. Na mocy amnestii karę zmniejszono do 8 lat i 8 m-cy więzienia. ” Przebywała w więzieniu w Fordonie, zwolniona na mocy amnestii 29 XII 1956 r., zrehabilitowana w 1958 r. Zmarła po 1988 r.

Ojciec Zofii Drozdowicz Władysław Popielawski był wyższym urzędnikiem Magistratu, prezesem związków zawodowych RP w okresie 20-lecia. Mąż Zofii, Stanisław Drozdowicz, uczestniczył w kampanii IX 1939, ps. „Stach”, żołnierz Kedywu KG AK, ranny w Powstaniu; zmarł w oflagu. Córka Barbara (ur. 1929) łączniczką w Powstaniu, po kapitulacji w obozie jenieckim Oberlangen. Syn, (1931-1985) w czasie okupacji w Szarych Szeregach; w czasie Powstania ranny na Żoliborzu.

AKHK, ko. Zofia Drozdowicz; APAK. T: 2144/WSK (tamże relacja E. Krasnowolskiej z 1988 r.); DW UdsKiOR, Spis VM, t. 1, s. 39; WI Nr 4 GKWO ZG ZboWiD z 2 XII 1964 r.;

SPP, kart. (Drozdowicz);

Dziewczęta ze stalagu V IC Oberlangen, W-wa 1998, s. 329; Informator o osobach skazanych w Polsce za działalność szpiegowską w I. 1944-1984, W-wa 1986, s. 223. 244, 300, 302;

Łukomski, Kawalerowie VM..., s. 403; Polak. Wybór źródeł, s. 350; Wesołowski. Order VM..., s. 548 i 715; Zawołać..., s. 381;

16

17

Londyn,12*września 1959.

7 /s /ć a .

1 y---" '*■£»« r;ii .-„ą ti .

ZAŚWIADCZENIE WERYFIKACYJNE.

vU&& &*■£»v- . ,-f>

• * ■ ■ - i -•:.

'..V -t *'X«0©* t»aŁ?0>5rfC'.>'?./^.,;ł'.» '-'•*

Komendantka (Porucznik) DROZDOWICZ Zofia.

Pseudonim; "Ewa*1

' “w "' » s *>.rw?bg. v

*'*&* i ttjćuc;

-- - * « « » « ( . s, -Vtfe4iw(.

-- , : • . v,^r. ... ,u:

Za wyróżnienie w działalności bojowej w okresie konspiracji a szczególnie w akcjach w listopadzie 1943r.

i kwietniu 19iUł-r. odznaczona została w dn.3.maja 19«W r.

przez Dowódcę Armii Krajowej

Orderem Wojennym “YIRTUTI MILITARI" Kl.V-ej.-/» JA3 & S

18

19

20

V). _{b / i p z}

h , f a l -

. . wVIM

Toruń 1 7 X 2 0 0 2 r.

Pani Maria Drozdowicz ul. Słowackiego 5/13 m. 1 01-592 Warszawa

l.dz.3764 WSK 2002

Szanowna Pani,

W nawiązaniu do wcześniejszej korespondencji informuję, że na podstawie przesłanej przez Panią relacji została założona na Pani nazwisko teczka osobowa o numerze inwentarza 2010/WSK. W związku z tym zwracam się do Pani z prośbą o uzupełnienie teczki i przesłanie fotografii (z lat 40-tych lub współczesną), a także wszelkich dokumentów lub ich kserokopii związanych z Pani osobą (np. metryka urodzenia, świadectwo ślubu, oświadczenia świadków, legitymacje odznaczeń, świadectwa pracy itp.). Czy nie zechciałaby Pani rozszerzyć swojej relacji i sporządzić j ą w sposób opisowy? Byłaby ona cennym uzupełnieniem. Zapewniam, że wszelkie materiały u nas zgromadzone są udostępniane jedynie w celach naukowych.

Szanowna Pani zwracam się także do Pani z prośbą w imieniu prof. Elżbiety Zawackiej. Pani Profesor pracuje obecnie nad Słownikiem kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari (jest ich ponad 300). Wśród nich jest Ewa Zofia Drozdowicz, z d.

Popielawska, ur. 29 V 1903 r., córka Władysława. W czasie wojny działała w Kedywie Komendy Głównej AK. Czy jest to może Pani krewna? Czy może Pani udzielić o niej jakichkolwiek informacji? Będziemy wdzięczni za wszelkie dane.

Załączam serdeczne pozdrowienia. Mam nadzieję, że przyjedzie Pani na naszą Sesję.

Z wyrazami szacunku

Dorota Kromp

Dokumentalistka Archiwum WSK

21

22

23

24

u .

/. <te.A?Klt-2{0ę

Pani Barbara Jędrzejewska ul. Niegolewskiego 20 m. 2 01-570 Warszawa

Szanowna Pani,

P A /U /

J) ^fS>0

W imieniu prof. Elżbiety Zawackiej dziękuję bardzo za przesłanie fotografii Pani śp.

Matki Zofii Drozdowicz.

Biogram Pani Matki ukaże się w I tomie „Słownika Biograficznego Kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari”, który już wkrótce idzie do druku.

Możliwe jest jednak jeszcze dokonanie uzupełnień. Przesyłam Pani opracowany przez nas biogram Pani Matki z prośbą o uwagi i uzupełnienia. Proszę o podanie daty ślubu, daty i miejsce śmierci i pochówku Matki, dat życia Pani Ojca, może mogłaby Pani uzupełnić itej losy t / w pierwszych latach okupacji i po wyjściu z więzienia UB w 1956 r., a także jej działalności w szeregach AK. W biogramie umieszczamy także informacje o rodzinie. Czy może Pani podać swoje wykształcenie i zawód, także ewentualne daty urodzenia i imiona dzieci? Proszę także o podanie imienia Pani śp. Brata i danych o jego wykształceniu, zawodzie i rodzinie.

Będziemy bardzo wdzięczni za Pani pomoc. Zależy nam na szybkiej odpowiedzi, ale planujemy też, że wszelkie uzupełnienia dotyczące kobiet z VM, które wpłyną do nas ju ż po

' 'V . * V K<f i JjJLCF'

ukazaniu się I tomu Słownika, ukażą się w tomie IV Suplementarnym. ' f P ‘ ' ' '

Załączam materiały informacyjne o toruńskiej Fundacji i Memoriale Generał Marii Wittek. Czy nie zechciałaby Pani złożyć do naszego Archiwum Wojennej Służby Kobiet swojej relacji z przebiegu Pani służby? Zależy nam na zgromadzeniu wszelkich danych o kobietach-żołnierzach. Załączam schemat relacji WSK, który może okazać się pomocny.

Z wyrazami szacunku

3

Dorota Kromp

Sekretarka prof. Elżbieta Zawackiej

25

26

27

28

29

Kedyw KG

''Ewa" DROZDOWIC Z.Zof i a , por.

Źr. Studium Pol. Podz. Londyn

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42