E S P E R A N T O
V e r k a r o d e
D ? Z A M E N H O F
S E N T E N C O J L A
D E S A L O M O N O
L i b r o el l a B i b l i o
E L L A O R I G I N A L O T R A D U K I S
Dro L. L. Z A M E N H O F
F R A N C U J O
L I B R E J O I I A C H E T T E K A J K°
T9, B O U L E V A R D S A I N T - G E R M A I N , P A R I S .
B o n E M U J O , F. TOPIĈ, Ferdinandova 11, P R A Ĥ A . — D . I I I J O , A N D R .-F R E D . HOST & SdiM, Bredgade 35, K J O B E N H A V N . — « E n M ^ M U J O , E SPE R A N T O - VEHLAG MOLLER & BOREL, Prinzenstrasse, 95, B E H L I N . — CR A N O A U R IT - U J O , TI-IE B R IT ISH E SPE R A N T O A SS0C IA T 10N , M useum Station B uildings, 133-6, H igh Holborn, L O N D O N W. C. — HISPAPIiU.IO, J. E SPA SA , 579, Calle de las Cortes, B A R C E L O N A . — lT.tM J.IO, R . GIUSTI, 53, V ia Vittorio E m an u ele,/./F 0i?A T0 . — ltUM.lNll.IO, LIBR AR IA NOUA CAROL P . SEGAL, Calea V ictoriei, 78, Ĵ J U CA RES T I
— 1‘ OLU.IO, M. ARCT, 53, No\vy Sw iat, W A R S Z A W A . — UNUIOITA..I STATO J, FLEMING H. R EV ELL, Company, 158, fifth A ven ue, N E W - Y O R K .
Fr. 1 ,50.
L ib r e jo H A C H E T T E & K i0, 79, B o u l. S t-G erm a in , P A R I S .
V erkaro de I) L. L. ZAIENHOF
Ĝiu E s p e r a n t i s t o d e v a s n e p r e p o s e d i l a v e r k o j n de n i a M a j s t r o !
I N S T R U A F A K O
Oni vendas aparte
Fu n d a m erito de E s p e r a n t o :
El dono F r a n c a , Angla. G e r m a n a , R u s a. Pola (bincl.). Fr . 3 (broŝ.) . Fr. 2 » E k z e r c a r o (kvinlingva), (broŝurita)...» 7 5 U n i v e r s a l a V o r t a r o (kvinl ingva), (b r m u r i t a ) . . . . 1 » Eldonoj : H i s p a n a ; I t a l a , t r a d u k i t a de Slno Hosa J u n c k ; Greka. de S° K o n s t a n - t i n o I v o l u r i ; R m u a n a , de la « Soci et at ea E s p e r a n t i s t a R o m a n a » . (ĉiu). 1 » Slovaka, d e IJ° Ŝkarvan kaj S° Ev s t i f e i e f f... (vr. 1 50 E n preparo — Eldonoj : B o h e m a , t r a d u k a t a de S° I v u h n l ; H u n g a r a , de S° P a u l
d k L e n g y e l ; T u r k a , de S° G u e k o n ... ,, W o e r t e r b u e h D e u t s e h - E s p e r a n t o , d u a eldono, r evidi la, k o r e k t i t a , pli-
i g i t a l ^ j i est as la v er a k o m p l e m e n t o de U n i v e r s a l a V o r t a r o .
Un u v ol um o in-16, 178-paĝa (broŝurita) ...2 50 T a s e h e n w c e r t e r b u e h D e u t s e h - E s p e r a n t o u n d E s p e r a n t o - D e u t s e h .
T re u t i l a poŝa vort ar o.
Un u v o i um o in-16, 137-paĝa (b ro ŝu rita ) ...1 50
L I T E R A T U R A F A K O
F u n d a m e n t a K r e s t o m a t io , Ekze rcoj , F abel oj kaj L ege ndoj , Rakont oj , E1 la vivo kaj Sciencoj, Artikoloj pr i Es pe r an to , Poezioj. Ĝ i e s t a s la plej g r a va ver ko, k i un ĉiu devas legi p o r akiri p e r f e k t a n stilon.
Unu v ol um o i n - 1 6 , 4 6 0 - p a ĝ a ... Fr . 3 50 G eo rg o D a n din . k o m e d i o en t r i aktoj, de MOLIEUE.
Unu v ol um o i n-8, 51-paĝa... 1 20 H a m le to , t r a g e d i o en kvin akt oj , de SIIAKESPEARE.
Unu v o l um o in-16, n u - p a ĝ a ... 2 » I fig e n io en T a iirid o , d r a m o en k vi n akt oj , de GOETĤE.
Unu vo lu mo i n-8, 1 0 8 - p a ĝ a ... 2 » La R e v iz o r o , k o m e d io en kvin aktoj, de N. V. GOGOL.
Unu vol umo i n-8, 1 0 0 - p a ĝ a ...1 5 0
La P r e d ik a n t o , li bro el <> La Biulio ».
Unu v ol umo i n-8, 2 8 - p a ĝ a ...„ 7 5
La P s a l m a r o , l i br o el <• La Biblio ».
Unu vol umo in-8, 1 6 5 - p a ĝ a ... 2 50 La R ab istoj, d r a m o en kvin aktoj, de SCIIILLER.
Unu vol umo in-8, 1 4 4 - p a ĝ a ...2 » La S e n t e n e o j d e S a l o m o n o , libro el « La Biblio ».
Unu v o l u m e i n-8, 59-paĝa...1 5 0
La V irin eto de m a r o , fabelo de ANDERSEN, kun i lus tr aĵ oj de IIilda May
BRODIE. E1 la F u n d a m e n t a Kr e st oma ti o.
Unu v ol um o iii-8, 4 2 - pa ĝ a... \ 50
SENTENCOJ DE SALOMONO
Ludwig Thalmaier KolpingstraBe 484 B D 8300 Landshut/Bayern
Telefon (0871) 4954
S E N T E N C O J
D E S A L O M O N O
L i b r o el l a B i b l i o
E L L A O R I G I N A L O T R A D U K I S
D™ L. L. Z A M E N H O F
---+ 11» ---
P A R I S
L I B R A I R I E H A C H E T T E E T Gie
79, B O U L E V A R D S A I N T - G E R M A I N , 79
1 9 0 9
Dr o i t s de t r ad u ct io n ct de r ep ro d u c ti o n r e s e r v ĉ s .
s o k ~ \
Biblioteka Uniwersytecka KUL
LA SENTENCOJ DE SALOMONO
Ĉ A P I T R O I.
1. — Sentencoj de Salomono, filo de Davido, veĝo de Izraelo,
2 . — por scii saĝon kaj moralinslruon, p o r kompreni parolojn de
prudento,3. — por ricevi instruon p)ri saĝo, vero, justo kaj lionesto,
4. — p o r doni al la malsaĝuloj spriton, al la ju n u lo scion kaj sin-
gardemon.5. — Saĝulo a ŭ d u kaj pl im u lti g u sian scion, kaj p ru d e n l u l o akiros gvidajn kapablojn,
6. — por k om p r en i se n ten co n kaj retora ĵon, la vortojn de saĝ- uloj kaj iliajn ekzemplojn.
7. — La timo a n ta ŭ Dio estas la k o m e n c o de sciado. Sa ĝon kaj instruon malpiuloj mal estimas.
8. —■ Aŭs ku ltu , mia filo, la i n s t r u o n de via patro, kaj ne forĵetu la ordonon de via p a t r i n o ;
9. — ĉar ili estas bela k ro n o po r via kapo kaj or n am o por via kolo.
10. — Mia filo, se pekuloj vin logos, ne sekvu ilin.
11. — Se ili diros : iru k u n ni, ni e m b u s k o s p o r mortigi, ni sen- kaŭze insidos s e n k u l p u l o j n ;
12. — kiel infero ni e n gl u to s ilin vivaj, kaj la piulojn kiel irant- ajn en la t o m b o n ;
13. — ni trovos diversajn g r a n d v a l o r a ĵ o jn , ni plenigos niajn domojn p e r rab aĵ o ;
1
14. — vi lotos mcze inte r ni, un u m on u jo estos po r ni ĉiuj : 15. — mia filo, ne ir u la vojon k u n e k u n ili, g a r d u vian piedon de ilia vojstreko,
1G. — ĉar iliaj piedoj k u r a s al malbono kaj rap id as verŝi sa ngon.
17. — (<ar vane estas m e t a t a reto a n t a ŭ la okuloj de ĉiuj b i r d o j ,
18. — kaj ili e m b u s k a s sian p r o p ra n sa ngo n, ili insidas siajn p ro pr aj n animojn.
19. — Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas r ab a k i r on : ĝi for- pr ena s la vivon de sia pose dan to.
20. — La sa ĝo k a n ta s ek stere, ĝi a ŭ d ig a s sian voĉon en la s t r a t o j ;
21. — ĝi vokas en la ĉefaj kunv en ejoj, ĉe la pordegaj eniroj, en la u r b o ĝi diras siajn parolojn.
22. — Cis kiam, ho m al sa ĝu lo j, vi a m os m al sa ĝon , kaj al blas- femantoj plaĉos blasfemado, kaj s e n p r u d e n t u l o j m al am os scion?
23. — R e t u r n u vin al mia p re d i k a d o ; j e n mi eligos al vi mian spiriton, mi sciigos al vi m iaj n vortojn.
24. — Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis, mi etendis m ia n m a n o n kaj neniu atentis;
25. — kaj vi forĵetis ĉiujn m ia jn konsilojn kaj mia jn predikojn vi ne deziris :
2G. — tial a n k aŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo, mi mokos, kiam timo vin atakos.
27. — Kiam la timo a tak os vin kiel ur aga no kaj via malfeliĉo venos kiel vente go , ki am venos al vi mizero kaj sufe ro;
28. — tiam ili min vokos, sed mi ne respondos, ili m in serĉos, sed min nc trovos.
29. — Tial ke ili m alamis scion kaj timon a n t a ŭ Dio ili ne deziris ' havi,
30. — ili ne deziris miajn konsilojn, ili malestimis ĉiujn miajn prcdikojn :
2 l a s e n t e n c o j d e s a l o m o n o
31. — ili m a n ĝ u la fr u k t o jn de sia a g ad o kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32. — Car la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, kaj la sen- zorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33. — Sed kiu min aŭsk ul tas , loĝos se n d a n ĝ e r e kaj estos tr an - kvila kaj ne timos m a lb o no n .
Ĉ A P I T R O II.
1. — Mia filo! se vi akce ptos miajn parolojn kaj konservos ĉe vi miajn ordonojn,
2. — ke via orelo aten te a ŭ s k u l to s sa ĝon kaj vian ko ron vi in- klinigos al k o m p r e n a d o ;
3. — se vi vokos la p r u d e n t o n k a j direktos vian voĉon al la sa ĝo ; 4. — se vi serĉos ĝin kiel a r ĝe n t o n, serĉegos kiel trezoron : 5. — tiam vi k o m p r e n o s la timon a n ta ŭ Dio kaj vi akiros k o n- adon de Dio.
6. — Car Dio donas sa ĝ on ; el Lia buŝo ve nas scio kaj k o m - preno.
7. — Li havas helpon por la veremuloj, Li estas ŝildo p or tiuj, kiuj vivas pie.
8. — Li g a rd a s la ir ado n de la j u s t o kaj zorga s pri la vojo de Siaj piuloj.
9. — Tiam vi k o m p r e n o s veremon kaj j u s t o n kaj pion kaj ĉiun bonan vojon.
10. — Car saĝo venos en vian ko ron kaj scio estos ag rab la po r via animo.
11. — Bona konscio vin gvidos, p ru den to vin gardos,
12. — p or savi vin de la vojo de malbono, de homo, pa rolanta kon tr aŭ ve raĵ on ,
13. — de tiuj, kiuj forlasas la ĝ u s t a n vojon, p o r iri la vojojn de
mallumo,
4 l a s e n t e n c o j d e s a l o m o n o
14. — kiuj ĝojas, ki am ili faras malbonon, trovas plezuron en la malorclo de la malboneco,
15. — kies vojoj estas malr ekt aj kaj la irado deflankiĝis;
16. — por savi vin de fremda edzino, de edzino ne via, kies paroloj eslas glataj,
17. — k i u forlasas la ami k on de sia j u n e c o kaj forlasas la ligon de sia D i o ;
18. — ĉar ŝia domo k o n d u k a s al mor to kaj ŝiaj paŝoj al la i n f e r u l o j ;
19. — ĉiuj, kiuj eniras al ŝi, ne revenas, kaj ne re a tin g a s plu la vojon de la vivo.
20. — Ke vi iru la vojon de bonuloj kaj sekvu la paŝosignojn de p i u l o j ;
21. — ĉar la piuloj loĝos s u r la tero kaj la senpekuloj restos sur ĝi;
22. — sed la malpiuloj estos ek stermitaj de s u r la tero kaj la malieuloj estos malaperigitaj de tie.
Ĉ A P I T R O I I I .
1. — Mia filo! ne forgesu mian i ns tr uo n , kaj via koro konservu m iaj n or donojn.
2. — Ĉar ili akirigos al vi long an vivon, j a r o j n de vivo kaj paco.
3. — Fa voro kaj vero vin ne f o r l a s o s ; alligu ilin al via kolo, skri bu ilin s u r la tabuletoj de via koro.
4. — Kaj vi trovos favoron kaj bo na n opinion ĉe Dio kaj homoj.
5. — F i d u Dion pe r via t u ta koro kaj ne fidu vian p r u d e n t o n . 6. — Konsciu Lin en ĉiuj viaj vojoj, kaj Li ĝ u st i g o s vian iradon.
7. — Ne opiniu vin saĝa, t im u Dion kaj d e t u r n u vin de mal- bono.
8. — Tio ĉi estos san ig a por via korpo kaj bona n u t r o por viaj
ostoj.
9. — F a r u h on or on al Dio el via havo kaj el la u nu a v en a ĵo de ĉiuj viaj rikoltoj :
10. — tiam viaj gr enejoj tute pleniĝos kaj viaj vinp rem ejoj snp er b or di g o s j u n a n vinon.
11. — La i n s t r u o n de Dio, ho miafilo, ne m al ŝa tu , kaj ne d e t u r n u vin, kiam Li faras al vi p u n o n ;
12. — ĉar k i u n Dio a m a s, tiun Li pun as, kaj Li favoras lin, kiel patro filon.
13. — Feliĉa estas la liomo, kiu trovis saĝon, kaj la homo, kiu akiris p r u d e n t o n ;
t14. — ĉar estas pli bone ĝi n aĉeli, ol aĉeti a rĝ e n t o n , kaj ĝia rikoltaĵo estas pli b o na , ol p u r a oro.
15. — Gi estas pli kara, ol juveloj, kaj nenio, kion vi povus deziri, povas esti k o m p a r a t a k u n ĝi.
16. — Longa vivo estas en ĝia d e k st r a mano , riĉo kaj gioro estas en ĝia m al d ek s tr a mano.
17. — (liaj vojoj estas vojoj agrablaj, kaj ĉiuj ĝiaj vojetoj eslas paco.
18. — (ĵi estas arbo de vivo p or tiuj, kiuj ĝin ekkaptis, kaj feliĉaj estas tiuj, kiuj ĝin posedas.
19. — Dio p e r saĝo fondis la teron, per p r u d e n t o Li ara nĝ is la ĉielon.
20. — P e r Lia ĉionsciado disiĝis abismoj kaj la nuboj elverŝas roson.
21. — Mia filo! ili ne foriru de viaj okuloj, k o ns e r vu klarecon de la kapo kaj p r u d e n t o n :
22. — ili estos vivo por via a nimo kaj or n am o por via kolo.
23. — Tia m vi iros se n d a n ĝ e r e vian vojon kaj via piedo ne puŝiĝos.
24. — Kiam vi kuŝi ĝo s dormi, vi ne timos, kaj kiam vi kuŝos, via dorm o estos ag rab la.
25. — Vi ne timos su b i t a n te r u ro n , nek pereigon, kiu povus veni
dc malbonuloj.
20. — Ĉar Dio estos via helpo kaj g a rd o s vian piedon k o n t r a ŭ reto.
27. — Ne rifuzu bonon al la bezonantoj, se via m ano havas la forton por fari.
28. — Ne di ru al via proksimnlo : « iru kaj revenu, kaj m o r g a ŭ mi donos, » se vi havas ĉe vi.
29. — Ne prip ens u m a l b o n o n k o nt r aŭ via proksimulo, ki am li k un konfido loĝas ĉe vi.
30. — Ne mal pac u k u n iu senkaŭze, se li ne faris al vi malbonon.
31. — Ne p e nu imiti ra b e m u lo n kaj ele ktu ne n iu n e l l i a j v o j o j ; 32. — ĉar la devojiĝantojn Dio a b o m e n a s kaj Sian intencon Li malkaŝas al la piuloj.
33. — Malbeno de Dio estas en la dom o de malbonulo, kaj la loĝejon de piuloj Li benas.
34. — La m o k a n t o j n Li mokas, kaj al la humiluloj Li donas favoron.
35. — H on o r o n h e re d as saĝuloj, sed m als aĝ ulo jn forportos mal- honoro.
Ĉ A P I T R O IV.
1. — Aŭ sk ul tu , infanoj, la i n s t r u o n de la patro, kaj ate nt u , por lerni p ru d e n t o n .
2. — Ĉar bo n a n in st r u o n mi donis al v i ; mian leĝon ne forlasu.
3. — Ĉar mi estis filo de mia patro, do rl o ta ta kaj sola de mia patrino.
4. — Ivaj li instruis min kaj diris al mi : via koro ak cep tu miajn vortojn, observu miajn o rd on o jn kaj vi vivos.
o. — Aki ru saĝon, a k ir u p r ud en to n , ne forges u kaj ne deflankiĝu de la paroloj de mia buŝo.
0. — Ne forlasu ĝin, kaj ĝi vin g a r d o s ; a m u ĝin, kaj ĝi zorgos pri vi.
6 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
7. — La k om en c o de saĝo estas : a k i r u saĝ on, kaj po r via luta havo ak iru p r u d e n t o n .
8. — Sa tu ĝin alte, kaj ĝi vin altigos, kaj ĝi d o n o s a l vi honoron, se vi ĝin en bra k ig o s.
9. — Gi donos ĉ a r m a n o r n a m o n al via kapo, belan kr o n o n ĝi donacos al vi.
10. — A ŭ s k u lt u , mia filo, kaj a k c e p tu mia jn vortojn, kaj multi- ĝos la jaroj de via vivo.
11. — Mi k o n d u k o s vin laŭ la vojo de saĝo, mi irigos vin s u r r ekt a vojstreko.
12. — Kiam vi iros, via irado ne estos malfaciligata, kaj kiam vi kuros, vi ne puŝiĝos.
13. — T c n u forte la i n st ru on , ne forlasu ĝin ; konservu ĝin, ĉar ĝi estas via vivo.
14. — La vojst rek on de malpiuloj ne iru kaj ne ek p aŝ u s u r la vojo de m a l b o n u l o j ;
15. — evitu ĝin, ne t r ap a su ĝin, flankiĝu de ĝi kaj pre te rp as u . 16. — Ĉar ili ne e k do rm a s, se ili ne faris m alb o n on , kaj ili p erd as la do r m an ripozon, se ili ne pekigis;
17. — ĉar ili m a n ĝ a s p a n o n de malpio kaj t r in ka s vinon de krimo.
18. — Kaj la vojo de piuloj estas kiel lumo leviĝanta, kiu ĉiam pli l u m a s ĝ i s plena tagiĝo.
19. — La vojo de malpiuloj estas kiel m a l l u m o ; ili ne scias, je kio ili falpuŝiĝos.
20. — Mia filo, a t e n t u m iaj n vortojn, klinu vian orelon al miaj paroloj.
21. — Ili ne foriĝu de viaj okuloj, g a r d u ilin en via koro.
22. — Ĉar ili estas v i v o p o r tiuj, kiuj ilin trovis, kaj sanigaj por ilia t u t a korpo.
23. — Pli ol ĉion g a r d a t a n , g a r d u vian koron, ĉar el ĝi eliras la
vivo.
24. — F or ig u de vi falsemon de la buŝo, kaj malicon de la lipoj m al p ro k si m ig u de vi.
25. — Viaj okuloj ri g ar d u rekte, kaj viaj palpebroj d ir ek tiĝ u rekte a nta ŭen .
26. — Fo rt i k ig u la direkton de viaj piedoj, kaj ĉiuj viaj vojoj estu firmaj.
27. — Ne ŝanceliĝu de kstren, nek m al dek slr en , forigu vian piedon da malbono.
Ĉ A P IT RO V.
1. — Mia filo, a te n tu mian saĝon, al mia p r u d e n t o kl inu vian orelon,
2. — po r ke vi konse rv u p r u d e n t o n kaj via buŝo ten u scion.
3. — Ĉar la b uŝ o de malĉa stu lino elverŝas mielon, kaj ŝia go rĝo estas pli glat a ol oleo.
4. — Sed ŝia sekvaĵo estas madolĉa kiel absinto, a k ra kiel a mb a ŭ - t r an ĉ a glavo.
5 — Ŝiaj piedoj iras m a l su p r e n al la morto, ŝiaj paŝoj a tin ga s la inferon.
6. — Si ne i r a s r e k t e Iaŭ la vojo de vivo; ŝiaj paŝoj ŝanceliĝas, ŝi ne scias, kien ŝi iras.
7. — Kaj n u n , infanoj, a ŭ s k u l lu m i n k a j ne forkliniĝu de la vortoj de mia buŝo.
8. — M al pr ok sim ig u de ŝi vian vojon, kaj ne pr oksimiĝu al la pordo de ŝia domo,
9. — por ke vi ne fo rdonu al aliaj vian h o n o r o n kaj viajn j ar o jn al la kruelulo,
10. — por ke fremduloj ne s a t iĝ u de v i a h a v o , kaj viaj laboroj ne estu en fr em da domo.
11. — Kaj vi ĝe mo s en la fino, kiam k o n s u m i ĝ o s via k a rn o kaj korpo.
8 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
12. — Kaj vi diros : ho, kiel mi malamis i nst ru on, kaj m i a k o r o malŝatis m or al ig o n!
13. — Kaj mi ne a ŭ s k u l ti s la voĉon de miaj instr uan to j, kaj mi ne klinis mian orelon al miaj lernigantoj.
14. — Mi estis preskaii en ĉia malbono meze de kun ve no kaj societo.
15. — T r i n k u akvon el via cisterno kaj fluantan el via puto.
16. — Viaj fontoj fluu e k st er e n , akvaj torentoj e n l a stratojn.
17. — Ili a p a r t e n u al vi sola, sed ne al aliaj k un vi.
18. — Via fonto es tu ben ata, kaj ha vu ĝojon de la edzino de via juneco.
19. — Ŝi estas ĉ a r m a kiel cervino kaj a m in d a kiel ĉam ino; ŝiaj karesoj ĝ u i g u vin en ĉiu t em p o , ŝia amo ĉiam donu al vi plezuron.
20. — Kaj kial, mia filo, vi volas serĉi al vi plezuron ĉe fremda virino kaj enb rak ig i ne a p a r t e n a n t a n al vi?
21. — Ĉar a n t a ŭ la okuloj de Dio estas la vojoj de homo, kaj ĉiujn liajn irojn Li m ezuras.
22. — Liaj pr opraj malbonfaroj en k ap to s la malpiulon, kaj la ŝnuroj de lia peko lin te n o s
23. — Li m o r to s pro m a n k o de eduko, kaj l a m u l t o de lia senpru- denteco lin devojigos.
Ĉ A P I T R O VI.
1. — Mia filo! Se vi g a ra n tii s po r via prok sim ulo kaj donis vian manon p or fremdulo,
2. — tiam vi enretiĝis p e r la vortoj de via buŝo, kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
3
. — Tiam, mia filo, ag u tiel kaj saviĝu, ĉar vi falis en l a m a n o n de via p ro ks im ul o : iru, rapidi gu kaj pelu vian p r o ks im ul o n ;
4
. — ne la sU viajn oku lo jn dormi kaj viajn palpebrojn dorm-
o. — savu vin, kiel cervo, el la mano, kaj kiel birdo el la m ano de la birdokaptisto.
G. — I r u al la formiko, vi maldiligentulo, r i g a r d u ĝian a ga d on kaj saĝiĝu.
7. — K v an kam ĝi ne havas estron, nek ko n t r o la n to n , nek r ega nt on ,
8. — ĝi pre ti gas en la somero sian pa non , ĝi kolektas d u m la rikolto sian m a n ĝ o n .
9. — Cis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? kiam vi leviĝos de via dor mo ?
10. — Ne m ul te vi do rmos, ne m ult e vi dor m eto s, ne m ul te viaj manoj estos intermetitaj po r kuŝo :
11. — kaj venos via malriĉeco kiel vojiranto, kaj via senhaveco kiel viro armita.
12. — I lo m o s e n t a ŭ g a j h o m o m alb on fa re m a iras k u n buŝo malica, 13. — do na s signojn per l a o k u l o j , aludas per siaj piedoj. kom- pr enigas per siaj f i n g r o j ;
14. — renver sa ĵo estas en lia koro, li intencas mal bo non , en ĉiu tempo li sem as m alpacon.
lo. — Tial subite venos lia pereo, li estos ro m p ita subite, kaj neniu lin sanigos.
16. — J e n estas ses aferoj, kiujn Dio m al am a s, kaj sep, ki ujn Li a b o m e n e g a s :
17. — altaj okuloj, m e n s o g e m a lango kaj m an oj , kiuj verŝas s e n k u l p a n sa ng on ,
18. — koro, kiu p re p a r as m al b on fa ra jn in tencojn, piedoj, kiuj rapid as k ur i al malbono,
19. — falsa ale sta nt o, kiu elparolas mens ogo jn, kaj kiu semas m al pa c o n in te r fratoj.
20. — Konservu, mia fdo, la o r d o n o n de via patro, kaj ne forĵetu la i n s t r u o n de via patrino.
21. — L ig u ilin po r ĉiam al via koro, volvu ilin s u r vian kolon.
1 0 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
22. — Kiam vi iros, ili gviclos vi n, ki am vi kuŝiĝos, ili vin gardos, kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos k u n vi.
23 — Car m o r a l o r d o n o estas l u m in go kaj instruo estas lumo kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
24. —- por ga rd i vin k o n t r a ŭ m al b on a virino, k o n t r a ŭ g l a t a l a n g o de fremdulino.
25. — Ne deziregu ŝian belecon en via koro kaj ne k a p ti ĝ u per ŝiaj palpebroj.
26. — Ĉar la kosto de pu blikulino estas u n u pano, sed fremda edzino f or ka pt as la g ra n d v a l o r a n animon.
27. — Cu
iupovas t e m taj ron en sia su r b r u s ta ĵ o tiel, ke liaj vestoj ne b r u l u ?
28. — Cu iu povas m ar ŝ i s u r ard antaj karbo j, n e b r u l i g a n t e siajn piedojn?
29. — Tiel ank aŭ estas k u n tiu, kiu venas al la edzino de sia prok- simulo; ne niu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
30. — Oni ne faras g r a n d a n ho n t o n al ŝtelanto, se li ŝtelas por sin satigi, kiam li m a l s a ta s ;
31. — kaj k iam oni lin ka ptas, li p a g a s sepoble, la t u t a n havon de sia domo li fordonas.
32. — Sed kiu ad ult as k u n virino, tiu estas sen saĝa, tiu faras ŝin p e re ig ant in o de lia an im o;
33. — batojn kaj m a l h o n o r o n li ricevas, kaj lia honto ne elviŝ- iĝas;
34. — ĉar furiozas la ĵaluz o de la edzo, kaj ĝi ne in du lg as en la tempo de la venĝo,
35. — ĝi r i g a r d a s n e n ia n p a ci g an to n, kaj ĝi ne akceptas, se vi volas eĉ m ult e donaci.
Ĉ A P I T R O VII
1. — Mia filo! k on se r v u mia jn v or to jn kaj g a r d u ĉe vi miajn
mor alor don ojn.
2. — Konservu miajn mor alor do nojn , kaj vi vivos, kaj mian in str uo n — kiel la pupilon de viaj okuloj.
3. — L igu ilin al viaj fingroj, skri bu ilin su r la tabuleto de via koro.
4. — Diru al la saĝo : vi estas mia fratino, kaj la p r u d e n t o n n om u via amiko.
5. — P o r ke vi estu g a rd a t a k o n tr aŭ fremda edzino, ko n tr aŭ fremdulino, kies paroloj estas glataj.
G. — Gar mi rigardis tra fenestro de mia domo, tra mia krado, 7. — kaj mi vidis inter la sensaĝuloj, mi r im ar k is inter la nema- turuloj j u n u lo n se np ru den ta n,
8. — kiu pasis sur la placo p r e t e r ŝia angulo kaj iris la vojon al ŝia domo,
9. — en k r ep u s ko en vespero de tago, kiam fariĝis nokto kaj mallumo.
10. — Kaj jen r e nk o n te al li iras virino en o r n a m o de publikulino, k a p ta n ta la koron,
11. — b r u e m a kaj sovaĝa, ŝiaj piedoj ne loĝas en ŝia domo.
12. — J e n ŝi estas s u r la strato, j e n su r la placoj, kaj a p u d ĉiu an g u lo ŝi e m b u s k a s .
13. — Kaj ŝi ka ptis lin kaj kisis lin k u n s e n h o n t a vizaĝo kaj diris al li :
14. — mi devis alporti d a n k a n oferd ono n, — h o d i a ŭ mi pl en u m i s m ian sole nan p r o m e s o n ;
15. — tial mi eliris al vi r e n k o n t e , p o r serĉi vian vizaĝon, kaj mi vin trovis.
16. — Mi bele kovris m ia n liton, per m ul lk ol or aj teksaĵoj el E g ip tu jo .
17. — Mi p arf um is mian k u ŝ e j o n p e r mirlio, aloo kaj ci- namo .
18. — Ve nu, ni ĝ u u suiiĉe v ol u p to n ĝis la m a t e n o , ni p l ez ur iĝ u p e r la amo.
1 2 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
19. — Gar mia edzo ne estas he jm e, li iris en m a l p ro k s i m a n vojon.
20. — La sa kon k u n mo no li prenis k u n si, li revenos h e jm e n al la tago difinita.
21. — Si forlogis lin per sia m ulte pa ro la d o, p e r sia glata buŝo ŝi lin entiris.
22. — Li tuj iras po st ŝi, kiel bovo iras al la b uĉ o kaj kiel kate- nita malsa ĝu lo al la puno.
23. — Gis sag o fendas al li la h e p a t o n ; kiel bi rdo rapidas al la kaptilo kaj ne scias, ke ĝi p ereigas sian vivon.
24. — Kaj n u n , infanoj, a ŭ s k u l tu min, ate ntu la vortojn de mia buŝo.
25. — Via koro ne flankiĝu al ŝia vojo, ne e r a r u su r ŝia irejo;
26. — ĉar m u lt a jn ŝi vund is kaj faligis, kaj multe gaj estas ŝiaj mortigitoj.
27. — Ŝia dom o estas vojoj al la infero, kiuj k o n d u k a s m als up re n al la ĉambroj de la morto.
Ĉ A P I T R O VIII.
1. — Ĉu ne vokas la saĝo kaj ĉu la p ru d en to ne aŭdigas sian voĉon?
2. — ĉ i s t a r a s s u r la pinto de altaĵoj, ap u d la vojo, ĉe la vojkruciĝoj.
3. — A pu d la pordegoj, ĉe l a e n i r o en la urbon, ĉe la eniro tra la pordoj ĝi k a n ta s :
4. — A1 vi, ho viroj, mi vokas, kaj mia voĉo sin t u r n as al la homoj :
5. — k o m p r e n u , mal sa ĝu loj , la p r u d e n t o n , kaj se nspri tuloj pr enu en la koron,
6. — A ŭs k ul tu , ĉar mi parolos gr av a ĵ o n kaj ĝu st a ĵo eliros el
mia buŝo.
7. — Ĉar mia lango parolos veron, kaj malpiaĵon a b o m e n a s miaj lipoj -
8. — Jus taj estas ĉiuj paroloj de mia buŝo, ili ne e nh ava s falson kaj malicon.
9. — Ĉiuj ili estas ĝustaj po r tiu, kiu ilin k om pr en a s, kaj j u s t a j p o r t i u j , kiuj akiris scion.
10. — P r e n u mian i nst ru on , kaj ne a r ĝ e nt on , kaj la scion ŝa tu pli, ol plej p u r a n oron.
11. — Ĉar saĝo estas pli b ona ol m ultekostaj ŝtonoj, kaj nenio, kion oni povas deziri, povas esti egala al ĝi.
12. — Mi, saĝo, loĝas k u n la sprito, kaj mi trovas p r u d e n t a j n konsilojn.
13. — Timo a n ta ŭ Dio m a l a m a s mal bo no n, fieron, malh um ilo n kaj mal b o na n vojon; m al si n ce r an bu ŝon mi malama s.
14. — De mi venas konsilo kaj b o n a r a n ĝ o ; mi estas p ru d en to , al mi a p a rt e n a s 1'orto.
15. — P e r mi regas la reĝoj kaj la estroj donas leĝojn d e j u s t e c o . 10. — P e r mi regas la princoj kaj la potenculoj kaj ĉiuj j u ĝ a n - toj sur la tero.
17. — Mi ama s miajn a m a n to j n , kaj miaj serĉantoj min trovos.
18. — Riĉo kaj gloro estas ĉe mi, d a ŭ ra havo kaj justo.
19. — Mia fruk to estas pli bo n a ol oro kaj ol plej pu ra oro, kaj la n k o l to de mi estas pli bona , ol elektita a rĝ e n to .
20. — L aŭ la vojo de vero mi iras, laŭ la vojstreko de la j usto.
21. — P o r heredigi al miaj ama ntoj es en c an b o n o n kaj plenigi iliajn trezorejojn.
22. — Dio min havis en la k o m en c o de Sia vojo, a n ta ŭ Siaj krei- taĵoj, tre anlikve.
23. — A n t a ŭ eterno Li sanktoleis min, en la kom enc o, a n t a ŭ la kreo de la tero.
24. — Kiam ne ekzistis a n k o r a ŭ la ab ismoj, mi estis j a m na skita, k i am ne ekzistis a n k o ra ŭ fontoj, ŝ p r u c i g a n t a j akvon ;
1 4 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
25. — a n t a ŭ ol la mo nto j estis strarigitaj, a n t a ŭ la altaĵoj mi estis k r e i t a ;
26. — ki am la tero ne estis a n k o r a ŭ farita, nek la komencaj polveroj de la m on do .
27. — D u m Li firmigis la ĉielojn, mi j a m estie tie; du m Li d e - segnis limojn sur la su pr aĵ o de la abismo.
28. — Dum Li fortikigis la n u b o j n supre, d um Li firmigis la font- ojn de la abismo ;
29. — d u m Li donis Sian leĝon al la mar o, por ke la akvoj ne tra ns pa ŝu siajn b o r do j n, kaj d u m Li leĝigis la f u n d a m e n t o j n de la tero :
30. — tia m mi estis ĉe Li k o n s t r u a n t o , mi estis la ĝojo de ĉiuj tagoj, lu d a n t e a n l a ŭ Li ĉiutempe.
31. — Mi ludas s u r Lia m o n d o - te r o , kaj mia ĝojo estas i nt e r la h o m i d o j .
32. — Kaj n u n , infanoj, a ŭ s k u l t u min, kaj feliĉaj estos tiuj, kiuj iras laŭ miaj vojoj.
33. — A ŭs k u lt u i n s t r u o n kaj sa ĝi ĝu kaj ne forĵetu ĝin.
34. — Feliĉa estas la homo, kiu min aŭ skultas, kiu m a l d o r m a s ĉiutage ĉe miaj pordoj, kiu st a r as g a r d e ĉe la fostoj de miaj p o r d - eg°j-
3
§. — Ĝar kiu min trovis, trovis vivon kaj akiros favoron de Dio.
36. — Sed kiu pekas k o n t r a ŭ mi, difektas sian a n im o n ; ĉiuj, kiuj min m al am a s, a m a s la m o r to n .
Ĉ A P I T R O IX.
1. — La s a ĝ o k o n s l r u i s sian dom on , ĉarpe ntis ĝ iaj n sep kolonojn.
2. — ĉ i buĉis sian b r u t o n , verŝis sian vinon kaj pretigis sian tablon.
3
. — Ĝi sendis siajn se rv an li no jn , po r anonci s u r la pintoj de la
altaĵoj de la u rb o :
4. — kiu esias malsaĝa, tiu sin t u r n u ĉi tien! al la sensp ri tu lo ĝi diris :
5. — venu, m a n ĝ u de mia pano kaj tr in k u el la vino, kiun mi enverŝis.
6. — Forlasu la m a l sa ĝ a ĵ o n kaj vivu kaj iru laŭ la vojo de la pr ud ent o.
7. — Iviu i n st r u a s blasfemiston, p r e n a s sur sin m a l h o n o r o n , kaj kiu penas ĝu stigi mal pi ulo n, estas m ok ata .
8. — Ne penu ĝustigi b las fem an to n, ke li vin ne m a l a m u ; penu ĝustigi saĝulon, kaj li vin amos.
9. — Donu al s a ĝ u l o , k a j l i a n k o r a ŭ p l i s a ĝ i ĝ o s ; i n s t r u u j u s t u l o n , kaj li lernos pli.
10. — La ko m enc o de la saĝo estas timo a n t a ŭ Dio. kaj ekkono de san kt aj aferoj estas p ru de n to .
11. — Car per mi p limul tiĝos viaj tagoj kaj aldoniĝos al vi j ar oj da vivo.
12. — Se vi saĝiĝis, vi saĝiĝis p or vi, kaj se vi blasfemas, vi sola suferos.
13. — Virino malsaĝa, b r u em a , s e ns pr it a kaj ne ni o n scianta 14. —- sidas ĉe la pordo de sia domo s u r seĝo s u r altaĵo de la urbo,
15. — por voki la p a s an to jn , kiuj iras sian ĝ u s t a n vojon :
16. — kiu estas malsaĝa, tiu sin t u r n u ĉi tien! kaj al la sens pr i- tulo ŝi diris :
17. — akvoj ŝtelitaj estas dolĉaj, kaj pano ka ŝita est as agrabla.
18. — Kaj li ne scias, ke tie estas mortintoj kaj ŝiaj invilitoj estas en la profu nda infero.
Ĉ A P I T R O X.
1. — Sentencoj de Salomono. Sa ĝa filo e s t a s ĝ o j o por sia patro, kaj tilo malsa ĝa estas malĝo jo po r sia patr in o.
.16 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
2. — Maljustaj trezoroj ne donas utilon, sed bonfaremo savas de morto.
3. — Dio ne malsatigos a n im o n de piulo, sed la avidon de mal- piulo Li forpuŝas.
4. — Maldiligenta m an o malriĉigas, sed mano de diligentuloj riĉigas.
5. — Kiu kolektas d u m la somero, estas tilo saĝa, sed kiu dorm as en la tempo de rikolto, estas fdo hontinda.
6. — Beno estas su r la kapo de piulo, sed la buŝo de malpiulo estas plena de krimo.
7. — La memoro de piulo estas benata, sed la nomo de malpiuloj forputros.
8. — Kiu ha vas s a ĝ an koron, tiu akceptos mor alor do nojn , sed
k iu havas m a l s a ĝ a n buŝon, tiu estos balita.9. — K iu iras en senkulpeco, iras se nd anĝ er e, sed kiu k ur bi g as siajn vo jo jn , estos punita.
10. — Kiu g r i m a c a s p e r Ja okulo, ka ŭ za s suferon, kaj kiu ha vas m aJsaĝan b u ŝ o n , tiu estos bati ta.
11. — La
Jj u ŝ ode piulo estas fonlo de vivo, sed la buŝ o de m a l - piulo estas plena de lvrimo.
12. — Malamo Ivaŭzas m a l p a c o n , sed a m o k ov r as ĉ iu j n p e k- ojn.
13. — S u r la lipoj de p r u d e n t u l o tr o vi ĝ a s saĝo, sed ve rg o a p a r - lena s al la dorso de se n sa ĝ u l o .
14. — Saĝuloj lvonservas la scion, s e d l a b u ŝ o d e m a l s a ĝ u l o e s t a s p r o k si m a al la pereo.
15. — La havo de riĉulo e sta s lia fortilva urb o, sed pereo p o r la m alriĉuloj estas ilia mal riĉ o.
16. — La faroj de piulo es tas p o r la vivo, l a e n s p e z o j de malpiulo es tas p o r pelvo.
17. — Kiu lvonservas la i n s t r u o n , iras al vivo, se d k i u f or ĵe ta s
a te n ti g o n , res tas en era ro .
18. — Kiu kaŝas malam on, tiu havas falseman bu ŝo n , kaj kiu eli- r ig as ka lumnion, tiu estas malsa ĝulo.
19. — Ĉe mu lto da vortoj ne evitebla estas peko, sed ki u retenas siajn lipojn, estas saĝa.
20. — La lango de piulo estas plej bonspeca a rĝ e n to , la kor o de malpiuloj estas kiel nenio.
21. — La lipoj de piulo gvidas m ul t a jn , sed malsaĝuloj m o rta s pro m a n k o de saĝo.
22. — La beno de Dio riĉigas, kaj malĝojo ne aliĝas a l ĝ i .
23. — P o r malsaĝulo estas ĝojo fari malbo non , kaj saĝo — por saĝulo.
24. — lvio timigas malpiulon, tio trafos lin, kaj kion deziras piuloj, tio estos donita al ili.
25. — Kiel p a sa nt a vent.ego, tiel malpiulo rapi de mal ape ras , sed piulo liavas e te r n a n f u n d a m e n t o n .
26. — Iviel l a v i n a g r o po r la dentoj kaj la fumo po r la okuloj, tiel la maldiligentulo estas p o r t i u j , kiuj lin sendis.
27. — La timo a n ta ŭ Dio m u lt i g a s la tagoj n, sed la j a r o j de mal- piuloj estos mall on gig it aj.
28. — La a te ndo de piuloj fariĝos ĝojo, sed la espero de malpiuloj pereos.
29. — La vojo de Dio estas defcndo por la se npe kul o kaj pereo por la m a l b on la r a nt o j.
30. — Piul o ne nia m falpuŝiĝos, sed la malpiuloj ne restos s u r la tero.
31. — La bu ŝo de piulo eligas saĝon, sed lango falsema estos e k st er m ita .
32. — La lipoj de piulo a n o n ca s favoraĵon, kaj la buŝo dc malpiuloj — malicaĵon.
1 8 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
Ĝ A Pf T RO XI
1. — Malvera pesilo estas a b o m e n aĵ o por Dio, setl plena pezo plaĉas al Li.
2. — Se venis malhumileco, venos a n k a ŭ honto ; sed ĉe la h u m il - uloj estas saĝo.
3. — La senk ulp eco de la piuloj gvidos ilin, sed la falsemo pere- igos la maliculojn.
4. — Ne helpos riĉo en la tago de kolero, sed b on fa re m o savas de morto.
5. — La ju st ec o de piulo ebenigas lian vojou, sed malpiulo falos p e r sia malpieco.
6. — La j u s t e c o de piuloj savos ilin, sed la pasio de maliculoj ilin kaptos.
7. — Iviam m o r ta s homo malpia, pereas la espero, kaj la atendo de la funebruloj pereas.
8. — Piulo estas savata k o n t r a ŭ mizero, kaj malpiulo venas su r lian lokon.
9. — P e r la buŝo de hipokritulo difektiĝas lia prok sim ulo , sed per ko m p re no piuloj saviĝas.
10. — Kiam al la piuloj estas bone, la u r bo ĝojas, kaj kiam pereas malpiuloj, ĝi estas g aja.
11. — P e r la beno de piuloj urbo altiĝas, kaj pe r la buŝ o de malpiuloj ĝi ruiniĝas.
12. — Kiu m a l h o n o r a s sian pr o k sim u lo n , estas mal saĝ ulo, sed hom o p r u d e n t a silentas.
13. — Kiu iras k u n ka lu m ni o j, tiu elperfidas se kreton, sed kiu havas fidelan spiriton, tiu kons er vas aferon.
14. — Ce m a n k o de prikonsiliĝo popolo pereas, sed ĉe m ult e da konsilantoj estas bon sta to.
15. — Malbonon faras al si tiu, kiu g a ra n t ia s por fremdulo, sed
kiu m al am a s do n a do n de mano, tiu estas e k s t e r d a n ĝe r o.
16. — Am in da virino akiras hon or on , kaj potenculoj akiras riĉon.
17. — Bo nko ra hom o donos bonon al sia animo, kaj kr uel ul o d e tr u a s sian karnon.
18. — Malvirtulo akiras profiton malveran, kaj la se m an to de virto veran rekompencon.
19. — Bonfarado k o n d u k a s al vivo, kaj kiu celas mal bo no n, iras al sia morto.
20. — Abome naĵo por Dio estas la m a li ck o ru lo j, sed plaĉas al Li tiuj, kiuj i r a s v o jo n pian.
21. — Oni povas esti certa, ke malvirtuio ne restos se n p u n a , sed la idaro de virtuloj estos savita.
22. — Iviel ora ringo su r la nazo de porko, tiel estas virino bela, sed m alb on k o nd u ta .
23. — La deziro de virtuloj estas n u r bono, sed malvirtuloj povas esperi n u r koleron.
24. — Unu disdonas kaj riĉiĝas ĉiam pli, alia tro avara s kaj ta m e n n u r malriĉiĝas.
25. — Animo be n an ta ĝ uos bonstaton, kaj kiu trinkigas, tiu mem havos sufiĉe p o r t r i n k i .
26. — Iviu rete nas g r en o n , tiun malbenas la popolo, sed beno venas s u r la kap on de tiu, kiu disdonas.
27. — Kiu celas bonon, tiu atingos plaĉon, sed kiu serĉas mal- bonon, t iu n ĝi trafos.
28. — Kiu fidas sian riĉecon, tiu falos, sed virtuloj floros kiel j u n a folio.
29. — Iviu d e tru a s sian domon, tiu he red os venton, kaj malsaĝulo estas sklavo de saĝulo.
30. — La frukto de virtulo estas a rb o de vivo, kaj akiranto de animoj estas saĝulo.
31. — Se virtulo ricevas redonon s u r l a t e r o , tiom pli malvirtulo kaj pekulo.
2 0 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
Ĉ A P I T R O XII
1. — Iviu a m a s ins truo n, tiu a m a s scion, sed kiu m al am a s atenl- igon, tiu estas malsaĝulo.
2. — Donulo akiras favoron de Dio, sed homo malica estos kon- da mn it a.
3. — Ne fortikiĝos liomo per malvirto, sed la radiko de virtuloj ne ŝanceliĝos.
4. — Rrava virino estas krono po r sia edzo, sed sen h on o ra estas kiel puso en liaj ostoj.
o. — La pensoj de virtuloj estas j u st ec o, la meditado de malvir- tuloj estas malico.
6. — La paroloj de malvirtuloj estas insido pri sango, sed la buŝo de virtuloj ilin savas.
7. — La malvirtuloj renversiĝos kaj malaperos, sed la dom o de virtuloj staros forte.
8. — Oni laŭdas ho m on laŭ lia saĝo, sed maliculo estos h o n t - igita.
9. — Pli b ona estas ho m o negrava, s e d l a b o r a n t a p o r s i , o l h o m o , kiu serĉas hon oron, sed al kiu m an ka s pano.
10. — Virtulo k o m p a t a s la vivon de sia bruto, sed la koro de malvirtuloj estas kruela.
11. — Kiu p r ila bor as sian teron, tiu havos sate da pano, sed kiu ĉasas va n ta ĵo j n , estas mals aĝ ulo.
12. — Malvirtulo serĉas s u b t e n o n de malnobluloj, sed la radiko de virtuloj dona s forton.
13. — P e r siaj pekaj vortoj k a p tiĝ as m albonulo, sed virtulo eliras el mizero.
14. — P e r la fruktoj de sia b u ŝo ho m o bo n e satiĝas, kaj laŭ la merito de siaj manoj h om o ricevas redo no n.
15. — La vojo de m a ls a ĝu lo estas ĝ u s t a e n liaj okuloj, s e d s a ĝ u l o
a ŭ s k u l ta s konsilon.
1<>. — Malsaĝulo tuj montras sian koleron, sed saĝulo kaŝas ofendon.
*” • — Kiu estas verama, tiu diras tion, kio estas ĝust a, sed falsama aleslulo trompas.
18. — Ofte nepripensita parolo vu n da s kiel glavo, sed la lango de saĝuloj sanigas.
19. — Pa ro lo vera restas fortike por ĉiam, sed parolo malvera n u r por momento.
20. — Malico estas en la koro de malb oni ntencu loj, sed ĉe la pacigantoj estas ĝojo.
21. — Nenio m albona trafos virtulon, sed la malvirtuloj liavas plene da malbono.
22. — Abomenaĵo por Dio estas buŝo m en s o ge m a, sed kiuj agas laŭ vero, tiuj plaĉas al Li.
23. — Saĝa homo kaŝas scion, sed la koro de malsaĝuloj elkrias malsaĝecon.
24. — La m ano de diligentuloj regos, sed m ano maldiligcnta pagos tr ibuton.
25. — Zorgo en la koro de liomo ĝin p rem as, sed bo na vorto ĝin ĝojigas.
26. — A1 la virtulo estas pli bone, ol al lia pro ksimulo, sed la vojo de malvirtuloj ilin erarigas.
27. — Maldiligenteco ne pretigos al si m a n ĝ o n , sed homo dili- genta havas riĉecon.
28. — S u r la vojo de virto estas vivo, kaj ĝi estos ebenigita k o n t r a ŭ morlo.
Ĉ A P I T R O XIII
1. — Saĝa filo lernas de la patro, sed m o k a n t o ne aŭskultas m or alin st ruo n.
2. — L a f r u k t o de la buŝo donas al h om o b o n a n m a n ĝ o n , sed la animo de krimuloj estas malbono.
LA SENTENCOJ DE SALOMONO
3. — Kiu g a r d a s sian b u ŝo n , tiu g a r d a s sian a n im o n ; kiu tro malfermas sian buŝo n, tiu pereas.
4. — La an imo de maldili gen tu lo deziras kaj ne ricevas, sed la animo de di lig en tut oj satiĝas.
5. — Vorton m alv era n vi rtulo m al am a s, sed malv irtulo malho- nor as kaj m algloras.
6. — La virto g a r d a s tiun , kiu iras ĝ u s t a n vojon, sed l a m a l v i r to pereigas pekulon.
7. — U n u ŝa jn iga s sin riĉa, h a v an te nenion, alia ŝajnigas sin malriĉa, ha v an t e g r a n d a n riĉecon.
8. — P e r sia riĉeco h o m o savas sian an im o n, sed malriĉulo ne aŭ sk u lla s ate n tig on .
9. — La lu m o de virtuloj e s t a s ĝ o j a , sed la l u m i l o d e malvirtuloj estingiĝos.
10. — N u r de malliumileco ve nas malpaco, sed la ak ce p ta n ta j konsilojn havas saĝon.
11. — De vantaj elspezoj m a l g r a n d i ĝ a s riĉeco, sed kion oni kolektas en la mano, tio multiĝas.
12. — E sp e ro p r o k r a s t a t a do lorigas la koron, sed pl enumita deziro estas a rb o de vivo.
13. — Kiu m al ŝa ta s diron, m alut ilas al si mem, sed res pek ta nta o r d o n o n estos rek o m p e nc it a.
14. — In st r u o de saĝulo e s t a s f o n t o de vivo, por evitigi la retojn de la mor to.
15. — Bona p r u d e n t o plaĉigas, sed la vojo de perfiduloj donas dolorojn.
16. — Ĉiu p ru d e n t u l o ag as konscie, sed m al sa ĝ u lo e lm ont ras malsaĝecon.
17. — Malbona sendito falas en malfeliĉon, sed sendito tidela sanigas.
18. — Malriĉa kaj h o n t ig a t a estos tiu, kiu fo rpuŝas in st ru o n , sed
kiu observas i n s t r u o n , estos estimata.
19. — Deziro p l enu m ita estas ag rab la por la animo, sed mal- a gra bl e p o r la malsaĝuloj estas deturni sin de malbono.
20. — Kiu iras k u n saĝuloj, estos saĝa, sed k a m a r ad o de malsa- ĝuloj fariĝos malsaĝa.
21. — Pe k ul o jn p e rs e k u t a s m a l b o n o , sed virtulojn reko m pe nca s bono.
22. — Bonulo heredigas la ne po jn , kaj p o r virtulo konserviĝas la havo de pekulo.
23. — Multe da m an ĝ a ĵo estas s u r la ka mpo de malriĉuloj, sed multaj pereas pro m an ko de jus tec o.
24. — Kiu ŝparas sian vergon, tiu m ala m as sian filon, sed kiu lin amas, liu baldaŭ lin punas.
25. — Virtulo m anĝas, p o r s a t i g i sian an imon, sed la ventro de malvirtuloj havas mankon.
Ĉ A P I T R O XIV
1. — Saĝa virino k on st r u a s sian domon, sed m al sa ĝ a de tru a s ĝin p e r siaj manoj.
2. — Kiu iras la ĝ u s t a n vojon, liu timas Dion, sed kiu iras,vojon m a l ĝ u st a n , tiu Lin malestimas.
3. — E n la buŝo de malsaĝulo estas malhumileco, s e d l a buŝo de saĝuloj ilin gardas.
4. — Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj, sed multe da protito estas de la forto de bovoj.
5. — V e ra m a ate sta nt o ne m e n s o g a s , sed se nh o nt e men so gas ate sta nt o falsama.
6. — Mokisto serĉas saĝec on kaj ĝin ne trovas, sed por saĝulo la sciado estas facila.
7. — F or ir u de ho m o mals aĝ a, ĉar vi ne aŭ dos parolon de saĝo.
8. — L a saĝeco de saĝulo estas k o m p r e n a d o de sia vojo, kaj la malsa ĝeco de malsaĝuloj estas tr o m p i ĝ ad o .
2 4 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
9. — Malsaĝuloj ŝercas pri si a jk u l p o j , s e d i n t e r virtuloj ekzistas reciproka favoro.
10. — Ivoro scias sian p r o p r a n m a l ĝ o j o n , k a j en ĝia ĝojo ne par- t op ren as fremdulo.
11. — Domo de malvirtuloj estos ekstermita, sed dometo de vir- tuloj lloros.
12. — Ofte vojo ŝajn as ĝ u s t a al homo, kaj tam en ĝia fino kon- du k a s al la morto.
13. — Anka ŭ d u m ri dad o po va s dolori la koro, kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
14. — L aŭ siaj ag-oj m a n ĝ o s h o m o malbo nk ora , kaj h om o bona estos s u p e r li,
15. — Malsaĝulo k r e d a s ĉiun vorto n, sed sa ĝulo estas a ten ta pri sia vojo.
16. — Sa ĝ u lo tim a s kaj forkliniĝas de malbono, sed m als aĝ ulo estas incitiĝema kaj memfidema.
17. — Malpacienculo faras m als aĝ aĵo jn , kaj malb on in ten cu lo estas m al am a ta .
18. — M a l pr ude nt ulo j he re da s m a ls a ĝ ec on , sed saĝuloj estas kr ona ta j de klereco.
19. — Malbonuloj h u m il i ĝ o s a n t a ŭ b o n u l o j, kaj malvirtuloj estos a n ta ŭ la p or de g o de virtulo.
20. — Malriĉulo estas m a l a m a t a eĉ de sia pr oks im ulo , sed riĉulo havas m ult e da amikoj.
21. — Kiu mal ŝa tas sian p r ok si m u lo n , estas pekulo, sed kiu k o m p at as malriĉulojn, estas feliĉa.
22. — Cu ne erar as m alb o n i n te n cu l o j ? sed fidelecokaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas b o n a jn intencojn.
23. — De ĉiu laboro estos profito, sed de babilado venas n u r senhaveco.
24. — P r o p r a riĉeco estas kron o de la saĝuloj, sed la malsaĝeco
de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
25. — Verparola ate st ant o savas animojn, sed malverparola trompas.
26. — En la timo a n ta ŭ Dio estas forla fortikaĵo, kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
27. — La timo a n ta ŭ Dio estas fonto de vivo, por evitigi la retojn de la morto.
28. — Gran dec o de popolo estas gloro de reĝo, kaj m a n k o de popolo perei gas la regan ton .
29. — Pacien culo liavas m u lte d a s a ĝ o , sed malpacienculo elmon- tras malsaĝecon.
30. — Milda koro estas vivo po r la korpo, sed envio estas puso por la ostoj.
31. — Kiu p r em a s malriĉulon, tiu ofendas lian K re in to n ,k a j kiu Lin honoras, tiu kom pata s malriĉulon.
32. — P r o sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita, sed virtulo eĉ m or ta nt c havas esperon.
33. — E n la koro de saĝulo ripozas saĝo, kaj in te r malsaĝuloj ĝi elmontriĝas.
31. — Virto altigas popolon, sed peko pereig-as ge ntojn .
35. — Fav or on de la reĝo havas sklavo saĝa, sed k o n t r a ŭ mal- b o n k o n d u t a li koleras.
ĈA P I T R O XV.
1. — Milda res pon do kvietigas koleron, sed malmola vorto ekscitas koleron.
2. — La lango de saĝuloj bo nigas la in st ru on , sed la buŝo de malsaĝuloj elparolas sensencaĵon.
3. — S u r ĉiu loko estas la okuloj de Dio, ili vidas la malbon- ulo jn kaj bonu lojn.
■4. — Milda lango estas arbo de vivo, sed malbo np aro la rompas la spiriton.
2 6 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
5. — Malsaĝulo malŝa tas la in st ru o n dc sia patro, sed kiu plen- um as la a d m o n o n , tiu estas pr u d en t a .
6. — E n la domo de virtulo estas m ul te da trezoroj, sed en la profito de malvirtulo estas pereo.
7. — La bu ŝo de sa ĝ u l o j semas i n st ru o n, sed la koro de malsa ĝ- uloj ne e sta s tia.
8. — Oferdo no de malvirtuloj estas a bo m e n aĵ o po r Dio, sed la p r e ĝ o d e virtuloj al Li plaĉas.
9. — A b om e n aĵ o po r Dio estas la vojo de malvirtulo, sed kiu celas vir ton, tiun Li amas.
10. — Malbona p u n o a ten da s tiu n, kiu forlasas la vojon, kaj la m a l a m a n to de a d m o n o mo rtos.
11. — Infero kaj abismo estas a n ta ŭ Dio, — tiom pli la koroj de la homidoj.
12. — Mokisto ne am a s tiun, kiu lin admo na s, al saĝuloj li ne iras.
13. — (Ĵoja koro faras la vi zaĝ on ĝoja, sed ĉe ĉag reno de la koro la spirito estas m algaja.
1 4 . — La koro de sa ĝulo serĉas in st r u o n , sed la buŝo de malsaĝ- uloj n u t r a s sin per malsaĝeco.
15. — Ĉiuj tagoj de malfeliĉulo estas malbo naj, sed k o n te nt a koro estas festeno.
16. — Pli bo na estas m a l m u lt o ku n timo a n ta ŭ Dio, ol g r a n d a trezoro k u n m al tra nk v ile co ĉe ĝi.
17. — Pli b o n a estas m a n ĝ o e l v e r d a ĵ o , sed k un amo, ol gras a bovo, sed k u n m ala m o.
18. — Kole rem a ho m o k a ŭ z a s m alpacon, kaj pacienculo kvietigas disputon.
19. — La vojo de mal di lig ent ul o estas kiel d or na rb e to , sed la vojo de virtuloj estas ebenigita.
20. — S a ĝa filo ĝoj iga s la p a tr o n, sed h o m o m al sa ĝa estas mal-
ho n o r o p or sia patrino.
28 LA SENTENCOJ DE SALOJIONO
21. — Malsaĝeco estas ĝojo po r malsaĝulo, sed h om o p r u d e n t a iras ĝ u st a n vojon.
22. — Kie ne estas konsilo, tie la entreprenoj neniiĝas, sed ĉe mu lte da konsilantoj ili r e s t a s fortikaj.
23. — Plezu ro p o r liomo estas en la respondo de lia buŝo, kaj kiel bona estas vorto en la ĝ u s t a tempo!
24. — La vojo de la vivo p o r saĝulo iras supren, po r ke li evitu la inferon m alsupre.
25. — La dom on de fieruloj Dio ruinigas, sed Li ga rd a s la limojn de vidvino.
26. — Ab om en aĵo por Dio estas la intencoj de malnoblulo, sed agrablaj estas la paroloj de puruloj.
27. — Profitemulo malĝo jiga s sian d o m o n, sed kiu m ala m as donacojn, tiu vivos.
28. — La koro de virtulo pr ip ens as r es pon do n, sed la buŝo de malvirtuloj elfluigas malbonon.
29. — Dio estas m al p r o ks im a de la malvirtuloj, sed la p r eĝ o n de la virtuloj Li aŭ sk ul tas .
30. — L u m a okulo ĝo jig as la koron, b ona sciigo fortikigas la ostojn.
31. — Orelo, kiu a ŭ s k u l ta s la in st ru o n de la vivo, loĝos inter s a ĝ u l o j .
32. — Kiu forpuŝas a d m o n o n , mal estimas sian a n im o n, sed kiu aŭ sk ul ta s i nst ruo n, a k ir a s sa ĝo n .
33. — La timo antaŭ Dio i n st r u a s saĝo n, kaj humileco troviĝas an la ŭ honoro.
Ĉ A P I T R O XVI
1. — A1 la ho m o a p a r l e n a s la supozoj de la koro, sed de Dio venas la vortoj de la lango.
2. — Ĉiuj vojoj de la hom o estas pu raj en liaj okuloj, sed Dio
esploras la spiritojn.
3. — T r a n s d o n u al Dio v i aj n farojn, tiam viaj en treprenoj staros forte.
4. — Ciu faro de Dio liavas sian celon; eĉ malvirtulo estas farita po r tago de malbono.
5. — Ci u m alh u m il u l o estas ab om e n aĵ o po r Dio; kaj li certe ne restos ne punita.
6. — P e r bono kaj vero p a rd o n i ĝ a s peko, kaj per timo anta ŭ Dio oni evitas malbon on .
7. — Kiam al Dio plaĉas la vojoj de hom o, Li eĉ liajn m al am ik oj n paci gas k u n li.
g. — Pli bo n a estas m al m u lt o , sed k u n ju steco, ol g r a n d a profito, sed m alj ust a.
9. — La kor o de h om o pri pe ns as sian vojon, sed Dio direktas lian iradon.
10. — Sorĉo estas s u r la lipoj dc reĝo, lia buŝo ne pe k u ĉe la juĝo-
11. — G u s ta pesilo kaj pesiltasoj estas de Dio; ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.
12. — A b o m e n aĵ o p or reĝoj estas fari m al ju sta ĵo n, ĉar per ju ste c o sta ras fortike la trono.
13. — A1 la reĝoj plaĉas lipoj veramaj, kaj ili ama s tiun, kiu parolas la veron.
14. — Kolero de reĝo estas ku ri er o de mo rto , sed ho m o saĝa i g a s ĝ i n pardoni.
15. — L u m a vizaĝo de reĝo estas vivo, kaj lia favoro estas kiel n u b o k un p r i n te m p a pluvo.
16. — Akiro de saĝec o estas m u lte pli bo n a ol oro, kaj akiro de p r u d e n t o estas p ref er in da ol a rĝ e n t o .
17. — La vojo de virtuloj evitas m a l b o n o n ; kiu g a r d a s s i a n vojon, ko ns e r va s sian an imon.
18. — Antaŭ la pereo iras fiereco, kaj a n t a ŭ la falo iras m al h u-
mileco.
19. — Pli bone estas esti humila k un malriĉuloj, ol dividi akiron k un fieruloj.
20. — Kiu p r ud en te k o n d u ka s aferon, tiu trovos bo non, kaj kiu fidas Dion, estas feliĉa.
21. — Kiu havas p r u d e n t a n koron, estas n o m a t a saĝulo, kaj agrablaj paroloj plivalorigas la in st ru o n .
22. — Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto, s e d l a in str uo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.
23. — La koro de saĝulo p r u den ti gas lian bu ŝon , kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.
24. — Ag rabla parolo estas freŝa mielo, dolĉa p or la animo kaj saniga p o r la ostoj.
25. — Iufoje vojo ŝa jn as ĝ u s t a al homo, sed ĝia fino k o n d u k a s al morto.
26. — Kiu laboras, laboras por si mem, ĉar lin devigas lia buŝo.
27. — Malbona h om o kaŭzas malbonon, kaj s u r liaj lipoj estas k v a z a ŭ b r u l a n t a fajro.
28. — Malica homo disvastigas malpacon, kaj ka lu m n i a n t o dis- igas a m ik o jn .
29. — R a be m ul o forlogas sian pro k sim u lo n kaj k o n d u k a s l i n sur vojo m a l b o n a .
30. — K i u f a r a s signojn per la okuloj, tiu intencas malicon, kiu faras signojn per la lipoj, tiu pl en u m as m alb on on .
31. — Krono de g l o r o e s t a s la grizeco, per la vojo de ju st ec o ĝi estas trovata.
32. — Pa cie ncu lo estas^ pli bona ol fortulo, kaj kiu re g a s sian spiriton, estas pli bona ol militakiranto de ur bo .
33. — S u r la ba sko n oni ĵetas loton, sed ĝia t u ta decido estas de Dio.
30 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
Ĉ A P I T R O XVII
1. — Pli bona estas seka peco da pano, sed k u n trankvileco, ol domo plena de viando k u n malpaco.
2. — Sa ĝa sklavo regos su pe r filo h o n t in d a kaj dividos h ere don k un e k u n fratoj.
3. — F a n d u j o estas por a rĝ en to kaj forno por oro, sed la korojn esploras Dio.
4. — Malbonfaranto obeas inalbonajn buŝo jn, malveremulo a t e n t a s m al p i an langon.
5. — Kiu m o k as malriĉulon, tiu ofendas lian K r e in to n; k i u ĝ o j a s pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno.
6. — Nepoj estas kr ono de maljunuloj, kaj gloro de infanoj estas iliaj ge pa tr oj .
7. — A1 malsaĝulo ne konve nas alta parolado, kaj a n k o ra ŭ malpli al e m i ne n tu lo menso gado .
8. — Donaco estas juvelo e n l a okuloj de sia m a s tr o ; kien ajn li sin tu rn os , li sukcesos.
9. — Kiu kovras kulpon, tiu serĉas a m i ke c o n; sed kiu reparolas pri la afero, tiu forigas a mikon.
10. — Pli efikas riproĉo ĉe saĝulo, ol cent batoj ĉe malsaĝulo.
11. — Malbonulo serĉas n u r ribelon; sed t e r u r a se nd ato estos sendita k o n t r a ŭ lin.
12. — Pli bone estas renko nti ursin on , al kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, ol mal saĝ ul o n k u n lia mal saĝeco.
13. — Kiu red on as mal bon on por bono, el ties domo ne malaperos malbono.
14. — La ko m en co de m alpaco estas kiel liberigo de akvo;
a n t a ŭ ol ĝi tro vastiĝis, forlasu la m alpacon.
15. — Iviu pravigas m alv irt ul on kaj kiu m alp rav ig as virtulon,
am b a ŭ estas a b o m e n a ĵ o p or Dio.
16. — P o r kio servas mono en la mano de m al sa ĝul o? ĉu por aĉeti saĝon, kiam li ko ro n ne havas ?
17. — E n ĉiu tempo amiko amas, kaj li fariĝas frato en mizero.
18. — I l o m o m a l sa ĝ a donas m an o n en m a n o n kaj g a r a n t ia s po r sia proksimulo.
19. — Kiu amas malpacon, tiu ama s p e k o n ; kiu t r o a l t e levas sian pordon, tiu serĉas pereon.
20. — Malica kor o ne trovos bo no n, kaj kiu havas n e ĝ u s t a n langon, tiu enfalos en malfeliĉon.
21. — Kiu na sk as mal sa ĝu lon , havas ĉ a gr en o n , kaj pa tro de m al p r u d en tu lo ne havos ĝojon.
22. — ĉ o j a koro estas saniga, kaj m al ĝo ja spirito sekigas la ostojn.
23. — Kaŝitajn dona coj n ak ce p ta s malvirtulo, por deklini la vojon de la ju steco.
24. — An ta ŭ la vizaĝo de p r u d e n t u l o estas saĝo, sed la ok ul o j de mal saĝ ulo estas en la fino de la tero.
23. — Filo m al sa ĝa estas ĉag reno p o r sia p a tr o kaj malĝ ojo por sia patrino.
26. — Ne estas bone suferigi virtulon, ne k bati noblulon, kiu agas juste.
27. — Iviu ŝparas siajn vortojn, tiu estas p r u d e n t a , kaj tr ankvil- animulo estas ho m o saĝa.
28. — Eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas r i g a r d a ta kiel saĝulo, kaj kiel p ru d en t u l o — se li tenas fermita sian buŝon.
Ĉ A P I T R O XVIII
1. — Iviu apartiĝas, tiu serĉas sian volup ton kaj iras k o n t r a ŭ ĉiu saĝa konsilo.
2. — Malsaĝulo ne deziras p r u d e n t o n , sed n u r malkovri sian koron.
3 2 LA SENTENCOJ DE SALOMONO
