W Y S T A W A P O L O N I A
L U B L I N
1944
Z W I Ą Z E K P . A R T Y S T Ó W P L A S T Y K Ó W
P O L O N I A
W Y S T A W A * S Z K I C Ó W Z W O J N Y
1 9 3 9 / 1 9 4 4
G R U D Z I E Ń 1 9 4 4 — 1 9 4 5 S T Y C Z E Ń
S A L E K A T . U N I W E R S Y T E T U L U B E L S K I E G O
L U B L I N , A L E J E R A C Ł A W I C K I E 1 4
ZARZĄD ZWIĄZKU
POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW
PREZES
TEISSEYRE STANISŁAW VICE-PREZES
KRAJEWSKI JULIUSZ SEKRETARZ
FILIPIAK WŁADYSŁAW SKARBNIK
TOMASZEWSKI MARIAN CZŁONKOWIE ZARZĄDU llAFAŁOWSKI ALEKSANDER
TOMASZEWSKI HENRYK ZIÓŁKOWSKI WIKTOR
SEKCJA ARTYSTYCZNA
FILIPIAK WŁADYSŁAW KONONOWICZ ZENON
KRAJEWSKI JULIUSZ RADZIEWICZ ALEKSANDER
RAFAŁOWSKI ALEKSANDER
WOLFF JERZY WOŹNA ZOFIA
ZIÓŁKOWSKI WIKTOR
W WYSTAWIE BIORĄ UDZIAŁ.
ARLITEWICZ WANDA FILIPIAK WŁADYSŁAW
KONONOWICZ ZENON KRAJEWSKA HELENA
KRAJEWSKI JULIUSZ KURZĄTKOWSKI JULII SZ
LENGREN ZBIGNIEW MIERZEJEWSKI ANDRZEJ
MIERZEJEWSKI JERZY POTYŃSKA FELICJA RĄDZJEWICZ ALEKSANDER
RADZIEWICZ WANDA RAFAŁOWSKI ALEKSANDER
SKURPSKI HIERONIM SYAiONOWICZ WALENTYNA
TEISSEYRE STANISŁAW TOMASZEWSKI HENRYK
TOMASZEWSKI MARIAN WITZ IGNACY WNUKOWA JÓZEFA
WOŹNA ZOFIA WOLFF JERZY ŻARUBA JERZY ŻUŁAWSKA HANNA
O W Y S T A W I E
Wystawa p. n Polonia, szkice z wojny 1939—1944, po raz pierwszy daje w Polsce
1interesujący przegląd prac plastycznych w oryginałach z tego zakresu. Są to prze- ważnie rysunki, malarskie lub graficzne, robione w domu, na ulicy, w polu, w miejscu postoju na froncie. Tworzył je cywil i żołnierz. Jeden i drugi zresztą z tym samym nerwem artysty żołnierza, polskiego frontowego żołnierza.
O treści bardzo różnej, wysuwają te szkice na pierwszy plan formę plastyczną. Nie tylko żywa anegdota jest głównym przedmiotem tych prac, lecz przede wszyst- kim forma plastyczna. Trzeba podkreślić tę cechę więk- szości szkiców wojennych, gdyż łatwo ulec wrażeniu, iż przeważa tu treść literacka, która w gruncie rzeczy była tyl- ko inspiratorką wszystkich wystawionych obecnie utworów.
Tak życie żołnierza,, jak powstańca, partyzanta, czy wreszcie walczącego z okupantem cywila, odtworzył arty- sta plastyk, akcentując głównie waJory, które znajdują się poza treścią literacką danej sytuacji.
Forma szkiców jest różna. Dzięki rozmaitości treści, forma wzbogaca się, nabiera walorów właściwych za-
równo w kompozycjach, jak i w sytuacjach wziętych z życia, a korzystając ze swych praw, zajmuje w terenie płaszczyzny właściwe miejsce.
Tytuł «Polonia» wyraża specyficzny charakter wy- stawy; obejmującej w formie szkiców, czy nawet notatek charakterystykę plastyczną krwawych lat wojny i marty- rologii narodu polskiego.
Z notatek i szkiców powstaną kiedyś trwałe dzieła,
które w nowej formie przekażą przyszłym pokoleniom
tragiczne i wielkie chwile.
o Z W I Ą Z K U
Pomimo strat indywidualnych i ogólnych plastycy polscy zdobywają powoli potrzebne społecznie stanowi- sko. Jednym z przejawów ekspansji artystów plastyków w tym kierunku jest nowa akcja zmierzająca do zorga- nizowania na trwałych podstawach ogólnopolskiego sto- warzyszenia p n. Związek Polskich Artystów Plastyków z tymczasową siedzibą w Lublinie
Cele i zadania kulturalne^ artystyczne i samopomo- cowe instytucji muszą być dla społeczeństwa zawsze aktualne. Czynnikiem o szczególnie ważnym znaczeniu w organizacji dzisiejszej Związku Polskich Artystów Pla- styków jest szeroka opieka państwa nad sztuką. Dzięki
tej opiece artyści odczują po raz pierwszy w Polsce, iż kwestja ich egzystencji i twórczości leży w interesach ogólnopaństwowych,
Związek ogólnopolski, to jest związek z działalnością obejmującą w terenie całą Polskę, nie jest narazie zbyt liczny, ale niemniej jakościowo bardzo ważny. W skład komitetu organizacyjnego weszli artyści otarci już o sa- lony stołeczne, niejeden spośród nich znalazł się w sze- regach polskiej awangardy artystycznej, lub wystawiał- prace swe wielokrotnie zagranicą.
Związek powołał do życia kilka sekcyj, jak np.: sta- tutową, artystyczną, Wydawniczą i gospodarczą Stanął do pracy z przeświadczeniem i energią, że dziś jest ko- niecznie potrzebny — artystom i społeczeństwu.
6
K A T A L O G
ARL1TEWICZ WANDA Warszawa
1 Przed więzieniem piórko 1944 2 Dzieci bez domu I ... szkic olejny 1944 3 Dzieci bez domu II ... szkic olejny 1944 F I L I P I A K W Ł A D Y S Ł A W
Lublin
4 Przejście brodu olej 1944
6 5 7 8 10 9 11 12 14 13 16 15 18 17
K O N O N O W I C Z
Lublin Z E N O N Do ataku
W okopie
Nowe obwieszczenie ...
Ostatnie pożegnanie ...
Chłopi wysiedleńcy ...
Potyczka
Prowadzenie więźniów Majdaniarz
Przebudzenie
piórko 1943 piórko 1944 tusz 1944 piórko 1944 tusz 1944 tusz 1944 tusz 1944 piórko 1944 monotypia 1944 la marz olej 1942 Potyczka o brzasku olej 1944 Szkic I z proc. ((Majdanek)) ołówek 1944 Szkic II z procesu j. w. ... piórko 1944 Szkic III z procesu j. w. ... piórko 1944
22X20*
30X17 20X28
20X30
24X32 17X22 28X22 22X33 22X31 31X43 16X30 47X24 34X47 100X65 43X65 35X27 35X27 35X27
l W y m i a r y w c e n t y m e t r a c h
11
K A T A L O G
K R A J E W S K A H E L E N A Warszawa
Z cyklu* Spuścizna po okupantach.
19 Spekulanci I ... tusz 1944 22X16 20 Spekulanci II ... tusz 1944 16X22 21 Spekulanci III ... ... ... tusz 1944 16X22
K R A J E W S K I J U L I U S Z Warszawa
22 Na trakcie ... ... tusz 1944 25X35 23 Droga do śmierci ... ... tusz 1944 25X35 24 Mordercy ... ... ... ... ... tusz 1944 25X35 25 Na pogorzelisku ... ... tusz 1944 25X35 26 Odwrót ... .... ... ... ... tusz 1944 25X35
K U R Z Ą T K O W S K I J U L I U S Z Lublin
27 Lublin, Brama Krakowska ... olej 1944 63X70 L E N G R E N Z B I G N I E W
Warszawa
28 Aresztowanie ... tusz 1943 35X39 29 «Buda» ... ... . ... tusz 1943 35X39
M I E R Z E J E W S K I A N D R Z E J Piotrowice Małe
30 Wojna ... ... ... olej 1944 60X70 8
K A T A L O G
M I E R Z E J E W S K I J E R Z Y Piotrowice Małe
31 Opłakiwanie - olej 1941 58X82 P O T Y Ń S K A F E L I C J A
Warszawa
32 Pejzaż wojenny akwarela 1944 26X21 R A D Z I E W I C Z - W I N N I C K A W A N D A
Lwów
33 Szkic do gobelinu ... ... tempera 1944 35X25 R A D Z I E W I C Z - W I N N I C K I
A L E K S A N D E R
* Kraków Teka p. n. «Czasy zbrodni» :
34 «Ost» (pejzaż) tusz 1944 9X20 35 Pejzaż ... ...' ... , tusz 1944 22X20 36 Gwałt ... . tusz 1944 17x20 37 Pomnik . ... tusz 1944 26x20 38 W piwnicy w czasie nalotu tusz 1944 20X15 39 Grzebanie po nalocie ... ... tusz 1944 28X20 40 Tropieni tusz 1944 19X19 41 Obóz tusz 1944 19X27 42 Po pracy do obozu ... ... ... tusz 1944 28X20 43 «Majdanek», krematorium ... tusz 1944 27X20 44 Pogrom uliczny tusz 1944 20X26
9
K A T A L O G
R A D Z I E W I G Z - W I N N I C K I A L E K S A N D E R
Kraków
45 Rozpoznawanie blizkich ... tusz 1944 19X28 46 Obdzieranie zwłok tusz 1944 21X17 47 Powstańcy tusz 1944 22X16
R A F A Ł O W S K I A L E K S A N D E R Warszawa
48 W oczekiwaniu na zaprowiantowanie
4
